1. Tintwari na 1 Piere 5:2, ntia tisalu tia mfunu bakuluntu basalaka?

 BAKULUNTU ba Bakristo dema die nawu dia kipa bimeme bia ntalu bia Yehova. Babakala bo bê na luhemo mbo batondaka Yehova mu bungu dia dema die nawu dia sarila mpangi zawu, mpe mbo sarilaka ngolo mu bâ mivungi mitomo twarisaka. (Yer. 23:4; tanga 1 Piere 5:2.) Diangana, mbo tutomo tondaka mu bâ na babakala ba mpila yo mu bimvuka bieto!

2. Ntia misamu mia mpasi bakuluntu babwabanaka na mio?

² Bu bakwe lungisi madema mawu, bakuluntu mbo babwabanaka na misamu mia mpasi. Diangana, kipa timvuka tisalu tia ngolo tiena. Tony, mukuluntu wa ku États-Unis, wafweti longoka mu bâ na mabanza ma delakana mu bungu dia bisalu bi kafweti tambula. Banguri ti: “Ku mbatukulu ya COVID-19, nayizi batika mu sala tisalu tiatingi mu kubika tukutakanu na tisalu tia samuna. Kâ ntono misamu mi ndieri yirikaka, tisalu yikama kwa tieri yikamaka. Buna, ka navutu’â sâla na ntangu yayingi ko mu sa ntangulu’ani ya Bibila, ndongokolo ya me beni na tusambulu.” Ilir, mukuluntu wa ku Kosovo, wabwabana na misamu miakaka mia mpasi. Bu keri ku mbuka yeri na mizingu, mpasi keri monaka mu tumamana ntumunu zeri hanaka organizasio. Watâ ti: “Butindi bwani bwayizi kota mu ntontolo mu ntangu Betele yakundomba mu bakisa bampangi beri ku mbuka za mpasi. Bunkuta bweri nani mpe lutwalusu lu beri hanaka ka ndieri’â lwa monaka lwa delakana ko.” Tim, we misionere ku Asie mbo keri kamonaka ti mpasi wena mu yirika miamiansoni mi bakekoloko kwe mukuluntu bilumbu biabiansoni. Têle ti: “Ntangu zakaka, mbo dieri tomo timonaka wa fwatika mu mabanza.” Nti bilendi bakisa bakuluntu babwabanaka na misamu mia mpila yo?

3. Bwe tulendi bakila ndandu mu tifwani tia Zedeyo?

 ³ Bakuluntu balendi baka malongi mu tifwani tia mfundisi Zedeyo. (Ebr. 6:12; 11:32) Muvungi weri wa kanda dia Nzambi mpe mbo keri dia kengerelaka. (Mfu. 2:16; 1 Nta. 17:6) Ntiana Zedeyo, bakuluntu mbo babanomaka mu kipa kanda dia Nzambi mu ntangu ya nguria mpasi. (Bis. 20:28; 2 Tim. 3:1) Tulendi baka malongi mu tifu tia zaba ndilu, tia kuluka na tia tumama tia Zedeyo. Tifu tiandi tia korela tiayizi tonto mu bungu dia madema meri nandi. Ni tubâ mukuluntu peleko kâni, tulendi longoka mu tomo tondaka bakuluntu beto. Tulendi yika moko mpangi zo za yela zisalaka ngolo.—Ebr. 13:17.

4. Ngano Zedeyo bwe kasongela ti bakala dia kuluka dieri mpe ndilu zandi keri zabaka?

⁴ Zedeyo bakala dia kuluka dieri mpe ndilu zandi keri zabaka. b Mbazi ya Yehova bu yatâ kwe Zedeyo ti bamusola mu kûla kanda dia Israele kwe Bisi-Madiane, muntu wo wa kuluka watâ ti: ‘Kanda diani ni dilembolo na ngolo ku Manase, mboko me ni wa muleke mu nzo ya tata’ani.’ (Mfu. 6:15) Mbo keri banzaka ti ka keti’â lenda tisalu tio ko, kâ Yehova wazaba ti mbo kaketi lenda. Na lubakusu lwa Yehova, Zedeyo walenda mu lungisa dema diandi.

