1-2. Bwe tifwani tia ntumwa Paulo tilendi bakisila bakuluntu lumbu ti?

 NTUMWA PAULO mpangi zandi za keri zoloko. Wasala tisalu tia ngolo mu ba kipa. (Bis. 20:31) Ntiangu mpangi zandi zeri tomo mu zoloko. Lumbu timosi, bantu babingi badila mu ntangu bakuluntu ba ku Efeze bayizi wâ ti ka bavutu’â monana ko. (Bis. 20:37) Mpila mosi mpe, bakuluntu beto basalaka tisalu tiatingi, mpangi zawu za batomono zolo mpe mbo basaka miamiansoni mi balenda mu ba bakisa. (Flp. 2:16, 17) Ntangu zakaka mbo babwabanaka na misamu mia mpasi. Ngano nti bilendi ba bakisa mu telamana mio?

² Bakuluntu beto basalaka tisalu tia ngolo, balendi landa tifwani tia Paulo. (1 Kor. 11:1) Paulo keri’â na lenda die na bambazi ko. Muntu wa masumu weri, weri nwanaka mu yirika misamu mia sungama. (Rom. 7:18-20) Mpe misamu mia mpasi miamingi kabwabana na mio. Kâ Paulo, ka bika ko mu sala mpe ka hombesa nsayi’andi ko. Bu bakwe landi tifwani tia Paulo, bakuluntu balendi telamana misamu mia mpasi mi babwabanaka na mio mpe balendi tatamana mu sarila Yehova na nsayi yayansoni. Tataleno ka bwe.

3. Nti tutaluzula mu timoko ti, mpe nti biakaka tulongoka?

³ Mu timoko ti, mbo tutaluzula misamu miyà mi vulu bwabanaka na bakuluntu: 1) bafweti bâka na ntangu yayingi ya sala tisalu tiawu tia samuna na ya nata madema mawu makaka, 2) bafweti bâka na ntangu ya tindisa mpangi zawu, 3) bafweti kwe nwani na bifu biawu bia mbi, mpe 4) bafweti sala tintwari na mpangi zawu ze na masumu. Mbo tuzonzela ka bwe Paulo katelamana misamu mio, mpe ka bwe bakuluntu balendi landila tifwani tiandi.

4. Mu bungu dia nti wulendi bêla musamu wa mpasi kwe bakuluntu mu bâ mitu-masini mu tisalu tia samuna?

⁴ Mu bungu dia nti wulendi bêla musamu wa mpasi. Bakuluntu bafweti bâ mitu-masini mu tisalu tia samuna, kâ madema mamingi mpe me nawu. Mu tifwani, mbo batwarisaka lukutakanu lwa luzingu lwa Bakristo na ndongokolo ya Bibila ya timvuka. Balendi bâ mpe na binzonzi. Mbo bakubikaka mpe bibakisi mu tisalu, mpe nsayi yibâka nawu mu tindisa mpangi zawu. (1 Pi. 5:2) Bakuluntu bakaka mbo basalaka tisalu tia ntungulu na tia kipa Nzo za Nsambululu na mbuka zakaka za nsambululu. Kâ, ntiana bisamuni biabiansoni bia mu timvuka, tisalu tiyôkele mfunu kwe bakuluntu ni tisalu tia samuna nsangu za mbote.​—Mat. 28:19, 20.

