1-2. a) Mu bungu dia nti bantu bakwelane ka ntama ko bafweti sikirila Yehova? (Mikunga 37:3, 4) b) Ngano nti tutaluzula mu timoko ti?

NGANO ntamana mbo kwela peleko ka ntama ko wakwelele? Tala ti ni bo, ntembe kâni, zololo ti wabâ na luzingu lwa nsayi na muntu wu tomono zolo. Kâ ntangu zazansoni luzingu lwa makwela ka lubâka kwa lwa nsayi ko, mpe bantu bakwelane ka ntama ko, bafweti bonga nzengolo za mfunu. Mio mi luyirika mu ntangu yi lubâ mu mpasi na nzengolo zi lubonga, mbo misongela ka ntia mpila nsayi yibâ neno mu mivu mita kwiza. Tala ti lusikiriri Yehova, mbo lubonga nzengolo za ndwenga, makwela meno mbo mabâ ngolo mpe mbo lubâ mu nsayi. Tala ti ka lulendi’â malongi ma Nzambi ko, lulendi bwabana na misamu mia mpasi milukotesa mu ntontolo mpe ka lubâ mu nsayi ko.​—Tanga Mikunga 37:3, 4.

² Ni bu sa ti timoko ti bantu bakwelane ka ntama ko tita vulu zonzela, mbo tizonzela mpe misamu mi lendi bwabana na bantu babansoni ba kwelana. Mbo tizonzela malongi ma tulendi baka mu bifwani bia bisari bia Nzambi bia kwikama bi bazonzelaka mu Bibila. Bifwani bio bia Bibila mbo bitulongesaka malongi ma tulendi sarila mu luzingu lweto na mu makwela mpe. Mbo tutaluzula mpe misamu mi tulendi longoka mu bifwani bia bantu bakaka ba kwelana ba mu ntangu yi.

3-4. Ngano ntia misamu mia mpasi bantu bakwelane ka ntama ko balendi bwabana na mio?

³ Bantu bakaka balendi tuma bantu bakwelane ka ntama ko mu nata luzingu lunataka bantu babingi lumbu ti. Mu tifwani,  bibuti peleko bantu bakaka ba mu kanda balendi sa tiya kwe bantu bakwelane ka ntama ko mu kulu buta bala. Peleko, ndiku ze na mabanza ma mbote na bantu ba kanda balendi ba tuma mu sumba nzo na mu fulusa yo mu bima bia toma.

⁴ Tala ti ka basiri’â keba ko, bantu bakwelane balendi bonga nzengolo zisa ti babâ na mfuka zazingi. Buna, kampe mukento na bakala mbo babâ na nsatu ya yôkesa ntangu yayingi ku tisalu mu futa mfuka zo. Tisalu tiawu tilendi sa ti ka bavutuandi bâ na ntangu yayingi mu ndongokolo ya bawu beni, mu ndongokolo ya kanda na mu tisalu tia samuna. Bantu bo bakwelane balendi yôkesa ntangu yayingi ku tisalu ngatu babaka mbongo zazingi peleko ngatu ka babakatulandi ku tisalu. Bu basila bo, ka bakwizi’â bâ na lenda ko dia yirika misamu miakaka mitâka nsayi mu tisalu tia Yehova.

5. Ntia musamu longokele mu tifwani tia Klaus na Marisa?

⁵ Bifwani bia bantu babingi biasongela ti tamana tûla mabanza meto mu bima bia tinsuni, luzingu lweto ka lubâ mu nsayi ko. Tataleno malongi ma tuta baka mu musamu wo mu tifwani tia Klaus na Marisa. * Ku mbatukulu ya makwela mawu, ba bole mbo beri yôkesaka tilumbu tia mukaka ku tisalu ngatu babâ na luzingu lwa mbote, kâ ka beri’â na nsayi ya matieleka ko. Klaus têle ti: “Tayizi bâ na bima biabingi yôka bieri neto nsatu, kâ ka tweri’â na makani ko mu misamu mia timpeve. Mu matieleka, tayizi bâ na nzingula mpe luzingu lwa mpasi lweri neto.” Kampe nge mpe wa wamweni ti yôkesa luzingu mu dinga bima bia tinsuni ka kunataka nsayi ko. Tala ti ni bo, kunôkandi. Bu taluzula bifwani bia bantu bakaka, mbo bikubakisa mu musamu wo. Ntete, tataluzuleno ka bwe babakala ba kwela balendi bakila malongi mu tifwani tia mutinu Yozafate.

