1. Ntia ngolo bantu babîngi mu beto basarila?

 NGANO weka bâ na kani dia timpeve dieri mpasi mu lungisa? b Tala ti ni bo, ka wena nge kaka ko. Mu tifwani, Philip weri nandi katomesa bifu biandi na mbala zi kasambilaka, kâ mpasi keri monaka mu baka ntangu ya sambila. Kani dieri na Erika ni mu kwizaka mu ntangu ya fwanana ku lukutakanu lwa tisalu tia samuna; kâ kampe ku tukutakanu twatwansoni, ntangu mbo yeri tiyôkelaka ntete katula. Tomáš wayêla mu tanga Bibila diadiansoni mbala zazingi. Têle ti: “Ka ndieri’â zoloko mu tanga Bibila ko. Mbala zitatu nayêla, kâ mbo ndieri sukisinaka kwa ha buku dia Levitike, mpe mbo ndieri bikaka.”

2. Mu bungu dia nti tufweti lembo nôka tala ti kani die neto di tweka lembo lungisa?

² Tala ti kani die naku di weka lembo lungisa, mulemvo’aku, kunôkandi. Diangana, kani ni bu dibâ kwa dia fioti, vula-vula mbo didingaka ntangu na tisalu tiatingi. Ngolo zi ta sarila mu dinga mu lungisa kani diaku, mbo zita songela ti tindiku tiaku na Yehova nguria ntalu tiena kwe nge, mpe zololo wamuhana bima biyôkele. Ngolo zi sarilaka, Yehova za kazoloko. Kâ, ka dingaka ko wamuhana bima bi lembolo na bio. (Mik. 103:14; Mika 6:8) Buna fweti sola kani di lenda mu lungisa. Bu mana sola kani, ngano nti lendi sa mu lungisa dio? Tazonzeleno mwa mabanza.

3. Mu bungu dia nti tufweti bâ na nsatu yayingi mu lungisa makani meto?

³ Nguria mfunu wena mu bâ na nsatu yayingi mu lungisa makani maku ma timpeve. Tala ti nsatu yayingi ye naku mu lungisa makani maku, mbo sarila ngolo zazingi mu lenda. Nsatu yo tulendi ya fwanakasa na titembo tipusaka bato mu tula ha mbuka yi yifweti kwenda. Tala ti titembo titatamane mu pupa, ntembe kâni tinati tia bato mbo katula ha mbuka yi kazololo. Mpe tala ti titembo ngolo tiena, lendi kulu tula. Mpila mosi mpe, tala ti nsatu yayingi ye neto, mbo tubâ na bweso bwabwingi bwa lungisa makani meto. David, mpangi ya bakala ya ku Salvador, têle ti: “Tala ti nsatu yayingi ye naku ya lungisa kani, mbo sarila ngolo zazingi. Mbo yêla mu lembo bika na kani tima tiakukabakasa mu lungisa kani diaku.” Buna, nti lendi sa mu bâ na nsatu yayingi ya lungisa kani?

4. Ngano nti tulendi sambirila? (Bisi-Filipe 2:13) (Tala mpe tifwani.)

⁴ Sambila mu bâ na nsatu yayingi ya lungisa kani. Mu nzila ya mpeve’andi, Yehova lendi ku yika ngolo mu lungisa kani diaku. (Tanga Bisi-Filipe 2:13.) Ntangu zakaka mbo tubâka na kani mu bungu ti tuzebi ti tufweti bâ na dio, mpe musamu wa mbote wena. Kâ, tulendi lembo bâ na nsatu ya lungisa dio. Musamu ni wo mpe weri na mpangi ya yikento ya Ouganda ye na nkumbu Norina. Wayizi bâ na kani dia twarisa ndongokolo ya Bibila, kâ keri’â na nsatu yayingi ko ya lungisa dio, mu bungu ti mbo keri monaka ti ka zaba longesa ko. Ngano nti biamubakisa? Têle ti: “Nabatika mu sambilaka Yehova bilumbu biabiansoni, ngatu kakumbakisa mu kurisa nsatu’ani ya twarisa ndongokolo ya Bibila. Tintwari na tusambulu twani, nabatika mu tomesa lenda diani dia longesa. Ha manima ma mwa ngonda, nayizi mona ti nsatu’ani yayizi kula. Muvu wo kwa, nayizi batika mu twarisa ndongokolo za bibila zole.”

