TIMOKO TIA NDONGOKOLO 27
Mu bungu dia nti tufweti tînina Yehova?
“Tindiku tia ngolo na Yehova, tia bantu bamutînaka tiena.”—MIK. 25:14, NWT.
MUKUNGA 8 Yehova ni tiswamunu tieto
BUKUFI BWA TIMOKO a
1-2. Tintwari na Mikunga 25:14, nti tufweti sa tala ti tuzololo mu bâ na tindiku tia ngolo na Yehova?
NGANO ntia bifu ta banza bie mfunu, tala ti zololo, watatamana mu bâ na tindiku tia ngolo na muntu? Kampe mbo tâ ti ndiku za mbote zifweti zolosono mpe zifweti kwe salasane. Kampe kubanza ko ti bunkuta tifu tiena tia mfunu mu bungu dia tindiku. Kâ, ntiana bu ta wasongela verse ya mutu-diambu wa timoko ti, bô bazololo mu bâ na tindiku tia ngolo na Yehova bafweti mu “tîna.”—Tanga Mikunga 25:14.
2 Ni bu sa ti tûka mvula zazingi tusarilaka Yehova peleko kâni, beto bansoni tufweti tatamana mu mu tîna. Kâ, ngano tîna Nzambi bwe kuta zolo tâ? Bwe tulendi longokela mu tîna Yehova? Mpe ntia malongi tulendi baka mu tifu tia tîna Nzambi mu tifwani tia Abdiase weri tisari tia mutinu, tia Mfumu-Nganga-Nzambi Yehoiada, na tia mutinu Yehoase?
NGANO TÎNA NZAMBI BWE WUTA ZOLO TÂ?
3. Bangula ka bwe bunkuta bulendi tu kengerela.
3 Tulendi bâ mu bunkuta tala ti tubenzi ti musamu wa mbi wulendi tu turila. Bunkuta bwa mpila yo bulendi bâ bwa mbote mpe bulendi tu tuma mu sarila ndwenga. Bunkuta bwa mpila yo mbo ku tu tuma mu lembo kwe yende ha ndeko benga. Bunkuta bwa lembo lwala bulendi tu nata mu dioka misamu milendi tu mwisa mpasi. Bunkuta bwa lembo bebesa tindiku tieto na muntu bulendi tu kabakasa mu tâ peleko mu yirika tima tia mbi.
4. Ntia mpila bunkuta bwa Yehova Satana kazololo bantu babâ na bo?
4 Satana zololo ti bantu batîna Yehova mu mpila ya mbi. Zololo ti takwikila ti ntangu zazansoni Yehova mu nkesi kwa kabâka mpe zololo mu tu semba, mpe ka tulendi’â tamutâ nsayi ko. (Yobe 4:18, 19) Satana zololo ti tabâ na bunkuta bwa yôka mu Yehova ngatu tabika mu mu sarila. Mu lembo bwa mu mutambu wo, tufweti kurisa bunkuta bwa Nzambi mu mplia ya delakana.
5. Tîna Nzambi bwe kuta zolo tâ?
5 Muntu wutînaka Nzambi mu mpila ya delakana, Nzambi kazololo mpe ka zololo’â ko mu bebesa tindiku tiandi na Yandi. Yezu bunkuta bwa mpila yo bweri nandi. (Ebr. 5:7) Keri’â na bunkuta bwa lembo delakana ko mu Yehova. (Iza. 11:2, 3) Kani kasila bo, luzolo lwalwingi lweri nandi mpe wazolo mu mu tumamana. (Za 14:21, 31) Ntiana Yezu, buzitu bwabwingi bwe neto mu Yehova mu bungu ti luzolo, ndwenga na ngolo ze nandi. Tuzebi mpe ti Yehova beto kazololo mpe mpila yi tubongelaka malongi mandi ya katomo kipaka. Tulendi mu tâ nsayi peleko tulendi mu fwemesa.—Mik. 78:41; Bin. 27:11.
