1. Bwe tuzolo tâka mu ntelo ya “matieleka”?

“BWE wayizi zabila matieleka?” “Ngano mu matieleka wakurila?” “Ntangu zikwa we mu matieleka?” Kampe bantu bê kô bakuyula biyuvu bio peleko nge wayula bio kwe bantu bakaka. Ngano ntelo ya “matieleka” bwe yita zolo tâ? Vula vula, mbo tusarilaka yo mu zonzela nkwikulu zeto, mpila yi tusambilaka Nzambi, na luzingu lweto. Bantu bô bê “mu matieleka” ba zebi mio milongesaka Bibila, mpe mbo basarilaka mio mi balongokaka mu luzingu lwawu. Buna, ka bavutu’â kwikilaka mu bungungu bwa mabundu ko, mpe luzingu lwawu mbo lubâka lwa nsayi ni bu sa ti mu nza ya Satana bena.​—Za 8:32.

2. Tintwari na Za 13:34, 35, tima tia ntete tilendi sa ti muntu katambula matieleka ni tie?

² Ngano nti biasa ti watambula matieleka? Kampe ndiatulu ya kanda dia Nzambi. (1 Pi. 2:12) Peleko luzolo lu bakusongela. Bantu babîngi bakwizaka mbala ya ntete ku lukutakanu, mbo babambukilaka moyo luzolo lu babasongelaka yôka misamu mi bawâka ku lukutakanu. Ka wena wa nzenza ko mu bungu ti Yezu watâ ti ni mu luzolo lu basongasanaka bazabila milongoki miandi. (Tanga Za 13:34, 35.) Luzolo lu tumonaka ha kati dia kanda dia Nzambi mbo lutubakisaka mu zaba kanda dia Yehova. Kâ mu bâ na timinu tia ngolo, tufweti sa tima tiakaka.

3. Ngano nti bilendi tula tala ti timinu tieto mu Nzambi mu luzolo kwa lu tusongelaka mpangi zeto tisikamane?

³ Luzolo lweto ka lufweti’â lwasikamana kwa mu luzolo lwa kanda dia Nzambi ko. Mu bungu ti, tala ti timinu tieto ni mo luzolo lo kwa tisikamane, tilendi kulu bwa. Mu tifwani, tulendi bika mu sarila Yehova tala ti mpangi yimosi ye kuluntu peleko mupasuri-nzila yisiri masumu ma manene. Tulendi kwizi bika mu sarila Yehova tala ti mpangi yimosi yituyirikiri musamu  wutusiri mpasi, peleko mpangi yango yeka aposta, mpe yeka tâ ti nkwikulu zeto za bungungu zena. Ntiangu, tala ti tuzololo tabâ na timinu tia ngolo, timinu tieto tifweti sikamana mu tindiku tieto na Yehova. Kâ tala ti timinu tiaku mu bantu kwa tisikamane, kani tiasikamana mu Nzambi, timinu tiaku ka tikwizi’â bâ ngolo ko. Mpila yi bongelaka Yehova na kanda diandi yilendi ku bakisa mu kurisa timinu tiaku. Kâ nguria mfunu wena mpe mu longokaka Bibila na bunsungu bwabwansoni, mu bakula mio mi ta longoka, na mu dingaka mu mabuku ngatu wabâ na lukwikulu ti matieleka matariri Yehova longokaka. Fweti bâ na lukwikulu ti Bibila matieleka dilongesaka matariri Yehova.​—Rom. 12:2.

4. Tintwari na Matie 13:3-6, 20, 21, ngano bantu bakaka nti basaka mu ntangu timinu tiawu tikotaka mu ntontolo?

⁴ Yezu watâ ti bakaka batambulaka matieleka “na nsayi yayansoni,” kâ timinu tiawu mbo tiwolaka bu tikotaka mu ntontolo. (Tanga Matie 13:3-6, 20, 21.) Kampe ka babakula ko ti bô balandaka Yezu mbo babâ na mpasi. (Mat. 16:24) Peleko mbo babanzaka ti na kani mpasi ka zibaturila ko, peleko Nzambi mbo kakwe wanguri kwa mpasi zawu. Kâ, mu nza ya lumbu ti mbo mu bâ mpasi. Misamu milendi soba mu luzingu lweto mpe milendi tu katula nsayi’eto ntangu fioti.​—Mik. 6:6; Ekl. 9:11.

5. Bwe mpangi zeto zazîngi zisongelaka ti lukwikulu lwe nawu ti matieleka me nawu?

⁵ Mpangi zeto zazîngi mbo zibâka na lukwikulu ti matieleka me nawu. Mu bungu dia nti tuta têla bo? Lukwikulu lwawu ka luwolaka ko ni bu sa ti mpangi ye kô yibalwekese peleko yeka na ndiatulu yilembolo ya Bakristo. (Mik. 119:165) Ntangu zazansoni zi babwabanaka na misamu, timinu tiawu ngolo titomo kwizi bâka, ka tiwolaka ko. (Zaki 1:2-4) Bwe tulendi tungila timinu tia ngolo tia mpila yo?