5. Ntia tifwani ntumwa Paulo kasisa mu musamu wutariri tisalu tia samuna?

⁵ Tifwani tia Paulo. Musamu weri bakisaka Paulo mu lenda tisalu tiandi tia samuna, ni wo we mu Bisi-Filipe 1:10, mu batutindisilaka mu ‘zaba sola mio miyôkele.’ Paulo walanda malongi ma yandi beni. Bamuhana tisalu, mpe tûka mivu miamingi mbo keri tia bongelaka ntiana timosi tia bima biyôkele mfunu. Mbo keri samunaka ha lungiri bantu na mu nzo na nzo. (Bis. 20:20) Ka sola ntangu na tilumbu ko ti kafweti samuna. Mbo keri sarilaka bweso bwabwansoni bweri monekaka mu samuna! Mu tifwani, bu keri kêlaka mpangi zandi ku Atene, wazonzela nsangu za mbote kwe pôka dia bantu ba swaswana, mpe bakaka batambula. (Bis. 17:16, 17, 34) Bu keri mpe ku boloko, Paulo wasamunina bantu beri mu zungirilaka.​—Flp. 1:13, 14; Bis. 28:16-24.

6. Paulo bwe kasa mu kubika bantu bakaka?

⁶ Paulo wasarila ntangu’andi mu mpila ya mbote. Mbo keri vulu tikisaka bantu bakaka mu sala nandi tintwari. Mu tifwani, mu nzietolo’andi ya ntete ya timisionere, wanata Marke, mpe ya nzole wanata Timote. (Bis. 12:25; 16:1-4) Ntembe kâni, Paulo walongesa babakala bo ka bwe bakubikilaka timvuka, ka bwe basarilaka tisalu tia tindisa bampangi, mpe ka bwe baketi bêla milongi mia mbote.​—1 Kor. 4:17.

7. Bwe bakuluntu balendi sarila misamu mia tâ Paulo mie mu Bisi-Efeze 6:14, 15?

⁷ Malongi. Bakuluntu balendi landa tifwani tia Paulo bu basamuna mu nzo na nzo, kâ mpe bu basamuna ntangu zazansoni zi babwa bweso bwa samuna. (Tanga Bisi-Efeze 6:14, 15.) Mu tifwani, balendi samuna mu ntangu yi bakwe sumbaka bima peleko yi babâka ku tisalu. Peleko bu bahanaka lubakusu mu tisalu tia ntungulu ya Nzo ya Nsambululu, balendi samuna kwe bantu babâka  penepene na mbuka yi bata tungila, peleko kwe bantu batekaka. Ntiana Paulo, bakuluntu balendi sarila ntangu yi bayôkesaka mu tisalu tia samuna mu kubika bantu bakaka, mu kati na bibakisi mu tisalu.

8. Ntangu zakaka bakuluntu nti bafweti sa?

⁸ Madema ma timvuka peleko ma tizunga ka mafweti’â masaka ko ti bakuluntu bakondo ntangu ya samuna. Ngatu babâ na ntangu ya sa miamiansoni mi bafweti sa, ntangu zakaka balendi kala bisalu biakaka. Bu bamana dimbitila mpe bu basambila, balendi bakula ti tala ti batamburi bisalu bio, ka babâ na lenda ko dia yirika misamu miyôkele mfunu. Misamu miango ni nsambululu ya kanda ya tumingu twatwansoni, tisalu tia samuna na nkubukulu ya bala mu tisalu tia samuna. Bakuluntu bakaka mbo bamonaka mpasi mu kala madema makaka, kâ balendi bâ na lukwikulu ti Yehova mbo kabakulaka nsatu’awu ya sala bisalu na bunsungu bwabwansoni.

9. Ntia musamu wa mpasi bakuluntu bê na tisalu tiatingi babwabanaka na wo?

⁹ Mu bungu dia nti wulendi bêla musamu wa mpasi. Kanda dia Yehova misamu miamingi mia mpasi dibwabanaka na mio. Mu ntangu yi ya mansukina, beto bansoni nsatu lubakusu na lutindusu ye neto. Mpe ntangu zakaka, bakaka balendi bâ na nsatu lubakusu mu dioka ndiatulu ya mbi. (1 Tes. 5:14) Wa matieleka, bakuluntu ka balendi’â bakatula mpasi zazansoni zi bwabanaka na kanda dia Yehova ko. Ni bu sa ti ni bo, Yehova zololo ti bakuluntu basa miamiansoni mi balenda mu tindisa na mu kengerela bimeme biandi. Bwe bakuluntu bê na tisalu tiatingi tia sala balendi bakila ntangu mu bakisa mpangi zawu?