6. Ngano mutinu Yozafate bwe kasarila mutieno we mu Bingana 3:5, 6, mu ntangu mukangu wa wunene wayizi nwanisa kanda diandi?

⁶ Mulumi, ngano ntangu zakaka mbo monaka ti madema mamingi me naku? Tala ti ni bo, tifwani tia mutinu Yozafate tilendi ku bakisa. Bu keri mutinu, Yozafate dema dieri nandi dia kengerela kanda diandi diadiansoni! Ngano bwe kalungisila dema dio dia dinene? Wasa miamiansoni mi keri na mio lenda mu kengerela bantu ba keri tumaka. Wayika ngolo bibaka bieri zungirilaka mahata ma Yuda mpe wakutakasa mukangu weri na binwani 1 160 000. (2 Nta. 17:12-19) Ha manima, Yozafate wayizi bwabana na musamu wa mpasi. Mukangu wa wunene wa Bisi-Amone, wa Bisi-Moabe na bantu ba ku mongo wa Seyire bayizi mu nwanisa yandi na kanda diandi. (2 Nta. 20:1, 2) Ngano Yozafate nti kasa? Wadinga lubakusu na ngolo kwe Yehova. Musamu wo wadelakana na malongi ma tubakaka mu Bingana 3:5, 6. (Tanga.) Na kuluka kwakwansoni,  Yozafate wasa lusambulu lwe mu 2 Ntangu 20:5-12, lusongelaka lukwikulu lweri nandi mu Tata’andi dia ku mazulu dia luzolo. Ngano Yehova bwe kahanina mvutu mu lusambulu lwandi?

7. Ngano Yehova bwe kahanina mvutu mu lusambulu lwa Yozafate?

⁷ Yehova wazonzela Yozafate mu nzila ya Mulevite wumosi weri na nkumbu Yahaziele. Yehova watâ ti: “Telameno ho, ka luninganandi mpe taleno bwe Yehova kasa mu lu vukisa.” (2 Nta. 20:13-17) Mpila yo ka yibakisaka ko mu nwana muzingu! Ka muntu’â ko wahana ntumunu zo; kâ Yehova. Na lukwikulu lwalwingi mu Nzambi’andi, Yozafate wayirika misamu mi kamutêla. Mu ntangu yi kayenda na kanda diandi mu kwe bwabana na mbeni zandi, kani katûla binwani ku matu, watûla bantu batangaka mikunga balembo bâ na binwanunu. Yehova ka yambirika Yozafate ko; wanunga mukangu wa mbeni zandi.​—2 Nta. 20:18-23.

8. Ngano mulumi ntia malongi kalendi baka mu tifwani tia Yozafate?

⁸ Mulumi, lendi baka malongi mu tifwani tia Yozafate. Dema die naku dia kengerela kanda diaku, buna fweti sarila ngolo mu kengerela dio na mu bakisa dio. Bu bwabanaka na misamu mia mpasi, lendi mona ti lenda die naku dia yirika misamu mio nge beni. Kâ, telamana mbanzulu za sikirila ngolo za nge beni. Sambila Yehova ha nge kaka mu mu lomba lubakusu. Mpe, sambila na mukento’aku na bunsungu bwabwansoni. Dinga lutwalusu lwa Yehova mu nzila ya ndongokolo ya Bibila na mu mabuku ma dukisaka organizasio’andi mpe sarila malongi ma baka. Kampe bakaka ka babâ mu nsayi ko bu bonga nzengolo zisikamanaka mu Bibila, mpe balendi ku têla ti buzoba ta sarila. Kampe balendi ku têla ti mbongo na bima bi zilendi sumba mbo bitomo ku kengerela nge na kanda diaku. Kâ bambukaka tifwani tia Yozafate. Wasikirila Yehova mpe wasongela wo mu nsalulu zandi. Yehova ka yambirika bakala dio ko dia kwikama, mpe ka ku yambirika ko. (Mik. 37:28; Ebr. 13:5) Ngano bantu ba kwelana nti biakaka balendi sa mu bâ na luzingu lwa nsayi?

