1. Ngano bâ na “mabanza ma delakana” bwe wuta zolo? (2 Timote 4:5)

 BU TUBWABANAKA na misamu mia mpasi, kwikama kweto kwe Yehova na kwe organizasio’andi kulendi kota mu ntontolo. Bwe tulendi telamana misamu mio? Tufweti tatamana mu bâ na mabanza ma delakana na mu bâ na meso ma tia, bu tukwe bê na timinu tia ngolo. (Tanga 2 Timote 4:5.) Mbo tutatamanaka mu bâ na mabanza ma delakana, bu tutatamanaka mu bâ ba dzuna, bu tubanzaka mu mpila ya mbote, na bu tusarilaka ngolo mu mwina misamu ntiana bu mwinaka mio Yehova. Bu tusila bo, ka tukwizi’â yirika misamu mu mbanzulu za beto beni ko.

2. Ntia misamu tuzonzela mu timoko ti?

² Mu timoko tiayôkele, tamweni misamu mitatu mia mpasi mi tulendi bwabana na mio mitûkaka kwe bantu balembolo mu timvuka. Mu timoko ti, mbo tutaluzula misamu mitatu mia mpasi mitûkaka mu timvuka, milendi kotesa kwikama kweto kwe Yehova mu ntontolo. Misamu miango ni emi: 1) bu batubongelaka mu mpila ya mbi kwe Mukristo wakaka, 2) bu tubakaka nsembolo, mpe 3) bu tusarilaka ngolo mu landa nsobolo. Ngano bwe tulendi tatamana mu bâ na mabanza ma delakana na mu bâ ba kwikama kwe Yehova na kwe organizasio’andi, bu tubwabanaka na misamu mio?

3. Bwe tulendi sa tala ti tumweni ti Mukristo wakaka tubongele mu mpila ya mbi?

³ Ngano weka mona ti mu mpila ya mbi bakubongele kwe Mukristo wakaka, kampe mpangi ye na madema mu timvuka? Kampe  mpangi yo ka weyi’â ko mu ku fwemesa. (Rom. 3:23; Zaki 3:2) Kâ, nsalulu zandi zilendi tomo ku fwemesa. Kampe mbo talembana mpe mu baka tolo bu takwe banzi musamu wo. Kampe wayizi tiyula: ‘Tala ti mpangi yilendi bâ na nsalulu za mpila yo, ngano wa matieleka mu organizasio ya Nzambi ndiena?’ Satana zololo ti tabanzila bo. (2 Kor. 2:11) Mabanza ma mbi ma mpila yo malendi tu hambasa na Yehova, mpe na organizasio’andi. Buna, tala ti tumweni ti mpangi ya bakala peleko ya yikento yitubongele mu mpila ya mbi, ngano bwe tulendi tatamana mu bâ na mabanza ma delakana, mpe tulendi sila keba mu bâ na mabanza ma mbi?

4. Bwe Yozefe katatamana mu bâ na mabanza ma delakana bu bamubongela mu mpila ya mbi, mpe ntia malongi tuta baka mu tifwani tiandi? (Mbatukulu 50:19-21)

⁴ Kubândi na diki. Yozefe bu keri ntwenia, bayaya bandi bamubongela mu mpila ya mbi. Mbo beri mu yinaka, mpe bakaka badinga mu mu honda. (Mba. 37:4, 18-22) Ha manima, bayizi mu teka ku bungamba. Misamu mio miasa ti Yozefe kabwabana na misamu mia nguria mia mpasi miazingila mvula 13. Kampe Yozefe mbo kaketi tiyula tala ti Yehova yandi keri tomo zoloko. Mpe mbo kaketi tiyula tala ti Yehova wamuyambirika bu keri na nsatu lubakusu. Kâ Yozefe ka yizi’â lunda diki ko. Kani kasila bo, watatamana mu bâ na mabanza ma delakana, bu katatamana mu bâ wa dzuna. Bu kabwa bweso bwa karisila mbi kwe bayaya bandi, watiyimina mu sila bo, wabasongela luzolo, mpe wabalemvokela. (Mba. 45:4, 5) Yozefe wasarila mu mpila yo mu bungu ti lenda dieri nandi dia bâ na mbanzulu za mbote. Keri’â tûlaka mabanza mandi mu misamu miandi mia mpasi ko, kâ watûla mabanza mandi mu mio mieri zoloko Yehova. (Tanga Mbatukulu 50:19-21.) Ntia malongi tuta baka? Tala ti bakubongele mu mpila ya mbi, kubakilandi Yehova nkesi, mpe kutiyulandi tala ti kuyambirikiri. Kani wasila bo, dimbitila mu mpila yi kakubakisilaka mu korela ntontolo. Mpe bantu bakaka bu bakubongelaka mu mpila ya mbi, yêlaka mu zibika masumu mawu mu luzolo.​—1 Pi. 4:8.

