1-2. Mu ntia mpila balendi tu bongela?

 YEZU wahana tifwani tia mukento wumosi wafwila bakala weri lembo bika mu kwe monekena mfundisi ngatu kamuzengela musamu’andi. Ntembe kâni mu tifwani tio milongoki mia Yezu miayizi tomo bakula mpasi zeri monaka mukento wo wa fwila bakala, mu bungu ti mu ntangu yîna bantu ba mpamba-mpamba mu mpila ya mbi beri babongelaka. (Like 18:​1-5) Tifwani tio nkatika mfunu tiena kwe beto lumbu ti mu bungu ti beto babongelaka mpe mu mpila ya kondo buderede.

² Lumbu ti nza ya fuluka yena mu bantu basaka mbi, bafundisaka bampwana’awu, mpe bê na bwimi, ntiangu tulembo yitukuku bu batumwisaka mpasi. (Ekl. 5:8) Kâ, tulendi tomo kwizi bâ ba nôka tala ti mpangi’eto yitubongele mu mpila ya mbi. Wa matieleka, mpangi zeto ka zena mbeni zeto ko. Bantu ba masumu kwa bena. Tulendi baka malongi mamingi mu mpila Yezu yi kanungina kondo kwa buderede bwa mbeni zandi. Tala ti tulendi bâ na luvivululu kwe bantu bata tumwisa mpasi, ngano nti bitukabakasa mu bâ na luvivululu kwe mpangi zeto mu ntangu yi batuyirikaka misamu mi kondolo buderede? Yehova bwe kamonaka bu batubongelaka mu mpila yi kondolo buderede kwe bantu bê mu timvuka na kwe bô balembolo mu timvuka? Ngano mia kabelokelaka lwaka?

3. Bwe tuzabiri ti Yehova mpila yi babongelaka bisari biandi kabelokelaka lwaka?

³ Yehova beto katomo belokelaka lwaka mu mpila yi batubongeleka. “Yehova buderede kazoloko.” (Mik. 37:​28, NWT) Yezu lukwikulu katuhanaka ti Yehova mbo ‘kazenga mambu yandi beni [. . .] ho nkatika bendo’ ntangu bu yifwana. (Like 18:​7, 8)  Ntamana mbo kakatula mpasi zeto zazansoni mpe ka vutu’â bika ko ti tamona mpasi mu bungu dia kondo kwa buderede.—Mik. 72:​1, 2.

4. Ntia lubakusu Yehova katuhanaka lumbu ti?

⁴ Bu tuta kwe kêle ntangu yi yâla buderede, Yehova lubakusu kata tu hana bwawu bu mu telamana kondo kwa buderede. (2 Pi. 3:13) Mu tifwani, mbo katulongesaka nti tufweti sa mu ntangu yi batumwisaka mpasi ngatu talembo bâ na mpasi ziyôkele. Mu nzila ya mwana’andi, Yehova mbo katuhanaka tifwani tia lunga mu mpila yi tulendi telamana kondo kwa buderede. Mpe malongi katuhanaka ma delakana ma tulendi sarila mu ntangu yi batubongelaka na kondo kwa budrede.

SA KEBA MU MPILA YI HANINA MVUTU MU KONDO KWA BUDEREDE

5. Mu bungu dia nti tufweti sila keba mu mpila yi tuhaninaka mvutu mu kondo kwa buderede?

⁵ Tulendi kwizi bâ na mitima mia lwala, peleko tulendi tomo kwizi bâ ba nôka mu bungu dia kondo kwa buderede. (Ekl. 7:7) Bisari bia kwikama ntiana Yobe na Habakuke, ni bo beri monaka mpe. (Yobe 6:​2, 3; Hab. 1:​1-3) Diangana ka bwena bubi ko mu mona bo, kâ tufweti sa keba mu mpila yi tuhaninaka mvutu ngatu talembo yirika musamu wa mbi.

