Skip to content

Skip to table of contents

LONGANEDHA DHI RI 47

Nzɨ bbari ddikpa ritsi ma ndó ni kana nga ro ddi Yova na

Nzɨ bbari ddikpa ritsi ma ndó ni kana nga ro ddi Yova na

“Ma li ma thí ni djó, Ee Yova.”​—ZB. 31:14.

DYI 122 Tukuwe na Nguvu na Tusitikisike!

RI NǍ LE SI CHU NÁ LO a

1. Yova jiri ko kana nga ngʉ chøchø ndi na, nari ká churi ngbaribbai?

 YOVA ko nzǐ ko kana nga ngʉ chøchø ndi na. (Yak. 4:8) Ke jieri ndi é kodhi Mungu, kodhí Baba, ndirigoti kodhi kau. Ke adi kodhó sala goti ngʉ ndirigoti ke adi ko tsotso kó kpakpalo dhi saa na. Ndirigoti ke adi njínji ndidhó tengenezo na ndiro ndi ddi longa ko dho ndirigoti ndi b’o ko ronga d’e. Nde, ri ká ngani ko njí adddu ndiro ko ndrini chøchø Yova ró d’e?

2. Yova ro ká ko ka ko ndrini chøchø ngbaribbai?

2 Ko ka ko ndrini chøchø Yova ro sala ko nji, kedzá Lo ko zø ndirigoti nga ko ddi ri djo nari chulu. Fø ko rinji nari na ko ridho ko ji Yova bbo ndirigoti ko mbai po bbo ke dho. Ko ronga adi choni ko rrnga Yova dho ndirigoti ko bbʉ ngbà ka ke dho ná madha ke dho. (Ufu. 4:11) Njati ko di Yova chú bbo ró, ko si ko thí li bbo ke djo ndirigoti ko tsotso ke adi kó chulu ná tengenezo djo.

3. Diabolo ká adi ko kana nga ndo Yova na ngbaribbai, ro ko tsotso ká addu ka ndi kó ndiro nzɨ ko bba Mungu ndirigoti kedhó tengenezo ró? (Zaburi 31:13, 14)

3 Diabolo adi rimbu ndi ndó ko kana nga ndó Yova na, kpakpalo na ko bani ná saa na. Nde, fø ká ke adi rinji ngbaribbai? Dzodzo dhé ke adi rine nzɨ ko li ko thí Yova djo ndirigoti kedhó tengenezo djo. Ro ko ka ko sisi kedhó là djó. Njati kodhó udha é kpakpa ndirigoti ko di ko thí li Yova djo ró, ko nzá ka ko bbá kodhi Mungu ndirigoti kedhó tengenezo ro ri.​—Azø Zaburi 31:13, 14.

4. Ko ká si loti ngbá lo djo i lo nǎ?

4 I lo nǎ, ko si loti ko ka ko bani na ná gbo kʉ ná kpakpalo djo nga kʉ kutaniko nǎ ná ndrŭ dhó ro ko ka ko ba ndi ro; ko kana nja le ddiro ka ndi vʉri ndi li ndi thí Yova djo ndirigoti kedhó tengenezo djo. Fø kpakpalo ká ka ndi ndó ko kana nga Yova na ngbaribbai? Ndirigoti ko tsotso ká addu ka ndi kó ndiro ko sisi Shetani bbʉ ná kpakpalo djolu d’e?