5. Bwe tifu tia zaba ndilu na tia kuluka tia mukuluntu bilendi kotela mu ntontolo?

⁵ Bakuluntu mbo basarilaka ngolo mu songela tifu tia zaba ndilu na tia kuluka mu misamu miamiansoni. (Mika 6:8; Bis. 20:18, 19) Ka basongelaka ko ti bawu bayôkele mu lenda die nawu peleko mu misamu mi bayirikaka; mpe ka bamonaka ko ti ka bena salu ko bu batâka makuba peleko bu balembanaka misamu. Kâ, wulendi bâ musamu wa mpasi kwe mukuluntu mu bâ wa kuluka. Mu tifwani, lendi tambula madema mamingi, mpe ha manima ka ta lenda ko mu lungisa mo mamansoni. Peleko balendi mu semba mu mpila yi kayirikiri musamu, mpe balendi mu sîka mu mpila yi kayirikiri musamu wakaka. Ngano bakuluntu nti balendi longoka mu Zedeyo bibabakisa mu misamu mia mpila yo?

6. Ngano bakuluntu nti balongokaka mu tifu tia zaba ndilu tia Zedeyo? (Tala mpe tifwani.)

 ⁶ Lombaka lubakusu. Muntu wuzabaka ndilu zandi zebi ti misamu mie kô kalendi lembo yirika. Zedeyo ndilu zandi za kazaba ntiangu keri wa kubama mu lomba lubakusu kwe bantu bakaka. (Mfu. 6:27, 35; 7:24) Bakuluntu bê na ndwenga ni bo mpe basaka. Tony, wu tutokolo zonzela, banguri ti: “Mpila yi bakunkurisila mbo yeri saka ti nabâ na tifu tia tambulaka bisalu biabingi bi nalembo bâ na lenda mu lungisa. Buna, nabonga nzengolo ya zonzela tifu tia zaba ndilu mu nsambululu’eto ya kanda, mpe nayula mabanza ma mukento’ani. Navutu tala mpe video ye mu jw.org ye na mutu-diambu Comme Jésus, formons les autres, faisons-leur confiance et rendons-les capables.” Tony wabatika mu lomba lubakusu lwa bampwana’andi mu madema meri nandi. Ntia ndandu zamoneka? Tony têle ti: “Tisalu tia timvuka tia tisalamaka, mpe ntangu yayingi ye nani mu tunga timpeve tiani.”

7. Bwe bakuluntu balendi landila tifwani tia Zedeyo bu babatsâlaka? (Zaki 3:13)

⁷ Hanaka mvutu ya lembama bu bakutsâlaka. Ntontolo yakaka yi lendi bwabana na bakuluntu ni mu ntangu yi babatsâlaka. Tifwani tia Zedeyo tilendi mpe ba bakisa. Ntembe kâni, mu bungu ti wazaba ti muntu wa masumu weri, wahana mvutu ya lembama kwe bala ba Efrayime bu bamutsâla. (Mfu. 8:1-3) Zedeyo ka hana mvutu na nkesi ko. Wasarila buzitu bu kabawirikila, mpe wasobesa musamu weri tiya na bulembami bwabwansoni. Bakuluntu bê na ndwenga mbo bawirikilaka na bunsungu bwabwansoni, mpe mbo bahanaka mvutu ya lembama tala ti babatsêri. (Tanga Zaki 3:13.) Buna, mbo basingasaka tidzunu mu timvuka.