6. Bakristo ba mu mbandu ya ntete mu nti batungila timinu tiawu?

⁶ Bakristo ba mu mbandu ya ntete batunga timinu tiawu mu luzabu lwawu lwa matsonoko na mu ndongosolo za Yezu, wuzololo tâ “matieleka ma nsangu za mbote.” (Nga. 2:5) Matieleka mango ni misamu miamiansoni mi tukwikilaka bu twe Bakristo, misamu mitariri mukayulu wa Yezu na mvumbukulu’andi. Ntumwa Paulo wabâ na lukwikulu ti ndongosolo zo za matieleka zeri. Mu bungu dia nti? Mu bungu ti matsonoko keri sarilaka mu songela ti ‘Kristo, mpasi kafweti mona, mboko wafweti vumbuka kwe ba fwa.’ (Bis. 17:2, 3) Bakristo ba mu mbandu ya ntete mpe batambula ndongosolo zo mpe basikirila mpeve santu ngatu yababakisa mu bakula Zu dia Nzambi. Bayizi dinga mu mabuku ngatu babâ na lukwikulu ti ndongosolo zo mu matsonoko zeri sikamanaka. (Bis 17:11, 12; Ebr. 5:14) Timinu tiawu ka batunga tio kwa mu misamu mi beri monaka ku mutima ko, peleko ka basarila kwa Yehova ko mu bungu ti bubote beri monaka bu beri vukanaka na Bakristo bakaka. Kâ, batunga timinu tiawu mu “luzabu lwa matieleka lwa Nzambi.”​—Kol. 1:9, 10.

7. Timinu tieto tisikamanaka mu matieleka ma Bibila nti tisa mu bungu dia beto?

⁷ Matieleka ma Bibila ka masobaka ko. (Mik. 119:160) Mu tifwani, ka masobaka ko tala ti mpangi ye kô yitulwekese peleko yisiri masumu ma manene. Mpe ka masobaka ko bu tutelamanaka mpasi. Ntiangu tufweti tomo zaba matieleka ma longesaka Bibila mpe tufweti bâ na lukwikulu ti ndongosolo zango za matieleka zena. Tala ti timinu tia ngolo tie neto mu misamu mi longesaka Bibila, mbo tubâ ba kwikama kwe Yehova mu ntangu yi tula mpasi. Bwe lendi tomo kwikila ti matieleka me naku?

8. Ntiana bu ta wa songela 2 Timote 3:14, 15, ngano bwe Timote kayizi belâ na lukwikulu ti matieleka meri nandi?

⁸ Timote wabâ na lukwikulu ti matieleka meri nandi. Ngano bwe kazabila wo? (Tanga 2 Timote 3:14, 15.) Nguri’andi na nkaka’andi ya yikento babâ bantu ba ntete bamulongesa “matsonoko ma santu.” Kâ ntembe kâni, yandi beni wasarila ngolo mu longoka matsonoko mango. Buna, wayizi “bâ na lukwikulu” ti matsonoko mango matieleka meri. Ha manima, Timote, nguri’andi na nkaka’andi ya yikento bayizi baka ndongosolo ya Bakristo. Kampe Timote wayizi yituku mu luzolo lweri songelaka milongoki mia Yezu, mpe wayizi bâ na nsatu ya vukanaka na ya bakisaka bampangi mu timvuka. (Flp. 2:19, 20) Kâ, timinu tiandi ka tunga tio ko mu luzolo lwandi mu bantu , kâ mu ndongosolo za Bibila zi kabelâ na lukwikulu ti matieleka meri, mpe zasa ti kabâ ndiku ya Yehova. Beno mpe lufweti longoka Bibila mpe lufweti yindula misamu mi lulongokele mu Yehova.

9. Ngano matieleka ma matatu ma fweti bêla na lukwikulu ni me?

⁹ Mu batika, fweti bâ na lukwikulu mu matieleka matatu ma nguri. Wa ntete, fweti bâ na lukwikulu ti Yehova Nzambi’eto ni Yandi wasala bima biabiansoni. (Ndu. 3:14, 15; Ebr. 3:4; Nza. 4:11) Wa nzole, fweti zaba mu bungu dia nti we na lukwikulu ti Bibila Zu dia Nzambi diena mu bungu dia bantu. (2 Tim. 3:16, 17) Mpe wa ntatu, bâ na lukwikulu ti Yehova timvuka tie nandi timusambilaka mu lutwalusu lwa Kristo, mpe timvuka tiango ni Mbangi za Yehova. (Iza. 43:10-12; Za 14:6; Bis. 15:14) Mu bâ na lukwikulu lo ka wuta zolo tâ ko ti wazaba Bibila diadiansoni. Fweti bâ na kani dia sarila “lenda dia banza” mu tomo kwikila ti matieleka me naku.​—Rom. 12:1.

