1-2. Mukuluntu ntia tisalu kasalaka?

 TALA ti nge tibakisi mu tisalu tiena, kampe ngolo zazingi wasiri mu kurisa bifu biabingi bifwanane mu bâ mukuluntu. Ngano zololo mu sala ‘tisalu tia mbote’ tisalaka bakuluntu?—1 Tim. 3:1.

² Mukuluntu ntia tisalu kasalaka? Mutu-masini wena mu tisalu tia samuna, ngolo kasarilaka mu sala tisalu tia muvungi na tia mulongi, mpe timvuka katindisaka mu tifwani tiandi na mu nzonzolo’andi. Ntiangu, Bibila dibatâka ‘makabu ma bantu.’—Efz. 4:8.

3. Mpangi ya bakala nti kalendi sa mu bâ mukuluntu? (1 Timote 3:​1-7; Tite 1:​5-9)

³ Nti lendi sa ngatu wabâ mukuluntu? Ngolo zifweti sarila mu bâ mukuluntu ka zidelakane’â ko na ngolo zifweti sarila mu baka tisalu mu nza. Mu baka tisalu mu nza, fweti bâ na luzabu peleko na lenda mu tisalu ti bata dingila muntu kwe mfumu ya tisalu. Kâ mu bâ mukuluntu wa swaswana wena, ka wufwanane’â ko kwa mu bâ tisamuni tia mbote peleko mulongi wa mbote. Fweti lungisa misamu mitariri bakuluntu mie mu 1 Timote 3:​1-7 na mu Tite 1:​5-9. (Tanga.) Timoko ti mbo tizonzela misamu mitatu mia nguri mi bakekoloko kwe bakuluntu: kabâ na nkumbu ya mbote ku mbazi na mu kati dia timvuka, kasongela tifwani tia mbote bu kena mfumu kanda, mpe kabâ wa kubama mu sarila timvuka.

 BÂ NA NKUMBU YA MBOTE

4. Bâ muntu wu balembo ‘fundisa mu musamu wumosi’ bwe wuta zolo tâ?

⁴ Mu bâ mukuluntu, fweti bâ muntu wu balembo ‘fundisa mu musamu wumosi,’ wuzololo tâ, bâ na nkumbu ya mbote mu timvuka mu bungu ti ndiatulu’aku ya delakana yena. Mpe, fweti bâ na ‘timbangi tia mbote kwe bantu balembolo mu timvuka.’ Bantu balembo sarilaka Yehova balendi zonzela nkwikulu zaku mu mpila ya mbi, kâ ka bafweti’â bazonzela bunsungu bwaku na ndiatulu’aku mu mpila ya mbi ko. (Dan. 6:​4, 5) Tiyula, ‘Ngano nkumbu ya mbote ye nani mu timvuka na ku mbazi?’

5. Bwe lendi songela ti nge muntu wena wuzololo misamu mia mbote?

⁵ Tala ti nge muntu wena wuzololo misamu mia mbote, mbo mona bifu bia mbote bia bampwana’aku mpe mbo basîka mu bungu dia bifu biawu. Nsayi yibâ naku mu sa mbote kwe bampwana’aku, ni bu sa ti ka bata wakekolo ko. (1 Tes. 2:8) Mu bungu dia nti we mfunu kwe mukuluntu mu bâ na tifu tio? Mu bungu ti ntangu yayingi bayôkesaka mu kipa bampangi na mu sala bisalu biakaka. (1 Pi. 5:​1-3) Nsayi yayingi babakaka, ni bu sa ti ntangu yayingi bayôkesaka mu bakisa mpangi zawu.—Bis. 20:35.

6. Mu ntia mpila tulendi songela “ndiambu”? (Bahebre 13:​2, 16; tala mpe tifwani.)

⁶ Mbo songela ti nge “ndiambu” ye naku bu yirika misamu mia mbote mu bungu dia bantu bakaka, mu kati na ndiku zaku mpe. (1 Pi. 4:9) Buku dimosi dizonzelaka muntu we na ndiambu ditêle: “Mwelo wa nzo’andi—na wa mutima’andi—wufweti bâ wa mwasi kwe banzenza.” Tiyula: ‘Bwe bampangi mu timvuka bakunzabiri mu mpila yi nibwaninaka banzenza?’ (Tanga Bahebre 13:​2, 16.) Muntu we na ndiambu nsayi kasongelaka kwe nzenza zazansoni. Mu tifwani kwe bamputu, kwe bô bakwizi tâka binzonzi mu timvuka na kwe minkengi mia bizunga.—Mba. 18:​2-8; Bin. 3:27; Like 14:​13, 14; Bis. 16:15; Rom. 12:13.

