1. Ngano “tidzunu tia Nzambi” ni nti, mpe ntia ndandu tubaka bu tubâ na tio? (Bisi-Filipe 4:6, 7)

 MPILA ye kô ya tidzunu yilembolo zaba bantu ba mu nza. Ni “tidzunu tia Nzambi,” wuzololo tâ tidzunu tibâka neto mu bungu ti tindiku tia mbote tie neto na Tata’eto die ku mazulu. Bu tubâka na tidzunu tia Nzambi, ka tubâka na bunkuta ko. (Tanga Bisi-Filipe 4:6, 7.) Mbo tukwizi bâ ndiku za bantu bakaka bazololo Nzambi. Mpe mbo tukwizi bâ na tindiku tia ngolo na “Nzambi ya tidzunu.” (1 Tes. 5:23) Bu tuzabaka, tukwikilaka mpe tutumamanaka Tata’eto, tidzunu tia Nzambi tilendi lembeka mitima mieto mu ntangu yi tubwabanaka na misamu mia mpasi.

2. Mu bungu dia nti tulendi bêla na lukwikulu ti tulendi baka tidzunu tia Nzambi?

² Ngano wa matieleka ti tulendi baka tidzunu tia Nzambi mu ntangu yi tubwabanaka na misamu mia mpasi ntiana, epidemi, katastrofe, mizingu peleko nkwamusu? Misamu mio mia nguria mia mpasi milendi tu tâ bunkuta. Kâ, Yezu wahana malongi ema kwe milongoki miandi: ‘Mitima ka miluhemokandi, ka milubakandi bunkuta.’ (Za 14:27) Bampangi balanda malongi ma hana Yezu. Na lubakusu lwa Yehova, bayizi bâ mu tidzunu mu ntangu yi babwabana na misamu mia mpasi.

3. Ngano epidemi bwe yilendi katurila tidzunu tieto?

³ Epidemi peleko pandémie yilendi sobesa luzingu lweto lwalwansoni. Tataleno misamu miabwabana na bantu babingi mu ntangu ya COVID-19. Bantu bayizi tomo dinga bamweni ti bantu babingi babele lembanaka tolo mu ntangu ya pandémie. Musamu wo wasiri ti bantu bakota mu bunôkena, babâ na lwaka, banwa malavu mamingi na bima bia ngolo (drogues). Bakaka mbo babele nwanaka mu kanda mpe bakaka bayêlele mu tihonda.  Tala ti epidemi ye ku mbuka yi bêlaka, bwe lendi sa mu zabirila lwaka lwaku na mu baka ndandu za tidzunu tia Nzambi?

4. Mu bungu dia nti luzabu lwa mbikululu ya Yezu mu bungu dia bilumbu bia mansukina lutuhaninaka tidzunu?

⁴ Yezu wabikula ti mu bilumbu bia mansukina, mbo kwaketi bâ epidemi peleko timbevo tiyalanganaka ku ‘mbuka ni mbuka.’ (Like 21:11) Mu bwe luzabu lwa musamu wo lutubakisilaka mu bâ mu tidzunu? Ka tuyitukuku’â ko bu tulaka epidemi. Mbo tumonaka ndungananu ya misamu mia tâ Yezu. Buna misamu mia mbote misaka ti talanda malongi ma hana Yezu kwe bô bazingaka mu ntangu ya mansukina. Watâ ti: ‘Ka lubândi na bunkuta.’​—Mat. 24:6.

5. a) Tintwari na Bisi-Filipe 4:8, 9, mu bungu dia nti tufweti sambirilaka mu ntangu yi tulaka epidemi? b) Mu bwe wirikila kwa enregistrement za audio kulendi ku bakisaila mu ntangu yo?

