Skip to content

Skip to table of contents

LONGANEDHA DHI RI 10

Ni ka “ni kló drrdrr ni dha ngba ni ró ro”

Ni ka “ni kló drrdrr ni dha ngba ni ró ro”

“Aniklo ni dha drrdrr ri ma, ndi dhi nyi ma na ni ró ro.”​—Kol. 3:9.

DYI 29 Tuishi Kulingana na Jina Yetu

RI NĂ LE SI CHU NÁ LO *

1. Nzá ni d’engʉe Biblia zødha tso nga nari njí ká nidhó maisha ngʉe ngba?

 NZA ni d’engʉe Biblia zødha tso nga Yova dzá Dimu na nari njí ká nidhó maisha ngʉe ngbaribbai? Ko kana bi kʉ ná ndrŭ nzɨ adi riji ndima ddinga fø lo djo ri. Kodhó nganjadha ma, kodhó nyi ma na ngʉe bblo lo ma, chelo ma na djo ddiddi i dz’ djó ndrŭ jirie ri nari bbai. Føri bbai ko “ngʉe nga dhi ngab’odha ro, nga dhi Mungu ro i dz’ djó.” (Efe. 2:12) Ro Biblia nǎ lo ko chu nari øngʉe fø nyi thika ø.

2. Biblia nǎ lo zødha tso ni ngangʉe ná saa na ká ni d’ingʉe ngba lo utso?

2 Biblia zødha tso ni nga ná saa na, ni ve ra ri utso d’i nari kʉ nidzá ra nǎ Baba jirie ni bbo. Ndirigoti ni famungʉeri nari kʉ, njati ni jiri ni bbʉ hwè Yova thí dho ndirigoti ni tsu ke dho madha bbʉ ná familia na ró, ni dho ringani ni ø nidhó maisha thika, nidhó nganjadha thika ndirigoti nidhó ngaddidha thika. Ni dho ri ngangʉeni ni njinjí nzɨ thika leni ná yadha na.​—Efe. 5:3-5.

3. Wakolosai 3:9, 10 ripo nari bbai, Yova ká addu nzi ko tso, ndirigoti i lo nǎ ká ko si loti addu djo?

3 Yova kʉ ko No ná ke ndirigoti kodhí ra nǎ Baba naridho, ringani ke d’ra ngbaribbai ma ndidhó familia nǎ ndrŭ ka ndima njini nari ko dho. Ndirigoti ke rinzi batiso ko ba nari njí ko nji kpakpanga ndiro “ko kló ko dha drrdrr ri ma, ndi dhi nyi ma na ko ró ro.” * (Azø Wakolosai 3:9, 10.) I lo si batiso ji ndima ba ná kpa tsotso ko nja ndima ngʉ gbo kʉ ná i ngadhudha goti d’e: (1) “Drrdrr le dha” ká kʉ addu? (2) Yova ká rinzi ko kló ko dha drrdrr ri ko ró ro addudho? (3) Fø ká ko ka ko njiri ngbaribbai? Ro ko kana b’lo barie batiso ná ndrŭ tsotso i lo si ko ndiro ndima b’o ndima ronga nzɨ ndima ngʉ drrdrr ndima ngʉ adi nji ná nyi na d’e.

“DRRDRR LE DHA” KÁ KɄ ADDU?

4. Nzá d’e ndi “dha drrdrr” ri klo ndi ró ro ná ke ká adi njini ngbaribbai?

4 Nzá d’e ndi dha drrdrr ri pʉ ndi ró ro ná ke dhó nganjadha ma, ke nji ná lo ma na krʉ e che. Fø ri nǎ mana kʉ ke ka ndi e dya, bbo ndi nǎ thø kʉ ro, nzɨ ndi mbai po ro ndirigoti nodha na. Ke nanga ka ndi di jini pornografia ma, jeuri dhi filme ma na ndi nja naridho. Bbʉbbʉ dhé ke ka ndi e bblo nyi ro na maddi ndirigoti ke ka ndi di ndi mbu che ndi ti ná lo inga ndi nji ná lo djotsina. Ro ke nzá d’e riji ndi ø ndidhó nyi ma, ndidhó ngaddidha ma na thika ri.​—Gal. 5:19-21; 2 Ti. 3:2-5.