10. Ngano ntia lenda di fweti bâ neto bu tumana kwizi zaba matieleka?

¹⁰ Bu mana kwizi bâ na lukwikulu ti misamu miamiansoni mi tuzonzele mitariri Nzambi,  Bibila, na kanda dia Nzambi mia matieleka miena, fweti bâ na lenda dia sarila Bibila mu songela matieleka mo kwe bantu bakaka. Mu bungu dia nti? Mu bungu ti Bakristo twena, dema die neto dia longesa matieleka ma tulongokaka kwe bô batuwirikilaka. * (1 Tim. 4:16) Mpe bu tukwe sariri ngolo mu sa ti bantu bakaka bakwikila matieleka ma Bibila, ni lukwikulu lweto mpe mu matieleka mo tukwe yiki ngolo.

11. Ntia tifwani tia sisa ntumwa Paulo milongoki milendi landa?

¹¹ Ntumwa Paulo bu keri zonzaka kwe bantu, wafwanakana ‘kayêla mu bawisa musamu wa Yezu, tuka [Musiku wa Mose] tii ndongosolo ya bambikuri.’ (Bis. 28:23) Bwe tulendi landila tifwani tia Paulo bu tulongesaka matieleka kwe bantu bakaka? Ka tufweti’â kwa tatâka binsamu ko. Tufweti zonzela Bibila kwe milongoki mieto mu mpila yibabakisa mu pusana kwe Yehova. Ka tuzololo’â ko batambula matieleka, mu bungu ti beto kwa bata zolo tâ nsayi, kâ mu bungu ti bizi bâ na lukwikulu ti misamu mitariri Tata’eto dia luzolo mi balongokaka mia matieleka miena.

12-13. Bwe bibuti bilendi bakisila bala bawu mu tatamana mu bâ mu matieleka?

¹² Beno lwe bibuti, luzololo ti bala beno batatamana mu bâ mu matieleka. Kampe mbo lubanzaka ti tala ti ndiku za mbote ze nawu mu timvuka balendi kwizi kula mu timpeve. Kâ, tala ti luzololo bala beno babâ na lukwikulu ti matieleka me nawu, buna tima tiakaka tie nawu nsatu yôka ndiku za mbote. Bafweti bâ na tindiku tia bawu beni na Nzambi mpe bafweti bâ na lukwikulu mu matieleka ma longesaka Bibila.

¹³ Tala ti bibuti matieleka matariri Nzambi bata longesa kwe bala bawu, bafweti bâ milongoki mia mbote bawu beni. Bafweti bongakaka ntangu ya dimbitilaka misamu mi balongokaka. Ha manima, bafweti lenda mu longesa kwe bala bawu balanda tifwani tiawu. Bafweti longesa bala bawu mu sarila bisalulu bieto biabiansoni bia ndongokolo ya Bibila, ntiana kwa bu balongeselaka milongoki miawu mia Bibila. Bu bakwe sariri bo, mbo bakwizi bakisa bala bawu mu zolo Yehova na nzila yi kasarilaka mu tu hana bidia bia timpeve​—“ngamba ya kwikama na ya ndwenga.” (Mat. 24:45-47, NWT) Bibuti, ka lufweti’â lwalongesa kwa bala beno matieleka ma nguri ko. Babakiseno mu bâ na timinu tia ngolo bu lukwe ba longese “misamu mia ndilu mitariri Nzambi” mi balendi bakula mpila mosi na mvula ze nawu mpe na lenda die nawu.​—1 Kor. 2:10.

14. Mu bungu dia nti tufweti longokelaka mbikululu za Bibila? (Tala mpe kaku tie na mutu-diambu “Ngano lendi bangula mbikululu zi?”)

¹⁴ Mbikululu ze mu Bibila salu zena mu tunga timinu tia ngolo mu Yehova. Ntia mbikululu zayika timinu tiaku ngolo? Kampe lendi tâ ti ni mbikululu zizonzelaka “bilumbu bia mansukina.” (2 Tim. 3:1-5; Mat. 24:3, 7) Kâ ntia mbikululu zeka lungana zilendi yika lukwikulu lwaku ngolo? Mu tifwani, ngano lendi bangula bwe mbikululu ze mu Daniele tikapu 2 peleko ze mu tikapu 11 zalunganana mpe bwe zita tatamana mu lungana? * Tala ti timinu tiaku mu Bibila titomono sikamana, ka balendi’â bahonda tio ko. Tatala tifwani tia mpangi zeto zi beri tomo potesaka mpasi ku Allemagne mu ntangu ya Muzingu II wa wunene wa nza. Ni bu sa ti ka beri’â tomo bakulaka mbikululu zizonzelaka bilumbu bia mansukina ko, timinu tia ngolo tiabâ nawu mu Zu dia Nzambi.