10. Tintwari na 1 Bisi-Tesalonike 2:7, bwe Paulo keri bongelaka kanda dia Yehova?

¹⁰ Tifwani tia Paulo. Paulo wazolo mu sîkaka mpangi zandi na mu ba tindisaka. Musamu wa mbote wena kwe bakuluntu mu landa tifwani tiandi bu babongela kanda dia Yehova na luzolo lwalwansoni. (Tanga 1 Bisi-Tesalonike 2:7.) Paulo watêla mpangi zandi ti Yehova bawu keri zoloko; yandi mpe bawu keri zoloko. (2 Kor. 2:4; Efz. 2:4, 5) Mpangi za mu timvuka ndiku zandi zeri mpe mbo beri yôkesaka ntangu tintwari. Wasongela ti lukwikulu lweri nandi mu bawu bu keri ba zonzelaka misamu mi keri tînaka na mio mi kalembo bêla na lenda mu yirika. (2 Kor. 7:5; 1 Tim. 1:15) Paulo ka tûla mabanza mandi mamansoni ko mu misamu miandi. Kâ wazolo mu bakisa mpangi zandi.

11. Mu bungu dia nti Paulo kahanina mpangi zandi malongi?

¹¹ Ntangu zakaka, Paulo wafweti longa mpangi zandi. Kâ, keri’â bwa silaka mu nkesi ko. Wabalonga mu bungu ti lwaka keri ba belokelaka mpe wazolo ti kabakengerela mu misamu mia mbi. Wasarila ngolo ngatu malongi mandi  ka mabândi mpasi mu bakula mpe wazolo ti batambula mo. Mu tifwani, mu mukanda wumosi wu katsoneka kwe Bisi-Korente, Paulo wahana malongi ma ngolo. Bu kamana tsoneka mukanda wo, wabatambikila Tite. Paulo lwaka lweri nandi mu zaba ka bwe baketi bongela mukanda wo. Diangana, nsayi yeri nandi mu mona ti bampangi balanda malongi mo.​—2 Kor. 7:6, 7.

12. Bwe bakuluntu balendi tindisila mpangi zawu?

¹² Malongi. Bakuluntu balendi landa tifwani tia Paulo bu bayôkesa ntangu na mpangi zawu. Mpila mosi yi balendi bwa sila, ni mu kwizaka ntete lukutakanu lwabatika ngatu basa bimoko bitindisaka na mpangi zawu. Bimoko bio, bilendi bonga kwa ntangu ya fioti mu tindisa mpangi ze na nsatu lutindusu. (Rom. 1:12; Efz. 5:16) Mukuluntu wulandaka tifwani tia Paulo, mbo kasarilaka Zu dia Nzambi mu tindisa mpangi zandi mpe mbo kabatêlaka ti Nzambi bawu kazololo. Mbo kasongelaka mpe luzolo mu mpangi zandi. Mbo kavulu zonzaka nawu mpe mbo kadingaka mpila zi kabasîkila. Mu ntangu mukuluntu kahanaka malongi, mbo kasikamasaka mo mu Zu dia Nzambi. Mbo katomo bangulaka na nsayi yayansoni misamu mie nandi, mu bungu ti zololo ti muntu wu kata hana malongi kasarila mo.​—Nga. 6:1.