“Drrdrr le dha,” ko kló ko ró ro ná saa na, che kʉ ná ngaddidha ma, che kʉ ná nyi ma na nzá ka ndi nyó pi ro ko djo ri (Anja paragrafu 5) *

5. Ri ká ka ndi ka ka ko kló drrdrr le dha klo krʉ ko ró ro? Aturinga (Matendo 3:19)

5 Ko kʉ nzá kaka ná ndrŭ naridho, ko kana ddikpa le ro ma nzá ddi ka ndi pʉ che kʉ ná ngaddidha inga tamaa ro ndi thí nǎ ro ingá ndidhó ngaddidha na ro krʉ ri. Nja saa djo, ko po ná lo inga ko nji ná lo ka ndi d’o ko nanga d’o luti. (Yer. 17:9; Yak. 3:2) Ro ko kló drrdrrr le dha klo ko ró ro ná saa na, kodhó nganjadha ma, ko nji ná lo ma na nga ka ndi e che vi ri. Ndirigoti ko ka ko ngʉ bblo.​—Isa. 55:7; Azø Matendo 3:19.

6. Yova ká ripo ko bbá che kʉ ná ngaddidha ma, nyi ma ndirigoti ko kló drrdrr le dha ko ró ro addudho?

6 Yova jirie ko bbo ndirigoti ke jirie ko e hwè dhi maisha na naridho ke rid’ra ko dho ko ndro che kʉ ná ngaddidha ma, che kʉ ná nyi ma na. (Isa. 48:17, 18) Ke churi chu nari kʉ chelo nji ndima dhó maisha nǎ ná fø ndrŭ ndima nzá ndima ro ndirigoti kpa ndima lai ndrŭ nzá. Fø ko rinji nari adi njedha bbʉ bbo Yova dho.

7. Waroma 12:1, 2 ripo nari bbai, ko krʉ ká kʉ ngba longavʉdha nji?

7 Njaro kodhó bbakau inga kodhó familia nǎ ndrŭ ma na ka ndima be ko pa ko nga kodhó nyi thika ødha tso ná saa na. (1 Pe. 4:3, 4) Kpa ka ndima pori ko ka ko njí ko ji ná lo ndirigoti ko nzá ka ko bbari nja ndrŭ di ko ka ko njí ná lo po ko dho ri. Ro nzɨ njinjí Yova dhó kanuni na ná ndrŭ ro ngae ndima djo ri. Ro bbʉbbʉ dhé, kpa ribba Shetani pinyo djo ná dz’ dda chutso ndima dho. (Azø Waroma 12:1, 2.) Ro ko krʉ ka ko vʉ nanga ná lo kʉ: Ko ká ka ko b’o ko dha drrdrr ri ronga ma, chenga ma, Shetani dhó dz’ ma na chutso dda ndi dho ro inga ko bbari Yova lé kodhó nyi thika ko ngʉ bblo kʉ ná ndrŭ d’e nari.​—Isa. 64:8.

DRRDRR LE DHA KÁ NI KA NI “KLÓ” NI RÓ RO NGBARIBBAI?

8. Ko tsotso ká addu ka ndi kó nja ko pʉ che kʉ ná ngaddidha ma, che kʉ ná nyi ma na ko ró ro d’e?

8 Yova churi chu nari kʉ ri ka ndi u saa ndirigoti kpakpanga ndiro ko pʉ che kʉ ná nyi ma, che kʉ ná ngaddidha ma na ko ró ro d’e. (Zb. 103:13, 14) Ni mai ri kʉ fø ro, Yova adi nyodyu ma, kpakpanga ma, ko tsotso ka ndi kó ko ø kodhó nyi thika ná lo ma na bbʉ kodho ndidzá lo ma, ndidzá roho takatifu ma, ndidhó tengenezo ma na chulu. Bbʉbbʉ dhé ke korie ni tsotso ro b’lo. Kpadjo akonja ngbaribbai ma ni ka ni pʉ drrdrr ni dha ni ró ro ndiro ni e tayari batiso badha dho d’e nari.