15-17. Bwe ndongokolo ya Bibila yayikila ngolo mpangi zeto zi beri mwisaka mpasi kwe Banazi?

¹⁵ Mu lutumu lwa Banazi ku Allemagne, bayizi tûla mafunda ma mpangi zeto za zikento na za zibakala ku maboloko ma manene. Hitler na mfumu ya SS Heinrich Himmler, mbo beri tomo yinaka Mbangi za Yehova. Mpangi yimosi ya yikento yatâ ti, Himmler watâ kwe tikunku tia mpangi za zikento zeri mu boloko dimosi dia bantu babingi ti: “Kampe Yehova dieno ku mazulu kayâlaka, kâ ha mutoto ni beto tutumaka ha! Mbo tulusongela ka banani batomo zingila, beno peleko beto!” Nti biabakisa kanda dia Yehova diatatamana mu bâ na timinu?

¹⁶ Milongoki mio mia Bibila miazaba ti Timfumu tia Nzambi tiabatika mu yâla mu 1914. Ntiangu balembo wa mona musamu wa nzitukulu bu beri bapotesaka mpasi za yôka. Kâ, kanda dia Yehova lukwikulu lweri nawu ti na kani guvernema yimosi ka yaketi’â lenda ko mu kabakasa Nzambi kalungisa makani mandi. Hitler kaketi’â lenda ko mu zimbakasa nsambululu ya matieleka, peleko timfumu tiandi ka tiaketi’â  yôka Timfumu tia Nzambi mu ngolo ko. Mpangi zeto lukwikulu lweri nawu ti ni bakôka ni banaka, timfumu tia Hitler mbo tiaketi suka.

¹⁷ Lukwikulu lwa mpangi zo ka lwabâ lwa mbi ko. Ntangu fioti kwa yayôka, timfumu tia Banazi tiayizi mwangana, mpe Heinrich Himmler​—bakala dieri tâka ti “ha mutoto ni beto tutumaka ha”—​wadioka mu tivukisa. Bu keri diokaka, wabawabana na mpangi Lübke, yeri mpangi yi katula ku boloko mpe yi kazaba. Himmler wa yembama wayula mpangi Lübke: “Mulongoki wa Bibila, ntia musamu wuta yilama bwawu bu?” Mpangi Lübke wamubangurila ti Mbangi za Yehova ka zeri’â na kani na ntembe ko ti timfumu tia Banazi mbo tiaketi bwa mpe mbo baketi duka ku boloko. Himmler​—muntu weri zonzaka bwabwingi mu misamu mitariri Mbangi za Yehova—​munwa wayizi mu kangama. Ntangu fioti kwa yayôka, Himmler wayizi tihonda. Ntia malongi tuta bakila mo? Ndongokolo’eto ya Bibila, na ya mbikululu zandi, yilendi sa ti timinu tieto mu Nzambi tiabâ tia sikama, mpe mu ntangu za mpasi tabâ na lukwikulu.​—2 Pi. 1:19-21.

18. Ntiana bu ta wa songela Za 6:67, 68, mu bungu dia nti twe na nsatu ‘luzabu lwa matieleka, mpe na lenda dia lunga dia swaswikisa’ ntiana bwa tsoneka Paulo?

¹⁸ Muna muntu mu beto fweti songelaka luzolo​—tio ni tima tizabikisaka Bakristo ba matieleka. Kâ nsatu ya“luzabu lwa matieleka, mpe na lenda dia lunga dia swaswikisa” ye neto. (Flp. 1:9, NWT) Tala kâni, ‘bitembo biabiansoni, bia ndongosolo zi kwe yangase bankwa bungungu’ na ba-aposta bilendi tu sobesa. (Efz. 4:14) Milongoki miamîngi mia mbandu ya ntete bu miabika mu vutu landa Yezu, ntumwa Piere wasongela lukwikulu lwandi lwa kangama bu katâ ti Yezu ‘we na misamu mia luzingu lwa mankululu.’ (Tanga Za 6:67, 68.) Ni bu sa ti mu ntangu yina Piere keri’â bakulaka misamu miamiansoni ko, watatamana mu bâ wa kwikama, mu bungu ti matieleka matariri Kristo ma keri bakulaka. Nge mpe lendi yika lukwikulu lwaku ngolo mu misamu mi longesaka Bibila. Tala ti siri bo, timinu tiaku mbo tilenda mu telamana mpasi bu zikwiza, mpe mbo kwizi bakisa bantu bakaka mu bâ na timinu tia ngolo.​—2 Za 1, 2.