5. Mu nti tulendi dimbitila mu kurisa nsatu’eto ya lungisa makani?

⁵ Dimbitila mu mio mia sa Yehova mu bungu dia nge. (Mik. 143:5) Ntumwa Paulo wadimbitila mu bweso bwalembo mu delakana bwa mu hana Yehova, mpe wamutuma mu sala tisalu tia ngolo mu bungu dia Yehova. (1 Kor. 15:9, 10; 1 Tim. 1:12-14) Mpila mosi mpe, bu kwe dimbitiri mu mio Yehova mi keka yirika mu bungu dia nge, mbo kwizi bâ na nsatu yayingi ya lungisa kani diaku. (Mik. 116:12) Tataleno ka nti biabakisa mpangi ya yikento ya ku Honduras mu lungisa kani diandi dia bâ mupasuri-nzila wa ntangu zazansoni. Têle ti: “Nayizi tomo dimbitila mu mpila ya ngolo Yehova yi katomono kunzolo. Wakumbakisa mu kota mu kanda diandi. Mbo kakunkipaka mpe mbo kakunkengerelaka. Dimbitila kô kwayika luzolo lwani mu Yandi ngolo, mpe kwakurisa nsatu’ani ya lungisa makani.”

6. Nti biakaka bilendi tu bakisa mu kurisa nsatu’eto ya lungisa kani?

⁶ Tûla mabanza mu tusakumunu tu baka bu lungisa kani diaku. Tataleno ka nti biabakisa  Erika, wu tutokolo zonzela weri na kani dia tulaka mu ntangu ya fwanana. Têle ti: “Nayizi bakula ti bima bia nguria biabingi ndieri hombesaka bu ndieri lembo tulaka mu ntangu ya fwanana mu kwe samuna. Kâ bu naketi tula mu ntangu ya fwanana, mbo naketi bâ na lenda dia hana bampangi mbote na mu yôkesa ntangu nawu. Mbo naketi bâ mpe na lenda dia wâ mabanza ma mfunu maketi kumbakisa mu zolo na mu tomesa mpila’ani ya samunina.” Erika watûla mabanza mu ndandu zi kaketi baka bu kaketi tula mu ntangu ya fwanana ku tukutakanu, mpe walungisa kani diandi. Ngano mu ntia tusakumunu lendi tûla mabanza maku? Tala ti kani diaku mbo dita tarila ntangulu ya Bibila peleko lusambulu, dimbitila mu mpila yi diyikila ngolo tindiku tiaku na Yehova. (Mik. 145:18, 19) Tala ti kani diaku ni mu kurisa tifu tia timpeve, tûla mabanza maku mu mpila yi ditomesena tindiku tiaku na bantu bakaka. (Kol. 3:14) Ngano ka bwena bubote ko mu tsoneka misamu miamiansoni misa ti walungisa kani diaku? Vulu talaka liste yango. Tomáš, wu tutokolo zonzela, têle ti: “Bu nizabaka misamu miamingi mifweti kuntuma mu lungisa kani diani, nsatu’ani ya bika mu lungisa dio mbo yikwe dimini.”

7. Nti biabakisa Julio na mukento’andi mu lungisa kani diandi?

⁷ Yôkesaka ntangu na bantu bakutindisa mu lungisa kani diaku. (Bin. 13:20) Taleno ka nti biabakisa Julio na mukento’andi mu lungisa kani diawu dia kurisa tisalu tiawu tia samuna. Julio têle: “Tasola ndiku zeri singasaka kani dieto, mpe tabazonzela dio. Babingi mu bawu batilungisila makani ma mpila yo, buna lenda dieri nawu mu tu hana mabanza maketi tu bakisa. Ndiku zeto mbo zeri tu yulaka mpe bwe misamu mieri kwe yendele mu lungisa kani dieto, mpe batutindisa bu tweri na nsatu lutindusu.”

