Lukasyo ku Babo Bekukitilwa kwa Butombo mu Bikanga
Iketelo lya Kesé ku Lukita lwa Mubili (O.M.S) lyalosya bunee: “Bakikulu bekukitilwa kwa butombo mu kisi kinsania. Nu bubo bwetela anga bukutolokelaga nsambo mbé zatolokekela bantu. Unukinsa bubo bwatunganana kuzangelwa-zangelwa kwa kut’izizya.” Iketelo lyongo lyatitikizya buno bakikulu 30 ku 100 gesamba babo bes’abezaga basongana bekumona ku butombo kwa kulibulwa aba kubengwa (ubakaji) na b’iba babo.” Raporo za Muungwano wa Babilongo (ONU) zalosya buno nâ busi ku mwaka umozi, bakikulu 137 mu kesé kinsania be ku kua ku kabamba ka kukitilwa kwa butombo na b’iba babo aba bango bantu ba bikanga byabo. *
Zezo raporo zalosya tugu bwetela bakikulu kukitilwa kwa butombo mu bikanga mu kisi kinsania, tondo tazalosya nsungyo nu bukwijungwaga nawe gabesamba.
Ndi ukukitilwa kwa butombo? Aba ndi wamenya muntu ukukitilwa bubo? Ndi u buli go, kasi lola bino bitondo bya Biblia byalemba binakasya ku bubo.
Ndi ukukitilwa kwa butombo mu kikanga ntumone buno u buwatundile
Ndi ukukitilwa kwa butombo mu kikanga ntumone buno u buwatundile
Bwatenda Biblia: “Na muntu na muntu wa kutuli na ukasambala misako zage wenyene ku Kalaga.”—Baroma 14:12.
Kengela bubuno: Wozo uku kukitila kwa butombo ekasambala ku misako zage.
Ndi iba wobe ekuku kitila kwa butombo nu akubula buno ekukukitila bubo ku kabamba ka kutunda kwobe, nti ekwiyengelela, kubuno we u uli na katati. Bakikulu batunganana kutundwa, ta kukitilwa kwa butombo.—Bakolosayi 3:19.
Mu nkungu kishembe, muntu enakitila ungo kwa butombo ku kabamba ka kubulungana makengelo, bwa lelilwe, aba bulebi bwa maku. Aba u buli go, ekasambala ku Kalaga ku kabamba ka bwekukukitila. Nu we winyene u watunganana kulola bwenakita kwa kugaluka.
Unamona lukasyo
Bwatenda Biblia: “Ku bakazi beingi ba nango, bukulongamana.”—Misumo 15:22.
Kengela bubuno: Bango benakukasya ndi wimona buno uli mu nkoma nu ntuli na b’unakita.
Kabamba kabuni wijanizya lukasyo lwa bango? Kubuno kukitilwa kwa butombo kili kitondo kinene. Bunaba bubibu kwobe kumenya kikizi kitangi kya mutali nunse ky’unakita gesamba bino bitondo bili ganse gano:
B’uwilange
Bulamuzi busoga ku bana bobe
Mosanga u uli nago
Lutundo lwobe kw’iba wobe
Kutunda ku gugumania isonga lyeinyu ndi munyobe agalukya misako zage
Lebelebe, unabulungana makengelo nu kumona buno wingila gabibu nunsé. Nazi unakukasya?
Mwida aba muntu wa kikanga uwalemanina enakukasya kwa bitondo nu misako. Kusolela muntu ukuku zangela-zangela kuna kukasya nunse.
Mana nimero za telefone za babo beku kasyaga bekukitilwa kwa butombo mu bikanga benaba kayika-yika kukukasya. Benakukasya kumenya bwakukita kwa kwilanga ndi wakitilwa kwa butombo. Ndi iba wobe itabizia makosa mage nu ekutunda kugaluka, bena mukasya kumenya kitangi kyenakita kwa kugaluka.
Ingo nzila za kumona lukasyo kayika-yika ndi uli bwigi kwingila mu nkoma. Nzila zongo z’isa munda ba minganga, basaki nu bango beli n’ikulumina ku bubo.
Ntuli kwikazi
Bwatenda Biblia: “Yehowa * eli bwigi na babo beli na kabebe mu mutima, nu ekonia beli na mitima za kwiyania.”—Nimbo 34:18.
Kengela bubuno: Kalaga alaga kukukasya.
Yehowa ekukwanga nunse. (1 Petro 5:7) Ekumenya nunse makengelo mobe nu bukujungwa. Enakubobelezya kutingila Kitondo kyage, Biblia. Nu akumana wezezye nage kutingila masego. G’ukusega kweli, musege akukase menge nu magala ma kulwania mankunku mobe.—Isaya 41:10.
Butombo bwa mu bikanga bukazinda
Bwatenda Biblia: “Na muntu na muntu na wikale gansina ga muzabibu wage nu gansina ga muti wage wa biguma; aba takuli ukabeitia boba.”—Mika 4:4.
Kengela bubuno: Biblia byalaga buno bwigi gano bikanga binsania byalame mu bubobelelo.
Yehowa Kalaga winyene u ukatikya nu kuzindya mankunku mansania matuli namo. Biblia byalaga bunee: “Ekanyonyona bisozi binsania ku meiso mabo, nu lukuo talukaba lingo, takukaba kabebe lingo, aba idilo, aba mbabazio.” (Kulolesibwa 21:4) Mu nkungu zezo, makengelo mabé mansania tameka kengelwa lingo kubuno mekagalukibwa na makengelo masoga. (Isaya 65:17) Kilemanizyo kikyo kya bubobelelo kya nkungu zikuvwa, u kyaku lisizya Biblia.