13. Ntangu zakaka mukuluntu bwe kalendi mona mu bungu dia misamu mi kalembolo na mio lenda?

¹³ Mu bungu dia nti wulendi bêla musamu wa mpasi. Bakuluntu bantu ba masumu bena. Ntiana bantu babansoni, fote mpe za basaka. (Rom. 3:23) Ntangu zakaka wulendi bâ musamu wa mpasi kwe bawu mu bâ na mabanza ma delakana mu bungu dia misamu mi balembolo na mio lenda. Bakaka balendi tûla mabanza mawu mu misamu mio, mpe balendi kwizi nôka. Bakaka balendi banza ti misamu mi balembolo na mio lenda ka miena mfunu ko, mpe ka badinga ko mu sa nsobolo zifwanakane.

14. Tintwari na Bisi-Filipe 4:13, bwe tifu tia kuluka tiabakisila Paulo mu lembo tûla mabanza mu masumu mandi?

¹⁴ Tifwani tia Paulo. Mu bungu ti wa kuluka weri, Paulo wabakula ti ka keti’â lenda ko mu telamana misamu mi kalembo bêla na mio lenda mu yandi beni. Nsatu ngolo za Nzambi yeri nandi. Ku mbatukulu, Paulo wakwamisa Bakristo na luhemo lwalwansoni. Kâ ha manima, wayizi bakula ti misamu mi keri yirikaka mia mbi mieri, mpe wayizi soba ndiatulu na timuntu tiandi. (1 Tim. 1:12-16) Na lubakusu lwa Yehova, Paulo wayizi bâ muvungi wa luzolo, weri na tiari tia bantu, mpe wa kuluka. Masumu mandi ma katomo zaba; kâ, wasola  mu kwikila mu mulemvo wa Yehova, kani katûla mabanza mandi mamansoni mu misamu mi kalembo lenda mu yirika. (Rom. 7:21-25) Keri’â kêlaka ko ti kabâ wa lunga. Kani kasila bo, wasarila ngolo mu tomesa timuntu tiandi tia bukristo, mpe na kuluka kwakwansoni wasikirila lubakusu lwa Yehova mu sala tisalu tiandi.​—1 Kor. 9:27; tanga Bisi-Filipe 4:13.

15. Bwe mukuluntu wulendi bêla na mabanza ma delakana mu misamu mi kalembo bêlaka na mio lenda?

¹⁵ Malongi. Bakuluntu ka babanomaka ko mu bungu ti ba lunga bena. Kâ, Yehova mbo kazoloko ti batambulaka fote zawu, mpe basarilaka ngolo mu tomesa timuntu tiawu tia bukristo. (Efz. 4:23, 24) Mukuluntu wufweti titaluzulaka mu nzila ya Zu dia Nzambi ngatu kasa nsobolo zifwanakane. Buna, Yehova mbo kamubakisa mu bâ na nsayi na mu bâ mukuluntu wa mbote.​—Zaki 1:25.

16. Ngano nti bilendi tula tala ti mukuluntu wutûriri mabanza mandi mu bifu bia mbi bia bantu bakaka?

¹⁶ Mu bungu dia nti wulendi bêla musamu wa mpasi. Bakuluntu balendi tomo zaba misamu mia mbi mia mpangi za mu timvuka mu bungu ti mbo bavulu salaka tintwari. Tala ti ka basiri’â keba ko, bakuluntu balendi fwema, balendi ba bongela mu ngolo peleko balendi ba tsâla. Paulo walwengesa Bakristo ti Satana mbo kazolo basarila bo.​—2 Kor. 2:10, 11.

17. Ngano Paulo bwe keri bongelaka mpangi zandi?

¹⁷ Tifwani tia Paulo. Watatamana mu bâ na mabanza ma delakana mu mpangi zandi. Makuba mawu ma katomo zaba mu bungu ti ntangu zakaka nsalulu zawu za mbi mbo zeri mu saka mpasi. Kâ, Paulo wazaba luswaswanu lwe ha kati dia ndiatulu ya mbi na bantu ba mbi. Mpangi zandi za kazolo, mpe mbo keri tûlaka mabanza mandi mu bifu biawu bia mbote. Mu ntangu mpangi zandi zeri lembanaka mu yirika misamu mia mbote, mbo keri monaka ti mabanza ma mbote meri nawu, mpe nsatu lubakusu kwa yeri nawu.