6. Ntia malongi tuta baka mu tifwani tia Absalome? (Tala mpe tifwani.)

⁶ Mu ntangu yi batumwisaka mpasi peleko yi bamwisaka bantu batuzololo mpasi tulendi bâ na mabanza ma karisa mbi. Tamana sila bo, misamu miakaka kwa tuvutu tulumuna. Tabongeno tifwani ti Absalome mwana wa mutinu Davide. Wayizi tomo baka nkesi, mu ntangu mpangi’andi Amnone wa butukila kwe nguri yakaka yi kavukisa nitu mu ngolo na Tamare. Bu tulanda Musiku wa Mose, wafwanana Amnone kafwa mu musamu wu kayirika. (Lev. 20:17) Ni bu sa ti ka weri musamu wa mbi ko Absalome kabaka nkesi, kâ ka bâ na nswa ko wayirika misamu yandi beni.—2 Sam. 13:​20-23, 28, 29.

7. Ha mbatukulu titsoniki tia mikunga bwe kamona mu bungu dia kondo kwa buderede?

⁷ Mu ntangu bantu basarilaka mbi yi balembo bakaka misendo, tulendi banza ti ka wena salu ko mu sarila buderede. Tisari timosi tia Yehova tiamona bantu ba mbote ba beri mwisa mpasi kwe bankwa-mbi, kâ bantu bango ba mbi luzingu lwawu mbo lweri monekaka ntiana’eti lwa mbote lwena. Yandi watâ: ‘Bawu ni bankwa-mbi, ni bimvwama kwa bata dzunzika.’ (Mik. 73:12) Wayizi tomo bâ na tiari mu bungu dia kondo kwa buderede mpe mbo  keri banzaka ti ka kwena ndandu ko mu sarila Yehova, wayizi tâ: ‘Ni nayêlele mu bakula wo, zo mpasi kwa ha meso mani.’ (Mik. 73:​14, 16) Diangana, wayizi tâ: ‘Kâ meno, fioti kwa fiasiri konga malu mahambukiri, fioti kwa konga ntambi zasielomokene.’ (Mik. 73:2) Musamu wa mpila yo waturila mpangi yimosi yi tutâ nkumbu Alberto.

8. Kondo kwa buderede nti kwanata kwe mpangi yimosi ya bakala?

⁸ Mpangi zakaka za bakala zakwikisila Alberto ti mbongo za timvuka kalaba. Ha manima bamukatula madema, mpe mpangi za mu timvuka zayizi zaba musamu wo ka beri’â vutu mu zitisaka ko. Yandi têle: “Nayizi baka nkesi, mpe nayizi bâ wa nôka.” Bunôkena bwandi bwasa ti kabika mu vutu kwizaka ku tukutakanu. Tifwani tio tisongele misamu milendi tûla tala ti ka tuzabiriri’â nkesi zeto ko bu batubongela na kondo kwa budrede.

LANDA TIFWANI TIA YEZU MU MPILA YI KANUNGINA KONDO KWA BUDEREDE

9. Ntia kondo kwa buderede Yezu kakorela? (Tala mpe tifwani.)

⁹ Yezu wahana tifwani tia lunga mu mpila ya telamana kondo kwa buderede. Bamubongela mu mpila ya kondo buderede kwe kanda diandi  na kwe bantu bakaka. Bantu ba kanda diandi batâ ti tilawuki tieri, mfumu za mabundu zatâ ti ngolo zi keri silaka bimangu kwe bademo zeri tûkaka, mpe binwani bia Bisi-Rome bamusehesela, bamutwa mpe bayizi mu honda. (Mak. 3:21; 14:​50, 55; 15:​16-20, 35-37) Mu ntangu yi keri bwabanaka na mpasi zo zazansoni Yezu wasarila buderede. Nti tulendi longoka mu tifwani tiandi?

10. Bwe Yezu katelamana kondo kwa buderede? (1 Piere 2:​21-23)

¹⁰ Tanga 1 Piere 2:​21-23. a Yezu watusisila tifwani tia lunga titufweti landa mu ntangu yi tubwabanaka na kondo kwa buderede. Wazaba ntangu yi kafweti zonza peleko yi kafweti kanga munwa. (Mat. 26:​62-64) Ka dinga mu hana mvutu ko mu misamu miamiansoni mi beri mu wunisinaka. (Mat. 11:19) Bu keri zonzaka, keri’â fingaka bô beri mu mwisaka mpasi ko mpe keri’â basilaka miangu ko. Yezu wasarila tifu tia tiyimina mu bungu ti ‘watiyekola kwe Yandi fundisaka na buderede.’ Yezu wazaba ti Yehova yandi keri monaka bu beri mu bongelaka na kondo kwa buderede. Lukwikulu lweri nandi ti Yehova mbo kamanisa kondo kwa buderede mu ntangu yifwanane.