⁵ Epidemi yilendi sa ti tabâ na lwaka mpe na bunkuta. Musamu ni wo waturila mpangi mosi ye na nkumbu Desi. b Ngwa-nkazi’andi, mpangi’andi ya ku titata na doktere diandi bu bafwa mu COVID-19, wayizi bâ na bunkuta bwa baka virise na bwa hana yo kwe nkaka’andi ya nuna. Mu bungu dia pandémie, bunkuta mpe bwabêle nandi bwa hombesa tisalu tiandi, mpe wayizi tiyula ka bwe kaketi sa mu dia na mu futa nzo. Misamu mio miasa ti kabâ na lwaka lwalwingi mpe keri’â vutu bakaka tolo ko mu mpimpa. Kâ Desi wayizi vutu baka tidzunu tiandi. Bwe kasa? Wayizi sambila na bunsungu bwabwansoni, mpe walomba kwe Yehova kamubakisa mu bâ wa dzuna na mu bâ na mabanza ma delakana. (Tanga Bisi-Filipe 4:8, 9.) Mbo keri wirikilaka “Zu” dia Yehova mu nzila ya enregistrement ya ntangulu ya Bibila ya audio. Têle ti: “Mazu ma dzuna ma bitangi malembeka lwaka lwani, mpe makumbambula ti Yehova meno kakipaka.”​—Mik. 94:19.

6. Bwe ndongokolo ya Bibila na tukutakanu bikubakisila?

⁶ Diangana, epidemie yilendi sobesa mpila yi tuyirikilaka misamu, kâ ka lubikandi ti yalukabakasa mu sa ndongokolo’eno ya Bibila peleko mu bâ ku lukutakanu. Binsamu bie mu mabuku na mu video zeto, mbo bikubakisa mu bakula ti mpangi zeto mpe mu nza mbo zitatamanaka mu bâ za kwikama ntono misamu mia mpasi mi babwabana na mio midelakane na mia nge. (1 Pi. 5:9) Tukutakanu mbo tukubakisa mu fulusa mabanza maku mu mabanza ma mbote ma Bibila. Mbo tukuhana mpe bweso bwa tindisa mpangi zaku na bwa baka lutindusu. (Rom. 1:11, 12) Bu kwe banzi mpila Yehova yi kabakisila bisari biandi bu beri na timbevo, na bunkuta peleko bu beri bawu kaka, timinu tiaku mbo tikwizi bâ ngolo mpe  mbo bâ na lukwikulu ti mbo kakubakisa nge mpe.

7. Ntia malongi lendi baka mu tifwani tia ntumwa Za?

⁷ Sarila ngolo mu vulu zonzaka na mpangi zaku. Epidemi yilendi sa ti ka tuvutuandi bundakanaka peleko ka tuvutuandi kutakanaka na mpangi zeto. Mu ntangu yo, lendi kwizi bâ na mabanza mamosi na ntumwa Za. Weri nandi kamonana na ndiku’andi Gayuse. (3 Za 13, 14) Kâ, Za wazaba ti ka keti’â mona Gayuse ko tûka mwa ntangu. Buna Za wasa mi kalenda; wamutsonekena mukanda. Tala ti ka wena na lenda ko dia kutakana na bampwana’aku, lendi zonza nawu mu telefone, mu appel video peleko mu message. Bu tatamana mu zonza na mpangi zakaka, kubâ mu bunkuta ko, mpe mbo bâ mu tidzunu. Tala ti lwaka lwe naku, zonza na bakuluntu mpe tambula lutindusu lwa luzolo lu bakuhana.​—Iza. 32:1, 2.

8. Ngano katastrofe bwe yilendi bebesela tidzunu tiaku?

⁸ Tala ti mbuka yi bêlaka yadiemi, mudikutulu wa mutoto walubwila peleko nzo’aku yayiri, lendi kwizi bâ na lwaka lwalwingi, mpe lulendi zingila ntangu yayingi. Tala ti muntu wafwilulu wu zololo peleko bima wahombese mu misamu mio, kampe mu tiari wena peleko nkesi zazingi ze naku. Ka wuta zolo tâ ko ti bima bia tinsuni tûlaka ha tibuka tia ntete peleko ka wena na timinu tiatingi ko. Diangana musamu wa mpasi wabwabane na wo, mpe bantu bakaka mbo bakêla ti wayirika musamu wa mbi. (Yobe 1:11) Kâ ntono misamu mio mia mpasi lendi baka tidzunu. Mu bwe?

