1. Kampe, nti biakuyitukusu bu wayêla mu zonzela nsangu za Bibila kwe bantu bakaka mu mbala’aku ya ntete?

NGANO ntangu yi wayizi bakula ti matieleka bakiri ya ta bambukila? Ka weri’â musamu wa mpasi ko kwe nge mu bakula misamu mi weri longokaka mu Bibila! Mbo weri monaka ti bantu babansoni mbo batambula misamu mi wayizi kwikila. Mbo weri kwikilaka ti nsangu za Bibila mbo zaketi ba hana luzingu lwa nsayi lumbu ti na tivuvu tia toma mu bungu dia bilumbu bita kwiza. (Mik. 119:105) Buna, na tiya twatwansoni, wazonzela matieleka ma wabaka kwe ndiku zaku na kwe bantu ba kanda diaku. Kâ ntia musamu watula? Musamu wa nzitukulu, bantu babingi bakala misamu mi weri tâka.

2-3. Mu ntangu ya Yezu, ngano bantu babîngi bwe beri mu bongelaka?

² Ka tufweti’â tayitukuku ko mu ntangu bantu yi bakalaka nsangu zi tusamunaka. Mu ntangu ya Yezu, bantu babîngi ka beri’â mu tambulaka ko, ni bu sa ti bimangu biabingi kasa bieri songelaka ti lubakusu lwa Nzambi lweri nandi. Mu tifwani, Yezu wavumbula Lazare. Mpe bantu beri mu telamanaka ka baketi’â kala timangu tio ko. Kâ, ntwarisi za Bayuda ka bayizi’â tambula ko ti Yezu ni Masiya. Mbo beri dingaka mpe mu honda Yezu na Lazare!​—Za 11:47, 48, 53; 12:9-11.

³ Yezu wazaba ti bantu babîngi ka baketi’â tambula ko ti yandi ni Masiya. (Za 5:39-44) Watâ kwe milongoki mia Za tibatisi ti: ‘Bweso bwandi wô lembo [tâ kuba] mu bungu dia meno.’ (Mat. 11:2, 3, 6) Mu bungu dia nti bantu babîngi beri lembo mu tamburilaka?

4. Ngano nti tuzonzela mu timoko ti?

⁴ Mu timoko ti na mu tio tilanda, mbo tutaluzula misamu  miamingi misongelaka ka mu bungu dia nti bantu babîngi mu mbandu ya ntete balembo bêla na timinu mu Yezu. Mbo tutaluzula mpe ka mu bungu dia nti bantu babîngi batêlaka makuba lumbu ti. Musamu wuyôkele mfunu, mbo tulongoka ka mu bungu dia nti tulendi bêla na timinu tia ngolo mu Yezu ngatu ka tutândi makuba.

5. Kampe mu bungu dia nti bantu bakaka beri banzaka ti Yezu keri’â Masiya ma bazonzelaka mu mbikululu ko?

⁵ Bantu babingi batâ makuba mu bungu dia ntukulu ya Yezu. Batambula ti Yezu Mulongi wa nzitukulu weri mpe bimangu keri saka. Kâ, kwe bawu weri kwa mwana wa mputu yimosi yeri salaka tisalu tia mabaya. Mpe watûka ku Nazarete, hata di beri bongelaka ntiana hata dia fioti. Ntiangu Natanayele, wayizi bâ mulongoki wa Yezu ha manima, katâ ti: ‘Ku Nazarete mpe tima tia tibote tilendi tûka ko?’ (Za 1:46) Kampe Natanayele keri’â zoloko hata dieri bêlaka Yezu ko. Peleko mabanza ma Mika 5:2 meri nandi mu mutu, matâka ti Masiya ku Beteleyeme kaketi butukila, ka ku Nazarete’â ko.

