Yenda he misamu

Yenda he misamu mia mikufi

1923—Mvula 100 zifweni

1923—Mvula 100 zifweni

NZO ya Zangama ya Munkengi ya 1er janvier 1923 yatâ: “Mbo tuta banza ti muvu wu wa 1923 mbo wutunatina nguria lutindusu.” “Bweso bwa bunene bwe neto bwa têla bantu ba mu nza ya mukaka bê mu tiari ti bilumbu bia mbote bita kwiza ku matu.” Muvu wo mbo waketi natina Milongoki mia Bibila lutindusu mu bungu ti nsambululu’awu na tisalu tiawu tia samuna biabatika mu songela bumosi bumonekesaka nsambululu ya matieleka lumbu ti.

TUKUTAKANU TWAYIKA BUMOSI BWAWU NGOLO

Calendrier ye na verse na lutangu lwa mikunga

Mu muvu wo, organizasio yasa mwa nsobolo zabakisa mu singasa bumosi ha kati dia Milongoki mia Bibila mu nsambululu’awu. Nzo ya Zangama ya Munkengi yabatika mu tâ misamu mieri bangulaka verse zi bayizi zonzela ku lukutakanu lwawu lwa lumingu lu beri sambirilaka Yehova mpe lu beri mu kembelaka. Musamu wakaka, Milongoki mia Bibila miayizi dukisa calendrier yeri na lutangu lwa verse zi beri taluzulaka mu muna lumingu na mukunga wu baketi tanga mu nsambululu ya kanda na ya muna muntu yandi beni.

Ku tukutakanu twawu, Milongoki mia Bibila mbo mieri zonzelaka misamu mi beri bwabanaka na mio mu tisalu tia samuna, mbo beri tâka mu bungu dia nti beri tondelaka Yehova, mbo beri tangaka mikunga peleko mbo beri sambilaka. Eva Barney, wabatusu mu 1923 bu keri na mvula 15, têle ti: “Tala ti weri naku watâ timbangi, wafweti telama, mpe wafweti tâ mwa musamu ntiana, ‘Nzololo natonda Mfumu mu bungu dia mbote yayansoni yi kakundiyirikiri.’” Mpangi zakaka mbo zeri zoloko mu tâ bimpangi. Mpangi Barney vutulu tâ: “Mpangi ya bakala ya nuna, Godwin misamu miamingi mieri nandi mia tâ mu tonda Mfumu. Kâ, mukento’andi bu keri monaka ti mpangi yeri twarisaka yibatikiri mu bâ na lwaka, mbo keri bendaka bakala diandi mu tinkuti, mpe buna mbo keri zakalaka.”

Mbala mosi mu ngonda, muna timvuka mbo tieri saka lukutakanu lwa tusambulu, lu beri kembelaka Yehova, mpe lu beri têlaka bimbangi. Nzo ya Zangama ya Munkengi ya 1er avril 1923 yatâ: “Wufwanakane ti ku lukutakanu lwa mukaka, bakabaka ntangu ha kati-kati mu sarila lweka lumosi mu tâ bimbangi bie tintwari na tisalu tia samuna, mpe batindisaka bisamuni. [. . .] Mbo tuta banza ti tukutakanu to mbo tusa ti bampangi batomo bâ penepene.”

Charles Martin, tisamuni tieri na mvula 19, tia timvuka tia Vancouver, ku Canada, watomo bakila tukutakanu to ndandu. Wayizi tâ ebu ha manima: “Ni bo nalongokela mu mbala ya ntete ka bwe naketi tâ mu tisalu tia nzo na nzo. Mbo kweri vulu bâka bantu beri zonzelaka misamu mi babwabana na mio mu tisalu tia nzo na nzo. Mpila yo yakungana mabanza mu misamu mi nafweti tâ, mpe ka ntia mvutu naketi hana bu baketi kuntelamana.”

TISALU TIA SAMUNA TIAYIKA BUMOSI BWAWU NGOLO

Bulletin ya 1er mai 1923

Bampangi bayizi bâ mpe mu bumosi bu beri bâka na bilumbu bi beri titindisaka mu samuna. Nzo ya Zangama ya Munkengi ya 1er avril 1923 yatâ ti: “Beto bansoni tabêno mu bumosi mu tisalu timosi [. . . ], tilumbu tia mardi 1er mai 1923 bakubikiri tio mu bungu dia lukutakanu lwa tisalu tia samuna. Mpe ha manima ma tilumbu tio, mu tilumbu tia ntete tia mardi tia ngonda zazansoni, mpangi zazansoni mu bimvuka zifweti kwe samuna.”