8. Nti bitula tala ti mu ntangu kwa yi tubâka na nsatu ya sala mu lungisa kani dieto tusilaka bo? (Tala mpe tifwani.)

⁸ Kâ, na mabanza ma delakana, beto bansoni bilumbu bibâka kô bi tulembo bâka na nsatu ya sa tima. Ngano wuzololo tâ ti ka tulendi’â tasala ko mu lungisa makani meto? Kâni. Tabongeno tifwani: Titembo tilendi bâ ngolo zipusaka bato mu tula ha mbuka yi yifweti kwenda. Kâ, ngolo za titembo za zisobaka, mpe bilumbu biakaka ka tibâka kô ko. Ngano wuzololo tâ ti bato ka yilendi’â ye yende ko? Kâni. Mu tifwani, bato zakaka moteurs zibâka nawu peleko nkafi. Tinati lendi bia sarila mu tatamana mu kwenda ha mbuka yi kaweyi. Nsatu’eto ya lungisa kani tulendi ya fwanakasa na titembo; nsatu yibâka neto yilendi soba. Mpe bilumbu biakaka, tulendi kondo nsatu ya lungisa kani dieto. Buna, tala ti tufweti sala mu lungisa kani dieto mu ntangu kwa yi tubâka na nsatu ya sila bo, kani kabwe ka tulungisa dio ko. Kâ, ntiana kwa tinati tia bato bu tidingaka mpila zakaka mu tula ha mbuka yi kaweyi, tulendi sala mu lungisa kani  dieto ni bu sa ti mu ntangu yi tulembo bâka na nsatu ya sila bo. Wa matieleka, ka wubâ musamu wa fioti ko, kâ mbo bâ mu nsayi bu lungisa kani diaku. Ntete tazonzela misamu mi tulendi yirika, tazonzeleno tiyuvu timosi.

9. Ngano bubi bwena mu tatamana mu sala mu lungisa kani bu tulembo bâka na nsatu ya sila bo? Bangula.

⁹ Yehova zololo ti tamusarila na nsayi yayansoni mpe mu luzolo. (Mik. 100:2; 2 Kor. 9:7) Ngano tufweti tatamana mu sala mu lungisa kani dia timpeve tala ti ka twena na nsatu ko ya lungisa dio? Tabongeno tifwani tia ntumwa Paulo. Watâ: ‘Nitu’ani nita kwe hanisi mpasi, nita kwe [nati ntiana ngamba].’ (1 Kor. 9:25-27) Paulo wasarila ngolo mu yirika misamu mia sungama ni bu sa ti mu ntangu yi kalembo bâ na nsatu ya yirika mio. Ngano Yehova wayangalala mu misamu mia yirika Paulo mu bungu dia Yandi? Diangana, Yehova wamusenda mu ngolo zi kasarila!—2 Tim. 4:7, 8.

10. Ntia ndandu tubakaka bu tusalaka mu lungisa kani ni bu sa ti ka twena na nsatu ko ya sala?

¹⁰ Mpila mosi mpe, Yehova nsayi yibâka nandi bu katumonaka bu tusalaka mu lungisa kani dieto, ni bu sa ti ka tubâka na nsatu yayingi ko mu sala. Nsayi yibâka nandi mu bungu ti ni bu sa ti ka tuzololo’â kani di tuta lungisa ko, zebi ti luzolo lweto mu Yandi lututumaka. Ntiana kwa Yehova bu kasakumuna Paulo, mbo katusakumuna mu ngolo zeto. (Mik. 126:5) Mpe tamana mona lusakumunu lwa Yehova, tulendi kwizi bâ na nsatu yayingi ya sala. Mpangi ya yikento ya ku Pologne, ye na nkumbu Lucyna, têle ti: “Ntangu zakaka, ka nizoloko’â ko mu duka mu kwe samuna, nsungula bu nibâka wa fwatika. Kâ, nsayi yi nibakaka bu nidukaka nguria kabu dia nzitukulu diena.” Bwawu bu, tataleno ka nti tulendi sa bu tulembo bâka na nsatu ya sala.