5. Bwe Miqueas katatamana mu bâ na mabanza ma delakana, bu kamona ti mu mpila ya mbi bamubongela?

⁵ Tazonzeleno tinsamu tia mukuluntu wumosi wa ku Amérique du Sud we na nkumbu Miqueas. b Mbo kabambukaka ntangu yi kamona ti mu mpila ya mbi bamubongela kwe mpangi zakaka zeri na madema. Têle ti: “Ka natoko’â bâ na lwaka lwa mpila yo ko mu ntama. Bunkuta bweri nani. Mpe mbo ndieri dilaka mu bungu ti mbo ndieri monaka ti ka kwena tima ko ti ndendi sa.” Kâ, Miqueas watatamana mu bâ na mabanza ma delakana, mpe wasarila ngolo mu zabirila mbanzulu zandi. Mbo keri vulu sambilaka Yehova mu lomba mpeve santu’andi na ngolo mu vivirila. Wayizi dinga mpe lubakusu mu mabuku meto. Ntia malongi tuta baka? Tala ti mbo ta mona ti mpangi yikubongele mu mpila ya mbi, tatamana mu bâ wa dzuna, yêla mu zabirila mbanzulu zaku za mbi. Kampe kuzebi’â misamu ko mineti muntu wukufwemese mu zonzela peleko mu sila misamu mu mpila yi kasiriri mio. Buna, zonzela Yehova mu lusambulu, mpe mu lomba kakubakisa mu mwina misamu buna bu mwinaka mio muntu wo. Mpila yo mbo yikubakisa mu lembo bâ na mabanza ma mbi mu mpangi’aku na mu mu lemvokela. (Bin. 19:11) Bambukaka ti Yehova musamu’aku wa kazebi, mpe mbo kakuhana ngolo ze naku nsatu mu korela.​—2 Nta. 16:9; Ekl. 5:8.

6. Mu bungu dia nti we musamu wa mfunu mu bongelaka nsembolo ya Yehova ntiana mpila yi katusongelaka luzolo? (Bahebre 12:5, 6, 11)

⁶ Nsembolo yilendi tu sa mpasi. Kâ, tala  ti tutûriri kwa mabanza mu mpasi zo, tulendi kwizi batika mu nionia nsembolo yo bu tumona ti ka yena ya delakana ko, peleko nguria ngolo yena. Mpila yo yilendi tu kabakasa mu bakula musamu wa nguria mfunu​—Yehova mbo katusembaka mu bungu ti beto kazololo. (Tanga Bahebre 12:5, 6, 11.) Mpe tala ti tubikiri mbanzulu zeto zatutuma, mbo tuhana bweso kwe Satana mu sarila zo. Zololo ti talosa nsembolo, mpe wuyôkele bubi, tahambana na Yehova mpe na timvuka. Tala ti nsembolo wabakiri, bwe lendi tatamana mu bâ na mabanza ma delakana?

7. a) Ntiana bu ta wa songela tifwani, Piere bu kamana tambula nsembolo, bwe Yehova kamusarila? b) Nti tuta longoka mu tifwani tia Piere?