Milongoki mia Bibila mieri mpe ntwenia mbo mieri samunaka. Hazel Burford weri kwa na mvula 16 mu ntangu yîna, têle ti: “Bulletin mbo yeri tu hanaka bifwani bia bimoko bi tafweti simba mu mutu. a Tintwari na nkaka’ani ya bakala, mbo ndieri sarilaka ngolo zazingi mu samuna.” Kâ, mpangi ya yikento Burford wayituku bu bamutelamana kwe muntu wu keri banzaka ti ka lendi’â kasila bo ko. Têle ti: “Mpangi yimosi ya bakala ya nuna mbo keri tomo banzaka ti ka nafweti’â samunina bantu ko. Mu ntangu yîna bantu bakaka ka beri’â bakulaka ko ti Milongoki mia Bibila miamiansoni, na bantwenia ba bakento na ba babakala mpe, miafweti sala bisalu bikembesaka Mvangi’eto wa Wunene.” (Mik. 148:12, 13, La Bible du roi Jacques) Kâ mpangi Burford watatamana mu samuna. Ha manima wayizi sa classe ya nzole ya Galade, mpe wabâ misionere ku Panama. Ha manima bampangi bayizi tomesa mabanza meri nawu bu beri monaka bantwenia mu tisalu tia samuna.

TUKUTAKANU TWA TUNENE TWAYIKA BUMOSI BWAWU NGOLO

Tukutakanu twa tunene mpe twabakisa bampangi mu tomo bâ mu bumosi. Mu ntangu ya tukutakanu to, twatwingi beri sârisaka tilumbu timosi mu samuna, ntiana ku lukutakanu lwa lunene lwayôka ku Winnipeg, ku Canada. Mu tilumbu tia 31 mars, bantu babansoni beri ku lukutakanu lo babatikisa mu samuna ku mumvuka wo. Bantu babingi ba yizi samunina mu bilumbu bio bia tisalu tia samuna, mpe ndandu za mbote zayizi moneka mu tilumbu tia 5 août, kampe bantu 7000 babâ ku lukutakanu lwa lunene ku Winnipeg. Mu ntangu yîna, yo ni mbala ya ntete kwa bâ lutangu lwa bantu lwa mpila yo ku lukutakanu lwa lunene ku Canada.

Lukutakanu lwa lunene lwa nguria lwa nzitukulu lwa kanda dia Yehova mu 1923, lwabâ mu bilumbu bia 18-26 août, ku Los Angeles, ku Californie. Tumingu ntete lukutakanu lwa lunene, bayizi sa publisite mu zurnale mu bungu dia lukutakanu lo, mpe Milongoki mia Bibila miayizi kaba invitasio yôka 500000. Bayizi tûla banderole mu mbuka zi beri bakilaka bus na ha zulu kaminio za bantu.

Lukutakanu lwa lunene lwa Milongoki mia Bibila lwa 1923 ku Los Angeles

Mu tilumbu tia samedi 25 août mpangi Rutherford watâ tinzonzi tieri na mutu-diambu “Bimeme na nkombo,” mu katomo bangula ti “bimeme” ni bantu bê na mitima midelakane babâ ku Paradi ha mutoto. Watanga mpe nzengolo yi katâ “Keba.” Nzengolo yo mbo yeri zonzelaka bungungu bwa mabundu ma bukristo, mpe mbo yeri tindisaka bantu ba nsungu mu hambana na “Babilone ya Yinene.” (Nza. 18:2, 4) Ha manima, Milongoki mia Bibila mia mutoto wa mukaka mieri na luhemo miayizi kaba milio za trakte yeri zonzelaka nzengolo yo.

“Tukutakanu to mbo tusa ti bampangi batomo bâ penepene”

Tilumbu tia mansukina tia lukutakanu, bantu ba 30000 bayizi landa mpangi Rutherford bu kata tinzonzi tieri na mutu-diambu “Makanda mamansoni mbo mata kwenda ku Armagedo, kâ milio za bantu bê ba moyo lumbu ti, kani kabwe, ka bafwa ko.” Bu bazaba ti pôka dia bantu baketi bâ ku lukutakanu lo, Milongoki mia Bibila miayizi futila Los Angeles Coliseum yi bayizi tunga ka ntama ko. Ngatu mpangi zazansoni zatomo wâ lukutakanu, bampangi basarila haut-parleurs zeri ku stade yo, appareil za môna zeri mu ntangu yîna. Bantu babingi balanda programe mu radio.

TISALU TIA SAMUNA BEKA TIA SALA MU NSI ZAKAKA

Mu muvu wa 1923, tisalu tia samuna tiayizi tomo kula ku Afrique, ku Europe, ku Inde, na ku Amérique du Sud. Ku Inde, ni bu sa ti mukento weri nandi na bala ba 6 keri kipaka, A. J. Joseph mbo keri hanaka lubakusu ku beri dukisilaka mabuku mu zu dia Hindi, dia Tamil, dia Telugu, na dia Urdu.

