Ndefi mbo babangulaka yo ntiana “musamu wa bunsungu wu batâka ha meso ma bantu peleko kani dia yirika musamu di bavulu bongelaka Nzambi [. . .] mbangi.” Ndefi balendi ya tsoneka peleko balendi ya dia mu nzonzolo.

Bantu bakaka balendi banza ti bubi bwena mu dia ndefi mu bungu ti Yezu watâ ti: ‘Kani kabwe ka ludiakandi ndefi [. . .] Nzonzolo’aku yabâ “ninga, tala ti ninga,” mboko “kâni tala ti kâni.” Miyikama ha manima mia nkwa-mbi.’ (Mat. 5:33-37) Wa matieleka, Yezu wazaba ti Musiku wa Mose mbo weri tumaka mu dia ndefi mu misamu miakaka, mpe bisari bia kwikama bia Nzambi biadia ndefi. (Mba. 14:22, 23; Ndu. 22:10, 11) Yezu wazaba ti Yehova mpe ndefi za keri diaka. (Ebr. 6:13-17) Buna, Yezu keri’â zolo tâka ko ti ka tufweti’â tadiaka ndefi ko. Kâ, mbo keri zoloko mu lwengesa bantu mu lembo dia ndefi mu misamu mia mpamba-mpamba peleko mu mpila yilembolo ya delakana. Tufweti diatilaka tintwari na misamu mi tutâka mu bungu ti Yehova ni bo kazololo.

Ngano nti fweti sa tala ti bakulombele mu dia ndefi? Ntete-ntete, bâ na lukwikulu ti lendi lungisa peleko lendi yirika misamu mi tâ mu ndefi. Tala ti ntembe ze naku, bubote bulembolo dia ndefi. Zu dia Nzambi mbo dilwengesaka ti: “Bubote bulembolo dia mpana, kani wadia yo mpe walembo yalungisa.” (Ekl. 5:5, NWT) Ha manima, taluzula mitieno mia Bibila mizonzelaka ndefi, mpe landa ngindu’aku yalongo mu Bibila. Ngano ntia mitieno mia Bibila mitarilaka ndefi?

Ndefi ze kô zikwelanaka na mitieno mia Bibila. Mu tifwani, Mbangi za Yehova mbo zidiaka mpana bu zikwelanaka. Mpana zo mpe ndefi yena. Mukento na bakala bata kwelana mbo badiaka mpana ha meso ma Nzambi na ma bantu, bu batikanisinaka mu zolosono, na mu hanasana buzitu “ntangu zazansoni zi babâ ba moyo.” (Bantu bakaka bakwelanaka balendi lembo tâ misamu mia mpila yo, kâ mbo badiaka mpana ha meso ma Nzambi.) Buna, mbo bakwizi bâka mukento na bakala mpe makwela mawu mafweti zingila ntangu zazansoni zi babâ ba moyo. (Mba. 2:24; 1 Kor. 7:39) Mpana yo ya makwela ya delakana yena mu bungu ti mbo yikwelanaka na luzolo lwa Nzambi.

Ndefi zakaka ka zikwelanaka na mitieno mia Nzambi ko. Mu tifwani, Mukristo wa matieleka ka wudiaka ndefi ko mu nwanina hata diandi mu mata peleko mu bika timinu tiandi mu Nzambi. Ndefi yo ka yikwelanaka na ntumunu za Nzambi ko. Bu twena Bakristo  ka tufweti’â tabâ bantu ba nza yi ko, buna ka tukotaka misamu mia politike ko mpe ka tunwanaka mizingu ko.​—Za 15:19; Iza. 2:4; Zaki 1:27.

Ndefi zakaka mbo zitarilaka ngidu’eto. Ntangu zakaka, ntete tadia ndefi tufweti toko taluzulaka malongi mahana Yezu, matâka ti: ‘Dieka bo, bia Sezare vutuleno kwe Sezare, mboko bia Nzambi kwe Nzambi.’​—Like 20:25.

Mu tifwani, Mukristo wulendi lomba nswa wa bâ ku nsi yimosi peleko passeport mpe wizi bakula ti fweti dia ndefi ya landa misiku mia hata. Tala ti ku nsi yo ndefi yo yizololo tâ ti fweti kolamana mitieno mia Nzambi, ngindu’andi yalongo mu Bibila ka yimuhana nzila ko mu dia ndefi yo. Guvernema yilendi muhana nswa wa delakasa ndefi yo ngatu kalanda ngindu’andi.

Ndefi yi badelakase yilendi kwelana na mutieno we mu Bisi-Rome 13:1, wutâka ti: “Muntu ni muntu katumamana tuyalu twa sungama.” (NWT) Buna Mukristo wulendi bonga nzengolo ya dia ndefi mu tima Nzambi ti katilombela kwe Bakristo mu yirika.

Ngindu’eto yilendi tubakisa tala ti batulombele mu sarila tima peleko mu sa tidimbu mu ntangu ya dia ndefi. Bisi-Rome ba mu ntama na Basite (Scythes) mbo beri diaka ndefi mu mbele zawu za muzingu, bu beri bingulaka ngolo za nzambi yimosi ya muzingu mu songela ti muntu wu diri ndefi balendi wa kwikila. Bagreke mbo beri nangunaka koko mu zulu mu dia ndefi. Bayizi bakula ti Nzambi ye kô yi wâka mpe yimonaka misamu miamiansoni mitâka mpe miyirikaka bantu, mpe bantu bafweti mu sarila.

Wa matieleka, tisari tia Yehova ka tilendi’â tia dia ndefi ko ha matu ma tidimbu timonekesaka hata peleko tie tintwari na nsambululu ya bungungu. Ngano bwe sa tala ti ku nzo ya mfundusu, bakulombele watenseka koko ha Bibila mpe bakutêlele wadia ndefi mu hana timbangi tia matieleka? Mu musamu wo, lendi bonga nzengolo ya sila bo mu bungu ti Bibila mbo dizonzelaka bantu ba kwikama basa tidimbu ntete badia ndefi. (Mba. 24:2, 3, 9; 47:29-31) Musamu wa mfunu wena mu bambuka ti tala ti diri ndefi mu mpila yo mbo tadia ndefi ha meso ma Nzambi ti matieleka kwa tâ. Buna, fweti kubama mu hana mvutu za matieleka mu tiyuvu ni tiyuvu ti balendi ku yula.

Mu bungu ti tindiku tieto na Yehova ntalu tiena kwe beto, tufweti taluzula ndefi ni ndefi yi batulomba mu dia mu lusambulu mpe tufweti bâ na lukwikulu ti ndefi zango ka zisobesa ngindu’eto ko peleko ka zidiata mitieno mia Bibila ko.​—1 Pi. 2:12.