1-2. Ntia tiyuvu tulendi tiyula mu bungu dia tusambulu tweto?

 NGANO weka tiyula tala ti Yehova tusambulu twaku twa kahaninaka mvutu? Tala ti ni bo, ka wena nge kaka ko. Mpangi zazingi zitiyulaka tiyuvu tio, nsungula mu ntangu ya mpasi. Tala ti musamu wa mpasi tuta bwabana na wo, wulendi bâ musamu wa mpasi kwe beto mu mona ka bwe Yehova kata hanina mvutu mu tusambulu tweto.

² Tataluzula ka mu bungu dia nti tulendi bêla na lukwikulu ti Yehova tusambulu twa bisari biandi kahaninaka mvutu. (1 Za 5:15) Mbo tuzonzela mpe biyuvu ebi: Mu bungu dia nti ntangu zakaka wumonekenaka ntiana’eti Yehova kata hanina tusambulu tweto mvutu ko? Bwe Yehova kahaninaka mvutu mu tusambulu lumbu ti?

3. Mu bungu dia nti Yehova kazololo ti tamusambilaka?

³ Matsonoko mbo matuhanaka lukwikulu ti Yehova beto katomono zolo mpe ntalu twena ha meso mandi. (Hag. 2:7; 1 Za 4:10) Ntiangu katutêlaka tamulomba lubakusu lwandi mu lusambulu. (1 Pi. 5:6, 7) Zololo ti katubakisa mu tatamana mu bâ penepene na Yandi, na mu lenda mu korela mpasi zeto.

4. Bwe tuzabiri ti Yehova mvutu kahanaka mu tusambulu twa bisari biandi? (Tala mpe tifwani.)

⁴ Mu Bibila, mbo tuvulu tangaka ti Yehova wahana mvutu mu tusambulu twa bisari biandi. Ngano tifwani tia nani ta banza? Ngano tia mutinu Davide? Wabwabana na mbeni zazingi mu luzingu lwandi, mpe mbo keri vulu lombaka lubakusu lwa Yehova mu lusambulu. Lumbu timosi, walomba Yehova ti:  ‘O Yehova, wâ lusambulu lwani; mu fuki tiaku wâ ndiyawululu zani. Mu buderede bwaku [na kwikama kwaku] kungana mvutu.’ (Mik. 143:1) Yehova wahana mvutu mu tusambulu twa Davide mu mu kûla. (1 Sam. 19:10, 18-20; 2 Sam. 5:17-25) Davide lenda dieri nandi mu tâ na lukwikulu lwalwansoni ti: ‘Yehova penepene kena na babansoni bô bamubingulaka.’ Beto mpe tulendi bâ na lukwikulu lo.—Mik. 145:18.

5. Mu ntama, ngano ntangu zazansoni bisari bia Yehova tusambulu twawu twa beri bakilaka mvutu buna bu beri za kêlelaka? Hana tifwani. (Tala mpe tifwani.)

⁵ Yehova lendi hana mvutu peleko kâni mu tusambulu tweto mu mpila yi tuta kêla. Ntumwa Paulo musamu ni wo kabwabana na wo. Walomba kwe Nzambi mu katula lusende lweri nandi mu nitu. Mbala tatu, Paulo wasambila mu bungu dia musamu wo wa mpasi. Ngano Yehova wahana mvutu mu tusambulu twandi? Yee, kâ ka mu mpila ko yeri kêlaka Paulo. Kani kakatula musamu, Yehova wamuhana ngolo zeri nandi nsatu mu tatamana mu bâ wa kwikama.—2 Kor. 12:7-10.

6. Ntangu zakaka, mu bungu dia nti wulendi monekena ntiana’eti Yehova ka ta hana mvutu ko mu tusambulu tweto?

⁶ Beto mpe, ntangu zakaka tulendi baka mvutu za swaswana mu mio mi tuta kêla. Tulendi bâ na lukwikulu ti Yehova tomono zaba ka bwe katubakisila buna bufwanakane. Lendi ‘yirika miyôkele miamiansoni mi tulomba, peleko mi tubanza.’ (Efz. 3:20) Mu bungu dia musamu wo, lendi hana mvutu mu tusambulu tweto mu ntangu peleko mu mpila yi tuta lembo kêla.