KPAKPALO NA KO BANI NÁ SAA NA

5. Kpakpalo ká ka ndi liri nzɨ ko li ko thí Yova djo ndirigoti kedhó tengenezo djo ngbaribbai?

5 Nja saa na ko adi bani na ná kpakpalo kʉ, upinzani ko ba kodhó familia dhó ro nari inga kodhó njí ko vi nari. Fø di ná kpakpalo ká ka ndi liri nzɨ ko li ko thí Yova dhó tengenezo djo ndirigoti ndi ndó ko kana nga ke na ngbaribbai? Njati ko di bani na ná kpakpalo di sini nzá r , ko ka ko di ko mbu ngadhi ngab’odha ro kʉ nari bbai inga bʉ thí bʉni nari bbai. Shetani adi riji fø di ná saa na ko di riddi nari kʉ Yova nzá ji ko ro ri. Diabolo adi riji ko ddiri nari kʉ ko dho nzadha bbʉ nari kʉ, Yova ma ndidhó tengenezo ma na. Fø di lo ro njingʉeni Misri na ngʉe ná nja Waizraeli ró maddi. Ya kwanza kpa ungʉeri nari kʉ Yova i li Musa ma, Haruni ma na ndiro kpa tu ndima no tsena ro d’e. (Kut. 4:29-31) Ro luti Farao ngʉ Waizraeli nzánza ná saa na, kpa ngangʉe che lo tidha tso Musa ma, Haruni ma na djo, i ndima ripo nari na: “Ni liri Farao ma nanga kani ka ko djo ndidhó njí dhi kpa ma na, ni bbʉ sà kpa thó thí nja kpa ché ko d’e.” (Kut. 5:19-21) Kpa tingʉe chelo Mungu dzá chi njí dhi kpa djo. Føri ngʉe njedha dhi lo! Njati rie ni bani na ná kpakpalo di sini nzá ró, ni ká ka ni ra anzi ngbaribbai Yova ndirigoti kedhó tengenezo djo ni ni thí li nari na?

6. Ngbaribbai ma le ka le hwini kpakpalo na nari djo ká ko ba ngbá somo Habakuki dhó lo nǎ ro? (Habakuki 3:17-19)

6 Ad’ra ni thí nǎ lo Yova dho sala chulu ndirigoti ali ni thí kedhó le tsotsokodha djo. Nabi Habakuki ngʉ adi hwini bí kʉ ná kpakpalo tso ró. Ddikpa saa na ke nanga rɨngʉeni rɨ Yova ká ngaddi nì ndi djo nari djo. Føri dho, ke d’rangʉe ndi thí nǎ kʉ ná lo Yova dho sala chulu. Ke pongʉeri: “Ee Yova ni ká ma ka ma nzi ma tsotsokodha dho kpø ngbá nga djo nzɨ ni ma rr ro? . . . Ni ká bbanga nza le nzani nari dho addudho?” (Hab. 1:2, 3) Yova ngʉngʉe chi ngʉ tøni ná fø ke nzingʉe ndi thí nǎ ro krʉ ná sala goti ngʉ. (Hab. 2:2, 3) Luti Habakuki ddingʉe nga ngbaribbai ma Yova adi ndidzá ndrŭ gø nari djo na saa na ke nanga lingʉe li hwè na. Ke ungʉeri u nari kʉ Yova ngaddi nì ndi djo ndirigoti ke ka ndi kó ndi tsotso ko ndi ve krʉ kʉ ná mbudha tso. (Azø Habakuki 3:17-19.) Ko ká ba ngbá somo? Kpakpalo na ni hwini ná saa na, anzinga Yova tsó ndirigoti ad’ra ngbaribbai ma ni ni mbu nari ke dho. Føri goti ali ni thí kedhó le tsotsokodha djo. Njati ni njiri fø ró, ni ka ni uri u Yova si nidhó lo ji ná kpakpanga bbʉbbʉ ni dho ndiro ni ve ngatso d’e. Ndirigoti ni di kedhó le tsotsokodha nja ná saa na, nidhó udha ka ndi ngʉ kpakpa bbo.

7. Shirley dhó familia ká ngʉ riji ndima tsú ngbá lo le djǒ na, ndirigoti addui ká kongʉe le tsotso ndiro nzɨ le vi ndidhó udha Yova djo ró?