6. Mu ntangu ya Yezu, nti biafweti bakisa bantu mu zaba ti Yezu ni Masiya?

⁶ Ngano Matsonoko bwe matâka? Mbikuri Izaya wabikula ti mbeni za Yezu ka zaketi’â kipa misamu mitariri ntukulu ya Masiya ko. (Iza. 53:8) Misamu mio miamingi babikula. Tala ti bantu bô babonga ntangu ya taluzula misamu mio miamiansoni, mbo baketi bakula ti Yezu ku Beteleyeme kabutukila, mpe mwana wa Davide weri. (Like 2:4-7) Buna, mbuka ya butukila Yezu mbo yikwelanaka na mbikululu ye mu Mika 5:2. Kâ musamu kwe weri? Bantu bayizi kulu bonga nzengolo. Misamu miamiansoni ka bazaba mio ko. Musamu wo wasa ti batâ makuba.

7. Mu bungu dia nti bantu babîngi bakalaka kanda dia Nzambi lumbu ti?

⁷ Ngano misamu mio mia tuta mona lumbu ti? Yee. Babingi mu kanda dia Yehova balembolo bamvwama peleko bantu ba mfunu; ntiangu bantu babîngi bababongelaka ntiana bantu balembolo zaba mikanda mpe bampamba-mpamba. (Bis. 4:13) Bakaka mbo babanzaka ti kanda dia Yehova ka difweti’â dialongesa misamu mitariri Bibila ko, mu bungu ti ka bayenda ku tukolo tu balongeselaka misamu mia théologie ko. Bakaka mpe mbo batâka ti Mbangi za Yehova “dibundu dia Ba-americain” diena, kâ musamu wa matieleka ni wena’eti Mbangi za Yehova zazîngi ka zibâka ku États-Unis ko. Bakaka babatêla ti Mbangi za Yehova ka zikwikilaka mu Yezu ko. Mpe ha manima ma mivu, bayizi tâ ti kanda dia Yehova “communistes” peleko “espions américains” zena, mpe mbo batâka ti “bantu bayôkesaka ndilu bena.” Mu bungu dia misamu mio, babingi balembo zoloko mu bâ Mbangi za Yehova mu bungu ti misamu ni mio bawâka, mpe ka bazebi’â matieleka matariri kanda dia Nzambi ko.

8. Tintwari na Bisalu 17:11, nti bantu bafweti sa tala ti bazololo mu zaba kanda dia Nzambi lumbu ti?

⁸ Bwe muntu wulendi sa mu lembo tâ kuba? Fweti taluzulaka misamu. Musamu ni wo Like, titsoniki timosi tia Evanzile, kabongela nzengolo mu sa. Wasarila ngolo mu longoka ‘misamu miamiansoni, tûka mbatukulu.’ Wazolo ti bantu baketi tanga Evanzile yo ‘bazaba butieleka’ bwa misamu mi bawâ mu bungu dia Yezu. (Like 1:1-4) Bayuda beri bâka ku Bere, ntiana Like beri. Bu bawâ nsangu za mbote zitariri Yezu mu mbala’awu ya ntete, bataluzula Matsonoko ma Hebre mu zaba tala ti misamu mi beri ba têlaka mia matieleka mieri. (Tanga Bisalu 17:11.) Mpila mosi, lumbu ti bantu bafweti taluzulaka misamu. bafweti fwanakasaka misamu mi tu longesaka  kanda dia Nzambi na mi tâka Bibila. bafweti longokaka mpe misamu mieka yirika kanda dia Yehova mu ntangu yi. Bamana tomo kwe taluzuri misamu miayôka, ka babika mabanza ma mbi ko na misamu mi kwe tê bantu miabawubakasa.

