Mu 1934 nabutuka. Bibuti biani ku Suisse biatûka mu kwe bâ ku Timmins, hata dimosi dia Ontario ku Canada. Mu 1939, nguri’ani wabatika mu tanga mukanda wa Nzo ya Zangama ya Munkengi na mu kwendaka ku tukutakanu twa Mbangi za Yehova. Yandi wakunata na mpangi zani za 6. Ntangu fioti ha manima, wayizi bâ Mbangi ya Yehova.

Tata’eto ka zolo’â ko ti nguri’ani kabâ Mbangi ya Yehova. Kâ nguri’eto wazolo matieleka mpe wabonga nzengolo ya lembo ma bika. Nguri’eto watatamana mu nzengolo’andi tii bu bayizi yimina tisalu tia Mbangi za Yehova ku Canada ku mbatukulu ya 1940. Ni bu sa ti tata’eto misamu mia nkabu na mia ngolo keri mu têsaka, nguri’eto watatamana mu mu songela buzitu na mu mu zonzelaka mu nsayi. Tifwani tiandi tia mbote tiatubakisa meno na mpagi zani mu tambula mpe matieleka. Musamu wa nsayi ni wena’eti, tata’eto wayizi lembama mpe wabatika mu tu bongela na nsayi yayansoni.

Mu 1950 na yenda ku lukutakanu lwa lunene ku New York lweri na mutu-diambu accroissement de la théocratie. Bu namana bwabana na mpangi za nza yayansoni mpe bu nawâ interview za mpangi za baka diplome ya lukolo ya Galade nayizi bâ na nsatu yatomo kurisa tislalu tiani mu bungu dia Yehova! Nayizi tomo bonga nzengolo ya batika tisalu tia samuna tia ntangu zazansoni. Buna kwa bu nakâla ku nzo nayizi fulusa formilere mu bâ mupasuri-nzila wa ntangu zazansoni. Mu mvutu ya hana filiale ya Canada, bakundomba mu toko batusu. Nayizi batusu mu tilumbu tia 1^er octobre 1950. Ngonda yimosi ha manima nayizi bâ mupasuri-nzila wa ntangu zazansoni, mpe bakuntambika  ku Kapuskasing. Hata diango nkatika mala dieri na mbuka yi ndieri bêlaka.

Mu 1951, filiale yalomba kwe Mbangi za Yehova zeri zonzaka lumputu mu ndinga mu kwe bâ ku tizunga tia Quebec ku beri zonzaka lumputu. Nsantu lubakusu yayingi yabâ kô. Bu ndieri kwe kuri lumputu ndieri zonzaka na anglais, buna nayizi tambula mbila yo mpe bakuntambika ku Rouyn. Ka nazaba muntu kûna ko. Tima ti nazaba ni nzo yi bakusongela yinzonzeleke ku mbatukulu. Misamu miayôkela mu mpila ya mbote. Marcel na meno tayizi bâ nkatika ndiku mpe nayizi zolo mu sala ku Quebec mvula yà zalanda, ha manima nayizi bâ mupasuri-nzila wa wunene.

Bu ndieri ku Québec, nayizi bâ na nsayi ya baka mbila mu sa lukolo lwa Galade lwa klase 26 ku South Lansing, ku New York. Batuhana diplome mu tilumbu tia 12 février 1956 mpe bakuntambika ku Ghana, b ku Afrique de l’Ouest. Ntete ndienda, wafwanana natoko kâla ku Canada tii bu naketi baka mikanda mia fwanana mu kwenda ku Ghana. Mwa ntangu kwa naketi sa ku Canada, kampe tumingu twole peleko tutatu.

Ngonda 7 nakêla mu baka mikanda mio. Kanda dia ba-Cripps diakumbwana ku nzo’awu mpe nayizi zaba mwana’awu wa munketo Sheila. Tayizi zolosono. Bu ndieri dingaka namukwela, mikanda miani mia duka. Sheila na meno tayizi sambila mpe tayizi bonga nzengolo ti nafweti kwenda ku tisalu tiani ku Ghana. Kâ mbo taketi tatamana mu zonzaka mu zaba tala ti mbo taketi kwelasana mpe ntia ntangu. Nzengolo ya mpasi yeri, kâ ni yo yabâ ya mbote.

Ha manima ma ngonda yimosi ya nzietolo mu masini, mu bato, na mu mupepe, natula ku hata dia Accra, ku Ghana. Kûna nayizi bâ munkengi wa tizunga. Buna wafwanana nasaka nzietolo tûka Ghana tii ku Côte d’Ivoire na ku Togo. Vula-vula, mu kaminio yahana filiale ndieri silaka nzietolo. Ntangu yo yayansoni ya ndieri zoloko!

 Ku nsuka ya lumingu ku lukutakanu lwa tizunga ndieri kwendaka. Ka tabâ na nzo za tukutakanu twa tunene ko. Buna bampangi, bibuka beri yirikaka mu mabambu ma beri yabikaka na mandala mu tikengerela mu mini mia ngolo. Mu bungu ti ka kwabâ congélateur ko mu bungu dia bidia, bibulu bia moyo beri lundaka mu honda bio ngatu badikila bantu beri bâka ku lukutakanu.