LONGOKA MU TÎNA NZAMBI
6. Mu ntia mpila tulendi longokela mu tîna Nzambi? (Mikunga 34:11)
6 Ka tubutukaka na tifu tia tîna Nzambi ko; tufweti tia kurisa. (Tanga Mikunga 34:11.) Mpila yimosi yi tulendi bwa sila ni mu taluzulaka ndiyilukulu. Bu tukwe mone ndwenga za Nzambi, ngolo zandi na luzolo lwe nandi mu beto ntiana bu lumonekenaka ‘mu bima bi kasala,’ buzitu bweto na luzolo lweto mu Yandi mbo bitomo kwizi kula. (Rom. 1:20) Mpangi ya yikento ye na nkumbu Adrienne têle ti: “Ndwenga za Yehova zimonekaka mu ndiyilukulu mbo zitomo kunzitukusuku, mpe mbo zikumbakisaka mu bakula ti Yehova zebi ka nti bikumfwanakane.” Mu bungu ti mbo kavulu dimbitilaka mu ndiyilukulu, têle ti: “Mu bungu dia nti niyirikila musamu wutûla tikaku tikunkaba na Yehova, Yandi we Titeko tia luzingu?” Ngano mu lumingu lu, lendi yôkesa mwa ntangu yi dimbitila mu tima timosi tia ndiyilukulu? Bu sila bo, buzitu na luzolo lwaku mu Yehova mbo bitomo kula.—Mik. 111:2, 3.
7. Bwe lusambulu lutubakisilaka mu kurisa tifu tia tîna Nzambi?
7 Mpila yakaka yi tulendi kurisila tifu tieto tia tîna Nzambi ni mu vulu mu sambilaka. Bu tuvulu kwe sambiri, Yehova mbo katomo kwizi bâ Muntu wa matieleka kwe beto. Ntangu zazansoni zi tumulombaka ngolo mu korela mpasi, mbo tubambukilaka ngolo zandi za nzitukulu. Bu tumutondaka mu bungu dia kabu dia Mwana’andi, mbo tubambukilaka luzolo lwe na Yehova mu beto. Musamu wakaka, bu tulemberelaka Yehova ngatu katuhana lubakusu mu misamu mieto, mbo tubambukaka ti Yehova ndwenga zazingi ze nandi. Tusambulu twa mpila yo mbo tukurisaka buzitu bweto mu Yehova. Mpe mbo tuyikaka ngolo nzengolo’eto ya sa keba mu yirika musamu wulendi bebesa tindiku tieto na Yandi.
8. Nti tulendi sa mu tatamana mu tîna Nzambi?
8 Tulendi tatamana mu tîna Nzambi bu tulongokaka Bibila na kani dia baka malongi mu bantu basongela bifwani bia mbi na bia bô basongela bifwani bia mbote. Tazonzeleno bisari biole bia kwikama bia Yehova— weri kipaka bimvwama bia mutinu Ahabe na Mfumu-Nganga-Nzambi Yehoiada. Ha manima mbo tumona malongi ma tulendi baka mu tifwani tia mutinu wa ku Yuda, Yehoase wabatika bubote kâ wayizi bika Yehova ha manima.
NTIANA ABDIASE WERI TÎNAKA NZAMBI, BÂ NA BUTINDI
9. Bwe tifu tia tîna Nzambi tiabakisila Abdiase? (1 Mitinu 18:3, 12)
9 Mu bungu dia Abdiase b Bibila mbo ditâka ti: ‘Abdiase Yehova keri tîna bwabwingi.’ (Tanga 1 Mitinu 18:3, 12.) Bwe tifu tia tîna Nzambi mu mpila ya delakana tiabakisila Abdiase? Tifu tio, tiamubakisa mu bâ na bunsungu na mu bâ muntu wu balendi kwikila; ntiangu, mutinu kamuhana dema dia kipaka nzo’andi. (Fwanakasa na Nehemi 7:2.) Tifu tio tia tîna Nzambi tiamuhana mpe butindi bwa nzitukulu—ntembe kâni nguria nsatu butindi yeri nandi. Abdiase wazinga mu ntangu ya mutinu Ahabe weri mutinu wa mbi, mu bungu ti yandi ‘wasa bubi ha meso ma Yehova, yandi wayôkesa bubi na bô babansoni [mitinu] batekela.’ (1 Mit. 16:30) Mukento mpe wa Ahabe, Yezabele, Bale keri sambilaka mpe wadinga mu katula nsambululu ya verela ku timfumu tia ku nore ku Israele, mu bungu ti Yehova keri yinaka. Mbikuri mpe za Nzambi zazingi kahonda. (1 Mit. 18:4) Ntembe kâni, Abdiase wasarila Yehova mu ntangu yo ya mpasi.