9. Mungu dzá lo ká ka ndi kó ni tsotso ndiro ni njí addu?

9 Adi Biblia zø ndiro ni chu ni bblo d’e. Mungu dzá lo kʉ tazama bbai, ri ka ndi kó ni tsotso ni ne nidhó ngaddidha ma, ni nji ná lo ma, ndirigoti ni adi ti ná lo ma na nanga d’e. (Yak. 1:22-25) Biblia nǎ longaddi ni dho na ke inga dhidhi kiroho nǎ ná Wakristo ka ndima dda chutso ni dho. Kpa ka ndima ko ni tsotso Biblia chulu ndiro ni chu nidhó uzaifu ma, nidhó kpakpanga ma na d’e. Kpa ka ndima ddi ngbaribbai ma ni ka ni ba ni tsotso ka ndi kó ná shauri Biblia na ndiro ni si che kʉ ná nyi djo lu d’e nari nga ni dho. Ndirigoti Yova maddi kʉ krʉ ddoro tayari ndi kó ni tsotso d’e. Ke chu ngbaribbai ma ndi ka ndi kó ni tsotso nari bblo ndirigoti ke chu ni thí nǎ kʉ ná lo maddi. (Mez. 14:10; 15:11) Føri dzá lo dho adi ra anzi krʉ ddoro ni ke dzá lo zø ndirigoti ni nganzi ke tso nari na.

10. Elie dhó lo nǎ ro ká ni ba ngba somo?

10 Auri u nari kʉ Yova dhó yadha krʉ e bblo. Yova nzi ko tso ná lo krʉ nǎ ro ko ka ko ba faida. Kedhó yadha na njínji ná kpa adi heshima bbʉ ndima dho, kpadhó maisha e ndi dhi kusudi na, ndirigoti kpa e bbʉbbʉ kʉ ná hwè na. (Zb. 19:7-11) Føri ró ro njonjo, nzɨ njínji Yova dhó yadha na ná ndrŭ adi nzani nza ndima nji ná lo nǎ ro ndima ba ná matokeo djotsina. Anja Elie ró dho kʉ ná ke pongʉe Yova dhó yadha le be pa nari djo ná lo. Ke dhi ngʉe jiji Yova ná wazazi dhó. Ro go Elie ngʉe jadda ro ke vʉngue che kʉ ná bbakau. Kedhó maisha nǎ ke ngangʉe rɨ lerɨ ná dawa ma, gbʉ ma ndirigoti nja chelo ma na ndi nji nari tso. Elie pori ndi ngʉngʉe bbo nǎ thø kʉ ná ke ndirigoti jeuri dhi ke. Ke u ritso u nari kʉ “krʉ ndi ngʉ nji nari ngʉe nzɨ Mukristo adi nji ná nyi.” Ni mai ri kʉ føro, Elie nzá vingʉe go ndi ngʉe sese ro ndi chungʉe ná lo nga ro ri. Mwisho ke ngangʉe Biblia zødha tso ki vi. Ndirigoti ke njingʉe kpakpanga ndiro ndi bbá drrdrr ndi ngʉe na ná fø che nyi tso ndirigoti ke bangʉe batiso 2000 nǎ. Yova dhó yadha ndi dyø nari nǎ ro ká ke bangʉe faida ngbaribbai? Elie pori ɨ: “Kpadjó ma kʉ ngoi dhi ngaddidha na ndirigoti tsetse ná zamiri na.” * Fø lo ridho nari bbai, nzɨ Yova dhó yadha dyø ná ndrŭ adi ndima nzá ndima ro. Ni mai ri kʉ føro, Yova adi riji ndi kó kpa tsotso ndiro kpa ø ndima dhó nyi thika d’e.

