Kalaga alongekile bana ba mukungu wa kikanga Abrahamu babe kilongo, nu abakasile ibuku lya milembe. Amanile kikyo kilongo “Israeli” nu kumubikila mulangi wa ikumbamino lya bulili nu wa kitondo kyage. (Nimbo 147:19, 20) Bubo, Israeli enabende mponga ku bantu ba bilongo binsania.​—Soma Kulinga 22:18.

Kalaga asombwede Israeli babe balongeki bage. Musagu wabo walosya buno muntu enaimanina busoga bwingi ndi ekwanza milembe za Kalaga. (Kukokomezia Mulembe 4:6) Kutingila baisraeli, bango bantu beneima kumenya Kalaga ka bulili.​—Soma Isaya 43:10, 12.

Mu kutinga kwa nkungu, Israeli azimizye lutundo lwa Kalaga. Yehowa amutikizye nu kubika kingo kilongo ky’ikundamano lya Kikristo. (Matayo 21:43; 23:37, 38) Lelo, gabezaga ba Israeli, Bakristo ba lebelebe u besebamukitila anga balongeki.​—Soma Misako 15:14, 17.

Yesu alongekile beigisibwa bage basambale nu beigisye binyene beigisibwa ba mu bilongo binsania. (Matayo 10:7, 11; 24:14; 28:19, 20) Mulimo ozo wakokomela mu bino bindi, bya kusila kwa kino kisi. U limbizi litangi mu lugano lwa bantu, Yehowa akulumania tununu nu tununu twa bantu kutuka mu bilongo binsania. (Kulolesibwa 7:9, 10) Bakristo balebelebe balongikibwa mw’iketelo buno bakokomezyane nu kukasania. Mu kisi kinsania, beli na meigisya mamozi ma Bibilia mu mikundamano zabo.​—Soma Baebrania 10:24, 25.

Mu miaka kutukila 1870, kibombo kikeke kya bekwijigisya Bibilia kyamonile lingo bulili bwa Bibilia bwibilindwe wakalazi. Bamenyine buno Yesu alongekile ikundamano lya kikristo kwigisya bango bantu, kwasingile bakite mulimu mu kisi kinsania wa kwigisya Bukota. Mu 1931, basombwide izina lya Balongeki ba Yehowa.​—Soma Misako 1:8; 2:1, 4; 5:42.

Mu nkiko ntangi makundamano ma kikristo mabezaga mu nsé zatingana-tingana masondelezibwaga na lusu lukusondelezya lwakatizyaga buno Yesu u itoe l’ikundamano. (Misako 16:4, 5) U buli ono lelo Balongeki ba Yehowa bekusondolezibwa na lusu lukusondelezya. Kikyo kibombo kya Balangi (balangi ba mutima) bakulumila, kikwimanila lusu lukugalula mitendezi, kusanza nu kubeganya bitabu ku bango bantu bya kukasia kwijigisya Bibilia mu mitendezi zatinga 600. Lukulindya kutingila Bibilia nu kusondolezya makundamano matinga tununu lukama lumozi (100 000) mu kisi kinsania. Nu mu mikundamano, muli balume bekukita mulimo wa balangi. Bekulanga “kibombo” kya Kalaga na lutundo.​—Soma 1 Petro 5:2, 3.

Balongeki ba Yehowa balongekwa mw’iketelo buno beigisye misago misoga za Bibilia nu kulonda beigisibwa. Anga basingwa, tukusambala misago kutuka ku numba nu kutinga mu zengo numba. (Misako 20:20) Tukulosya ku bantu bekutunda lebelebe bulili kuijigisya Bibilia. Tatuli tugu kibombo kyalongekwa mw’iketelo. Tuli kikanga kili na tatiswe uli na lutundo; tuli mibuto za balume nu bakikulu beli na kabebe ku bango. (2 Batesalonika 1:3) Ku buno balongekwa mu iketelo buno babogyebogye Kalaga nu kukasia bango, bakumbami ba Yehowa bakita kikanga kili na mbogimbogi nnene mu kisi kinsania.​—Soma Nimbo 33:12; Misako 20:35.