9. Nti biatula mu ntangu Yezu yi kakala mu hana tidimbu tiaketi tûka ku mazulu?

⁹ Yezu bu keri ha mutoto bantu bakaka mbo beri monaka ti ndongosolo’andi ka yeri’â ba fwanaka ko. Mbo beri dingaka bima biakaka. Bamulomba kahana ‘tidimbu titûka ku mazulu’ mu songela ti yandi ni Masiya. (Mat. 16:1) Kampe ndombolo’awu mu Daniele 7:13, 14, yi beri lembo tomo bakulaka, yeri sikamanaka. Kâ, ntangu ya waya Yehova ngatu mbikululu yo yalungana ka yatilungila ko. Misamu mieri longesaka Yezu mia fwanana mieri mu ba songela ti yandi ni Masiya. Kâ bu kakala mu ba songela tidimbu ti beri dingaka, bayizi tâ makuba.​—Mat. 16:4.

10. Bwe Yezu kalungisila misamu mia bikula Izaya mu bungu dia Masiya?

¹⁰ Ngano Matsonoko bwe matâka? Mbikuri Izaya watsoneka mu bungu dia Masiya ti: “Ka kawula ko, ka tumbula zu ko, mpe ka sa ko ti bawâ zu diandi mu nzila.” (Iza. 42:1, 2) Yezu mu tidzunu keri sarilaka tisalu tiandi mpe wa kuluka weri. Ka yizi’â tungisa tempelo za zinene ko, keri’â lwataka binkuti bieri mu swasikisaka na bantu bakaka ko, mpe keri’â zoloko ko bamutâka mbila mu nkumbu za zinene peleko za mfunu. Bu kayizi kota mu mpasi mu luzingu lwandi, Yezu wakala mu sa timangu ngatu katâ mutinu Erode nsayi. (Like 23:8-11) Yezu bimangu bia kasa, kâ musamu wayôka mfunu kwe yandi ni samuma nsangu za mbote. Ntiangu katâ kwe milongoki miandi ti ‘musamu ni wo [nayizila].’​—Mak. 1:38.

11. Ntia mabanza ma mbi bantu bakaka babâka na mo?

¹¹ Ngano misamu mio mia tuta mona lumbu ti? Yee. Lumbu ti, bantu mbo bayitukuku mu bungu dia katedrale za zinene ze na bima bia ntalu, mu mfumu za mabundu ze na nkumbu za zinene na mu malaki ma balembo zabilaka  ntukulu na nsasa. Ngano bantu basambilaka mu mabundu mo nti balongokaka mu musamu wutariri Nzambi na makani mandi? Bô bakwizaka ku tukutakanu tweto twa Bakristo mbo balongokaka ntumunu za Yehova, mpe bwe tulendi diatila mu luzolo lwandi. Nzo zeto za Nsambululu za tsema zibâka, mbo zitubakisaka, mpe ka zena za nzitukulu ko. Bô batwarisaka ka balwataka binkuti bibaswasikisaka ko, mpe ka babatâka mu nkumbu za zinene ko. Ndongosolo zawu na nkwikulu zawu mbo zisikamanaka mu Zu dia Nzambi. Lumbu ti, bantu babingi batâka makuba mu bungu ti mpila’eto ya sambirila ya swaswana yena, mpe misamu mi tulongesaka mia swaswana miena na mio mi bazololo mu wâ.

12. Ntiana bu banguri wo Bahebre 11:1, 6, mu ntia tima tufweti tungila timinu tieto?

¹² Bwe muntu wulendi sa mu lembo tâ kuba? Ntumwa Paulo watâ kwe Bakristo beri bêlaka ku Rome ti: ‘Diangana luwilukulu mu ndongosolo lutûkaka; mboko, ndongosolo mu Zu dia Kristo [yitûkaka]!’ (Rom. 10:17) Buna ka tunga timinu tiandi ko tala ti diri malaki ma mabundu malembo kwelanaka na ndongosolo za Bibila, ni bu sa ti nsayi matâka. Kâ, mbo katungaka timinu tiandi bu kalongoka Matsonoko. Fweti tunga timinu tia ngolo tisikamanaka mu matieleka mu bungu ti ‘tala ti timinu pele, ka tulendi’â tatâ Nzambi nsayi ko.’ (Tanga Bahebre 11:1, 6.) Buna, kena na nsatu ko ya mona timangu titûka ku mazulu tisongela ti matieleka tabaka. Ndongokolo ya bunsungu ya matieleka ma Bibila yibakisaka mu yika timinu ngolo, mbo yifwanaka mu kwikila ti matieleka me neto mpe mu katula ntembe.

