Lola video zili go

Muuza Waswagibwa u Kikizi?

Muuza Waswagibwa u Kikizi?

Ijakulo lya Biblia

 Muuza waswagibwa wa Kalaga, u magala mage mekukambyaga kwa kukita bwekutunda. (Mika 3:8; Luka 1:35) Kalaga ekusingaga muuza wage, mu bwisulwa bwa buno ekukambyaga magala mage kunsania kwekutunda kwa kuzindilizya ntundo zage.​—Nimbo 104:30; 139:7.

 Mu Biblia, kitondo “muuza” kyatukila mu mutendezi wa Kiebrania ruʹach nu mu mutendezi wa Kigiriki pneuʹma. Mambizi mingi, bibyo bitondo bikutendelaga magala ma Kalaga mekukambyaga, aba muuza waswagibwa wa Kalaga. (Kulinga 1:2) Tondo, Biblia bikukambyaga bitondo byongo mu bungo bwisulilwa:

 Bubo bwisulilwa bunsania bwatendela kintu kitekumoneka na meiso ma banakantu, tondo benamona milimo zikukitwa na kintu kyongo. U buligo tondi ku muuza wa Kalaga, uli “anga lumpumpu, taukumonekaga, ntunitubya kugo, nu uli na magala nunse.”​—An Expository Dictionary of New Testament Words, za William. E. Vine.

 Biblia byatenda lingo buno muuza waswagibwa wa Kalaga uli anga “maboko” nu “minwe” zage. (Nimbo 8:3; 19:1; Luka 11:20, NTKI57; lingimania na Matayo 12:28.) Anga bukukambyaga mutumbi maboko aba minwe zage kwa kukita kintu kishembe, Kalaga nuwe akambizizye muuza wage kwa:

Muuza waswagibwa ta muntu

 Kwa kutenda buno muuza waswagibwa wa Kalaga uli anga “maboko” nu “minwe” zage aba uli anga “muuza” utukwizaga, Biblia byalosya buno muuza waswagibwa ta muntu. (Kutuka 15:8, 10) Maboko ma mutumbi tamenakita mulimo kishembe kuteli kusondelezibwa na menge nu mubili wage; anga bubo, muuza waswagibwa wa Kalaga ukusondelezibwaga tugu nage. (Luka 11:13) Lingo, Biblia byalingimania muuza wa Kalaga na mazi, nu Biblia bikutendelaga kitondo muuza nu kukisambikya gamozi na bukatizio nu bumenyinino. Bubo bunsania bwalosya buno muuza waswagibwa ta muntu.​—Isaya 44:3; Misako 6:5; 2 Bakorinto 6:6.

 Biblia byatenda buno izina lya Kalaga u Yehowa nu lya Mwana wage u Yesu Kristo; tondo, mu Biblia tamuli isanzo lyatendela izina lya muuza waswagibwa. (Isaya 42:8; Luka 1:31) Gababezaga bekwita Mukristo ukumanwa Stefano, akasilwe kalolesio ka mwigulu kutingila muganogano. Amonile tugu bantu babili, ta basatu. Biblia byatenda bunee: “We eiyede na muuza [waswagibwa, NWT], alolile kwigulu; amonine ku lutanuno lwa Kalaga nu Yesu emana kima ku kuboko kwa seidume kwa Kalaga.” (Misako 7:55) Muuza waswagibwa u magala makambizizye Kalaga kwa kukasya Stefano amone kako kalolesio.

Makengelo ma buza ku kabamba ka muuza waswagibwa

 Makengelo ma buza: “Muuza waswagibwa,” eli muntu, nu eli gesamba Busatu bwa Kalaga, anga bwatenda 1 Yoana 5:7, 8 mu Biblia King James version.

 Bulili: Biblia King James version byatenda buno ku 1 Yoana 5:7, 8 “mwigulu, Tata, nu Kitondo nu Muuza Wasililila, babo basatu beli umozi. Nu beli basatu bekulongekaga ga kisi.” Tondo, bantu bekukitaga bulondi babasile kumenya buno bibyo bitondo tabyasanzilwe na musingwa Yoana, nu tabyatunganana kuba mu Biblia. Profesere Bruce M. Metzger asanzile bunee: “Bibyo bitondo tabili bya bulili nu tabyatunganana kusigala mu Idagano Ito.”​—A Textual Commentary on the Greek New Testament.

 Makengelo ma buza: Biblia byatendela muuza waswagibwa anga muntu, nu byatitikizia buno eli muntu.

 Bulili: Mambizi mingi Biblia bikutendelaga muuza waswagibwa anga muntu, tondo tabyalosya buno muuza waswagibwa uli muntu. Biblia bikutendelaga tondi menge, lukuo, nu bwagi, anga bantu. (Misumo 1:20; Baroma 5:17, 21) Anga, Biblia byatenda buno menge meli na “milimo” nu “bana,” nu byatenda lingo buno bwagi bunengelela muntu, bukwita nu kulisya kutonia.​—Matayo 11:19 NWT; Luka 7:35; Baroma 7:8, 11 NTKI57.

 Anga bubo, gasanzaga bitondo bya Yesu, musingwa Yoana atendelaga muuza waswagibwa anga muntu kwa kutenda uli “mukasia” (paraclet) unakasizye, kusondelezya, kutenda, kungwa, kusambala, kuganuna, kutola, nu kukasana bulongeki. (Yoana 16:7-15, NWT) Yoana akitile bubo kubuno kitondo “mukasia” (paraklêtos) kili kitondo kili mu masculin, nu bulingilingi na bukusanzwaga Kigiriki atungananine tugu kubika pronom za masculin ku kiziki kya kitondo kyongo. Tondo gago gatendela muuza waswagibwa anga kintu, akambya kitondo pneuma, kili bulingilingi na bwisulilwa bwa kitondo muuza waswagibwa.​—Yoana 14:16, 17.

 Makengelo ma buza: Kututikwa mu izina lya muuza waswagibwa kwalosya buno eli muntu.

 Bulili: Mambizi mingi Biblia bikukambyaga “izina” kwa kutendela magala aba bwangato. (Kukokomezia Mulembe 18:5, 19-22; Esteri 8:10) Buli anga bubo bukutendwaga mu Kilega “mulembe watenda buno,” tondo mulembe ta muntu. Kututikwa “mu izina lya ‘‘muuza waswagibwa’’ kwalosya buno muntu itabizya magala nu mulimo wa muuza waswagibwa mu lwango aba mpango za Kalaga.​—Matayo 28:19, NWT.

 Makengelo ma buza: Basingwa ba Yesu nu bango beigisibwa bage ba nkiko ntangi bakatiziaga buno muuza waswagibwa eli muntu.

 Bulili: Biblia tabyatenda bubo, aba misagu za historia tazalosya bubo. Kitabu Kimozi (Encyclopædia Britannica) kyatenda bunee: “Ikengelo lya kutenda buno Muuza Waswagibwa eli kalaga. . . lyalingile ku mukundamano wa Constantinople mu miaka 381 za nkungu zeitu.” Kwabezaga kuse kwatinga miaka 250 na gakule musingwa muzinda.