Skip to content

Skip to table of contents

Drrdrr Waizraeli ngʉ adi vita nji, nde ko ká adi vita nji nzɨ addudho?

Drrdrr Waizraeli ngʉ adi vita nji, nde ko ká adi vita nji nzɨ addudho?

YA PILI dangʉe dz’ djolu gble ná vita nǎ Nazi djó bbonga pongʉeri Yova dzá Dimu ni, “njati ni kana ddikpa le ma gʉ ndi ra vita nji France inga Angleterre tso ro nari ró, ni krʉ dho ringani le cheni che!” Nì mai, Nazi dhó bbasødda ngʉ kpa ronga b’ob’o ro, ko djoi kana ddikpa ke ro ma nzá ddi rangʉeri. Fø kpa ngʉe nga nǎ do ro! Fø loroji ngbaribbai ma Yova dzá Dimu dhó nganjadha e vita djo nari dhǒ: Ko nzɨ adi ko tso tsu i dz’ dzá vita dhi lo na ri. Njati ndrŭ pori ndima che ko ché ko ra vita nji nzɨ nari djó ró, føri ma nzɨ ddi adi rili ko tsu ko ro dz’ djó ndrŭ rrni nzɨ ndima kana dho ná lo na ri.

Nì mai ri kʉ føro, ri nga kʉ Wakristo ndima nzǐ ná ndrŭ krʉ i adi ndima tso gba fø lo na ri. Bí kʉ ná ndrŭ uri nari kʉ, Mukristo ka ndi njí inga Mukristo dho ringani ndi njí ndidhó ngø djó li njí. Kpa ka ndima ddiri fø dhonalo kʉ: ‘Drrdrr Waizraeli ngʉe Mungu dzá ndrŭ ndirigoti kpa ngʉ vita nji; nde, njʉ ká Wakristo adi vita nji nzɨ addudho?’ Ni ká ka ni ngʉ fø lo goti ngbaribbai? Ni ka ni turinga ndrŭ dho nari kʉ, drrdrr ngʉe ná Waizraeli dhó lo kʉ njonjo Mungu dzá njʉ kʉ ná ndrŭ dhó lo ró ro. Akonja mbʉ (5) kʉ ná njonjonga ro.

1. MUNGU DZÁ NDRŬ NGɄE DDI TSO GBANI NÁ NDRŬ TSƗ

Drrdrr, Yova vʉngʉe ndrŭ kana ro ndi dho ná ndrŭ tsɨ ngʉe Izraeli. Yova nzingʉe Waizraeli ndidhó “pekee kʉ ná mali ndrŭ tsɨ krʉ kana ro.” (Kut. 19:5) Godhé, Mungu bbʉngʉe bblo kʉ ná ngø kpa dho. Føri dho Mungu ngʉ rinzi Waizraeli rá hwini nja ndrŭ tsɨ tso ró ná saa na, kpa nzɨ ngʉ adi hwini Yova dho madha bbʉ ná nja ndrŭ tso ró ndirigoti ndima che kpa ché ri. *

Njʉ, Yova dho madha bbʉ ná ndrŭ si “krʉ kʉ ná ndrŭ tsɨ kana ro, krʉ kʉ ná ndrŭ bbu kana ro, ndirigoti krʉ kʉ ná dha ti ná ndrŭ kana ro.” (Ufu. 7:9) Njati Mungu dzá ndrŭ di vita nji ró, kpa ka ndima hwini ndima kana ndirigoti ndima che ndima lai Yova dho madha bbʉ ná ndrŭ ma na krʉ.

2. YOVA UNGɄE RITSO U WAIZRAELI RÁ VITA DHI NGANA

Drrdrr, Yova ngʉ adi Waizraeli dho ká ringani ndima rá vita dhi ngana ngbá saa na ma ndirigoti addudho ma nari nanga vʉ ndi ndi ro. Loroji na, Mungu jangʉeri Waizraeli di Kanaani nǎ ndrŭ di ndiro ndidhó lod’idha njini d’e, fø kpa chungʉeni gó ndima má nari na ma, uasherati dhi lo na ma, nzø le bbʉ bbʉdha nari na ma. Yova jangʉeri Waizraeli dho kpa d’ø che kʉ ná lo ngʉ nji ná fø ndrŭ tso d’ø koddo koni ná ngø nǎ ro, ndiro nzɨ Waizraeli nji che kʉ ná fø lo ró. (Law. 18:24, 25) B’lo Waizraeli tsungʉe koddo koni ná ngø na ná saa, ke ungʉe ritso u Waizraeli njí ndima djó li ndima dhó mbubai tso ró. (2 Sa. 5:17-25) Ro Yova nzá ungʉe ritso ddikpa ina na maddi Waizraeli vʉri ndima ndima ro ndima rá vita dhi ngana ri. Kpa rá ndima chuna ró kpa ngʉ adi che kʉ ná matokeo ba.​—Hes. 14:41-45; 2 Ny. 35:20-24.