18. Nti ta longoka mu mpila Paulo yi kabakisila Evodi na Sentisie? (Bisi-Filipe 4:1-3)

¹⁸ Mu tifwani, tataluzuleno ka bwe Paulo kabakisila mpangi zole za zikento za timvuka tia Filipe. (Tanga Bisi-Filipe 4:1-3.) Kampe Evodi na Sentisie musamu babaka, mpe ka bavutu’â sâla bandiku ko. Paulo ka ba bongela mu ngolo ko peleko ka bafundisa ko; watûla mabanza mandi mu bifu biawu bia mbote. Mpangi zo za kwikama, mbo zeri sarilaka Yehova tûka ntangu yayingi. Paulo wazaba ti Yehova bawu keri zoloko. Mpila ya mbote yeri ba bongelaka Paulo yabatindisa mu yirika misamu miawu. Mpila’andi ya mwina misamu yamubakisa mu tatamana mu bâ mu nsayi na mu tatamana mu bâ na tindiku tia mbote na mpangi za timvuka tio.

19. a) Ngano bakuluntu bwe balendi tatamana mu bâ na mabanza ma mbote mu mpangi zawu? b) Nti tulendi longoka mu tifwani tita songela mukuluntu wuta sa bunkete mu Nzo ya Nsambululu?

 ¹⁹ Malongi. Bakuluntu, dingakeno mu mona bifu bia mbote bie na mpangi zeno. Babansoni masumu me nawu; kâ, bifu bia mbote mpe bie nawu bi tulendi zolo. (Flp. 2:3) Wa matieleka, ntangu zakaka bakuluntu bafweti hanaka malongi kwe bampangi. Kâ ntiana Paulo, bakuluntu bafweti sarilaka ngolo mu lembo tûlaka mabanza mawu mu nzonzolo na mu nsalulu zifwemesaka za muntu. Kani basila bo, mbo wubâ musamu wa mbote, tala ti batûriri mabanza mawu mu luzolo lwe na muntu wo mu Yehova, mu fuki tiandi tia sarila Nzambi na mu lenda die nandi dia yirika mbote. Bakuluntu batûlaka mabanza mawu mu bifu bia mbote bia bantu bakaka, mbo babakisaka mpangi zawu za mu timvuka mu mona ti bawu bazololo.

20. Bwe bakuluntu balendi tatamana mu baka ndandu mu tifwani tia Paulo?

²⁰ Bakuluntu, tifwani tia Paulo mbo tilubakisa tala ti lutatamane mu longoka tio. Mu tifwani, mu Index des Publications des Témoins de Jéhovah, lulendi kota mu mutu-diambu wa “Paul,” mpe ha manima mbo lwakota mu mutu-diambu wa fioti wa “exemple pour les anciens.” Bu lukwe tangi misamu mie mo, tiyuleno: ‘Bwe tifwani tia Paulo tilendi kumbakisila mu lunda nsayi’ani mu ntangu yi nisalaka tisalu tiani tia mukuluntu?’

21. Mu ntia musamu bakuluntu balendi bêla na lukwikulu

²¹ Bakuluntu, bambukeno ti Yehova ka ta dinga ko ti lwabâ ba lunga; mbo kata lu lomba ti lwabâ ba kwikama. (1 Kor. 4:2) Yehova wayangalala mu tisalu tia ngolo tia sala Paulo na tifu tiandi tia kwikama. Lulendi bâ na lukwikulu ti Nzambi mbo kayangalalaka mu tisalu ti lumusarilaka. Kani kabwe, Yehova ka ‘zimbakana tisalu tieno na luzolo lu lwasongele mu bungu dia nkumbu’andi [ko], bu lwasarisi na bu luta sarisa basantu.’​—Ebr. 6:10.