MU NTANGU ya Muzingu wa nzole wa wunene wa nza, mfumu yimosi ya bamilitere ya Banazi yatâ kwe tikunku tia Mbangi za Yehova ti: “Tala ti mosi mu beno kariri mu nwanisa nsi ya France peleko ya Angleterre, beno bansoni lufweti fwa!” Ni bu sa ti binwani bia SS bieri na mata bieri penepene nawu, na kani mpangi’eto yimosi ka yakolamana Yehova ko. Diangana nguria butindi bweri nawu! Tifwani tio mbo tita tomo songela mabanza me neto bu twena Mbangi za Yehova: Mbo tukalaka mu nwana mizingu mia nza yi. Ni bu sa ti batukanikini lufwa, mbo tutatamanaka mu lembo kota misamu mia nza yi.

1. KANDA DIA NZAMBI DIADIANSONI NSI YIMOSI DIERI

Mu ntama, Yehova wasola nsi yimosi mu bâ kanda diandi​—Israele. Mbo keri tâka bala ba Israele ‘tikunku ti mvwiri me beni ha kati dia makanda.’ (Ndu. 19:5) Nzambi wabahana mpe mbuka ya zabakana. Buna, mu ntangu Nzambi yi katuma bala ba Israele mu nwanisa makanda makaka, ka banwanisa peleko ka bahonda bisari bia Yehova ko. *

Lumbu ti, bisari bia matieleka bantu ‘ba nsi zazansoni, ba mawa, ba makanda, ba mazu mamansoni’ bena. (Nza. 7:9) Tala ti bantu ba kanda dia  Nzambi bakotele muzingu, balendi nwanisa​—balendi mpe honda—​mpangi zawu.

2. YEHOVA WERI TUMAKA BALA BA ISRAELE MU KWENDA KU MUZINGU

Mu ntama, Yehova weri bongaka nzengolo ka mu ntia ntangu, mpe mu bungu dia nti bala ba Israele baketi nwanina muzingu. Mu tifwani, Nzambi wahana ntumunu kwe bala ba Israele balungisa mfundusu’andi yatarila Bisi-Kana, ba bazabila mu nsambululu’awu ya bademo, mu bunsuza bwawu bwa nsoni na mu mikayalu miawu mia bala. Yehova wabatêla ti bafukisa kanda dio ngatu ka diabanatinandi nsobolo ku mutoto wu kabakanisina. (Lev. 18:24, 25) Bala ba Israele bu bamana kota ku Mutoto wa kani, ntangu zakaka Nzambi mbo keri ba hanaka nzila mu nwana mizingu ngatu batelamana mbeni zeri ba kwamisaka. (2 Sam. 5:17-25) Kâ, ka kwena tilumbu ko Yehova ti kahana nswa kwe bala ba Israele mu bonga nzengolo ya nwana muzingu bawu beni. Bu beri bongaka nzengolo bawu beni, ndandu za mbi kwa zeri ba turilaka.​—Lut. 14:41-45; 2 Nta. 35:20-24.

Lumbu ti, Yehova ka têlaka bantu ko ti banwana muzingu. Nsi mbo zinwanasanaka mu bungu dia nsatu za bantu, ka za Nzambi’â ko. Kampe bantu mbo bakwenda ku muzingu mu kurisa tizunga, bimvwama peleko mu bungu dia mabanza ma politike. Kâ, bwe tutâ mu bungu dia bantu banwanaka mu nkumbu ya Nzambi ngatu bakengerela nsambululu’awu peleko bahonda mbeni za Nzambi? Yehova mbo kakengerela bisari biandi bia matieleka, mpe mbo kafukisa mbeni zandi ku muzingu wukwiza​—muzingu wa Armagedo. (Nza. 16:14, 16) Ku muzingu wo, mu mukangu wa Nzambi mbo mubâ kwa binwani biandi bia ku mazulu, ka bisari biandi bia ha mutoto’â ko.​—Nza. 19:11-15.

3. BALA BA ISRAELE MBO BERI BIKAKA BÔ BERI SARILAKA TIMINU

Mu ntama, binwani bia bala ba Israele mbo bieri vulu fwilaka tiari bô beri songelaka timinu mu Nzambi, mpe mbo beri hondaka kwa bô Yehova  ba keri banzaka ti bafweti fwa. Tazonzeleno bifwani biole. Ni bu sa ti Yehova wahana ntumunu ti bafweti fukisa Yeriko, bala ba Israele babika Rahabe na kanda diandi mu bungu dia timinu tiandi. (Yos. 2:9-16; 6:16, 17) Ha manima, bayizi bika mumvuka wa mukaka wa Ngibeo mu tidzunu, mu bungu ti Bisi-Ngibeo basongela ti Nzambi beri tînaka.​—Yos. 9:3-9, 17-19.

