1. Zonzela ntangu Yezu yi kasa timangu tiandi tia ntete.

 BANZA’ETI, mu muvu wa 29 M.B. wena mu ntangu Yezu yi kabatika tisalu tiandi. Yezu na nguri’andi Mariya, mpe na milongoki miandi miakaka babatikisi ku malaki ma makwela ku Kana, hata dieri ku nore ya hata dieri bêlaka Yezu tûka buleke bwandi, Nazarete. Mariya ndiku keri na kanda dio, kampe mbo keri kipaka mpe bantu beri kwizaka ku malaki. Kâ malaki bu mabatika, musamu watula, waketi fwisa kanda na bantu bakwelana nsoni—vinu yayizi wa. b Kampe bantu bîngi bayiza. Mariya waye têla mwana’andi ti: ‘Ka bena na malavu ko.’ (Za 2:1-3) Ngano Yezu nti kasa? Wasa tima tia nzitukulu—wayizi sa timangu mu titula mamba mu vinu ya mbote.—Za 2:9, 10.

2-3. a) Bwe Yezu kasarila ngolo zandi za sa bimangu? b) Ntia ndandu tulendi baka bu tutaluzula bimangu bia sa Yezu?

² Yezu wayizi sa bimangu biakaka mu ntangu yayansoni yi kayôkesa mu tisalu tiandi. c Wayizi sarila ngolo zandi za sa bimangu mu bakisa mafunda ma bantu. Mu tifwani, mu bimangu biole bi kasa—mu kadikila babakala 5000, mpe ha manima babakala 4000—kampe wayizi dikila bantu 27000 tala ti tubongele lutangu lwa bakento na bala beri hâna.  (Mat. 14:15-21; 15:32-38) Mu mbala zo za zole, Yezu wawasisa bantu babingi. (Mat. 14:14; 15:30, 31) Banza’eti, ntia mpila pôka dia bantu bô bayitukulu mu bimangu bia sa Yezu mu wasisa na mu dikila bantu!

³ Bimangu bia Yezu nguria nsasa biena kwe beto lumbu ti. Mu timoko ti, mbo tubaka malongi makurisaka timinu mu nzila ya bimangu bio. Ha manima, mbo tuzonzela ka bwe tulendi landila tifu tia kuluka na tiari tia mutima tia sarila Yezu bu keri saka bimangu.

4. Ngano malongi ma tubakaka mu bimangu bia sa Yezu, mu nani bitubakisilaka mu yika timinu tieto ngolo?

⁴ Bimangu bia Yezu mbo bitulongesaka malongi makurisaka timinu tieto mu yandi, kâ mpe mu Tata’andi. Diangana, ni Yehova we nguria Titeko tia bimangu biabiansoni bia sa Yezu. Bisalu 10:38 mbo yitutêlaka: ‘Nzambi watumba [Yezu] mu mpeve santu na mu ngolo zandi. Kwakwansoni ku keri kwe yôkele ni bubote na bubote keri kwe se. Bô babansoni mpe beri [kwamusuku kwe Diabulu,] bawu keri kwe wasisi, mu bungu ti Nzambi weri nandi.’ Bambuka mpe ti mu miamiansoni mia tâ na mia sa Yezu—mu kati na bimangu bi kasa—walanda mbanzulu za Tata’andi mu mpila ya lunga. (Za 14:9) Tataluzuleno malongi matatu ma tulendi baka mu bimangu bia sa Yezu.

5. Nti biatuma Yezu mu sa bimangu? (Matie 20:30-34)

⁵ Musamu wa ntete, Yezu na Tata’andi beto batomono zolo. Bu keri ha mutoto, Yezu wasongela luzolo lwandi lwa ngolo mu bantu bu kasa bimangu mu ba bakisa mu mpasi zawu. Lumbu timosi, bantu bole bafwa meso bamulomba lubakusu. (Tanga Matie 20:30-34.) Diangana Yezu tiari tiamubaka mpe wabawasisa. Ntelo ya Greke ya “fwila tiari” yi basarila mu verse yi mbo yizolo zonzelaka tiari tia ngolo titûkaka ku nguria kati dia mutima. Tiari tio tia ngolo, mpila yena ya songela luzolo, ni tio mpe tiatuma Yezu mu dikila bantu beri na nsatu, mpe mu wasisa munkwa-bwazi mosi. (Mat. 15:32; Mak. 1:41) Tulendi bâ na lukwikulu ti Yehova, Nzambi ye na tiari tia mutima na Mwana’andi beto batomono zolo, mpe mpasi wu basaka bu tubâka mu mpasi. (Like 1:78; 1 Pi. 5:7) Diangana nguria timina die nawu mu katula mpasi ziturilaka bantu!