⁷ Tambula nsembolo, mpe sa nsobolo zifwanakane. Mbala zazingi Yezu kasemba Piere ha meso ma ntumwa zakaka. (Mak. 8:33; Like 22:31-34) Diangana musamu wa nsoni weri! Kâ, Piere watatamana mu bâ wa kwikama kwe Yezu. Watambula nsembolo, mpe walongoka mu makuba mandi. Ha manima, Yehova wasenda Piere mu bungu dia kwikama kwandi, mpe wamuhana madema ma manene mu timvuka. (Za 21:15-17; Bis. 10:24-33; 1 Pi. 1:1) Ntia malongi tuta baka mu tifwani tia Piere? Mbo tubakaka ndandu, bantu bakaka mpe mbo bakaka ndandu, bu tulembo tûlaka mabanza meto mu mpasi zi nataka nsembolo, bu tutambulaka yo, mpe bu tusaka nsobolo zifwanakane. Bu tusilaka bo, mbo tukwizi tomo bâka mfunu kwe Yehova na kwe mpangi zeto.

8-9. Bu kamana baka nsembolo, ngano Bernardo bwe kamona ha mbatukulu, kâ nti biamubakisa mu delakasa mabanza mandi?

⁸ Tataluzuleno misamu miaturila Bernardo, mpangi yibâka ku Mozambique. Bamukatula madema mandi ma bukuluntu. Ngano bwe Bernardo kamona ku mbatukulu? Têle ti: “Nalunda diki mu bungu ti ka ndieri’â zoloko nsembolo yi bakungana ko.” Lwaka lweri nandi mu bungu dia mpila ya keti mu mwina mpangi zakaka za mu timvuka. Mwa ngonda zafwanakana mu bâ na mabanza ma mbote mu musamu wo, na mu vutu kwikila Yehova na organizasio’andi.” Nti biabakisa Bernardo mu sa nsobolo?

⁹ Bernardo wadelakasa mabanza mandi. Banguri ti: “Bu ndieri mukuluntu, mbo ndieri sarilaka Bahebre 12:7 mu bakisa bantu bakaka mu bâ na mabanza ma delakana mu nsembolo ya Yehova. Buna nayizi tiyula: ‘Nani fweti sarila verse yo?’ Bisari biabiansoni bia Yehova​—na  meno mu kati.” Ha manima Bernardo wayizi bonga nzengolo zakaka mu vutu bâ na lukwikulu mu Yehova na mu organizasio’andi. Mbo keri tangaka Bibila bwabwingi, mpe mbo keri yôkesaka ntangu yayingi mu tomo dimbitila misamu mi keri tangaka. Ni bu sa ti lwaka kwa lweri nandi mu mpila yeri mu bongelaka bampangi, mbo keri salaka nawu mu tisalu tia samuna, mpe mbo keri hanaka mvutu ku tukutakanu twa timvuka. Ha manima, Bernardo bayizi vutu mu noma mukuluntu. Ntiana Bernardo, tala ti nge mpe nsembolo wabakiri, dinga mu lembo tûla mabanza maku mu nsoni ze naku, tambula malongi, mpe sa nsobolo zifwanakane. c (Bin. 8:33; 22:4) Wamana sila bo, lendi bâ na lukwikulu ti Yehova mbo kakusenda mu bungu dia kwikama kwaku kwe Yandi na kwe organizasio’andi.

10. Ntia nsobolo yakotesa kwikama kwa babakala bakaka ba ku Israle mu ntontolo?

¹⁰ Nsobolo zilendi kotesa kwikama kweto mu ntontolo. Tala ti ka tusiri’â keba ko, tulendi mpe za bika zasa ti zatuhambasa na Yehova. Mu tifwani, banza ka bwe Musiku wa Mose wanatina nsobolo kwe bala ba Israele bakaka. Ntete Musiku wo, mfumu za makanda mbo zeri salaka bisalu bia Banganga-Nzambi. Mbo beri salaka maziku, mpe mbo beri hanaka mikayulu kwe Yehova mu bungu dia makanda mawu. (Mba. 8:20, 21; 12:7; 26:25; 35:1, 6, 7; Yobe 1:5) Kâ, bu bayizi tûla Musiku, mfumu za makanda zafweti bika madema mo. Yehova wanoma Banganga-Nzambi mu kanda dia Arone, ngatu bahanaka mikayulu. Bu bayizi batika mu sarila nsobolo yo, tala ti mfumu-kanda yalembo bâ mu kanda dia Arone wabatika mu sala tisalu tia Banganga-Nzambi, mbo baketi mu honda. d (Lev. 17:3-6, 8, 9) Ngano nsobolo yo, weri wumosi mu misamu miasa ti Kora, Datane, Abirame, na mfumu 250 zatelamana lutumu lwa Mose na Arone? (Lut. 16:1-3) Ka tutomono’â wa zaba ko. Ntono musamu wabatuma, Kora na bisari biandi ka batatamana ko mu bâ ba kwikama kwe Yehova. Tala ti nsobolo kwikama kwaku zita kotesa mu ntontolo, nti lendi sa?