8. Bwe mpangi ze na madema zifweti saka bu babasîkaka? Hana tifwani.

⁸ Hanaka mukembo wawansoni kwe Yehova. Bu basîka Zedeyo mu bungu ti wanunga Bisi-Madiane, Watûla mabanza mandi mamansoni mu Yehova. (Mfu. 8:22, 23) Bwe bantu bê na madema balendi landila tifwani tia Zedeyo? Bafweti hanaka mukembo wawansoni kwe Yehova, bu balendaka mu yirika musamu ni musamu. (1 Kor. 4:6, 7) Mu tifwani, tala ti basîkiri mukuluntu mu bungu dia lenda diandi dia longesa, lendi tâ ti malongi mu Zu dia Nzambi matûkiri, mpe beto bansoni organizasio ya Yehova yitukubikaka. Ntangu zakaka, bakuluntu balendi tiyula tala ti mbo badingaka mu timonekesaka bu balongesaka. Tabongeno tifwani tia mukuluntu we na nkumbu Timothy. Mbo keri zoloko mu sa binzonzi bia bantu babansoni bu bayizi mu noma. Têle ti: “Misamu mia mbatukulu na bifwani bi ndieri bongaka ngolo bieri. Bantu mbo beri vulu kunsîkaka mu misamu mio. Musamu wa tiari, bantu meno beri vulu monaka, ka Bibila na Yehova ko.” Ntangu bu yayôka, Timothy wabakula ti wafweti soba mpila’andi ya longesela ngatu bantu ka bamonakandi kwa yandi. (Bin. 27:21) Ntia ndandu zamoneka? Banguri ti: “Bantu babingi bakuntêlaka ka bwe tinzonzi tiani tibabakisiri mu telamana musamu we nawu, mu korela mpasi, peleko mu pusana kwe Yehova. Nsayi yîngi yibâka nani mu misamu mio yôka masîka ma beri kunganaka mivu miyôkele.”

9. Bwe tifu tia tumama na butindi bwa Zedeyo biakotela mu ntontolo? (Tala tifwani ha tinima tia ntete.)

⁹ Tumama kwa Zedeyo na butindi bwandi biayizi kota mu ntontolo bu bamana mu noma mfundisi. Bayizi mu hana dema dia  ngolo dia mwangasa ziku dieri sarilaka tata’andi mu nsambululu ya Bale. (Mfu. 6:25, 26) Ha manima, bu kamana kutakasa binwani, Zedeyo wabaka ntumunu ya dimina lutangu lwawu mbala zole. (Mfu. 7:2-7) Mpe bayizi mu lomba mu kotela mbeni zawu mu mpimpa.—Mfu. 7:9-11.

10. Bwe tumama kwa mukuluntu kulendi kotela mu ntontolo?

¹⁰ Bakuluntu bafweti bâka ba kubama mu tumama. (Zaki 3:17) Mukuluntu wutumamaka mbo kazoloko mu landa mio mi tâka Bibila na lutwalusu lwa organizasio ya Nzambi. Buna, mbo kahanaka tifwani tia mbote kwe bakaka. Kâ, tumama kwandi kulendi kota mu ntontolo. Mu tifwani, lendi mona ti musamu wa mpasi wena mu landa lutwalusu lu bamuheni. Mu misamu miakaka, lendi mpe ti yula tala ti lutwalusu lu bata mu hana ni lo lufwanakane peleko lwa ndwenga lwena. Peleko balendi mu tuma mu sala tisalu tilendi sa ti ka bamukanga. Bwe bakuluntu balandilaka tumama kwa Zedeyo mu misamu mia mpila yo?

11. Nti bilendi bakisa bakuluntu mu tumama?

¹¹ Tomo wirikilaka lutwalusu mpe landa lo. Nzambi watêla Zedeyo ka bwe kaketi mwangasala ziku dia tata’andi, kwe kaketi tungila ziku dia môna dia Yehova mpe ntia tibulu kaketi hana mu mukayulu. Zedeyo ka dinga ko mu tiyula biyuvu mu lutwalusu lo—wasa buna bwa mu lomba Yehova. Lumbu ti, bakuluntu mbo babakaka lutwalusu lutûkaka kwe organizasio ya Yehova mu nzila ya mikanda, ya nsangu, na lutwalusu lwakaka lutubakisaka mu bâ na tikolela mpe na timpeve tia mbote. Bakuluntu beto ba tuzoloko mu bungu ti mbo balandaka lutwalusu lwa organizasio ya Yehova na kwikama kwakwansoni. Timvuka tiatiansoni mbo tibakaka ndandu.—Mik. 119:112.