9. Ngano bwe tulendi tâ mu bungu dia mbikuri Izaya na mukento’andi?

⁹ Mbikuri Izaya na mukento’andi bayôkesa luzingu lwawu mu tisalu tia Yehova. Izaya mbikuri yeri, kampe mukento’andi mpe tisalu tieri nandi tia yandi beni tia bambikuri, mu bungu ti mbo beri mu tâka “mbikuri.” (Iza. 8:1-4) Izaya na mukento’andi, batûla nsambululu ya Yehova ha tibuka tia ntete mu luzingu lwawu. Diangana tifwani tia mbote basisa kwe bantu ba kwelana lumbu ti!

10. Bwe ndongokolo ya mbikululu za Bibila yilendi bakisila bantu ba kwelana mu yika ngolo timina diawu dia sarila Yehova?

¹⁰ Lumbu ti bantu ba kwelana balendi tunga luzingu lwawu bu basa miamiansoni mi balenda mu tisalu tia Yehova. Balendi yika lukwikulu lwawu mu Yehova ngolo bu balongoka mbikululu za Yehova tintwari, mpe bu bamona kabwe zilungananaka ntangu zazansoni. * (Tite 1:2) Balendi banza kabwe balendi hanina lubakusu mu ndungananu ya mbikululu zakaka za Bibila. Mu tifwani, balendi hana lubakusu mu ndungananu ya mbikululu ya Yezu yitâka ti, nsangu za mbote mbo basamuna zo ha mutoto wawansoni ntete nsuka yatula. (Mat. 24:14) Mu ntangu bantu ba kwelana yi  babâka na lukwikulu ti mbikululu ya Bibila ya yita lungana, timina diawu dia sarila Yehova mbo divutu yikamaka ngolo.

11. Prisile na Akila nti balenda mu sa, mpe mu bungu dia nti?

¹¹ Bantu bakwelane ka ntama ko balendi baka malongi mu tifwani tia Prisile na Akila, beri Bayuda beri bâka ku Rome. Bayizi wâ nsangu za mbote zitariri Yezu mpe ha manima bayizi bâ Bakristo. Ntembe kâni, mu nsayi beri. Kâ, luzingu lwawu lwayizi soba mu ta-pulukusu mu ntangu mfumu ya Bisi-Rome, Klode, kahana ntumunu ti Bayuda babansoni bafweti katuka ku Rome. Tataleno ka ntia nsobolo musamu wo wanata mu luzingu lwa Akila na Prisile. Bafweti katuka ku mbuka yi beri bêlaka yi batomo zaba, bafweti baka nzo ya môna na mbuka yi baketi sarila tisalu tiawu tia tunga bivula. Ngano nsobolo yo ya luzingu yasa ti ka bavutuandi tûla Timfumu tia Nzambi ha tibuka tia ntete? Kampe mvutu ya luzebi. Ku hata diawu dia môna ku Korente, Akila na Prisile mbo beri tomo kipaka misamu mia timvuka tiawu, mpe mbo beri salaka tintwari na ntumwa Paulo mu tindisa bampangi. Ha manima, bayenda ku mahata makaka meri na nsatu yayingi ya bisamuni. (Bis. 18:18-21; Rom. 16:3-5) Diangana, luzingu lwa nsayi lweri nawu!