Njʉ, nzɨ Yova adi ritso u ndidzá ndrŭ rá vita dhi ngana ri. I ddo ró ndrŭ tsɨ adi vita nji ndima ji ná lo dho, ro nga Mungu ji ná lo dho ri. Kpa adi riji ndima njí vita dho ná lo kʉ, kpa adi riji ndima ba eneo bbo, ndima ba mbø, inga ndima liri ndima bbá politiki nǎ lo rá anzi. Nde, ko ká ka ko po ngbá lo ɨ ripo ndima ra vita nji Mungu ró dho djotsina ndiro ndima b’o ndima dhó dini ronga inga ndima ché Mungu dzá mbubai ná ndrŭ djo? Yova si ndidzá njí dhi kpa ronga b’ob’o ndirigoti ke si ndidhó bbambubai sasa karrnga goti si ngaba ná vita nǎ, fø vita le adi nzǐ Armagedoni. (Ufu. 16:14, 16) Vita si nji nari si e Mungu dhó ra nǎ bbasødda nga kedzá njí dhi kpa ri.​—Ufu. 19:11-15.

3. WAIZRAELI NZƗ NGɄ ADI UDHA DHO YOVA DJO NÁ NDRŬ CHE RI

Njʉ ká Yova adi ndrŭ tsɨ djó li nji ddi, Waizraeli djó lɨ ke njingʉe Yeriko nǎ nari bbai?

Drrdrr, Waizraeli bbá ndrŭ ngʉ adi zølo dhǒ udha na kʉ Mungu djo ná ndrŭ dho ndirigoti kpa ngʉ adi che nari ngʉe b’lo Yova vʉ dhe dho ná ndrŭ dhé. Anja aro kʉ ná loroji. Ngbà mai Yova jangʉeri Waizraeli sa Yeriko nanga sa ro, kpa b’ongʉe Rahabu ma ronga ndidhó familia ma na le dhongʉe ná udha djotsina. (Yos. 2:9-16; 6:16, 17) Luti Gibeoni nǎ bba ronga b’ongʉeni fø bbagʉ ndrŭ njingʉe Mungu do nari dho.​—Yos. 9:3-9, 17-19.

Njʉ, ndrŭ tsɨ nji ná vita nǎ. Ndrŭ adi udha na kʉ ná ndrŭ ma, ngana kosa kʉ ná bbarai ma na che krʉ.

4. WAIZRAELI NGɄ ADI NGARR YOVA DHÓ CHUTSODDADHA DHO VITA DHI LO KANA

Drrdrr, Yova ngʉ adi rinzi Waizraeli bbá sødda njí lɨ ndi jari kpa dho nari bbai. Loroji na, nja saa na Mungu ngʉ adi ripo kpa d’ra “ngøi dhi lo” ddaddani ndima tso ró ná bbagʉ ndŭ dho. (Kum. 20:10) Godhé, Yova jangʉeri Israeli bbá bbasødda b’o ndima ronga, ndima dhó Ka (camp) ronga, ndirigoti ndima dhó nyi ronga tse ndi tse ro. (Kum. 23:9-14) Nì mai, ngatsotso lu kʉ ná ndrŭ dhó bbasødda ngʉ adi violase nji isɨ ndrŭ na ro, Yova pongʉeri nzɨ ndidzá ndrŭ rinji fø. Føri dho, kpa nzá ka ndima køe vita dhi ngana ro ndima lø ná isɨle bi ddi njí ri.​—Kum. 21:10-13.

Njʉ, bí kʉ ná ngø lú ndrŭ adi vita nji nja kʉ ná sheria u ritso nari bbai. Nì mai ri kʉ føro, ngbà jiri ndima b’o ndima bbá rai ronga ná ndrŭ adi fø yadha po ná lo nanga d’rid’ri.

5. MUNGU NGɄ ADI NDIDZÁ NDRŬ TSƗ DJÓ LI NJINJI

I ddo ró ndrŭ nji ná vita nǎ ká ndrŭ adi chi tøni na ndrŭ ronga b’o ddi, Yova b’ongʉe Rahabu ma ronga ndidhó familia ma na Yeriko nǎ dangʉe ná vita nǎ nari bbai?