11. Ntia malongi tuta baka mu tifwani tia bala ba Kehate?

¹¹ Tomo singasa nsobolo za organizasio. Mu nzietolo’awu ku masese, bala ba Kehate tisalu tia mfunu tieri nawu. Ntangu zazansoni bala ba Israele yi beri sobaka mbuka ya bêla, bala ba Kehate bakaka bafweti nata nkela ya luwawanu (arche de l’alliance) ha matu ma kanda diadiansoni. (Lut. 3:29, 31; 10:33; Yos. 3:2-4) Diangana bweso bwa bunene bweri! Kâ, misamu miayizi soba kwe bawu mu ntangu bala ba Israele yi bayizi kota ku mutoto wa kani. Ka wavutu’â sâla mfunu ko mu vulu kwe sobe mbuka ya nkela. Buna Salomo bu kayizi bâ mutinu, bala ba Kehate bakaka bayizi bâ bitangi bia mikunga, bakaka bayizi bâ bikêri (gardiens), mpe bakaka mbo beri kipaka mbuka yi beri lundilaka bima. (1 Nta. 6:31-33; 26:1, 24) Ka kwena musamu ko wusongelaka ti bala ba Kehate banionga peleko badinga mu sala tisalu tia mfunu mu bungu ti dema dia mfunu beri nataka mu ntama. Ntia malongi tuta baka? Mu mutima wawansoni, singasa nsobolo zi saka organizasio ya Yehova, ni bu sa ti tisalu tiaku zitarilaka. Mona nsayi mu tisalu ni tisalu ti bakuhanaka. Bambukaka ti ka tisalu tiaku’â ko tisaka ti wabâ ntalu kwe Yehova.  Kwe Yehova tumama kwaku kuyôkele mfunu, ka madema maku’â ko.​—1 Sam. 15:22.

12. Ngano Zaina bwe kamona bu bamusoba tisalu?

¹² Tabongeno tifwani tia Zaina, mpangi ya yikento ye ku Moyen-Orient, wu bayizi soba mbuka ya sarila, mpe wayizi hombesa dema di keri zoloko. Bayizi mu karisa mu tisalu tia teritware, bu kamana sala ku Betele tûka mvula 23. Têle ti: “Musamu wa wunene weri bu bayizi kunsoba tisalu. Mbo ndieri monaka ti ka ndiena salu ko, mpe mbo ndieri tiyulaka: ‘Ntia musamu wa mbi kwa nayirikiri?’” Musamu wa tiari, mpangi zakaka za mu timvuka tiandi zayizi mu yikila mpasi bu zatâ ti: “Tala ti bubote kwa weri salaka, organizasio ka yaketi’â ku bika ko.” Zaina wayôkesa mwa ntangu yi keri wa nôka, mpe mbo keri dilaka mpimpa zazansoni. Kâ, têle ti: “Kani kabwe ka nabika ti ko nabâ na ntembe mu organizasio na mu luzolo lwa Yehova.” Bwe Zaina katatamana mu bâ na mabanza ma delakana?