11. Bwe tulendi bêla na tifu tia tiyimina mu nzonzolo’eto? (Tala mpe tifwani.)

¹¹ Tulendi landa tifwani tia Yezu bu batubongelaka na kondo kwa buderede. Ntangu zakaka misamu mia kondo buderede mia fioti kwa mibâka, mpe tulendi mia zimbakana kwa. Peleko tulendi kanga munwa’eto mu lembo tulumuna misamu miakaka. (Ekl. 3:7; Zaki 1:​19, 20) Ntangu zakaka mbo tubâka na nsatu ya nwanina muntu wu bata yirika musamu  wa mbi peleko ya nwanina matieleka. (Bis. 6:​1, 2) Tala ti tuzonzele, tufweti sarila ngolo mu tâ misamu mu tidzunu na mu buzitu.—1 Pi. 3:15. b

12. Bwe tulendi tiyekola kwe ‘Yandi fundisaka na buderede’?

¹² Tulendi landa mpe tifwani tia Yezu bu tutiyekola kwe ‘Yandi fundisaka na buderede.’ Mu ntangu bantu bakaka yi batufundisaka mu mpila ya mbi peleko yi batumwisaka mpasi, lukwikulu lubâka neto ti Yehova matieleka ma kazebi. Lukwikulu lo lulendi tu bakisa mu korela kondo kwa buderede, mu bungu ti tuzebi ti Yehova mbo kayirika misamu miamiansoni. Tamana tûla lukwikulu lweto mu Yehova mpe tamana kêla tii bu kakwizi yirika misamu miamiansoni, ka tutatamana mu bâ mu nkesi ko peleko ka tuyina bantu bakaka ko. Tamana lunda nkesi tulendi yirika musamu wa mbi, tulendi hombesa nsayi’eto, mpe tulendi bebesa tindiku tieto na Yehova.—Mik. 37:8.

13. Nti bilendi tu bakisa mu tatamana mu korela kondo kwa buderede?

¹³ Wa matieleka, kani kabwe ka tulendi’â talanda tifwani tia Yezu ko mu mpila ya lunga. Ntangu zakaka, tulendi yirika peleko tulendi tâ misamu milendi tutâ tiari ha manima. (Zaki 3:2) Kondo kwa buderede kwakaka kulendi sisa mputa ku mutima na mu nitu zi tulendi mwina mpasi mu korela. Tala ti nge mpe ni bo tamona, bâ na lukwikulu ti Yehova mpasi zaku za kazebi. Yezu mpasi zaku za kazebi, mu bungu ti yandi mpe wabwabana na zo. (Ebr. 4:​15, 16) Yehova ka tuheni’â kwa tifwani tia lunga tia mwana’andi ko, tuheni mpe malongi mu kati dia Bibila matubakisaka mu ntangu yi tubwabanaka na kondo kwa buderede. Tataluzuleno verse zole za Bisi-Rome zilendi tu bakisa.

‘SISENO TIBUKA KWE NKESI’

14. ‘Sisa tibuka kwe nkesi’ bwe wuta zolo tâ? (Bisi-Rome 12:19)

¹⁴ Tanga Bisi-Rome 12:19. Ntumwa Paulo bu katindisa Bakristo mu ‘sisa tibuka kwe nkesi,’ ntia nkesi keri zonzelaka? Bu tutala misamu mizungiriri verse, Yehova kwa keri zonzelaka. Mbo tusisa tibuka kwe nkesi za Yehova bu tumubika kabonga nzengolo mu mpila na mu ntangu yi katûla buderede. Mpangi yimosi ye na nkumbu John bu bamana mu bongela na kondo kwa buderede, têle: “Nsatu yeri nani ya zabirila nkesi zani, ngatu nasa keba mu lembo yirika musamu wa mbi, kâ ka weri’â musamu wa fioti ko. Bisi-Rome 12:19 yatomo kumbakisa mu bâ na luvivululu, mpe natûla lukwikulu lwani mu Yehova.”