Lumbu ti, nsi zinwanasanaka ka zibikaka bô basarilaka timinu ko. Mpe, ntangu zakaka mbo bahondaka bantu balembolo zaba musamu, balembolo na mata.

4. BALA BA ISRAELE BAFWETI LANDA MISIKU MIA NZAMBI MITARIRI MUZINGU

Mu ntama, Yehova mbo keri lombaka kwe bala ba Israele mu landa misiku miandi mitariri muzingu. Mu tifwani, ntangu zakaka Nzambi mbo keri ba lombaka mu zabikisa misamu mia fweti yirika mbeni zawu mu sa tidzunu. (Lub. 20:10) Yehova mbo keri zoloko mpe ti bala ba Israele beri ku muzingu batatamana mu bâ na ndiatulu ya verela, mpe bawu na camps zawu babâ ba tsema. (Lub. 23:9-14) Binwani bia makanda meri ba zungirilaka mbo bieri vulu vukasaka nitu mu ngolo na bakento ba mimvuka mi beri nungaka, kâ Yehova mbo keri yiminaka tifu tio kwe bala ba Israele. Bu beri nungaka mumvuka, ha manima ma ngonda yimosi kwa beri na lenda dia kwela mukento wu babwila.​—Lub. 21:10-13.

Lumbu ti, nsi zazingi zasa luwawanu lutariri mpila yi bafweti nwanina muzingu. Ni bu sa ti batûla misiku mio mu kengerela bantu balembolo zaba musamu, musamu wa tiari ni wena’eti mbo bavulu diataka misiku mio.

5. NZAMBI MBO KERI NWANINAKA KANDA DIANDI

Mu ntama, Yehova mbo keri nwanaka mu bungu dia bala ba Israele, mpe mbo keri vulu saka bimangu ngatu banunga. Mu tifwani, ngano bwe Yehova kabakisila bala ba Israele mu nunga Yeriko? Mu lutwalusu lwa Yehova, bala ba Israele ‘bu babula milolo mia ngolo, bibaka biabwa,’ mpe wayizi bâ musamu wa fioti kwe bawu mu bonga mumvuka. (Yos. 6:20) Mpe bwe banungina muzingu na Ba-Amorite? ‘Yehova wababulumunina tûka ku zulu, mvula ya matari ma manene. [. . .] Bafwa mu matari ma mvula beri bingi yôka bô ba honda Israele mu mbele ya muzingu.’​—Yos. 10:6-11.

BAKRISTO BA MATIELEKA BAZOLOLO MU SAKA TIDZUNU

Ntiana bu tumweni wo, misamu mieto mia nguria mia swaswana miena na mia bala ba Israele ba ntama. Kâ, ka misamu mio mio’â ko kwa misaka ti ka tunwanandi muzingu. Miakaka mie kô. Mu tifwani, Nzambi wabikula ti mu bilumbu bia mansukina, bantu ba kalongesa “ka bavutu’â longoka muzingu ko,” wutomono songela ti ka baketi’â mpe wa nwana ko. (Iza. 2:2-4) Musamu wakaka, Kristo watâ ti milongoki miandi ka miaketi’â kota misamu mia nza yi ko; ka baketi’â kota misamu mimingasaka nza yi ko.​—Za 15:19.

Kristo watindisa milongoki miandi mu yirika misamu miakaka mie nguria mfunu. Wabalomba mu sa keba mu misamu mitulumunaka diki, nkesi na muzingu. (Mat. 5:21, 22) Mpe, watâ kwe milongoki miandi babâ bantu basaka tidzunu, mpe bazololo mbeni zawu.​—Mat. 5:9, 44.

Bwe tulendi sa? Ntembe kâni, ka twena na nsatu ya nwana muzingu ko, kâ ngano muntu we kô mu timvuka wu tubanzaka ti mbeni’eto yena? Tatatamana mu sarila ngolo ngatu takatula mbanzulu za mpila yo mu mitima mieto.​—Zaki 4:1, 11.

Kani takota misamu mi nwanisaka nsi, mbo tusingasaka tidzunu na luzolo ha kati dieto. (Za 13:34, 35) Buna tabongeno nzengolo ya tatamana mu lembo kota misamu mia politike bu tuta kwe kêle na timina diadiansoni tilumbu Yehova ti kamanisa mizingu mankululu.​—Mik. 46:9.