9. Ngano Yezu bwe katukubikila mu bungu dia katastrofe?

⁹ Bambukila misamu mia bikula Yezu. Bantu babingi mu nza babanzaka ti katastrofe ka yilendi’â yabaturila ko. Kâ beto tuzebi ti mu ntangu yi, katastrofe mbo zivutu yikama, mpe zakaka zilendi tu bwila. Yezu watâ kwe milongoki miandi ti “midikutulu mia mutoto mia minene” na katastrofe zakaka mbo zaketi tulumuka ntete nsuka yatula. (Like 21:11) Wabikula mpe ti bubi mbo bwaketi yangana, mu kati mwe na bumpumbulu na miangu na vwandi. (Mat. 24:12) Kani kabwe, Yezu katâ ko ti misamu mio mia mbi bantu balembo sarilaka Yehova kwa miaketi turila. Diangana, bisari biabingi bia Yehova biayizi bwabana na katastrofe. (Iza. 57:1; 2 Kor. 11:25) Yehova ka saka bimangu ko mu tu kengerela mu katastrofe, kâ mbo katuhanaka bima biabiansoni bie neto nsatu mu tatamana mu bâ mu tidzunu.

10. Mu bungu dia nti kubama bwawu bu mu bungu dia katastrofe kusongela ti timinu tie neto? (Bingana 22:3)

¹⁰ Bu tutibanzila mpila yi tudiatila mu ntangu ya mpasi mbo tukwizi lunda tidzunu tieto mu ntangu yo. Ngano bu tubanzila musamu wo wuzololo tâ ti ka twena na timinu mu Yehova ko? Kâni. Bu tukubamaka mu bungu dia katastrofe, mbo tusongelaka ti lukwikulu lwe neto mu lenda die na Yehova dia tu kipa. Mu bwe? Zu dia Nzambi mbo ditukubikaka mu bungu dia musamu wo. (Tanga Bingana 22:3.) Mu nzila ya mabuku, tukutakanu twa timvuka na nsangu zi bahanaka mu ntangu yifwanakane, organizasio ya Yehova mbo yitutindisaka mu kubama mu bungu dia misamu mia ta-pulukusu. c Ngano lukwikulu lwe neto mu Yehova? Tala ti ni bo, tufweti landa malongi mo bwawu bu​—ntete katastrofe yatula.

11. Nti ta longoka mu tifwani tia Margaret?

¹¹ Tataluzuleno tifwani tia mpangi ya yikento ye na nkumbu Margaret. Guvernema yamuhana ntumunu ya duka ku nzo’andi mu  bungu ti tiya twa sangi tweri ku tizunga tiandi. Mu bungu ti bantu babingi beri dingaka mu dioka mu ntangu yimosi, nzila zayizi fuluka mpe ka beri’â vutu lendaka ko mu yôka. Mwisi wa ndombi wayangana kwakwansoni, mpe Margaret keri’â na lenda ko dia duka mu kaminio. Kâ wayizi vuka mu bungu ti watikubamana. Mu sake’andi ya koko, mbo keri lundaka karte yaketi mu bakisa mu baka nzila yakaka ya dukila ku tizunga tiandi. Nzila yango ya katoko zebelangatu kazaba yo, ntete musamu wa ta-pulukusu watula. Mu bungu ti watikubamana, Margaret wayizi vuka.