7 Adi ngbà ka ndi liri ni kana nga é chøchø Yova na ná lo nji. Anja ngbaribbai ma fø le rinji nari kongʉe Papouasie-Nouvelle-Guinée nǎ di ná le-ve Shirley tsotso nari kpakpalo tso ró ndi ngʉ hwini ná saa na. b Shirley dhó familia ngʉe njedha ndirigoti nja saa na kpa nzɨ ngʉ adi nyo ba kaka ná ngatsi ri. Le ma dhó familia nǎ ddikpa ke ngʉ adi riji nzɨ le li ndi thí Yova djo. Ke pongʉeri: “Ni ripo Mungu dhó roho takatifu adi ni tsotso kó, ro ri ká ni tsotso kó nzɨ addudho? Familia kʉ njedha dhé. Ni adi nidhó saa vi pá lod’radha na.” Shirley pori: “Ma dhungʉeri ma tsó: ‘Mungu ká adi ngaddi ko djo nì inga nzɨ?’ Føro thei ma nzingʉe nga Yova tsó ndirigoti ma pongʉe ma thí na kʉ ná lo krʉ ke dho. Ma rangʉe anzi Biblia zødha na, vichapo zødha na, lo d’radha na, ndirigoti njudha dhi ngana ma si nari na.” Karrnga goti le rangʉe ri utso d’i nari kʉ, Yova ngaddi nì ndima dhó familia djo. Ledhó familia nzá kosa ngʉe nyo ro ri ndirigoti kpa ngʉe hwè na dhé. Shirley pori: “Ma rangʉe rinja nari kʉ Yova ngʉ madhó sala goti ngʉ.” (1 Ti. 6:6-8) Njati ni kpe nidhó kiroho nǎ lo bblo ró, ni nzá ka ni bbari kpakpalo liri ni nanga rɨni Yova djo inga ri ndó ni kana nga ke na ri.

CHELO NDRŬ DI TI CHUTSO DDÁ KO DHO NÁ LE-DJOI DJO NÁ SAA NA

8. Yova dhó tengenezo na chutso ddá ná le-djoi ká ngbá lo ka ndi ba?

8 Eternete djó, kodhó mbubai adi kali dhi lo nanga nyá Yova dhó tengenezo nǎ chutso ddá ko dho ná le-djoi djo. (Zb. 31:13) Nja kʉ ná le-djoi le sʉ prizo nǎ ndirigoti kpa ndrŭ bbø che kʉ ná lo na. Karne ya kwanza na ma, Wakristo ngʉ hwini fø di ná lo na ddi mutume Paulo ndrŭ bbøngʉe kali dhi lo na ndirigoti prizo na kpa sʉngʉe ke ná saa na. Nde kpa ká njingʉeri ngbǎ?

9. Nja Wakristo ká njingʉeri ngbǎ Paulo le sʉngʉe prizo na ná saa na?

9 Karne ya kwanza nǎ ngʉe ná nja Wakristo bbangʉe mutume Paulo tsotso ndima kó nari tso bba ke le sʉngʉe Roma nǎ prizo na ná saa na. (2 Ti. 1:8, 15) Ká addudho? Kpa djo ká do ngʉ pá ndrŭ ngʉ ke nzǐ che kʉ ná ke nari dho? (2 Ti. 2:8, 9) Inga kpa na ká do tangʉe kpa ngʉ riddi ndima ndrŭ si nzanza ddi nari dho? Rie ngbá sababu na ma kpa ngʉe ri ró, addinga ngbaribbai ma Paulo ngʉ ndi mbu nari djo. Ke vengʉe bí kʉ ná kpakpalo tso ndirigoti ke tsungʉe ndidhó shinga hatari na kpa djotsina. (Mdo. 20:18-21; 2 Ko. 1:8) Ri nzá ngani ko é Paulo dhó lo jingʉe le tsotsokodha ná saa na bbangʉe ke ná kpa bbai ri! Ri ká ngani ko no ngbá lo nga ko dho chutso ddá ná le-djoi ndrŭ di nzanza ná saa na?

10. Ri ká ngani ko no ngbá lo nga ko dho chutso ddá ná le-djoi ndrŭ di nzanza ró, ndirigoti ká addudho?

10 Ano addudho ma ndrŭ ko nzá ndirigoti ie ma adi ri bbʉ nari nga. Mbili Timoteo 3:12 pori: “Krʉ jiri ndima bbʉ ndima Mungu dho Kristo chulu ná ndrŭ maddi ndrŭ si nzanza.” Føri dho, Shetani chu lø ndi nzá ko dho chutso ddá ná le-djoi nari dho nzá ringani ko nanga keni ri. Ke riji nzɨ fø le-djoi tøni chi Yova dho ndirigoti ke do tá ko na.​—1 Pe. 5:8.