7. ‘Ka bândi muntu wuzololo mbongo,’ bwe wuta zolo tâ?

⁷ ‘Ka bândi muntu wuzololo mbongo.’ Wuzololo tâ mbongo na bimvwama ka bifweti’â biabâ bima biyôkele mfunu ko kwe nge. Ni bubâ mvwama peleko mputu, fweti tûla Timfumu  tia Nzambi ha tibuka tia ntete mu luzingu lwaku. (Mat. 6:33) Sarila ntangu’aku, ngolo zaku, na bima biakaka mu sarila Yehova, mu kipa kanda diaku, na mu sarila timvuka. (Mat. 6:24; 1 Za 2:​15-17) Tiyula: ‘Bwe nimwinaka mbongo? Bima bia mfunu bie nani bia luzingu bia niyangalalaka? Peleko mbongo na bimvwama biabingi kwa nidingaka?’—1 Tim. 6:​6, 17-19.

8. “Ka yôkesaka ndilu ko mu bifu biandi” mpe “wa kutama wena” bwe wuta zolo tâ?

⁸ Tala ti “kuyôkesaka ndilu ko mu bifu biaku” mpe “wa kutama wena,” wusongele ti mabanza ma delakana me naku mu misamu mitariri luzingu lwaku. Misamu miango ni mu lembo yôkesa ndilu mu mio mitariri bidia, malavu, ndwatulu, bunkete, na nsaka. Ni mu zolo tâ ti kuta landa ndiatulu ko ya bantu balembo sarilaka Yehova. (Like 21:34; Zaki 4:4) Mu tidzunu bâka ni bu sa ti bakutsotsele, kuyôkesaka ndilu mu maluvu ko. Wuzololo tâ ti “kuzabakane’â ko” ntiana muntu vulu nwaka malavu mamingi. Tiyula: ‘Mpila’ani ya bêla mbo yisongelaka ti ka niyôkesaka ndilu ko mpe wa kutama ndiena?’

9. “Wa verela mu timpeve” mpe “wa zitama” bwe wuta zolo tâ?

⁹ Tala ti “mabanza ma mbote me naku,” mbo tomo taluzula misamu bu sikamana mu mitieno mie mu Bibila. Wabongele ntangu mu tomo dimbitila mu mitieno mio, mpe miakusarisi mu baka ndwenga na mayela. Kubonga nzengolo ko mu ntinu-ntinu. Kani wasila bo, mbo dinga mu tomo zaba misamu miamiansoni. (Bin. 18:13) Mu mpila yo, mbo bonga nzengolo za delakana zifwanakane na mabanza ma Yehova. Tala ti “wa zitama” wena mbo yirika misamu mia delakana mu ntangu yifwanane. Zabakana ntiana muntu wu balendi sila mutima mpe wu landaka mitieno. Mitieno mio mbo misa ti wabâ na timbangi tia mbote. Bwawu bu, tazonzeleno mitieno mia Bibila mitâka ti mukuluntu tifwani tia mbote kahanaka bu kena mfumu kanda.

HANA TIFWANI TIA MBOTE BU WENA MFUMU KANDA

10. Bwe mpangi ya bakala kalendi sa “mu twarisa kanda diandi mu mpila ya mbote”?

¹⁰ Tala ti nge wa kwela wena mpe we naku wabâ mukuluntu, kanda diaku difweti bâ na ndiatulu ya mbote. Wuzololo tâ: “fweti tomo twarisa kanda diaku.” Fweti kipa kanda diaku na luzolo lwalwansoni mpe fweti bonga nzengolo za mbote zifwanakane mu bungu dia kanda diaku. Fweti bâ mutu-masini mu misamu miamiansoni mitariri nsambululu’eto. Mu bungu dia nti we mfunu? Ntumwa Paulo wayindula: “tala ti muntu ka wuzebi’â twarisa nzo’andi ko, bwe katwarisila timvuka tia Nzambi?”—1 Tim. 3:​5, NWT.