10. Bwe Abdiase kasongela ti nguria butindi bweri nandi?
10 Bwe Abdiase kasongela butindi bwa nzitukulu? Yezabele bu kabatika mu dinga mbikuri za Nzambi ngatu kabahonda, Abdiase wabonga mbikuri za 100 zi kasweka ‘mu ntari (grotte) zole, makumatanu (50) makumatanu mu muna ntari, [mpe wadikila zo] mu mampa na mamba.’ (1 Mit. 18:13, 14) Tala ti bamubandakasa, ntembe kâni Abdiase weri na butindi mbo baketi mu honda. Kampe, Abdiase bunkuta bweri nandi, mpe keri’â zoloko ko mu fwa. Kâ wazolo Yehova na bisari biandi yôka luzingu lwandi beni.
Ntono tisalu tieto ti bayiminaka, mpangi yita kwe kabi bidia bia timpeve na butindi bwabwansoni kwe mpangi zakaka (Tala paragrafe 11) c
11. Mu bwe bisari bia Yehova bia lumbu ti bie ntiana Abdiase? (Tala mpe tifwani.)
11 Lumbu ti bisari biabingi bia Yehova bibêlaka ku nsi zi bayiminaka tisalu tieto. Ntiana Abdiase, mpangi zo za luzolo mbo zikalaka mu bika mu sambila Yehova, kâ mbo zitatamanaka mu songelaka buzitu kwe bô be na timfumu. (Mat. 22:21) Mbo basongelaka tifu tiawu tia tîna Nzambi bu bamutumamanaka kani batumamana bantu. (Bis. 5:29) Mbo basilaka bo bu bakwe tatamane mu samuna nsangu za mbote mpe bu bakwe se tukutakanu mu mansweki. (Mat. 10:16, 28) Mbo basarilaka ngolo mu zaba tala ti mpangi zawu bima bie nawu nsatu mu bâ penepene na Yehova. Tabongeno tifwani tia Henri, yandi bâka ku nsi yimosi ku Afrike yi bayiminaka tisalu tieto tûka ntama. Mu ntangu yo, Henri watihana mu kwe kabi bidia bia timpeve kwe mpangi zandi. Têle ti: “Wa yembama ndiena. Lukwikulu lwe nani ti ni buzitu bwani bwabwingi mu Yehova bwakungana butindi bweri nani nsatu.” Ngano butindi bwe naku ntiana bweri na Henri? Lendi bâ na bo tala ti kurisi tifu tia tîna Nzambi.
NTIANA MFUMU-NGANGA-NZAMBI YEHOIADA WERI TÎNAKA NZAMBI, BÂ WA KWIKAMA
12. Bwe Mfumu-Nganga-Nzambi Yehoiada na mukento’andi basongela kwikama kwawu kwa ngolo kwe Yehova?
12 Mfumu-Nganga-Nzambi Yehoiada Yehova keri tînaka, mpe tifu tio tiamutuma mu bâ wa kwikama na mu singasa nsambululu ya matieleka. Musamu wo wamoneka mu ntangu mwana wa mukento wa Yezabele, Atali, yi kawuka timfumu ku Yuda. Misamu miamingi mieri saka ti bantu batîna Atali. Miangu miamingi mieri nandi mpe wazolo mu bâ mutinu, wahonda batekolo bandi mu yâla ha timfumu. (2 Nta. 22:10, 11) Mwana’andi wumosi—Yehoase—wavuka mu bungu ti mukento wa Yehoiada, Yehoseba, wamuvukisa. Yandi na bakala diandi basweka mwana mpe bamukipa. Mu mpila yo Yehoiada na Yehoseba bahana lubakusu mu kengerela kanda dia mutinu Davide. Yehoiada wa kwikama weri kwe Yehova mpe keri’â tînaka Atali ko.—Bin. 29:25.