12. Mu bungu dia nti tulandilaka ntumunu zi batuhanaka mu tu kengerela?

¹² Mu kengerela luzingu lweto na lwa bantu bakaka, luyalu lendi tu tuma misamu miamingi. Mu tifwani yilendi tu têla ntangu yi tufweti kotaka ku nzo, pelekota katuka ku tizunga tieto. Bantu babingi mbo bakalaka mu tumamana ntumunu zo mu bungu ti ka bazoloko’â ko mu sisa bima biawu. Ngano Bakristo bwe badiatilaka? Bibila mbo ditutêlaka ti: ‘Mu bungu dia Mfumu, lemvokeleno [tumamaneno] bimfumu bia nsi; ni wubâ mutinu mu bungu ti ni yandi yôkele timfumu, ni babâ bilongoki biandi (guvernere) mu bungu ti yandi batambikaka.’ (1 Pi. 2:13, 14) Organizasio ya Nzambi mpe mbo yituhanaka lutwalusu mu tu kengerela. Mbo bavulu tu bambulaka mu hana numéro za telefone zi tusarilaka kwe bakuluntu ngatu batutâ mbila mu ntangu yi lendi tula musamu wa ta-pulukusu. Ngano bwa wasiri? Tulendi baka lutwalusu lutariri mbuka ya swamina ku tizunga tieto, mpila ya diokela, mpila ya bakila lubakusu peleko mpila na ntangu yi tulendi bakisa bantu bakaka. Tala ti ka tutumamane’â ko, tulendi tûla luzingu lweto na lwa bakaka mu mpasi. Bambukaka ti bantu bo ba kwikama beto bakengerelaka. (Ebr. 13:17) Margaret watâ ti: “Lukwikulu lwe nani ti tala ti nayizi vuka ni mu bungu ti lutwalusu lwa bakuluntu na lwa organizasio nalanda.”

13. Nti biahana nsayi mpe tidzunu kwe Bakristo bamwangana?

¹³ Mpangi zazingi zayizi yambirika nzo zawu mu bungu dia katastrofe, mizingu, peleko mu bungu dia vwandi dia bantu ba mpamba-mpamba zayizi sa miamiansoni mu yukunu na misamu mia môna mpe bayizi sala bwabwingi mu tisalu tia Yehova. Ntiana kwa Bakristo ba ntete bamwangana mu bungu dia nkwamusu,  mpe batatamana mu samuna nsangu za mbote za Zu dia Nzambi. (Bis. 8:4) Tisalu tia samuna tiababakisa mu tûla mabanza mawu mu Timfumu kani batûla mo mu misamu mia mpasi mi beri bwabanaka na mio. Buna, bayizi lunda nsayi’awu na tidzunu tiawu.

14. Ngano nkwamusu bwe zilendi katurila tidzunu tieto?

¹⁴ Nkwamusu zilendi sa ti tahombesa bima bituhanaka tidzunu. Nsayi yayingi yibâka neto bu tubâka na timpwanza tia kutakana na tia samuna, na bu tutatamanaka mu sarila Yehova na kondo kwa bunkuta bwa boloko. Bu batuyiminaka bima bio, tulendi kwizi bâ na lwaka mpe na bunkuta bwa misamu milanda. Mabanza mo ka mena ma mbi ko. Kâ, tufweti sa keba. Yezu watâ ti nkwamusu zilendi têsa milongoki miandi kuba. (Za 16:1, 2) Buna, bwe tulendi lundila tidzunu tieto mu ntangu ya nkwamusu?