12. Mu bungu dia nti bantu ba kwelana bafweti bâ na makani ma timpeve?

¹² Mu ntangu yi ya beto, bantu ba kwelana balendi landa tifwani tia Prisile na Akila, tala ti batûriri Timfumu tia Nzambi ha tibuka tia ntete. Ntangu yifwanakane kwe bantu bole mu zonzela makani mawu, ni mu ntangu yi bata kwe zabasane ntete bakwelana. Mu ntangu bantu ba kwelana yi babongaka nzengolo tintwari, mpe yi basarilaka ngolo mu lungisa makani mawu ma timpeve, mbo babâka na bweso bwabwingi bwa mona mpeve ya Yehova yasala mu luzingu lwawu. (Ekl. 4:9, 12) Tabongeno tifwani tia Russell na Elizabeth. Russell têle ti: “Bu tweri kwe zabasane, tatomo zonzela makani meto ma timpeve.” Elizabeth têle ti: “Tayizi bâ na timoko tia mpila yo, ngatu bu taketi bonga nzengolo zazingi ka tusandi nsololo zaketi tu kabakasa mu lungisa  makani meto.” Musamu wo wasa ti Russell na Elizabeth benda ku Micronésie ku mbuka yeri dinganaka bisamuni.

13. Tintwari na Mikunga 28:7, ngano nti bitula tala ti tutûriri lukwikulu lweto mu Yehova?

¹³ Ntiana Russell na Elizabeth, bantu babingi ba kwelana babonga nzengolo ya lembo sa bima biakaka ngatu bayôkesa ntangu yayingi mu tisalu tia samuna na tia kubika milongoki. Mu ntangu bantu ba kwelana yi babâka na makani mu bungu dia tisalu tia Yehova, mpe yi basalaka tintwari mu lungisa mo, ndandu zazingi zimonekaka. Mbo bakwizi mona ka bwe Yehova kabakipilaka, lukwikulu lwawu mu Yandi mbo lukula, mpe mbo bakwizi bâ na nsayi ya matieleka.​—Tanga Mikunga 28:7.

14. Ngano ntumwa Piere na mukento’andi bwe basongela ti kani die mu Matie 6:25, 31-34 beri kwikilaka?

¹⁴ Bantu ba kwelana balendi baka mpe malongi mu tifwani tia ntumwa Piere na mukento’andi. Ntumwa Piere wafweti bonga nzengolo ya mfunu, ha manima ma ngonda 6 peleko ma muvu wumosi bu kamana bwabana na Yezu mu mbala ya ntete. Piere tisalu tia loba mbizi keri salaka mu kipa kanda diandi. Buna, mu ntangu Yezu yi kamutêla ke mu landi ntangu zazansoni, Piere wafweti bandila mpe kanda diandi. (Like 5:1-11) Piere wabonga nzengolo ya turisa Yezu mu tisalu tia samuna. Nzengolo yo ya ndwenga yeri! Mpe wudelakane mu tâ ti mukento wa Piere wasingasa nzengolo yo. Bibila mbo disongelaka ti Yezu bu kamana vumbuka kwe ba fwa, Piere na mukento’andi bayôkesa mwa ntangu mu nzietolo. (1 Kor. 9:5) Ntembe kâni, mu bungu ti mukento wo Mukristo wa mbote weri, Piere timpwanza tieri nandi tia hana malongi kwe Bakristo ba kwelana. (1 Pi. 3:1-7) Piere na mukento’andi batûla lukwikulu lwawu mu kani dia Yehova dia kipa nsatu zawu tala ti batûriri Timfumu tiandi ha tibuka tia ntete.​—Tanga Matie 6:25, 31-34.