6. Ngano Nzambi ntia lenda kahana kwe Yezu?

⁶ Musamu wa nzole, Nzambi wahana ngolo kwe Yezu za yirika misamu mia bantu. Bu keri saka bimangu, Yezu wasongela ti lenda die nandi dia yirika misamu miamiansoni mi tulendi lembo yirika beto beni. Mu tifwani, lenda die nandi dia tu kûla mu musamu wa nguri watulumuna mpasi za bantu—masumu ma tabiarila na misendo miandi, bimbevo na lufwa. (Mat. 9:1-6; Rom. 5:12, 18, 19) Bimangu bi kasa biasongela ti lenda die nandi dia wasisa bimbevo bia mpila na mpila na dia vumbula bantu ba fwa. (Mat. 4:23; Za 11:43, 44) Lenda mpe die nandi dia zabirila bitembo bia ngolo na dia nunga mpeve za mbi. (Mak. 4:37-39; Like 8:2) Diangana, Musamu wa mbote wena mu zaba ti Yehova wahana lenda dia mpila yo kwe Mwana’andi!

7-8. a) Ntia lukwikulu tubakaka mu bimangu bia sa Yezu? b) Ntia timangu ta kêla na timina diadiansoni mu nza ya môna yita kwiza?

⁷ Wa ntatu, tulendi bâ na lukwikulu ti bima bia mbote bia tu kanisina Nzambi mu Timfumu tiandi mbo bilungana. Bimangu bia sa Yezu bu keri ha mutoto, mbo bizabikisaka misamu mi kayirika ha mutoto wa mukaka bu kena Mutinu wa Timfumu tia Nzambi. Banza’eti misamu mi yirika mu ntangu  yi yâla Kristo. Mbo tubâ na tikolela tia lunga, mu bungu ti Yezu mbo kakatula bifuma biabiansoni bimwisaka bantu mpasi. (Iza. 33:24; 35:5, 6; Nza. 21:3, 4) Kani kabwe ka tubâ na nsatu ko mpe ka tuvutu’â bwabana na katastrofe ko. (Iza. 25:6; Mak. 4:41) Mbo tubâ na nsayi ya bwana bantu ba tuzololo baduka mu ‘mpiema za mbambukulu.’ (Za 5:28, 29) Ntia timangu ta kêla na timina diadiansoni mu nza ya môna yita kwiza?

⁸ Mu bimangu biandi, Yezu watomo songela tifu tia kuluka na tiari tia mutima. Diangana mbo wubâ musamu wa mbote kwe beto mu landa bifu bio. Mbo tutaluzula bifwani biole; tabatikileno mu tifwani tia makwela ma Kana.

9. Ngano Yezu nti kasa ku makwela? (Za 2:6-10)

⁹ Tanga Za 2:6-10. Mu ntangu ya wa vinu ku makwela ma Kana, Yezu keri’â na nsatu ko ya sa tima mu yika malavu. Ka kweri’â mbikululu ko yeri tâka ti Masiya wafweti sa timangu tia vinu. Kâ banza’eti ka bwe mona tala ti ku makwela maku malavu mawiri. Ntembe kâni, Yezu wamona tiari tia kanda, nsungula tia bantu bakwelana, mpe wazolo ti ka bafwandi nsoni. Buna, ntiana bu tutêle ku mbatukulu, wasa timangu. Wasobesa litres kampe 390 za mamba mu vinu dia nguria dia toma. Kampe wasa ti vinu diasârila diadingi ngatu basarila dio ha manima peleko bateka dio, ngatu mbongo zasarisa  bantu bakwelana. Diangana bantu bô bakwelana batomo tonda!

10. Ntia misamu mia mfunu mie mu tinsamu tia Za tikapu 2? (Tala mpe tifwani.)

¹⁰ Tataluzuleno misamu miakaka mitariri tinsamu tio mie mu Za tikapu tia 2. Ngano bakuri ti Yezu ka yandi beni’â ko wafulusa midungu mio mia mamba? Kani katimonekesa yandi beni, watâ kwe bisari biafulusa midungu. (Verse 6, 7) Mpe bu kamana sobesa mamba mu vinu, Yezu ka yandi beni’â ko wanata ndambu vinu kwe muntu weri twarisaka malaki. Kani kasila bo, watâ kwe bisari banata dio. (Verse 8) Ntembe kâni, Yezu ka bonga mbungu ya vinu ko, mpe ka nanguna yo ko ha meso ma bantu babansoni mu tâ ebu na lumpampani lwalwansoni: ‘Bimbeno’eti mwa ndambu ya vinu yi ndukisi!’