15. Mu bungu dia nti tufweti lembo tîninaka nkwamusu? (Za 15:20; 16:33)

¹⁵ Zu dia Nzambi mbo ditutêlaka ti: “Bô babansoni bazololo mu bâ ba kangama kwe Nzambi, tintwari na Kristo Yezu, mbo babwabana na nkwamusu.” (2 Tim. 3:12, NWT) Mpangi mosi ya bakala ye na nkumbu Andrei wayizi mona mpasi mu kwikila ti bisari biabiansoni bia Yehova mbo biaketi kwamusu bu bamana yimina tisalu tieto mu nsi’andi. Mbo keri tâka ti: ‘Mbangi za Yehova zingi ze kû. Ngano guvernema bwe yilendela mu tu kanga beto bansoni?’ Kâ kani kabâ mu tidzunu, musamu wo lwaka lwalwingi weri mu tâka. Mpangi zakaka zabika musamu mu moko ma Yehova, mpe ka beri’â banzaka ko ti ka baketi’â ba kanga ko. Bayizi tambula ti bawu mpe balendi ba kanga, kâ ka beri’â na lwaka lwalwingi ko ntiana Andrei. Andrei wayizi bonga nzengolo ya bâ na mabanza mamosi na mpangi zo na mu tûla lukwikulu lwandi mu Nzambi. Ha manima wayizi bâ mu tidzunu, mpe bwawu bu nsayi ye nandi ntono misamu mia mpasi. Musamu wo wulendi tu turila mpe. Ni bu sa ti Yezu watulwengesa ti nkwamusu mbo zitula, watuhana mpe lukwikulu ti tulendi bâ ba kwikama.​—Tanga Za 15:20; 16:33.

16. Ntia lutwalusu tufweti landa bu batukwamisaka?

¹⁶ Bu bayiminaka tisalu tieto peleko bu basilaka tio ndilu, tulendi baka lutwalusu kwe filiale  na kwe bakuluntu. Babasola mu tu kengerela, mu zaba tala ti mbo tutatamana mu baka bidia bia timpeve na mu tu bakisa mu tatamana mu samuna tala ti lenda na dio. Sa miamiansoni mu landa lutwalusu lu baka ni bu sa ti kuta tomo bakula ko ka mu bungu dia nti bata lwa hanina. (Zaki 3:17) Mpe, kani kabwe kuzonzelandi misamu mitariri mpangi zaku peleko misamu mia timvuka kwe bantu bafweti lembo mia zaba.​—Ekl. 3:7.

17. Ntiana bantumwa mu mbandu ya ntete, ntia nzengolo tubongele?

¹⁷ Musamu wumosi wa mfunu wusaka ti Satana kakwamisa kanda dia Nzambi ni wena’eti tisalu titâka timbangi tia nkumbu ya Yezu basalaka. (Nza. 12:17) Kubikandi ti Satana na nza’andi bakutâ bunkuta. Tisalu tia samuna na tia longesa, ntono nkwamusu, nsayi na tidzunu titunatinaka. Mu mbandu ya ntete, mfumu za Bayuda bu zatuma bantumwa mu bika mu samuna, babakala bo ba kwikama basola mu tumamana Nzambi. Batatamana mu samuna, mpe tisalu tio nsayi tieri ba tâka. (Bis. 5:27-29, 41, 42) Wa matieleka, bu basilaka tisalu tieto ndilu, tufweti saka keba bu tusamuna. (Mat. 10:16) Kâ tamana sa miamiansoni mi tulenda, mbo tukwizi baka tidzunu titûkaka mu nsayi ya sarila Yehova na mu nsayi ya zonzela nsangu zivukisaka luzingu.

18. Nti tufweti simba bitariri Titeko tia tidzunu tie neto nsatu?

¹⁸ Bâ na lukwikulu ti ntono misamu mia mpasi, tulendi bâ mu tidzunu. Mu ntangu zo, fweti bambuka ti tidzunu tie naku nsatu ni tidzunu tia Nzambi, wuzololo tâ tidzunu ti lendi hana kwa Yehova. Mu sikirila mu ntangu yi bwabana na epidemi, katastrofe peleko nkwamusu. Tatamana mu bâ penepene na organizasio’andi. Bambukilaka bilumbu bia nsayi bita ku kêla ku matu. Bu kwe siri bo, ‘Nzambi ya tidzunu [mbo] kabâ’ naku. (Flp. 4:9) Mu timoko tita kwiza, mbo tutaluzula ka bwe tulendi bakisila Bakristo babwabanaka na nkwamusu mu bâ na tidzunu tia Nzambi.