11. Yova ká ndrorie ngba lo?

11 Achu ngbaribbai ma ni ka ni ndro, ndro Yova ndro ná ritsi nari. (Zb. 97:10) Biblia ridho ko dho Yova ndro rie “nodha dhi le nyǒ, kali sha ná le da, ndirigoti nga nǎ kosa kʉ ná ju d’rø ná le thó.” (Mez. 6:16, 17) Ke “ndrorie jeuri ndirigoti kali sha ná ndrŭ.” (Zb. 5:6) Yova ndrorie fø di nyi ndirigoti fø di lo nji ná ndrŭ bbo, føri dzá lo dho ke sangʉe fø di ná ndrŭ Noa cho nǎ dhonalo kpa ngʉ nji ná chelo lingʉe li dz’ djó. (Mwa. 6:13) Akonja njalo ró ji. Nabi Malaki chulu Yova pongʉeri ndi ndrorie ndoa chi ná ndrŭ ndima kana nga ndo ngadhi kosa ro nari ndro. Mungu nzɨ adi fø di ná lo nji ná ndrŭ dhó madha ro u ri ndirigoti ke pori ndi si lod’i kpadjo kpa nji ná fø lo djó.​—Mal. 2:13-16; Ebr. 13:4.

Gʉ Yova gʉ ná lo njidha ko ka ko gʉ ddiddi, momo ná nyo le bbʉ ko nyó nari ko ka ko gʉ nari bbai (Anja paragrafu 11-12)

12. Le “ndro che kʉ ná lo” nari na mana ká kʉ addu?

12 Yova rinzi ko tso ko “ndro che kʉ ná lo.” (Ro. 12:9) “Ndro ni ndro” ritsi nari na mana kʉ, nzi ni ji ri ro sese maddi inga ri dzálo ngbʉ ni nanga ngbʉ. Addinga njati le pori ni nyó ddikpa momo ná nyo ró ni ka ni mbu ni ngba ma nari djo. Fø lo djo ni ngaddi bbo nari ka ndi ko ni dhe. Føri bbai, gʉ Yova gʉ ná lo ko njie nari djo ko ngaddi nari ka ndi ngbʉ ko nanga ngbʉ.

13. Ri ká ngani ko b’o kodhó ngaddidha ronga addudho?

13 Ab’o nidhó ngaddidha ronga. Kodhó ngaddidha adi ko cho ko ji ko njí ná lodho. Føri dzá lodho Yesu pongʉeri ko pʉ bbo chenga dho ka ndi cho ko ná ngaddidha ko djo nǎ ro. (Mt. 5:21, 22, 28, 29) Ko ká adi riji ni ko bbʉ hwè ko dhi ra nǎ Baba thí dho? Ri kʉ bbo na mana kʉ ná lo, ko di nga kʉ bblo ná ngaddidha pʉ théi ko djo nǎ ro!

14. Ko tso nǎ lo ká adi ngba lo dho ko djo ndirigoti ko ká si ngbalo goti ngʉ?

14 Ane ni tso nǎ ro si ná longa bblo. Yesu pongʉeri: “Krʉ si ko tso nǎ ro nari é ko thí nǎ ro si ná lo.” (Mt. 15:18) Bbʉbbʉ dhé, ko tso nǎ lo adi bí kʉ ná lo dho ngbaribbai ma ko kʉ ko thí na nari djo. Føri dzá lodho adhuri ni tso: Ma ká adi kali ma sha nari gʉ ni, rie bbʉbbʉlo ma po nari ka ndi liri ma tsu kpakpalo na ma ri ró? Rie b’lo ma chi ndoa ri ró, ma ká adi ma ronga b’o ni ndiro nzɨ ma tsu che kʉ ná u nja ndrŭ na ró? Ma ka adi nzá thonga ná lo vʉ ma tso nǎ ro nari tso cho ni? Ma ka adi chø ma chø ná ke dhó logoti ngʉ bblo i ni? Ri kʉ bbo nǎ mana kʉ ná lo ni ddinga fø ngadhudha djo. Ni tso nǎ lo le ka le ddi ru nanga le ro nari na. Njati ni mburi ni pʉ dhu le dhu nari ma, kali ma, nzá thonga ná lo ma na ni ti nari ni ró ro ró, ni si rinja ri kʉ sʉsʉ ni kló drrdrr le dha ni ró ro.