11. Bwe Yehova kalendi tu bakisila mu kurisa tifu tieto tia tiyimina?

¹¹ Sambila mu bâ na tifu tia tiyimina. Tifu tia tiyimina mbo titubakisaka mu zabirila mbanzulu zeto na ndiatulu’eto. Ntelo yo mbo yivulu hanaka mabanza ma sa keba mu lembo yirika mbi. Kâ, tifu tia tiyimina salu mpe tiena mu tu tuma mu yirika mbote, nsungula tala ti dema dia mpasi die neto peleko tala ti ka twena na nsatu ya sa tima ko. Bambuka ti tifu tia tiyimina timosi tiena tia bifu bia mbutu ya mpeve, buna lomba kwe Yehova kakuhana mpeve santu ngatu yakubakisa mu kuna tifu tio tia mfunu. (Like 11:13; Nga. 5:22, 23) David, wu tutokolo zonzela, wabangula ka bwe lusambulu lwamubakisila. Weri nandi kasaka ndongokolo ya yandi beni tumingu twatwansoni. Têle ti: “Nalomba kwe Yehova kakumbakisa mu bâ na tifu tia tiyimina. Na lubakusu lwandi, nayizi bâ na programe ya mbote ya ndongokolo mpe mbo ndieri ya landaka.”

12. Bwe mutieno we mu Ekleziaste 11:4 wuta tarila makani ma timpeve?

¹² Kukêlandi ti misamu miamiansoni miatoma. Mu nza yi, kani kabwe ka kubâ ntangu ko yi toma misamu miamiansoni. Tamana kêla bilumbu bia mpila yo, tulendi lembo lungisa makani meto. (Tanga Ekleziaste 11:4.) Mpangi ya bakala ye na nkumbu Dayniel têle ti: “Ka kwena ntangu za mbote ko. Buna, ka tufweti’â takêla ko, tufweti batika.” Mpangi ya bakala ya ku Ouganda ye na nkumbu Paul zonzele musamu wakaka wuta songela ti ka tufweti’â takêla ko: “Bu tubatikaka mu sa tima ntono misamu mia mpasi, mbo tuhanaka tima kwe Yehova ti kalendi sakumuna.”—Mal. 3:10.

13. Ntia ndandu ze kô tala ti tubatikiri mu makani ma fioti-fioti?

¹³ Batika malembe-malembe. Tulendi kondo nsatu ya lungisa kani dieto mu bungu ti kampe mpasi diena mu lungisa. Tala ti ni bo wena, ngano lendi kaba kani diaku mu makani ma fioti-fioti? Tala ti kani die naku dia kurisa tifu tia timpeve, ngano lendi batika mu songela tio mu misamu mia fioti-fioti? Tala ti kani diaku ni mu  tanga Bibila dia mukaka, ngano lendi sa programe ya batika mu yôkesaka kwa ntangu fioti mu ntangulu? Tomáš, wu tuzonzele ku mbatukulu, wasarila ngolo mu lungisa kani diandi dia tanga Bibila dia mukaka mu mvula mosi. Têle ti: “Nayizi bakula ti ntinu zi nasola zingi zeri kwe meno. Buna, nabonga nzengolo ya tangaka kwa mwa bitini bilumbu biabiansoni na mu dimbitila. Nayizi batika mu zolo ntangulu’ani.” Nsayi ya Tomáš’ bu yeri kwe kuri, wayizi batika mu yôkesa ntangu yayingi mu ntangulu’andi ya Bibila. Buna, wayizi tanga Bibila dia mukaka. c

14. Ntia misamu mia mpasi tulendi bwabana na mio?

¹⁴ Diangana, ni bu sa ti nsatu ye neto ya lungisa kani peleko bunsungu tuta sarila, tulendi bwabana na misamu mia mpasi. Mu tifwani, misamu mi tulembo kekoloko milendi tu laba ntangu ye neto nsatu mu lungisa kani dieto. (Ekl. 9:11) Tulendi bwabana na musamu wutunôkesa peleko wutumanisa ngolo. (Bin. 24:10) Nitu’eto ya masumu yilendi sa ti tadiatila mu mpila yilembo tu bakisa mu lungisa makani meto. (Rom. 7:23) Peleko tulendi mona ti ba fwatika twena. (Mat. 26:43) Nti bilendi tu bakisa mu telamana musamu wa mpasi?