13. Nti biasa ti bantu babîngi bakala Yezu?

¹³ Yezu bu keri ha mutoto, milongoki mia Za tibatisi miayituku mu bungu ti milongoki mia Yezu ka mieri’â saka diena ko. Yezu wabangula ti ka beri’â na nsatu ko ya sa diena mu bungu ti ha mutoto kwa keri. (Mat. 9:14-17) Ni bu sa ti ni bo, Bafarize na bantu bakaka beri telamanaka Yezu bamusemba mu bungu ti keri’â landaka bikulu biawu ko. Bakaka babaka  nkesi mu bungu ti Yezu wawasisa bantu mu bilumbu bia Sabala. (Mak. 3:1-6; Za 9:16) Mbo beri tâka ti tilumbu tia Sabala beri zitisaka, kâ ka beri’â tînaka ko mu tâ nkari ku Tempelo. Mu nkesi mpe beri mu ntangu Yezu yi kabasemba mu bungu dia musamu wo. (Mat. 21:12, 13, 15) Mpe, bantu bo Yezu ba kasamunina mu sinagoge ya ku Nazarete, bayizi bâ mu nkesi mu ntangu Yezu yi kasarila binsamu bieri lembo ba tâka nsayi, mu bungu ti mbo bieri monekesaka bwimi bwawu na kondo kwawu kwa timinu. (Like 4:16, 25-30) Bantu babingi batâ makuba mu bungu ti Yezu keri’â yirikaka misamu mi beri kêlaka ko.​—Mat. 11:16-19.

14. Mu bungu dia nti Yezu keri telamanaka bikulu bia bantu bieri lembo kwelanaka na Matsonoko?

¹⁴ Ngano Matsonoko bwe matâka? Mu nzila ya mbikuri Izaya, Yehova watâ ti: “Kanda di mu nzonzolo dita pusana kwe meno, mpe mu bikoba bakunkembelaka; kâ mitima miawu nguria mala miena na meno mpe tîna ku bakuntînaka mu ntumunu za bantu zi babalongesa kusikamanaka.” (Iza. 29:13) Yezu mpemba’andi bu keri telamanaka bikulu bia bantu bieri lembo kwelanaka na Matsonoko. Bô batekesa ntumunu na bikulu bia bantu ntete Matsonoko, balosa Yehova na Masiya wu katambika.

15. Mu bungu dia nti bantu babîngi balembo zololoko Mbangi za Yehova?

¹⁵ Ngano misamu mio mia tuta mona lumbu ti? Yee. Bantu babingi bafwemaka bu bamonaka ti Mbangi za Yehova ka zilandaka bikulu na malaki ko malembo sikamanaka mu Bibila, ntiana malaki ma mbutukulu na Noele. Bantu bakaka mbo babâka mu nkesi bu bamonaka ti Mbangi za Yehova ka badiaka malaki ma nsi zawu ko peleko ka balandaka bikulu bitariri madizi ko bilembo kwelanaka na Zu dia Nzambi. Bô batâka makuba mu mpila yo, kampe mbo batomo kwikilaka ti Nzambi basambilaka mu mpila yi katambulaka. Kâ ka balendi’â bamutâ nsayi ko tala ti bazololo mu landa bikulu bia nza, kani balanda ndongosolo ya mbote ya Bibila.​—Mak. 7:7-9.