15. Mu bungu dia nti tufweti kêlela kwa Yehova kayirika musamu?

¹⁵ Ndandu tubakaka bu tubikaka Yehova kayirika musamu’eto. Buna tamana sila bo, ka tubâ na dema mpe na tiari ko, mu bungu ti misamu tudingiri mu yirika beto beni. Yehova zololo mu tu bakisa. Ntiana’eti Yandi têle: ‘Kumbikileno kondo kwa buderede; me beni nikipa misamu.’ Tamana tambula kani dia Yehova bu katêle ti ‘Me beni nizenga mambu,’ tulendi bika kwa musamu wango, mu bungu ti tuzebi ti mbo kayirika wo mu mpila yo yifwanane. Musamu ni wo wabakisa John wututokolo zonzela. Yandi têle: “Namana kêla Yehova kayirika musamu, ndandu za mbote kwa zimoneka, yôka mpila yi niyirikila wo me beni.”

‘TATAMANA MU BAKISINA MBI MU MISAMU MIA MBOTE’

16-17. Bwe lusambulu lulendi tu bakisila mu ‘tatamana mu kwe bakisini mbi mu misamu mia mbote’? (Bisi-Rome 12:21)

¹⁶ Tanga Bisi-Rome 12:21. Ntumwa Paulo watindisa mpe Bakristo mu ‘tatamana mu bakisina mbi mu misamu mia mbote.’ Mu tinzonzi  ti kasa ha zulu mongo Yezu watâ: ‘Yendeno zolo mbeni zeno, sambirilakeno bô bakwe lu kwamisi.’ (Mat. 5:44) Ni buna mpe kasila. Kampe tubenzi mpasi Yezu zi kakorela mu ntangu yi bamukoma ha poto kwe binwani bia Bisi-Rome. Yezu mu mpila ya nkatika ya mbi bamubongela, mpe mpasi za nkatika ngolo kakorela. Ka tulendi’â tatomo bakula ko ka ntia mpasi za ngolo kamona.

¹⁷ Ni bu sa ti Yezu mpasi zazingi kamona, yandi watatamana mu bâ na luzolo mpe mu bâ wa kwikama kwe Yehova. Kani kaloka binwani bio, yandi wasambila: ‘Tata, balemvokela, mu bungu ti mi bata yirika, ka bazebi’â mio ko.’ (Like 23:34) Bu tusambilaka mu bungu dia bô batumwisaka mpasi, mbo wutubakisa mu bâ ba lembama, mu lembo vutu bâ na nkesi mpe tulendi kwizi soba mabanza meto mu mpila yi tumwinaka bô bata tu mwisa mpasi.

18. Bwe lusambulu lwabakisila Alberto na John mu telamana kondo kwa buderede?

¹⁸ Lusambulu lwabakisa mpangi zole za zibakala zi tuzonzele mu timoko ti mu telamana mpasi za kondo kwa buderede zi babwabana na zo. Alberto têle: “Nasambila mu bunga dia mpangi zo zakumbongela na kondo kwa buderede. Mbala zazingi nalomba kwe Yehova kakumbakisa mu zimbakana misamu mio mia kondo buderede.” Musamu wa nsayi, Alberto wavutu kârila mu sarila Yehova na kwikama kwakwansoni. John têle: “Mbala zazingi ndieri sambilka Yehova kabakisa mpangi yo yakumbongela mu mpila ya mbi, mpe kakumbakisa mu mu lemvokela. Yehova wakumbakisa mu lembo vutu bâ na nkesi mu bungu dia mpangi’ani.”

19. Nti tufweti sa tii ntangu yi fuka nza yi? (1 Piere 3:​8, 9)

¹⁹ Tii ntangu yi fuka nza, ka tuzebi’â ko ntia kondo kwa buderede bwakaka tuvutu bwabana na bo. Ni bu sa ti ka ntia musamu wututurila, ka tubikândi mu sambila Yehova ngatu katubakisa. Tufweti landa mpe tifwani tia Yezu mu mpila yi katelamana kondo kwa buderede, mpe tufweti tatamana mu sarila malongi ma Yehova me mu Bibila. Tamana sila bo, tulendi bâ na lukwikulu ti Yehova mbo katusakumuna.—Tanga 1 Piere 3:​8, 9.