11. Nti tulendi longoka mu timangu tia sa Yezu?

¹¹ Nti tulendi longoka mu timangu tia sa Yezu bu katitula mamba mu vinu? Mbo tulongokaka tifu tia kuluka. Yezu ka paparala ko mu timangu ti kasa; kani kabwe keri’â paparalaka ko mu misamu mi keri lendaka mu yirika. Kâ, na kuluka kwakwansoni, mpe mbala zazingi, mbo keri hanaka mukembo wawansoni kwe Tata’andi. (Za 5:19, 30; 8:28) Tala ti tulendi tifwani tia Yezu, bu tubâ bantu balembo dingaka mu tizangula, ka tudinga ko mu paparala mu misamu mi tulendaka mu yirika. Mu musamu ni musamu wu twe na wo lenda mu yirika, tapaparalaka mu bungu dia Nzambi ya nsayi yatuhana bweso bwa mu sarila, ka mu beto beni’â ko. (Yer. 9:23, 24) Tufweti mu hanaka mukembo wumufwanakane. Diangana, ka kwena tima tia mbote ko ti tulendi yirika tala ti Yehova ka tu bakisi’â ko.—1 Kor. 1:26-31.

12. Mu ntia mpila yakaka tulendi landila tifwani tia Yezu? Hana tifwani.

¹² Tataleno mpila yakaka yi tulendi landila kuluka kwa Yezu. Tabongeno tifwani eti: Mukuluntu wuta yôkesa ntangu yayingi mu bakisa mpangi ya ntwenia, mu kubika tinzonzi tiandi tia ntete tia bantu babansoni. Ha manima mpangi yo têle tinzonzi tia mbote mpe titindisi timvuka. Ku nsuka ya lukutakanu, muntu wizi monekena mukuluntu mpe mu yuriri: ‘Mpangi tingandi tinzonzi tia mbote kasiri, ka buna ko?’ Ngano wufwanakane kwa mukuluntu wo katâ ti: ‘Yee, kâ ntangu yayingi ndiyôkese mu mu bakisa’? Kâ na kuluka kwakwansoni lendi tâ ti: ‘Yee, tinzonzi tia mbote kasiri. Nguria nsayi kakuntêle!’ Bu tubâka ba kuluka, ka tubâka na nsatu ko ya sa ti batusîka mu misamu mia mbote mi tuyirikaka mu bungu dia bampwana’eto. Nsayi yayingi ye neto mu zaba ti Yehova mbo kamonaka tisalu tieto, mpe ntalu tiena kwe Yandi. (Fwanakasa na Matie 6:2-4; Ebr. 13:16) Wa matieleka, mbo tutâka Yehova nsayi bu tulandaka tifu tia kuluka tia Yezu.—1 Pi. 5:6.

13. Ngano Yezu nti kayizi mona penepene na Nayine, mpe nti kasa? (Like 7:11-15)

¹³ Tanga Like 7:11-15. Banza’eti tinsamu eti tiayôka ntangu fioti, kampe ha kati-kati dia ntangu ya yôkesa Yezu mu tisalu tiandi ha mutoto. Wayenda ku Nayine, hata dia Galile dieri penepene na Suneme, mpe ni kûna mbikuri Elize kavumburila mwana wa mukento wumosi, kampe mvula 900 ku manima. (2 Mit. 4:32-37) Bu keri penepene na mwelo wa mumvuka, Yezu wayizi mona bantu beri saka dizi. Ntangu ya tiari yeri: Mufwiri wayizi fwilulu mwana’andi wa wumosi.  Kâ nguri yafwilulu keri’â yandi kaka ko; yungi dia bantu ba mumvuka beri nandi. Yezu wabakangamasa, mpe wasa tima tia nzitukulu mu bungu dia nguri yo yafwilulu: wavumbula mwana’andi wa bakala! Yô ni yimosi ya mvumbukulu zitatu za sa Yezu zi batomo zonzelaka mu Evanzile.