15. Tala ti musamu wa mpasi tuta bwabana na wo, ngano wuzololo tâ ti tulembane? Bangula. (Mikunga 145:14)

¹⁵ Bambukaka ti bu bwabanaka na mpasi ka wuzololo’â tâ ko ti lembane misamu. Bibila mbo ditâka ti tulendi bwabana na misamu mia mpasi mbala zazingi. Kâ mbo ditutêlaka mpe ti tulendi vutu lungisa makani meto, nsungula na lubakusu lwa Yehova. (Tanga Mikunga 145:14.) Mpangi ye na nkumbu Philip, yi tutokolo zonzela, mbo kazonzelaka misamu mi kalendaka mu mpila eyi: “Ka nitûlaka mabanza mani ko mu mbala zi nilembanaka mu lungisa kani diani. Kâ, mbo nitûlaka mo mu mbala zi nivutu kârilaka mu sala mu lungisa dio.” David, wu tutokolo zonzela, têle: “Mbo niyêlaka mu lembo  mona misamu mia mpasi ntiana bibaka, kâ, ntiana mpila zi ndendi songela luzolo lwani kwe Yehova.” Wamana tatamana mu sala ntono misamu mia mpasi, mbo songela kwe Yehova ti zololo wamutâ nsayi. Diangana mbo yangirikaka Yehova bu kamonaka ti tatamana ta tatamana mu sarila ngolo ngatu walungisa kani diaku!

16. Ngano musamu wa mpasi nti wulendi ku longesa?

¹⁶ Bongela musamu wa mpasi ntiana mpila ya longokela. Banza ka nti bisiri watula, mpe tiyula: ‘Ngano ndendi sa tima mu sa keba ngatu musamu wakaka wa mpasi ka wutulandi?’ (Bin. 27:12) Kâ ntangu zakaka kani bu dibâka nguria mpasi mu lungisa, kampe mbo wusongelaka ti ka diena dia delakana ko mu bungu dia beto. Tala ti musamu wo wulendi bâ wa matieleka, vutu taluzula kani diaku mu zaba tala ti dia delakana kwa diena kwe nge. d Yehova ka mona ko ti musamu lembane mu bungu ti kulendele’â ko mu lungisa kani dilembolo ku delakana.—2 Kor. 8:12.

17. Mu bungu dia nti tufweti lembo zimbakanaka makani ma talungisa?

¹⁷ Kuzimbakanandi misamu mi walenda mu yirika. Bibila mbo ditâka ti: ‘Nzambi ka kondolo’â buderede ko mu zimbakana tisalu tieno.’ (Ebr. 6:10) Buna kufweti’â wazimbakana ko mpe. Banza makani ma walenda mu lungisa mu ntama. Wulendi bâ tindiku tiaku na Yehova, zonzela makani mandi kwe bakaka peleko mu batusu. Ntiana kwa bu wasarila ngolo mu lungisa makani maku ma timpeve mu ntama, lendi tatamana mu sarila ngolo mu lungisa makani me naku bwawu bu.—Flp. 3:16.

18. Nti tufweti bambukaka mu sa bu tukwe sariri ngolo mu lungisa makani meto? (Tala mpe tifwani.)

¹⁸ Na lubakusu lwa Yehova, lendi lungisa makani maku, ntiana kwa muntu wunataka bato wutulaka ku mbuka yi kata kwenda na nsayi. Kâ bambukaka ti bantu babingi banataka bato bazoloko mpe nzietolo yi basaka. Mpila mosi mpe, bu tatamana mu sarila ngolo mu lungisa makani maku ma timpeve, sa keba mu mpila Yehova zi kakwe ku bakisiri tii ntangu yi lungisa mo. (2 Kor. 4:7) Wamana lembo kôkesa moko, mbo baka tusakumunu twatwingi.—Nga. 6:9.