15. Ngano nti longokele mu tifwani tia Tiago na Esther?

¹⁵ Tala ti ka ntama ko lwakwelane, ngano bwe lulendi tatamana mu bâ na nsatu ya kurisa tisalu tieno? Mpila yimosi yi lulendi bwa sila, ni mu longoka mu bifwani bia bantu bakaka ba kwelana. Mu tifwani, lulendi tanga bimoko bie na mutu-diambu “Ils se sont offerts volontairement.” Bimoko bio biabakisa Tiago na Esther, bê ba kwelana ku Brésil, mu kurisa nsatu’awu ya sala mu mbuka zidinganaka bisamuni. Tiago banguri ti: “Bu tweri tangaka binsamu bisongelaka ka bwe Yehova kabakisilaka bisari biandi bia mu ntangu yi, beto mpe tayizi dinga mu mona koko kwandi, mpe tayizi dinga mu mona ti Yehova beto kakipaka.” Buna, bayenda ku Paraguay, ku basamuninaka mu teritware ya Portugais tûka 2014. Esther têle ti: “Yimosi ya verse zi tutomo zoloko ni Bisi-Efeze 3:20. Mbala zazingi tamona misamu mia verse yo mialungana mu tisalu tieto.” Mu mukanda wo, Paulo watâ kwe Bisi-Efeze ti Yehova mbo kahana yôka bio bi tulombaka. Diangana kani dio dialungana mbala zazingi!

16. Ngano bantu bakwelane ka ntama ko ntia malongi balendi lomba mu ntangu yi bataluzulaka makani mawu ma luzingu?

¹⁶ Lumbu ti bantu bakwelane ka ntama ko balendi baka ndandu mu binsamu bia bantu bakaka balongoka mu sikirila Yehova. Kampe bantu bakaka ba kwelana bayôkesa ntangu yayingi mu sarila Yehova mu tisalu tia ntangu zazansoni. Lulendi ba lomba malongi tala ti luzololo lwataluzula makani meno. Yo ni mpila yakaka ya songela ti Yehova lusikirilaka.  (Bin. 22:17, 19) Bakuluntu mpe balendi bakisa bantu bakwelane ka ntama ko mu bâ na makani ma timpeve na mu lungisa mo.

17. Ngano nti biaturila Klaus na Marisa, mpe nti tulendi longoka mu tifwani tiawu?

¹⁷ Ntangu zakaka, tulendi zolo mpila yi tulendi sarila tisalu tiatingi mu bungu dia Yehova, kâ Yehova lendi tu twarisa mu sala mu mpila yakaka. Tabongeno tifwani tia Klaus na Marisa ba tutokolo zonzelaka. Ha manima ma mvula tatu za makwela mawu, baye sala tisalu tia ntungulu ya Nzo za Nsambululu ku teritware ya filiale ya Finlande. Kâ, bayizi ba têla ti ka babâ na nswa wa yôkesa ngonda 6 kô ko. Ku mbatukulu banionga. Kâ, ntangu fioti ha manima, bayizi ba tikisa mu longoka zu dia Arabe, mpe bwawu bu nsayi ye nawu ya sala ku teritware yi bazonzaka Arabe ku nsi yakaka. Marisa têle ti: “Bunkuta bweri nani bwa sa tima ti nalembo toko sa, mpe wafwanakana nasikirila kwa Yehova. Kâ nayizi mona ka bwe Yehova keri tu bakisilaka ntangu zazansoni mu mpila za nzitukulu. Bu namana mona misamu mio, lukwikulu lwani mu Yehova lwayizi tomo kula.” Tifwani tio tisongele ti, lulendi bâ na lukwikulu ti ntangu zazansoni Yehova mbo kalusenda tala ti lutûriri lukwikulu lweno mu Yandi.

18. Ngano bantu ba kwelana nti balendi sa mu tatamana mu sikirila Yehova?

¹⁸ Makwela kabu diatûka kwe Yehova diena. (Mat. 19:5, 6) Zololo ti bantu ba kwelana bayangalala mu kabu dio. (Bin. 5:18) Beno lukwelane ka ntama ko, taluzuleno mpila yi luta natina luzingu lweno. Ngano mbo luta sa miamiansoni mi lulenda mu songela kwe Yehova ti makabu ma kaluhana ma lutomo zoloko? Zonzeno kwe Yehova mu lusambulu. Dingeno mitieno mu Zu diandi milubakisa mu luzingu lweno. Mpe landeno malongi ma lu hana Yehova. Lulendi bâ na lukwikulu ti mbo lubâ na luzingu lwa nsayi mpe lwa toma, tala ti lutungiri makwela meno mu tisalu tia Yehova!