14. Ngano ntia misamu miakaka mie mu tinsamu tia Like tikapu 7? (Tala mpe tifwani.)

¹⁴ Tataluzuleno misamu miakaka mie mu tinsamu tia Like tikapu 7. Ngano mweni ti Yezu wamona nguri yo ya mufwiri, mpe wamufwila tiari? (Verse 13) Buna, misamu mi kamona—kampe wamona nguri weri dilaka ha matu ma mvumbi ya mwana’andi—miasa ti kizi katomo bâ na tiari mu mutima mu bungu dia nguri yo. Yezu ka fwila kwa nguri yo tiari ko, kâ wamusongela tiari tiandi tia mutima. Ntembe kâni, wamuzonzela mu zu dia lembama, mpe wamutêla: ‘Kuvutuandi dila.’ Ha manima, wabonga nzengolo ya sa tima. Wavumbula mwana’andi ku lufwa, mpe wamuhana kwe nguri’andi.—Verse 14, 15..

15. Ntia malongi tulendi baka mu timangu tia sa Yezu?

¹⁵ Ngano ntia malongi tulendi baka mu timangu tia Yezu ti kavumburila mwana wa mufwiri kwe ba fwa? Mbo tuta longoka ti tufweti songelaka tiari tia mutima kwe bô bafwilulu. Wa matieleka ka tulendi’â tavumbula bantu kwe ba fwa ko ntiana bwa sa Yezu. Kâ, ntiana Yezu, tulendi bâ na tiari tia mutima bu tudinga mu zaba nsatu zawu. Tulendi bonga nzengolo ya songela tiari tia mutima, bu tusa miamiansoni mu ba bakisa na mu ba tindisa mu nzonzolo na mu nsalulu. d (Bin. 17:17; 2 Kor. 1:3, 4; 1 Pi. 3:8) Nzonzolo peleko nsalulu za fioti, kâ za nsayi zilendi tomo tindisa.

16. Ntiana bu wuta moneka mu tifwani, nti ta longoka mu tinsamu tia nguri yimosi wafwilulu mwana?

¹⁶ Tazonzeleno tinsamu timosi. Mwa mivu miyôkele, mpangi yimosi ya yikento wamona nguri yimosi yeri penepene na yandi weri  dilaka bu keri tangaka mukunga ku lukutakanu lwa timvuka. Mukunga wo mbo weri zonzelaka tivuvu tia mvumbukulu, mpe nguri yo mwana’andi wa mukento kafwilulu. Mu bungu ti mpangi yo ya yikento wa kazaba, wapusana kwe nguri yo, wamusimba mpe watanga nandi mukunga. Ha manima, nguri yo yayizi tâ ti: “Nayizi tomo mona luzolo lwa bampangi.” Nsayi yeri nandi bu kayenda ku lukutakanu lo. Têle ti: “Lubakusu lweto ni kûna lweri, ku Nzo ya Nsambululu.” Tulendi bâ na lukwikulu ti Yehova mbo kamonaka mpe mbo kayangalalaka mu misamu miamiansoni mi tuyirikaka mia fioti, mu songela tiari tia mutima kwe bô bafwilulu, mpe bê na mitima mia pasuka.—Mik. 34:18.

17. Nti tulongokele mu timoko ti?

¹⁷ Tulendi kwizi baka lutindusu lwalwingi bu tukwizi longoka bimangu bia sa Yezu bie mu Evanzile. Mbo bitulongesaka ti Yehova na Yezu beto batomono zolo, ti Yezu lenda die nandi dia yirika misamu miamiansoni mia bantu, mpe tulendi bâ na lukwikulu ti misamu miamiansoni mi bakanisina mu nza ya môna yita kwiza mbo milungana. Bu tukwe taluzuri binsamu bio, tulendi dimbitila mu mpila yi tulendi landila bifu bia Yezu. Diangana tulendi sa programe mu ndongokolo ya beto beni peleko mu nsambululu ya kanda mu tomo zonzela bimangu biakaka bia Yezu. Taleno malongi ma lulendi baka, mpe zonzeleno mo kwe bantu bakaka. Mbo lukwizi bâ na bimoko biabingi bitindisaka, bu lusila bo!—Rom. 1:11, 12.

18. Nti tuzonzela mu timoko tita landa?

¹⁸ Ku nsuka ya tisalu tiandi, Yezu wavumbula muntu kwe ba fwa mu mbala ya ntatu. Kâ mvumbukulu yo ya swaswana yeri—wavumbula ndiku’andi ya mutima, mpe misamu ka mieri’â mpila mosi ko. Ntia malongi tulendi baka mu timangu tio tie mu Evanzile? Mpe bwe tulendi yikila ngolo timinu tieto mu tivuvu tia mvumbukulu ya ba fwa? Biyuvu ni bio tuhanina mvutu mu timoko tita landa.