11-12. Tala ti mpangi ya bakala zololo kabâ mukuluntu mu bungu dia nti ndiatulu ya bala bandi ye mfunu? (Tala mpe tifwani.)

¹¹ Tala ti nge tata diena, bala baku ba fioti bafweti bâ “ba lemvoka mu buzitu bwabwansoni.” Fweti balongesa mpe fweti bakubika na luzolo lwalwansoni. Wa matieleka, ntiana bala babansoni, bawu mpe we nawu bê se nsaka mpe bê sehe. Wamana tomo balongesa mbo bakwizi bâ bala batumamaka, bê na buzitu mpe bê na ndiatulu ya mbote. Fweti sa miamiansoni mi lenda mu bakisa bala baku mu bâ na tindiku tia mbote na Yehova, mu landa misiku mie mu Bibila ngatu bizi babatusu.

¹² ‘Kabâ na bala bakwikilaka, bê na ndiatulu ya sungama na bê na bulemvo.’ Tala ti mwana wê Mukristo wusiri disumu dia dinene, bwe musamu wo wulendi tarila tata? Tala ti tata ka longese’â mwana mu mpila yifwanakane  ko, ka muheni’â nsembolo ya mbote ko mpe wizi sa disumu dia dinene, dema diandi balendi dia katula.—Tala Nzo ya Zangama ya Munkengi ya 15 octobre 1996, tin. 21 par. 6-7, Français.

SARILA TIMVUKA

13. Bwe lendi songela ti nge muntu “wa mulemvo wena” mpe ‘wulembolo na mutu ngolo’?

¹³ Mpangi za zibakala zita lungisa mitieno mie mu Bibila mu mpila ya mbote salu bena mu kati dia timvuka. Muntu wê na “mabanza ma delakana” ngolo kasaka mu lunda tidzunu mu kati dia timvuka. Tala ti zololo mu zabakana ntiana muntu wa mulemvo, wirikila bampwana’aku mpe yêla mu bâ ha tibuka tiawu mu zaba nti bata mona mpe nti bata banza. Mu ntangu ya lukutakanu lwa bakuluntu, tala ti babongele nzengolo yita delakana na misiku mia Bibila, kâ ka yikutêle’â nsayi ko, ngano mbo landa yo? “Kubândi na mutu ngolo,” wuzololo tâ kudingandi bayirika misamu ntiana buna buta miabanzila nge. Kâ mbo dinga malongi ma bantu bakaka. (Mba. 13:​8, 9; Bin. 15:22) “Kubakandi nkesi.” Peleko kubândi muntu wuzololo mu bakana. Wuzololo tâ zitisa bantu bakaka mpe kubakanandi nawu. Kani wasila bo, songelaka nsayi. Mu bungu ti tidzunu zololo, yirikila misamu mu tidzunu ni bu sa ti bakaka mu miangu bena. (Zaki 3:​17, 18) Ngolo saka mu lunda tidzunu ni bu sa ti mpasi zazingi tabwabana na zo; nzonzolo’aku ya buzitu mbo yibakisa bantu bakaka mu bâ mu tidzunu ni bu sa ti nkwikulu zaku bata telamana.—Mfu. 8:​1-3; Bin. 20:3; 25:15; Mat. 5:​23, 24.

14. “Ka bândi muntu watamburi zu dia Nzambi ka ntama ko” mpe “kabâ wa kwikama” bwe wuta zolo tâ?

¹⁴ Mpangi yita dinga mu bâ mukuluntu “ka fweti’â kabâ muntu watamburi misamu mia Nzambi ka ntama ko.” Ka wena na nsatu ko wabâ wa batusu mvula zazingi, kâ fweti kurisa tindiku tiaku na Yehova mu bâ na lenda dia bonga nzengolo za mbote. Ntete  wabâ mukuluntu, fweti songela ntiana Yezu ti nge muntu wa kuluka wena mpe mbo kêlaka Yehova kakuhana madema mu ntangu yifwanene. (Mat. 20:23; Flp. 2:​5-8) Mbo songela ti nge muntu “wa kwikama” wena tala ti sikamane kwe Yehova na mu mitieno miandi, mpe lendi lutwalusu luhanaka organizasio ya Yehova.—1 Tim. 4:15.