7. Mu bungu dia nti tulendi bêla na nsatu ya soba misamu mi tuta sambirila? Hana tifwani.

⁷ Kampe tufweti soba misamu mi tuta sambirila bu tusarila lenda dia swasikisa mu bakula luzolo lwa Yehova. Tabongeno tifwani tia Martin Poetzinger. Ntangu fioti ha manima ma makwela mandi, mpangi Poetzinger ku boloko dia bantu babingi (Camp de concentration) dia Banazi keri. Ha mbatukulu, walomba kwe Yehova kamudukisa mu boloko dio ngatu kakipa mukento’andi mpe kavutu kârila tisalu tiandi tia samuna. Kâ, ha manima ma tumingu tole, ka kweri’â tima ko tieri songelaka ti Yehova wazibula nzila ngatu kaduka. Wabatika mu sambila: “Yehova, mulemvo’aku kunsongela ka nti zololo nasa.” Buna wabatika mu banza misamu mia mpasi mieri bwabanaka na mpangi zakaka mu kati dia boloko. Babingi ha kati diawu beri na lwaka mu bungu dia  bakento na bala bawu. Mpangi Poetzinger wasambila ebu: “Yehova, matondo mu bungu dia tisalu tia môna. Kumbakisa mu tindisa mpangi zani.” Wayôkesa mvula 9 ku boloko mu salaka tisalu tio!

8. Ntia musamu wa mfunu tufweti lundaka mu mabanza bu tusambilaka?

⁸ Tufweti bambuka ti Yehova kani die nandi, mpe mbo kalungisa dio mu ntangu yi kakubika. Mu kati dia kani dio mwe na kani dia katula misamu miamiansoni mitulumunaka mpasi lumbu ti ntiana katastrofe, bimbevo na lufwa. Yehova mbo kalungisa kani diandi mu nzila ya Timfumu tiandi. (Dan. 2:44; Nza. 21:3, 4) Kâ, tii lumbu ti Yehova wabika Satana kayâla nza. b (Za 12:31; Nza. 12:9) Tala ti Yehova wadinga mu yirika misamu mia bantu lumbu ti, mbo waketi moneka ti luyalu lwa Satana lwa mbote lwena. Buna, ni bu sa ti tufweti toko kêla Yehova kalungisa makani mandi makaka, ka wuzololo’â tâ ko ti ka tu bakisaka ko. Tazonzeleno mpila zi sarilaka Yehova mu tu bakisa.

9. Bwe Yehova katubakisilaka bu tubâka na nsatu ya bonga nzengolo? Hana tifwani.

⁹ Mbo katuhanaka ndwenga. Yehova watukanisina ndwenga ze neto nsatu mu bonga nzengolo za mbote. Nsatu ndwenga za Nzambi yivulu bâka neto, bu tubongaka nzengolo zitarilaka luzingu lweto lwa mukaka, ntiana nzengolo ya tatamana mu bâ mpumpa peleko ya kwela. (Zaki 1:5) Tabongeno tifwani tia mpangi ya yikento ye mpumpa, ye na nkumbu Maria. c Bu kabwabana na mpangi yimosi ya bakala, mupasuri-nzila weri, weri mu nsayi. Maria têle ti: “Tindiku tieto bu tieri kwe kuri, luzolo lweto mpe lwayizi kula. Nazaba ti nafweti bonga nzengolo. Nayizi bonga ntangu yayingi mu sambila mu bungu dia musamu wo. Nsatu malongi ma Yehova yeri nani, kâ nazaba mpe ti Yehova ka keti’â bonga nzengolo ko ha tibuka tiani.” Wayizi mona ti Yehova wamuhana ndwenga zi kalomba mu tusambulu. Mu bwe? Bu keri kwe se recherche mu mikanda mieto, wayizi baka bimoko biamubakisa mu baka mvutu mu biyuvu biandi. Wasarila mpe malongi ma ndwenga ma mu hana nguri’andi. Malongi mo mabakisa Maria mu taluzula mbanzulu zandi za luzolo. Ha manima, wayizi bâ na lenda dia bonga nzengolo ya ndwenga.