Misamu miamingi tweri bwabanaka na mio ku tukutakanu mieri tu sehesaka. Tilumbu timosi, Herb Jennings, c misionere yimosi, bu keri saka tinzonzi tiandi, ngombe yimosi yasutuka mpe yayizi bâ ha matu ma estrade. Buna Herb wabika mu zonza mpe tibulu ka tieri’â vutu zaba ko kwe tikwenda. Mpangi 4 zabâ na ngolo babwila yo mpe bakarisa yo mu vutu kwe ya kanga, bantu ni beri sikaka nsaki.

Ha manima ma lukutakanu lwa lunene mpe ntete lwakaka lwa batika, filme ya The New World Society in Action (Timvuka tia nza ya môna tita Sala) ndieri yôkesaka mu mahata me penepene. Buna, filme ndieri yôkesaka mu titenda tia mpembe tiberi kangaka ha kati dia miti miole. Bisi-hata ya beri tomo zoloko. Kwe babingi ha kati diawu, yo ni filme’awu ya ntete yi batala. Mu ngolo beri sikilaka nsaki bu beri monaka bantu beri bakaka bateme. Filme yo yabakisa bantu bo mu bakula ti beto timvuka tia mu nza yayansoni tiena tie mu bumosi.

Ha manima ma mvula zole ku Afrique, nayenda ku lukutakanu lwa nzitukulu lwa nsi zazingi mu 1958 ku New York City. Nsayi yayingi yabâ nani mu vutu mona Sheila watûka ku Québec mpe wayizi bâ mupasuri-nzila wa wunene. Mu mikanda kwa tweri zonzelaka, kâ buna tayizi vutu bâ tintwari. Namulomba takwelana mpe yandi watambula. Natsonekena mpangi Knorr d mpe namulomba tala ti Sheila lendi sa lukolo lwa Galade ngatu kiza ku Afrique. Yandi watambula. Ha manima, Sheila wayiza ku Ghana. Takwelana ku Accra mu tilumbu tia 3 octobre 1959. Tayizi mona ti Yehova beto keri tomo sakumunaka bu tweri tûlaka tisalu tiandi ku matu.

Mu 1961 taye sala ku Cameroun. Bakundomba mu hana lubakusu mu zakasa biro ya filiale, mpe tisalu tiatingi tiabâ nani. Mu bungu ti bakundomba  mu twarisa tisalu tia filiale ya Cameroun, misamu miamingi nafweti longoka. Mu 1965 Sheila wayizi baka zimi. Musamu wa mpasi wabâ kwe beto mu banza ti mbo taketi bâ bibuti. Kâ, bu tabatika mu mona nsayi mu dema dieto dia môna mpe bu tweri kubikaka misamu mu kâla ku Canada, tayizi wombesa tima tia mfunu.

Zimi dia Sheila diayôka. Doktere watutêla ti mwana waketi butuka wa bakala waketi bâ. Ni bu sa ti mvula yôka 50 ziyôkele, ka tamuzimbakana ko. Ni bu sa ti musamu wo watomo tu niongesa, tayizi tatamana mu tisalu tieto ti tweri tomo zoloko ku Cameroun.

Ku Cameroun, bampangi nkwamusu beri vulu bwabanaka na zo mu bungu ti ka beri’â kotaka misamu mia politike ko. Misamu miayizi tomo bâ mpasi mu ntangu ya vote. Misamu mi tweri tînaka miayizi lungana mu tilumbu tia 13 mai 1970, bu bayizi yimina tisalu tia Mbangi za Yehova. Guvernema yayizi wuka nzo ya môna ya filiale yiberi sarilaka kwa tûka ngonda 5. Kampe lumingu lumosi ha manima, bamisionere babansoni, Sheila na meno mpe, bayizi tu kuma ku nsi yo. Musamu wa mpasi wabâ mu sa bika mpangi zeto mu bungu ti bawu tweri belokelaka lwaka mpe lwaka lwabâ neto mu banza bwe baketi sa mu bilumbu biaketi kwiza.

Ngonda 6 za landa, ku biro ya filiale ya France tayôkesela zo. Kûna, nasa miamiansoni mi nalenda mu hana lubakusu ku mpangi za ku Cameroun. Mu décembre ya muvu wo, bayizi tu tambika ku filiale ya Nigéria, yabatika mu kipa tisalu tia ku Cameroun. Mpangi za ku Nigéria zatomo tu bwana, mpe tayizi zolo mvula zazansoni zi tayôkesa kûna.