12. Bwe bakuluntu balendi sarila Bahebre 13:17 tala ti organizasio ya Yehova yisiri nsobolo?

¹² Bâ wa kubama mu sa nsobolo. Bambuka ti Zedeyo wadimina binwani biandi mu lutangu yôka 99% ntiana bwa lombela wo Yehova. (Mfu. 7:8) Kampe mbo kaketi tiyula, ‘Ngano nsobolo yo nguria salu yena? Ngano mbo yibâ?’ Kâ, Zedeyo watumama. Lumbu ti, bakuluntu mbo balandaka tifwani tia Zedeyo bu basaka nsobolo zi ba lombaka organizasio ya Yehova. (Tanga Bahebre 13:17.) Mu tifwani, mu 2014 Timvuka titwarisaka tiasoba mpila ya futila tisalu tia ntungulu ya Nzo za Nsambululu na za tukutakanu twa tunene. (2 Kor. 8:12-14) Bimvuka ka biasâla na dema ko dia futa mfuka. Kâ, bimvuka biabiansoni bia mu nza mbo bihanaka makabu mu bungu dia ntungulu ya Nzo za Nsambululu ku mbuka yi zita dingana, ni bu sa ti timvuka ti batungila Nzo ya Nsambululu ka tiena na lenda ko dia hana makabu mamingi. José bu kawâ nsobolo yo, wabâ na ntembe ti mbo yisimba, watâ ti: ‘Kani kabwe ka kwena Nzo ya Nsambululu ko  yitungama. Misamu ka miyôkelaka bo ko mu tizunga ti twena.’ Ngano nti biabakisa José mu singasa lutwalusu lo? Têle ti: “Misamu mie mu Bingana 3:5, 6 miakumbambula mu bâ na lukwikulu mu Yehova. Mpe ndandu za toma zayizi moneka! Diangana, tayizi tunga Nzo za Nsambululu zazingi, mpe tayizi longoka mu tûla makabu mu mpila za swaswana ngatu beto bansoni tabâ nsinsa.”

13.a) Ntia lukwikulu lweri na Zedeyo b) Bwe bakuluntu balendi landila tifwani tia Zedeyo? (Tala mpe tifwani.)

¹³ Sarila luzolo lwa Yehova na butindi. Zedeyo watumamana Yehova ntono bunkuta bweri nandi na misamu miaketi mu turila. (Mfu. 9:17) Yehova bu kamana mu hana lukwikulu, Zedeyo ka vutu’â bâ na ntembe ko ti Nzambi mbo kaketi mu yika moko, bu keri kwe kengerele kanda diandi. Bakuluntu babâka ku mbuka zi bayiminaka tisalu tieto mbo balandaka tifwani tia Zedeyo. Na butindi bwabwansoni, mbo batwarisaka tukutakanu na tisalu tia samuna ni bu sa ti balendi ba kanga, balendi ba yula biyuvu, balendi hombesa tisalu peleko balendi ba sila miangu. c Mu ntangu ya mpasi ziyôkele, bakuluntu mbo babâ na nsatu butindi mu tumamana lutwalusu lu babaka—ntono misamu mia mpasi milendi tula. Mu tifwani, balendi tu têla ka bwe tusamunina nsangu za ngolo za mfundusu ze ntiana mvula ya matari, mpe bwe tusa mu vuka mu nkotolo ya Goge ya ku nsi ya Magoge.—Ezk. 38:18; Nza. 16:21.