10. Tintwari na Bisi-Filipe 4:13, ngano Yehova nti kasaka mu bakisa milongoki miandi? Hana tifwani. (Tala mpe tifwani.)

¹⁰ Mbo katuhanaka ngolo mu korela. Ntiana kwa bu kasa mu bungu dia ntumwa Paulo, Yehova mbo katuhana ngolo ze neto nsatu mu korela mpasi zeto. (Tanga Bisi-Filipe 4:13.)  Tataleno ka bwe Yehova kabakisila mpangi mosi ye na nkumbu Benjamin mu korela misamu mia mpasi. Ntangu yayîngi ya buntwenia bwandi ku camps de réfugiés kayôkesela yo ku Afique. Benjamin têle ti: “Ntangu zazansoni mbo ndieri vulu sambilaka Yehova ngatu kakungana ngolo za yirika misamu mitâka mutima’andi nsayi. Yehova wahanina tusambulu twani mvutu bu kakungana tidzunu tia mutima, butindi bwa tatamana mu sala tisalu tia samuna na mikanda miakumbakisa mu tatamana mu bâ na timpeve tia ngolo.” Vutulu tâ ti: “Bu natanga binsamu bia luzingu bia Mbangi za Yehova zakaka, mpe bu nalongoka mpila Yehova yi kababakisila mu korela, nzengolo’ani ya tatamana mu bâ wa kwikama yayizi vutu bâ ngolo.”

11-12. Bwe Yehova kalendi sarila mpangi za timpeve mu hana mvutu mu tusambulu tweto? (Tala mpe tifwani.)

¹¹ Mbo kasarilaka kanda dieto dia timpeve. Mu mpimpa ntete kahana luzingu lwandi, Yezu wasambila mu mutima’andi wawansoni. Walomba Yehova kasa ti ka bamukwikisilandi ti yandi Nzambi kavweza. Kani kasila bo, Yehova wabakisa Yezu bu katambika mbazi mu mu tindisa. (Like 22:42, 43) Yehova lendi tu bakisa mpe mu nzila ya mpangi zeto balendi tu tindisa ku telefone peleko balendi kwizi tu tala. Beto bansoni tulendi dinga mpila zi tutêla musamu wa mbote kwe mpangi zeto.—Bin. 12:25.

¹² Tabongeno tifwani tia mpangi mosi ya yikento ye na nkumbu Miriam. Tumingu fioti ha manima ma lufwa lwa bakala diandi, Miriam yandi kaka kwa wasala ku nzo, mu tiari keri mpe wa nôka weri. Ntangu zazansoni dila kwa keri dilaka, mpe nsatu yeri nandi ya zonza kwe muntu. Têle ti: “Ka ndieri’â na ngolo ko za tâ muntu ni muntu mbila, buna nayizi sambila Yehova. Mu ntangu yi ndieri dilaka mpe yi ndieri sambilaka, nabaka mbila mu telefone. Mpangi ya mukuluntu yeri ndiku’eto wakuntâ mbila.” Miriam wabaka lutindusu lwatûka kwe mpangi yo na kwe mukento’andi. Lukwikulu lwe nandi ti Yehova watuma mpangi yo mu mu tâ mbila.

13. Zonzela tifwani tita songela ka bwe Yehova kalendi hanina mvutu mu tusambulu tweto mu nzila ya bantu balembo mu sarilaka.

¹³ Lendi sarila bantu balembo mu sarilaka.  (Bin. 21:1) Ntangu zakaka, Yehova mbo kahanaka mvutu mu tusambulu twa bisari biandi, bu kasarilaka bantu balembo mu sarilaka mu ba bakisa. Mu tifwani, wasarila mutinu Artakzerksese mu hana Nehemi nzila bu kamulomba kakâla ku Yerusaleme ngatu kavutu ya tunga. (Neh. 2:3-6) Lumbu ti mpe, Yehova lendi sarila bantu balembo mu sarilaka mu tu hana lubakusu lwe neto nsatu.

14. Ngano bwe tinsamu tia Soo Hing tita ku tindisila? (Tala mpe tifwani.)

¹⁴ Mpangi ya yikento ye na nkumbu Soo Hing wamona ti Yehova wamubakisa mu nzila ya doktere’andi. Mwana’andi timbevo tia mutu tia ngolo tieri nandi. Mwana wo bu kalosoka tûka titini tia tila, Soo Hing na bakala diandi babonga nzengolo ya bika tisalu tiawu ngatu bamukipa. Buna, wayizi bâ musamu wa mpasi kwe bawu mu baka mbongo. Soo Hing têle ti keri’â vutu lendaka ko mu korela mpasi za musamu wo. Waziburila Yehova mutima’andi, mpe wamulomba lubakusu. Doktere dieri ba kipaka wabonga nzengolo ya ba bakisa. Wayizi ba bakisa mu baka lubakusu lwa guvernema na nzo ya futila yalembo bâ ntalu. Ha manima, Soo Hing wayizi tâ ti: “Tayizi mona koko kwa Yehova mu musamu wo. Diangana, wa matieleka ni Yandi wâka tusambulu.”—Mik. 65:2.