15. Ko dha drrdrr ri ko “ti tsu ba djo” nari na mana ká kʉ addu?

15 Anjinjí ni vʉ nanga ná lo na. Mutume Paulo bbʉngʉe ná loroji ngbaribbai ma ri kʉ bbo na mana kʉ ná lo, ko ø kodhó lo thika nari ngaddi ko dho. Ke ndingʉeri ringani ko ti ko “dha drrdrr ri” “tsu bba djo.” (Ro. 6:6) Føri na mana kʉ ko jiri ko dyø Kristo dhó loroji ró, ringani ko pʉ ko ró ro ndro Yova ndrorie ná nganjadha ma ndi dhi nyi ma na. Njati ko njiri fø ró dhé ko ka ko e tsetse ná zamiri na ndirigoti ko si cho ró nŭnŭ di ná shinga ba. (Yoh. 17:3; 1 Pe. 3:21) Anonga nari kʉ Yova nzá ka ndi ø ndidhó yadha thika ro nja ndi bbʉ hwè ko dho d’e ri. Føri rɨngana, ko dho ringani ko ø kodhó nyi thika ndiro ko tso uni ke na d’e.​—Isa. 1:16-18; 55:9.

16. Che kʉ ná tamaa tso ró ni hwini nari na ká ringani ni rá anzi addudho?

16 Ara anzi che kʉ ná tamaa tso ró ni hwini ná ri na. Bl’o ma ni ba batiso nari goti, ni dho ri si ngani ni rá anzi dhé che kʉ ná tamaa tso ró ni hwini nari na. Addinga Maurício ró dho kʉ ná ke dangʉe lu ná i lo djo. Go ke ngʉe jadda ro, ke ngangʉe kpetsi kpa na ndi ddó nari tso. Ro bicha ddo goti ke njungʉe Yova dzá Dimu na ndirigoti ke ngangʉe Biblia nǎ longanedha tso. B’lo ke ø ndidhó lo thika nari goti ke bangʉe batiso 2002 na. Ngba mai kpø kpadjo ngadjo Maurício njinjí Yova dho cho bí ro, ke pori ɨ: “Bbʉbbʉ dhé, nja saa na madhó lo ngʉ adi ri u ma hwini che kʉ ná tamaa tso ró.” Ke thí ro nzá bbʉngʉeni ri føri rɨngana ke pori: “Ma iso adi pini dho ná lo kʉ ma churi nari kʉ, ma njinjí che kʉ ná tamaa na nzá ró, føri na ma hwè bbʉ Yova thí dho.” *

17. Nabiha dhó lo nǎ ro kpakpa li ni nari ká kʉ ngba lo?

17 Anzi Yova dhó letsotsokodha, ndirigoti ali ni thí kedhó roho takatifu djo nga nidhó kpakpanga djo ri. (Gal. 5:22; Flp. 4:6) Ringani ko njí kpakpanga bbo ndiro ko kló ko dha drrdrr ri ko ró ro d’e. Anja Nabiha ró dho kʉ ná isɨ le dangʉe lu ná lo. Le dzá baba bbangʉe le go ledhó cho ngʉe 6 dhé ro. Le pori “føri bbʉngʉe njedha ma dho bbo.” Nabiha dhi ná saa na, le ngʉngʉe bbo na thø kʉ ná le ndirigoti jeuri dhi le. Le ngangʉe rɨ le rɨ ná dawa nanga dzidha tso, føri djó le sʉngʉe le prizo na ddikpa cho ro dho. Prizo na ngʉ adi ra lod’ra ná Yova dzá Dimu ngangʉe Biblia nǎ longanedha tso le na. Fø lo lingʉeri Nabiha ø ndidhó lo thika bbo pli. Ro Nabiha pori: “Madhó nja nyi tso ma bba nari ngangʉe ma dho kpakpa ri, ro kpakpa ngʉe ma dho nari ngʉe mbazz ddadha tso ma bba nari.” Nabiha njingʉe kpakpanga bbo cho ddi djolu, ro mwisho le vengʉe mbazz ddadha tso bbabba dhé. Nde addui ká kongʉe le tsotso? Le pori, bbo pli koe ndi tsotso nari kʉ sala ndi nji Yova dho nzá ndi bba ri tso ro nari. Kpadjo le adi rid’ra nja ndrŭ dho ɨ: “Ma uri u nari kʉ njati rie ka ri kangʉe ma dho ma ø madhó lo thika ri ró, ndrŭ krʉ dho ri ka ndi kaka ndima njíri fø!” *

NI TSO KA NDI UNI U BATISO BADHA DHO!