Drrdrr, Yova ngʉ adi Waizraeli djó lɨ nji, ndirigoti ke ngʉ adi ddù nji ndiro kpa sisi vita djolu d’e. Loroji na, Yova ká kongʉe Waizraeli tsotso ngbaribbai nja ndima sisi Yeriko dhi bba djolu d’e? Yova pongʉeri nari bbai Waizraeli njingʉe vita dhi “makelele ná saa na, ukuta d’røngʉeni gʉna” ndirigoti føri lingʉeri kpa tsu fø bbagʉ nga dhi lɨ ro. (Yos. 6:20) Ndirigoti Waamori djó ká kpa singʉe ngbaribbai? “Yova lingʉeri bbobbo kʉ ná thokpa kó kpa djo ra nǎ ro . . . Fø ridho thokpa chengʉe ná kpa ngʉe bí Sà (upanga) na Waizraeli chengʉe ná kpa djolu.”​—Yos. 10:6-11.

Njʉ, nzɨ Yova adi ngbá ndrŭ tsɨ djó vita ro ma nji ddi ro. Kedhó Pidhinga ma, ri nǎ Pi Yesu ma na ro “nga kʉ i dz’ dzá sehemu” ri. (Yoh. 18:36) Fø nga rɨngana Shetani kʉ bbonga na i dz’ djó kʉ ná guvernema krʉ djo. Njʉ ndrŭ nji ná vita krʉ adi ke ká kʉ ngbǎ di ke nari dhǒ.​—Lu. 4:5, 6; 1 Yo. 5:19.

BBɄBBɄ WAKRISTO ADI RINE NDIMA NJÍ NGØI NJA NDRŬ NA

Ko njari nari bbai, kodhó lo kʉ njonjo Waizraeli dhó lo ngʉe nari ró ro. Nì mai ri kʉ føro nzɨ dho ko adi ra vita dhi ngana dho ná lo nga kʉ fø lo dhé ri, ro nja lo ma kʉ ddi. Loroji na, Mungu d’rangʉe nari kʉ, ngasini ná saa na ndi loddi dho ná ndrŭ nzɨ si “vita ro jifunza ndirigoti ndima njí vita ro ri.” (Isa. 2:2-4) Føri kina Yesu pongʉe nari kʉ, ndi unakpa “nga kʉ i dz’ dzá sehemu ri” kpadho nzá ringani ndima tsu ndima ro dz’ djó ndrŭ rrni nzɨ ndima kana dho ná lo na ri.​—Yoh. 15:19.

Kristo d’rangʉeri ndi unakpa dho ringani kpa njí ná nja lo ma kʉ ddi. Ke jangʉeri kpa dho nari kʉ, kpa pʉ ndima ró ro lo le li le thí na nari, bbo le nanga kani nari ndirigoti vita le nji nari. (Mt. 5:21, 22) Godhé ke jangʉeri, kpa é “ngøi nji ná ndrŭ” ndirigoti kpa ji ndima dhó mbubai ji.​—Mt. 5:9, 44.

Fø lo ká ko ka ko njí ngbaribbai? Ko nzá jirieri ko nji vita ro ri, nde ko ká adi kutaniko nǎ nja kʉ ná ndrŭ nja kodhó mbubai bbai? Akonji kpakpanga ndiro ko pʉ fø di ná lo ko ró ro d’e.​—Yak. 4:1, 11.

Ko nzɨ adi ko tso tsú ndrŭ dhó vita dhi lo na ri, fø nga rɨngana ko adi kpakpanga nji ko njí ngøi ndirigoti ko dhǒ jidha ko kana. (Yoh. 13:34, 35) Føri dho nzɨ ko tsu ko tso ro vita dhi lo na, Yova si vita tso d’ø nari ko b’o ná saa na.​—Zb. 46:9.

^ Nja saa na, Izraeli bbu ngʉ adi vita nji ndima kana, fø lo nzɨ ngʉ adi hwè bbʉ Yova dho ri. (1 Fa. 12:24) Ddikpa saa na, Yova ungʉe ritso u kpa njí li nji ndima kana dhonalo kpa kana nja kʉ ná bbu nzɨ ngʉ tøni chi Yova dho ri, ndirigoti kpa ngʉ bbo pli kʉ ná chenga nji.​—Amu. 20:3-35; 2 Nya. 13:3-18; 25:14-22; 28:1-8.