15. Ngano mukuluntu fweti kwizi bâ nzonzi ya nguria ya mbote? Bangula.

¹⁵ Bibila mbo ditâka ti bakuluntu bafweti ‘zaba mu longesa.’ Ngano wuzololo tâ fweti bâ nzonzi ya mbote? Kâni. Bakuluntu babansoni ka bena nzonzi za mbote ko, kâ mu ntangu yi basamunaka mpe yi basaka vizite za lutindusu, mbo basarilaka Bibila mu mpila ya mbote mu longesa na mu tindisa mpangi zawu. Ni bu sa ti ka wena nzonzi ya mbote ko, fweti sa ngolo mu kwizi bâ mulongi wa mbote. Ngano lendi sa ngolo ngatu wabâ mulongi wa mbote?

16. Bwe lendi kwizi bêla mulongi wa mbote? (Tala mpe tifwani.)

¹⁶ ‘Fweti tomo landa ndongosolo ya butieleka bwa lukwikulu.’ Mu kwizi bâ mulongi wa mbote, fweti hana malongi na ndongosolo zisikamanaka mu Bibila kwe mpangi zaku ze mu timvuka. Bâ mulongoki wa mbote wa Bibila na wa mabuku meto. Mu ntangu yi takwe longoke, tomo taluzula bwe mabuku meto bata bangurila verse za mu Bibila ngatu watomo za sarila. Mu ntangu yi longesaka, sarila ngolo mu tomo simba mutima wa bantu bata kuwirikila. Mbo tomo kwizi zaba mu longesa tala ti lombele lubakusu kwe bakuluntu ba yela be mu timvuka. (1 Tim. 5:17) Bakuluntu bafweti bâ ‘bantu bazebi tindisa mpangi zawu;’ ntangu zakaka, bakuluntu bafweti hana malongi peleko bafweti ‘tungurila.’ Kâ ni bahana malongi peleko ni batungurila, bakuluntu bafweti bâ na nzonzolo ya mbote. Wamana songela tidzunu na luzolo mpe wamana sikamasa ndongosolo’aku mu zu dia Nzambi mbo kwizi bâ mulongi wa mbote wulandaka tifwani tia Mfumu’eto Yezu.—Mat. 11:​28-30; 2 Tim. 2:24.

 TATAMANA MU SARILA TIMVUKA

17. a) Nti bilendi bakisa bibakisi mu tisalu mu tatamana mu sarila timvuka? b) Nti bakuluntu bafweti tala mu ntangu yi bahanaka kwe tibakisi mu tisalu bweso bwa kwizi bâ mukuluntu? (Tala tikaku “ Bêno na mabanza ma delakana mu ntangu yi lutaluzulaka mitieno mia Bibila misaka ti mpangi kabâ mukuluntu.”)

¹⁷ Bibakisi mu tisalu biakaka balendi kwizi banza ti ka balendi’â babâ bakuluntu ko, mu bungu ti misiku miamingi bafweti lungisa mie mu Bibila. Kâ bambukeno ti Yehova na organizasio’andi ka batulombaka ko talungisa mitieno mio mu mpila ya lunga. (1 Pi. 2:21) Mpe mpeve santu ya Yehova yitubakisaka mu lungisa mitieno mio. (Flp. 2:13) Ngano mutieno we kô tadinga mu tomo lungisa? Sambila Yehova kakubakisa. Lendi sa recherche mu diambu dio, mpe lomba kwe mukuluntu wumosi kakubakisa.

18. Ntia misamu balombele kwe bibakisi mu tisalu?

¹⁸ Beto bansoni na bakuluntu mpe, tatatamaneno mu lungisa mitieno mi bazonzele mu timoko ti. (Flp. 3:16) Ngano tibakisi mu tisalu wena? Tatamana mu sarila timvuka! Lomba kwe Yehova kakuhana formasio yikubakisa mu tomo mu sarila na mu sarila timvuka. (Iza. 64:8) Bika Yehova kakusakumuna mu ngolo zazansoni zita sa ngatu wabâ mukuluntu mu timvuka.