William R. Brown na kanda diandi

Ku Sierra Leone, Milongoki mia Bibila Alfred Joseph na Leonard Blackman batsoneka ku siège mondial ku Brooklyn, ku New York, mu lomba lubakusu. Mu tilumbu tia 14 avril 1923, bayizi baka mvutu mu ndombolo’awu. Alfred têle: “Mu nguria mpimpa mu tilumbu tia samedi, nabaka mbila mu telefone yi ndieri lembo kêlaka.” Wawâ zu dia tumbu diamuyula: “Ngano ni nge watsongekene ku Société Watch Tower mu lomba bisamuni?” Alfred wakarisa: “Yee.” “Buna, bakuntambikila bo.” Zu dia mpangi William R.Brown dieri. Watula mu tilumbu tio, mpe ku Caraïbes katûka na mukento’andi, Antonia, mpe na bala bawu ba bakento, Louise na Lucy. Bampangi ka baketi’â kêla bwabwingi ko mu mona bantu ba môna batula.

Alfred vutulu tâ: “Mbazi tio mu pari, Leonard na meno ndongokolo’eto ya Bibila ya lumingu tweri saka bu tamona titîni tia tinene tia muntu wayizi telama ha mwelo’eto. Mpangi Brown weri. Luhemo lwalwingi lweri nandi mu bungu dia matieleka, buna weri nandi kata tinzonzi mu tilumbu tieri landaka.” Ngonda ka yatilungila ko, mpangi Brown wamana kaba mikanda na mabuku mamansoni ma kanata. Ntangu fioti kwa wavutu baka mabuku 5000, mpe ntangu fioti kwa yayôka wafwanakana bavutu tambika makaka. Kâ, mpangi Brown ka bamuzabila mu nkumbu ya titeki tia mabuku ko. Mu ntangu yayansoni yi kayôkesa mu sala tisalu tia Yehova na luhemo lwalwansoni, mbo keri vulu sarilaka Matsonoko mu binzonzi biandi, ntiangu bamuhana nkumbu ya Bibila Brown.

Betele ya Magdebourg mu mivu mia 1920

Mu ntangu yîna, filiale yeri ku Barmen, ku Allemagne, bantu babingi beri kô, buna yayizi bâ yike, mpe bampangi bayizi wâ ti binwani bia France ni kô bieri kwizaka ngatu babonga mumvuka wo. Milongoki mia Bibila miayizi baka nzo zimosi zeri ku Magdebourg, mpe bamona ti za mbote zeri mu dukisilaka mabuku kûna. Mu tilumbu tia 19 juin, bampangi bayizi kanga bima bi beri dukisilaka mabuku na bima biakaka bia nzo, mpe baye kota ku Betele ya môna, ku Magdebourg. Tilumbu tialanda ti batêla siège mondial ti bamanisa mu kotesa bima ku Betele yo, bayizi hana nsangu mu zurnale ti France yabonga mumvuka wa Barmen. Bampangi bayizi mona ti nzengolo yo lusakumunu na nkengololo ya Yehova.

George Young na Sarah Ferguson (ku lubakala) na mpangi‘andi ya yikento

Ku Brésil, George Young, wasa nzietolo zazingi mu mwangasa nsangu za mbote, wazibula biro ya môna, yabatika mu dukisa Nzo ya Zangama ya Munkengi mu Portugais. Mu ngonda fioti kwa, wayizi kaba mikanda 7000. Nkwizulu’andi ku Brésil yahana mpe bweso bwa nzitukulu kwe Sarah Ferguson. Mbo keri tangaka Nzo Ya Zangama ya Munkengi tûka 1899, kâ kabâ na lenda ko dia songela kwe bantu babansoni ti watihana kwe Yehova bu kaketi batusu mu mamba. Ngonda fioti ha manima, mpangi Ferguson na mpangi zandi za ziyà, bayizi bâ na lenda dia batusu.

SARILA NZAMBI NA LUHEMO MPE NA NSAYI

Ku nsuka ya muvu, Nzo ya Zangama ya Munkengi ya 15 décembre 1923 yatâ ka bwe nsobolo mu tukutakanu twawu, mu tisalu tia samuna na mu tukutakanu twa tunene zanatina nsobolo zakaka kwe Milongoki mia Bibila. Yatâ ti: “Ka wena musamu wa mpasi ko mu mona ti bampangi mu bimvuka timpeve tia mbote tie nawu [. . .] Tabêno ba kubama mu bungu dia bisalu biakaka, mpe tatatamaneno mu sarila Yehova na luhemo mpe na nsayi mu muvu wa 1924 wuta kwiza.”

Muvu wa 1924 wa nguria nzitukulu mpe weri kwe Milongoki mia Bibila. Mpangi za ku Betele zayôkesa ngonda zazingi mu sarila ku lupangu lumosi, ku Staten Island, lwalembo bâ mala na siège mondial ku Brooklyn. Nzo za lupangu lo lwa môna bamanisa mu sala zo ku mbatukulu ya muvu wa 1924, mpe zabakisa mu vukasa bampangi na mu mwangasa nsangu za mbote mu mpila ya nguria nzitukulu yôka mu ntama.

Mpangi za ekipe ya ntungulu ku Staten Island

a Bwawu bu yayika Mukanda wa lukutakanu lwa luzingu na tisalu tia Bakristo.