16. Tintwari na Mikunga 119:97, 113, 163-165, nti tufweti sa mpe nti tufweti sila keba?

¹⁶ Bwe muntu wulendi sa mu lembo tâ kuba? Fweti kurisa luzolo lwa ngolo mu bungu dia ntumunu za Yehova na mitieno miandi. (Tanga Mikunga 119:97, 113, 163-165.) Kamana zolo Yehova, mbo kalosa bikulu biabiansoni bilembo mu tâka nsayi. Ka bika na kani tima ko tiasa nkaka mu luzolo lwe nandi mu Yehova.

17. Ntia misamu bantu babingi beri kekoloko miasa ti batâ makuba?

¹⁷ Mu ntangu ya Yezu, bantu bakaka mbo beri dingaka ti misamu mia politike miakulu soba. Weri nawu Masiya kabakûla mu lutumu lwa Bisi-Rome beri ba kwamisaka. Kâ bu bayêla mu sa ti Yezu kabâ mutinu’awu, wakala. (Za 6:14, 15) Banganga-Nzambi na bantu bakaka mbo beri tînaka ti Yezu kasoba guvernema. Buna, Bisi-Rome mbo baketi baka nkesi mpe mbo baketi ba katula timfumu ti babahana. Mu bungu ti misamu mia politike beri belokelaka lwaka, Bayuda babingi bakala Yezu.

18. Ntia mbikululu zitariri Masiya bantu babingi beri lembo kipaka?

¹⁸ Ngano Matsonoko bwe matâka? Ni bu sa ti mbikululu zazingi zatâ ti Masiya mbo kaketi bâ tinwani tinata nungunu, mbikululu zakaka mbo zisongelaka ti mbo kaketi toko fwa mu bungu dia masumu meto. (Iza. 53:9, 12) Mu bungu dia nti beri na mabanza mo ma mbi mu bungu dia Masiya? Mu ntangu ya Yezu bantu  babingi beri lembo kipaka mbikululu zaketi lembo tomesa misamu miawu ho nkatika bendo.​—Za 6:26, 27.

19. Ntia mabanza ma mbi manataka bantu babingi mu kala nsangu zi tusamunaka?

¹⁹ Ngano misamu mio mia tuta mona lumbu ti? Yee. Bantu babingi batâka makuba lumbu ti mu bungu ti ka tukotaka misamu mia politike ko. Wu bâka nawu tavotaka. Kâ, tamana sola muntu ngatu watutwarisa, mbo tusongela ti Yehova tuta kala. (1 Sam. 8:4-7) Bantu bakaka mbo babanzaka ti tufweti tungaka tukolo na tupitalu mpe tufweti kwe hani lubakusu mu mpila zakaka. Mbo batâka makuba mu bungu ti mbo tusarilaka ngolo zeto zazansoni mu tisalu tia samuna, kani tadinga mu yirika misamu mia nza.

20. Tintwari na Matie 7:21-23, mu ntia musamu tufweti tûlaka mabanza meto?

²⁰ Bwe muntu wulendi sa mu lembo tâ kuba? (Tanga Matie 7:21-23.) Fweti tûla mabanza mandi mamansoni mu tisalu tia tu tuma Yezu. (Mat. 28:19, 20) Kani kabwe, misamu mia politike na mia luzingu mia nza yi ka mifweti’â miamuwubakasa ko. Bantu ba tuzololo mpe misamu miawu mia tukipaka, kâ tuzebi ti mpila ya mbote ya bakisila bampwana’eto ni mu ba longesa misamu mitariri Timfumu tia Nzambi na mu sa ti bakurisa tindiku na Yehova.

21. Ntia nzengolo tufweti bonga?

²¹ Mu timoko ti, twizi zonzela misamu miyà miasa ti bantu bakala Yezu mu mbandu ya ntete mpe milendi sa ti bantu bakala milongoki mia Yezu lumbu ti. Kâ ngano misamu ni mio kwa tufweti sila keba? Kâni. Mu timoko tita landa, mbo tutaluzula misamu miyà miakaka milendi sa ti bantu batâ makuba. Bika tabongeno nzengolo ya sa keba mu tâ makuba na ya tatamana mu bâ na timinu tia ngolo!