13. Yehoase bukeri na mvula 7, bwe Yehoiada kavutu songela tifu tia kwikama?
13 Yehoase bu keri na mvula 7, Yehoiada wavutu songela kwikama kwandi kwe Yehova. Wakubika misamu. Bu miaketi bâ, Yehoase mbo kaketi bâ mutinu, yandi weri na nswa wa biarila timfumu tia Davide. Tala ti misamu ka miasimba ko, kampe, Yehoiada mbo kaketi hombesa luzingu lwandi. Na lusakumunu lwa Yehova, misamu miasimba. Mu bungu ti bamfumu na Balevite bamuyika moko, Yehoiada watumba Yehoase mutinu, mpe wahondesa Atali. (2 Nta. 23:1-5, 11, 12, 15; 24:1) Yehoiada wasa ‘luwawanu ha kati dia Yehova, mutinu na bantu, ngatu babâ kanda dia Yehova.’ (2 Mit. 11:17) Yehoiada ‘watula bikêri ku mielo mia nzo ya Yehova, ngatu mwa lembo vutu kota tima tia sumuka mu misamu ni misamu.’—2 Nta. 23:19.
14. Mu ntia mpila Yehoiada bamuzitisila mu bungu ti wazitisa Yehova?
14 Yehova watitêla ti: ‘Mbo nizitisa bô bakunzitisa.’ Buna, wasenda Yehoiada. (1 Sam. 2:30) Mu tifwani, watsonekesa misamu mia mbote mia yirika Mfumu-Nganga-Nzambi yo mu tu longa. (Rom. 15:4) Mpe Yehoiada bu kafwa, wabaka bweso bwa nzitukulu bu ‘bamuzikila ku tibelo tia Davide na mitinu, mu bungu ti wasa mbote ku Israele, na kwe Nzambi na ku nzo’andi mpe.’—2 Nta. 24:15, 16.
Ntiana Mfumu-Nganga-Nzambi Yehoiada, bika bunkuta bwa Nzambi bwatutuma mu bakisa mpangi zeto na kwikama kwakwansoni (Tala paragrafe 15) d
15. Ntia malongi tulendi baka mu tinsamu tia Yehoiada? (Tala mpe tifwani.)
15 Tinsamu tia Yehoiada tilendi tu bakisa beto bansoni mu tîna Nzambi. Bakuluntu balendi landa tifwani tia Yehoiada bu badinga mpila zi balendi kengerela timvuka. (Bis. 20:28) Bantu ba nuna balendi baka malongi mu tifwani tia Yehoiada bu batîna Yehova na bu batatamana mu bâ ba kwikama, mu bungu ti Yehova lendi ba sarila mu lungisa kani diandi. Ka ba losaka ko. Bantwenia mpe balendi baka malongi mu mpila Yehova yi kabongela Yehoiada, mpe balendi landa tifwani tiandi bu babongela bantu ba nuna ba kwikama na buzitu bwabwansoni, nsungula basarilaka Yehova tûka mivu miamingi. (Bin. 16:31) Kâ, beto bansoni tulendi baka malongi mu tifwani tia bamfumu na Balevite bayika Yehoiada moko. Na kwikama kwakwansoni tayikeno moko bô batutwarisaka bu tukwe batumamane.—Ebr. 13:17.
KUBÂNDI NTIANA MUTINU YEHOASE
16. Nti bita songela ti mutinu Yehoase wa peta weri?
16 Yehoiada wabakisa mutinu Yehoase mu bâ muntu wa mbote. (2 Mit. 12:2) Buna, mutinu bu keri ntwenia wazolo mu tâ Yehova nsayi. Kâ ha manima ma lufwa lwa Yehoiada, Yehoase wayizi wirikila ba-aposta beri bamfumu. Ntia ndandu zamoneka? Yandi na bô ba keri yâlaka ‘basambila makunzi ma tumbu na biteki.’ (2 Nta. 24:4, 17, 18) Mu bungu ti, Yehova watomo fwema ‘watambika mbikuri ha kati diawu mu ba vutula [. . .], bawu ka bawâ ko.’ Mwana mpe wa Yehoiada, Zakari, weri mbikuri, weri Nganga-Nzambi, weri mpe mpangi (cousin) ya mutinu Yehoase, ka babawirikila ko. Mutinu Yehoase wahondesa Zakari ni bu sa ti kanda dia Zakari diamuvukisa.—2 Nta. 22:11; 24:19-22.