15. Nti biabakisa mpangi yimosi mu bakula ti tusambulu twandi twa bahanina mvutu?

¹⁵ Ntangu zazansoni mvutu za tusambulu tweto ka zikwizilaka mu mpila ya nzitukulu ko. Kâ mvutu zi tubakaka, ni zo zibâka neto nsatu mu tatamana mu bâ ba kwikama kwe Tata’eto dia ku mazulu. Buna, tomo dinga mu bakula mvutu za Yehova mu tusambulu twaku. Mpangi ya yikento ye na nkumbu Yoko mbo keri banzaka ti Yehova keri’â hanaka mvutu mu tusambulu twandi ko, kâ wayizi batika mu tsoneka bima bi keri lombaka kwe Yehova. Ntangu fioti ha manima, wavutu tala cahier’andi, mpe wayizi bakula ti Yehova watihanina mvutu mu misamu miamîngi mi kamulomba, na mu misamu miakaka mi kazimbakana mpe. Ntangu zakaka, tufweti bongaka mwa ntangu mu dinga mu bakula mvutu za Yehova mu tusambulu tweto.—Mik. 66:19, 20.

16. Bwe tulendi sarila timinu mu bungu dia tusambulu tweto? (Bahebre 11:6)

¹⁶ Mbo tusongelaka timinu bu tusambilaka, kâ mpe bu tutambulaka mvutu za Yehova mu  mpila ni mpila zi zikwizilaka. (Tanga Bahebre 11:6.) Tabongeno tifwani tia Mike na mukento’andi, Chrissy. Kani dieri nawu dia kwe sala ku Betele. Mike têle ti: “Mbo tweri fulusaka formilere beto bole tûka mivu miamingi, mpe mbo tweri sambilaka Yehova mu bungu dia kani dio ntangu zazansoni. Kâ, kani kabwe ka beri’â tu tikisaka ko.” Mike na Chrissy batatamana mu bâ na lukwikulu ti Yehova wazaba ka bwe kaketi ba sarila mu mpila ya mbote mu tisalu tiandi. Batatamana mu sa miamiansoni mi baketi lenda mu sa, mbo beri salaka tisalu tia mupasuri-nzila wa ntangu zazansoni ku mbuka zeri dinganaka bisamuni, mpe mbo beri yikaka moko mu tisalu tia ntungulu za Nzo za Nsambululu. Lumbu ti mu tisalu tia tizunga bena. Mike têle: “Yehova ka hanaka kwa mvutu ko mu mpila yi tukekoloko, kâ mbo kahanaka mvutu mu mpila zitomono yôka bubote na zi tuta lembo banza.”

17-18. Tintwari na Mikunga 86:6, 7, ntia lukwikulu lulendi bâ neto?

¹⁷ Tanga Mikunga 86:6, 7. Davide weri titsoniki tia mikunga lukwikulu lweri nandi ti Yehova mvutu keri hanaka mu tusambulu twandi. Nge mpe lendi bâ na lukwikulu lo. Bifwani bi tuzonzele mu timoko ti bituheni lukwikulu ti Yehova lendi tu hana ndwenga na ngolo ze neto nsatu mu korela. Lendi sarila kanda dieto dia timpeve peleko bantu balembo mu sarilaka mu tu bakisa mu mpila ni mpila.

¹⁸ Ni bu sa ti Yehova lendi lembo hana mvutu mu mpila yi tukekolo, tuzebi ti mbo kahana mvutu mu tusambulu tweto. Mbo katuhana bio bie neto nsatu mpe mu ntangu yi twe na bio nsatu. Buna tatamana mu sambila na timinu tiatiansoni, na lukwikulu ti Yehova mbo kakukipa lumbu ti, mpe mbo kalungisa “nsatu za bivangu biabiansoni bia moyo” mu nza ya môna.—Mik. 145:16.