13. Ngano Zaina nti kasa mu telamana mbanzulu zandi za mbi?

¹³ Zaina lenda dieri nandi mu telamana mbanzulu zandi za mbi. Mu bwe? Wayizi tanga bimoko mu mabuku meto bieri mu tarilaka. Timoko tie na mutu-diambu “Vous pouvez vaincre le découragement!” tie mu Nzo ya Zangama ya Munkengi ya 1^er février 2001, tiatomo mu bakisa. Timoko tio mbo tibangulaka ka bwe titsoniki tia Bibila, Marke, kalendela mu telamana mbanzulu za mpila yo bu bayizi mu soba bisalu. Zaina mbo kabambukaka ti: “Tifwani tia Marke tilongo tiani tieri mu telamana bunokena bwani.” Zaina watatamana mpe mu bâ penepene na ndiku zandi. Keri’â bâka ha yandi kaka ko; mpe ka bika ko ti mbanzulu zandi zamusemba. Watâ ti mpeve ya Yehova mbo yeri salaka mu organizasio’andi, mpe bô beri twarisaka yandi beri tomo belokelaka lwaka. Wayizi bakula mpe organizasio ya Nzambi yifweti sa mio mifwanane mu sala tisalu tia Yehova.

14. Ngano Vlado ntia nsobolo keri mwinaka mpasi mu landa, mpe nti biamubakisa?

¹⁴ Vlado, we mukuluntu we na mvula 73 ku Slovénie, wayizi wa mona musamu wa mpasi bu bavukasa timvuka tiandi na timvuka tiakaka, mpe bu bakanga Nzo ya Nsambululu yi beri sarilaka. Têle ti: “Ka ndieri’â bakulaka ko mu bungu dia nti Nzo yo ya Nsambululu ya toma baketi ya kangila. Nayizi fwema mu bungu ti  ka ntama ko tayizi ya tomesa. Tisalu tia mabaya nisalaka, mpe nayizi sala meubles zakaka za môna. Kâ mpe, bu bavukasa bimvuka bio bia biole, bayizi delakasa misamu mieri mpasi kwe beto tweri bisamuni bia nkatika bia ntama.” Nti biabakisa Vlado mu singasa lutwalusu lo? Banguri ti: “Bu tulandaka nsobolo zi saka organizasio ya Yehova, ntangu zazansoni tusakumunu kwa tubakaka. Nsobolo zo mbo zitukubikaka mu bungu dia nsobolo za mfunu zikwiza.” Ngano musamu wa mpasi wena kwe nge mu landa nsobolo zi basaka bu bavukaka bimvuka, peleko bu bakusobaka tisalu? Bâ na lukwikulu ti Yehova mbanzulu zaku za kabakulaka. Bu singasa nsobolo zo, mpe bu bâ wa kwikama kwe Yehova na kwe organizasio yi kasarilaka, mbo baka lusakumunu.​—Mik. 18:25.

15. Bwe tulendi tatamana mu bâ na mabanza ma delakana bu tubwabanaka na misamu mia mpasi mitûkaka mu timvuka?

¹⁵ Bu tuta kwe pusane ku nsuka ya nza yi, tulendi kêla ti misamu mia mpasi miatûka mu timvuka. Misamu mio milendi kotesa kwikama kweto kwe Yehova mu ntontolo. Buna, tufweti tatamana mu bâ na mabanza ma delakana. Tala ti mweni ti mu mpila ya mbi bakubongele kwe Mukristo wakaka, kubikandi ti wabâ na diki. Tala ti bakiri nsembolo, kumonandi kwa nsoni, tambula malongi, mpe sa nsobolo zifwanane. Organizasio ya Yehova bu yisaka nsobolo zita ku tarila, tambula zo mu mutima’aku wawansoni, mpe landa lutwalusu.

16. Bwe lendi tatamana mu bâ na lukwikulu mu Yehova na mu organizasio’andi?

¹⁶ Lendi tatamana mu bâ na lukwikulu mu Yehova na mu organizasio’andi bu kotaka kwikama kwaku mu ntontolo. Mu sila bo, fweti tatamana mu bâ na mabanza ma delakana, wuzololo tâ, tatamana mu bâ mu tidzunu, bâ na mabanza ma mbote, mpe mwina misamu buna bu mwinaka mio Yehova. Bonga nzengolo ya longoka na ya dimbitila mu bifwani bia bantu bê mu Bibila balenda mu telamana misamu mia mpila yo. Sambila Yehova mu baka lubakusu. Kani kabwe, kuhambanandi na timvuka. Buna, musamu ni musamu wutula, Satana ka lenda ko mu ku hambasa na Yehova peleko na organizasio’andi.​—Zaki 4:7.