17. Ngano misamu bwe miayôkela mu bungu dia Yehoase?
17 Yehoase ka simbirila tifu tiandi tia tîna Yehova ko, mpe misamu mu mpila ya mbi miayôkela. Mu bungu dia yandi Yehova watâ ti: ‘Bô bakumvweza mbo nibavweza.’ (1 Sam. 2:30) Ha manima mwa mukangu wa binwani wa Bisi-Siri wanunga mukangu wa wunene wa Yehoase mpe watomo mu lwekesa. Bisi-Siri bu bamana kwenda, Yehoase bamuhonda kwe bisari biandi mu bungu ti Zakari kahonda. Mu bungu ti mutinu wo mbi yayingi kayirika, bantu babonga nzengolo ti ka bamuzikilandi ‘ku ndiamu za mitinu.’—2 Nta. 24:23-25; tala mpe note ya ndongokolo “fils de Barakia” mu Matie 23:35.
18. Tintwari na Yeremi 17:7, 8, bwe tulendi sila keba mu lembo bâ ntiana Yehoase?
18 Ngano ntia malongi tulendi baka mu tifwani tia Yehoase? Yandi weri ntiana muti walembo bâ na midza ku nsi’â mutoto, kâ wasikamana kwa mu kundi. Ha manima ma lufwa lwa muntu weri mu bakisaka, Yehoiada, mpe Yehoase bu kabatika mu wirikila ba-aposta, ka vutu’â bâ wa kwikama ko kwe Yehova. Tifwani tio titusongele ti ka tufweti’â tatumamanaka kwa Nzambi ko mu bungu ti kanda dieto na bantu bakaka mu timvuka batusongelaka tifwani tia mbote mu sila bo. Mu tatamana mu bâ penepene na Yehova, tufweti yika luzolo na buzitu bweto ngolo mu Yandi, bu tutatamana mu longoka, mu dimbitila na mu sambila.—Tanga Yeremi 17:7, 8; Kol. 2:6, 7.
19. Nti Yehova katulombaka?
19 Yehova ka tu lombaka misamu miamingi ko. Mu bukufi misamu mi katulombaka ni mio mie mu Ekleziaste 12:13, yitâka ti: ‘Bâ na bunkuta bwa Nzambi mpe kêla ntumunu zandi, mu bungu ti mio ni misamu mi fweti yirika muntu.’ Tala ti tutînini Nzambi, mbo tubâ na lenda dia telamana misamu mia mpasi mikwiza na mu tatamana mu bâ ba kwikama ntiana Abdiase na Yehoiada. Ka kwena na kani tima ko tilendi bebesa tindiku tieto na Yehova.
MUKUNGA 3 Ngolo zani, tivuvu tiani, lukwikulu lwani
a Ntelo ya “tîna,” misamu miamingi yizolo tâka bu basarilaka yo mu Matsonoko. Ntelo yo yilendi bâ na nsasa ya bunkuta, ya buzitu. Timoko ti mbo titubakisa mu bâ na bunkuta bututuma mu bâ na butindi na mu bâ ba kwikama mu tisalu tia Tata’eto die ku mazulu.
b Abdiase di bata zonzela ka dia mbikuri’â ko, mu bungu ti Abdiase dia mbikuri wazinga ha manima ma mvula zazingi, mpe ni yandi watsoneka buku die na nkumbu’andi.
c NSASA YA BIFWANI: Mu tifwani ti, mpangi yita kaba bidia bia timpeve mu ntangu yi bayiminaka tisalu tieto.
d NSASA YA BIFWANI: Mpangi ya yikento ya ntwenia yita baka malongi mu nzila ya mpangi ya nuna yita samuna ku telefone; mpangi ya bakala ya nuna yita songela butindi bu kata samuna ha lungiri bantu; mpangi yitomono zaba ka bwe bakipilaka Nzo ya Nsambululu ta longesa bampwana’andi.