Mu 1973, tayizi bonga nzengolo ya nkatika mpasi. Sheila wayizi bâ na timbevo tia ngolo. Bu tabâ ku New York mu bungu dia lukutakanu lwa lunene, yandi keri’â vutu lenda ko, mpe yandi wakuntêla: “Ka nilenda ko mu tatamana! Wafwatika ndiena mpe timbevo ka tita wa ko.” Mvula yôka 14 tasala ku Afrique de l’Ouest. Nsayi yayingi yabâ nani mu bungu dia tisalu tiandi tia kwikama, kâ wafwanana tasa nsobolo. Bu tayizi zonzela musamu wo, mpe bu tayizi tomo sambila, tayizi bonga nzengolo ya kâla ku Canada ku baketi tomo mu bukila. Bika tisalu tieto tia misionere na tisalu tia ntangu zazansoni, ni nzengolo yayôka mpasi mpe yatomo tu fwemesa.

Bu tatula ku Canada, nayizi baka tisalu ku ndiku’ani yimosi ya ntama ku nore ya Toronto. Tayizi futila nzo, tayizi sumba bima bia mu nzo mpe tayizi soba nzo beto ka tubwe mfuka. Tandinga mu lunda luzingu lwa lembo nkaka na lukwikulu ti mbo taketi kârila tisalu tia ntangu zazansoni. Tayizi tomo susumuka bu tayizi mona ti misamu mi tweri kekoloko miayizi lungana mu ntangu yi tweri lembo mia kêlaka.

Bilumbu bia samedi, mu ntungulu ndieri tihanaka ya nzo ya lukutakanu lwa lunene ya ku Norval, ku tizunga tia Ontario. Ntangu fioti ha manima, bayizi ku ndomba mu bâ munkengi wa nzo ya tukutakanu twa tunene. Mu bungu ti tikolela tia Sheila tiabatika mu toma, tayizi banza  ti tulendi sala tisalu tio. Buna, mu juin 1974, tayizi bêla ku nzo ya tukutakanu twa tunene. Nsayi yayingi yabâ neto mu vutu kâla mu tisalu tia ntangu zazansoni!

Nsayi yabâ nani mu mona ti tikolela tia Sheila tiatatamana mu toma. Mvula zole ha manima, tatambula mu kota mu tisalu tia tizunga. Tizunga ku Manitoba tiabâ, tizunga tia ku Canada tie na tiozi tia ngolo. Kâ, tayizi tomo zolo tiya tweri tu songelaka bampangi mu tindiku tieto na bawu. Tayizi longoka ti mbuka yi tusarilaka ka yena mfunu ko—ka musamu wuyôkele mfunu, ni mu tatamana mu sarila Yehova kûma ni kûma ku tubâ.

Ha manima ma mvula zazingi mu tisalu tia tizunga, mu 1978, bayizi tu lomba mu sala ku Betele ya Canada. Ntangu fioti ha manima, nayizi baka malongi ma mpasi, kâ ma mfunu. Bayizi ku ndomba mu sa tinzonzi mu français ku lukutakanu lwa nzitukulu ku Montréal. Kâ, musamu wa mpasi wabâ kwe bantu mu landa tinzonzi tiani. Mu bungu dia musamu wo, mpangi za ku departema ya tisalu zakungana malongi. Ntangu ni yîna naketi bakula ti ka nabâ nzonzi yiyôkele bubote ko. Kâ, ka nabongela malongi mu mpila ya mbote ko. Timoko tieto ka tiayôkela mu mpila ya mbote ko, nayizi baka nkesi, nayizi banza ti mu mpila ya mbi kwa beri ku nzonzelaka mpe ka beri’â talaka misamu miani mia mbote ko. Musamu wa mbi wu nayirika ni mu bongela mpila yi bakunganina malongi na muntu wahana mo mu mpila ya mbi.

Ntangu fioti ha manima, mpangi yimosi ya komite ya filiale yakunzonzela musamu wo. Nayizi tambula ti ka nabongela malongi mo mu mpila ya mbote ko, mpe nayizi nionga. Ha manima, naye monekena mpangi yakungana malongi, yandi watambula mulemvo’ani. Musamu wo wakundongesa mfunu yabâka wa kuluka mpe ka nisa vutu wa zimbakana ko. (Bin. 16:18) Nayizi sambila Yehova mbala zazingi mu bungu dia musamu wo, mpe nayizi bonga nzengolo ya lembo vutu bongelaka malongi mu mpila ya mbi.

Tûka mvula yôka 40 ku Betele ya Canada ndiena, mpe tûka 1985, bweso bwe nani mu bâ mu komite ya filiale. Mu février 2021, munketo’aniSheila wayizi fwa. Me beni mpe timbevo tie nani. Bwabwingi nisalaka mu tisalu tia Yehova mpe “nsayi ye nani mu lembo mona ntangu yita yôka.” (Ekl. 5:20) Ni bu sa ti nkwamusu zazingi nibwabanaka na zo mu luzingu, nsayi yingi nibakaka. Tûla Yehova ha tibuka tia ntete mpe bâ mu tisalu tia ntangu zazansoni tûka mvula 70 kwatomo ku natina ndandu. Lusambulu nisaka ngatu mpangi zani za ntwenia zatatamana mu tûla Yehova ha tibuka tia ntete bawu mpe, mu bungu ti lukwikulu lwe nani ti bawu mpe mbo babaka ndandu, mpe mbo babâ na luzingu lwa mbote lu babakaka kwa bu basarilaka Yehova.