14. Bwe tifu tia korela tia Zedeyo tiakotela mu ntontolo?

¹⁴ Dema dieri na Zedeyo bu keri mfundisi ngolo zazingi dieri dinganaka. Bisi-Madiane bu badioka mpaka mu mpimpa, Zedeyo wabalanda tûka ku mudimba wa Yezreyele tii ku Zurde, kampe kweri na miti miamingi mia fioti-fioti. (Mfu. 7:22) Ngano Zedeyo wasukisina ku Zurde? Kâni! Ni bu sa ti bafwatika beri, yandi na bantu bandi ba 300 basabuka nzari yo mpe batatamana mu ba landa. Bayizi  baka Bisi-Madiane, mpe babanunga.—Mfu. 8:4-12.

15. Bwe tifu tia korela tia mukuluntu tilendi kotela mu ntontolo?

¹⁵ Ntangu zakaka, mukuluntu wulendi bâ wa fwatika mu nitu na mu mabanza mu kipa timvuka na kanda diandi. Bwe bakuluntu balendi landila tifwani tia Zedeyo mu ntangu yo?

16-17. Nti biabakisa Zedeyo mu tatamana, mpe ntia lukwikulu bakuluntu balendi bâ na lo? (Izaya 40:28-31) (Tala mpe tifwani.)

¹⁶ Bâ na lukwikulu ti Yehova mbo kakuhana ngolo. Zedeyo wakwikila ti Yehova mbo kaketi mu hana ngolo, mpe ka nionga ko. (Mfu. 6:14, 34) Lumbu timosi Zedeyo na bantu bandi balanda mitinu miole mia Bisi-Madiane, bawu mu malu beri, kampe mitinu mio mu chameaux mieri. (Mfu. 8:12, 21) Kâ na lubakusu lwa Nzambi, bala ba Israele balenda mu ba baka, mpe banunga muzingu. Mpila mosi mpe, bakuluntu balendi sikirilaka Yehova Yandi lembo fwatikaka mpe lembo nôkaka. Mbo kabahana ngolo ze nawu nsatu.—Tanga Izaya 40:28-31.

¹⁷ Tabongeno tifwani tia Matthew, we mu Komite yiwisanaka na badoktere (CLH). Nti biamubakisa mu korela? Matthew têle ti: “Nayizi mona ndungananu ya Bisi-Filipe 4:13. Bu ndieri wa nguria wa fwatika, mbala zazingi nayizi tomo sambila Nzambi ngatu kakungana ngolo zeri nani nsatu mu bakisa mpangi zani. Mu ntangu yo, nayizi mona mpeve santu ya Yehova yakungana ngolo, mpe yakumbakisa mu korela.” Ntiana Zedeyo, bakuluntu beto basalaka tisalu tia ngolo, balendi bwabana na misamu mia mpasi bu bakwe kipi kanda dia Nzambi. Kâ, bafweti zabaka ndilu zawu, mpe bafweti bakula ti ntangu zazansoni ka balendi’â bayirika misamu miamiansoni mi bazololo ko. Balendi bâ na lukwikulu ti Yehova mbo kawâ ndombolo zawu, mpe mbo kabayika ngolo mu tatamana.—Mik. 116:1; Flp. 2:13.

18. Mu bukufi, bwe bakuluntu balendi landila tifwani tia Zedeyo?

¹⁸ Bakuluntu malongi mamingi balendi baka mu tifwani tia Zedeyo. Bakuluntu bafweti zabaka ndilu zawu mpe bafweti bâ ba kuluka mu lutangu lwa bisalu bi batambulaka na mu mpila yi babongelaka tsâla ku babatsâlaka na masîka. Bafweti songela tifu tia tumama na butindi, nsungula bu tweka penepene na nsuka ya nza yi. Mpe bafweti bâ na lukwikulu ti, mu musamu ni musamu wa mpasi wulendi ba turila, Nzambi lendi ba yika ngolo. Diangana, mbo tutondaka bakuluntu bo basalaka tisalu tia ngolo, mpe mbo tutatamanaka mu ba zolo.—Flp. 2:29.