18. Wakorinto 6:9-11 ripo nari bbai, Mungu dho njínji ná bi kʉ ná ndrŭ dho ká ri kangʉe ka ndima njí ngba lo?

18 Karne ya kwanza nǎ Wakristo kana ro, Yova vʉngʉe ndima nyó pi Yesu ma na ná njari ngʉe anzi ro nga dhó nyi ngʉe bblo ná kpa. Loroji na, kpa kana njari ngʉe wazinifu, kpetsi ro ddó ndima kana ná kpa inga isɨ ro ddó ndima kana ná ndrŭ ndirigoti gbʉ nji ná ndrŭ. Ni mai ri kʉ føro Yova kongʉe kpa tsotso ndidhó roho takatifu chulu ndiro kpa ø ndima dhó fø nyi thika d’e. (1 Wakorinto 6:9-11.) Føri bbai mamilioni kʉ ná ndrŭ tsotso Biblia ko njʉ nja ndima ø ndima dhó lo thika d’e. * Ndirigoti kpa bba ndima dhó anziro ndima e nji ná che nyi tso bba. Kpadhó loroji ridho nari kʉ, ni ma ka ni ø nidhó lo thika ddi ni bbá che kʉ ná nyi tso ndiro ni tso uni batiso badha dho d’e.

19. Gosi ná lo nǎ ká kosi loti addu djo?

19 Drrdrr le dha ndima klo ndima ró ro nari goti batiso ji ndima ba ná kpa dho ringani ndima thó ø le dha ndima ro. Gosi ná lo nǎ, ko si føri ká ko ka ko njí ngbaribbai ndirigoti nja ndrŭ ká ka ndima kó ko tsotso ngbaribbai nari nja.

DYI 41 Tafazali, Sikia Sala Yangu

^ par. 5 Nja ko e tayari batiso Badha dho d’e, ringani ko ø ko dha drrdrr ri thika ø. I lo si ko tsotso ko ko nja ko dha drrdrr ri ká kʉ addu ma nari ndirigoti addudho i ká ringani ko kló ko dha drrdrr ri klo ko ró ro ndirigoti ngbaribbai ma ko ka ko njiri fø nari. Gosi ná lo nǎ ko si ko dha ø ri ká ko ka ko thó ko ro ngbaribbai ma nari nja rie b’lo ma ko ba batiso ri ró.

^ par. 3 NJA LO NANGA LE TU NARI: “Drrdrr le dha le kló le ró ro nari” nǎ mana kʉ le ndro nzɨ hwè bbʉ Yova dho ná nyi ndirigoti nganjadha. Ringani ko nga fø lo njidha tso batiso ko ba nari njí.​—Efe. 4:22.

^ par. 10 Nja ni chulo bbo d’e anja i djǒ ripo ná lo “Biblia Inabadili Maisha ‘Nilihitaji Kumrudia Yehova’” Bi 4 ddo 1, 2012 Dzamu dhi Munara (Swahili Congo) nǎ.

^ par. 16 Nja ni chulo bbo d’e anja i djǒ ripo ná lo “Biblia Inabadili Maisha ‘Walinitendea kwa Fadhili Sana’” Bi 5 ddo 1, 2012 Dzamu dhi Munara (Swahili Congo) nǎ.

^ par. 17 Nja ni chulo bbo dʼe anja i djǒ ripo ná lo “Biblia Inabadilisha Maisha ‘Nilifikia kuwa kijana mwanamuke mwenye kukasirika haraka na muchokozi,’” Bi 10 ddo 1, 2012 Dzamu dhi Munara (Swahili Congo) nǎ.

^ par. 64 JI DJÓ LONGA LE TU NARI: Che kʉ ná ngaddidha ma, che nyi ma na tso le bbá nari kʉ ddiddi ru koko le kló le ro ró nari bbai.