Paulo ndrŭ sʉngʉe sheni na ná saa na, Onesiforo kongʉe ke tsotso nga nǎ do ro. Njʉ ma, ko djoi ma, ko vei ma na adi ndima lai Wakristo tsotso kó ddi kpa rá bani fø di ná lo na ná saa na i lo dhori nari bbai (Anja paragrafu 11-12)

11. Onesiforo dhó lo nǎ ro ká ko ba ngbá somo? (2 Timoteo 1:16-18)

11 Ara anzi le-djoi tsotso ni kó nari na ndirigoti adi heshima bbʉ kpa dho chi ni tøni ro. (Azø 2 Timoteo 1:16-18.) Karne ya kwanza na Onesiforo ró dho kʉ ná Mukristo njingʉeni njonjo nja ndrŭ ró ro mutume Paulo le sʉngʉe prizo nǎ ná saa na. “[Paulo] le sʉngʉe prizo nǎ sheni na nari dho nzá do pangʉe ke djo ri.” Ro, Onesiforo nengʉe Paulo ne ndirigoti ke singʉe ke ro ná saa na, ke kongʉe Paulo tsotso ke ba ndidhó lo ji ná ritsi d’e. Fø ndi njiri nari na, Onesiforo tsungʉe ndidhó shinga hatari na. Ko ká ba ngbá somo? Ri nzá ngani ko bbari do nji ko, ndrŭ do tá ko na nari dho ri inga ko cho ko tso ko djoi nza ndrŭ nzá ná kpa tsotso ko kó nari ró ri. Fønga rɨngana akonji krʉ ko ka ko njí ná lo ndiro ko kó kpa tsotso d’e. (Mez. 17:17) Kpadhó lo jiri ko dhǒ jidha ndima dho ndirigoti ko kó ndima tsotso ko.

12. Ko ká ba ngbá somo Russie na kʉ ná ko djoi ma, ko vei ma na dhó lo nǎ ro?

12 Akonja ngbaribbai ma Russie nǎ kʉ ná ko djoi ma, ko vei ma na adi ndima lai prizo nǎ kʉ ná Wakristo tsotso kó nari. Kpa kana nja kpa adi si tribinale na le-djoi ma, le-vei ma na soni ná saa na nja ndima kó kpa tsotso d’e. Fø lo nǎ ro ká ko ba ngbá somo? Njati chutso ddá ná le-djoi ndrŭ bbøbbø inga ndrŭ sʉ kpa prizo na inga ndrŭ di kpa nzanzá ná saa na, nzɨ bbari do pá ni djo. Anji sala kpa dhi lo dho, ako kpadhó familia tsotso ndirigoti ane ngbá chu na ma ni ka ni kó kpa tsotso ná nja chu.​—Mdo. 12:5; 2 Ko. 1:10, 11.

PÁ NDRŬ DI KO BÉ NÁ SAA NA

13. Pá ndrŭ ko bé nari ká ka ndi liri nzɨ ko li ko thí Yova djo ndirigoti kedhó tengenezo djo ngbaribbai?

13 Kodhó familia nǎ nzá u Yova ná ndrŭ ma, ko lai njí dhi kpa ma, ko lai darasa na nzø ma na ka ndima di ko bé pá lo ko d’ra inga ko riji ko njí Yova dhó yadha na gbani ná lo nari dho. (1 Pe. 4:4) Kpa ka ndima pori: “Ko ji ni ji, ro nidhó dini nǎ lo ronga dyu che ndirigoti ri nzɨ adi bbʉbbʉlo d’ra ri.” Nja ndrŭ ka ndima ti che kʉ ná lo ko djo ngbaribbai ma ko adi njini watengwa na nari dho, kpa ka ndima pori: “Ni ká ka ni nzini jidha na kʉ ri ngbaribbai?” Fø di ná lo ka ndi liri ko nanga di rɨni rɨ. Føri ka ndi liri ko dhuri ko tsó: ‘Yova nzǐ ma njí ná lo ká dada nga djolu? Ri ká kʉ kedhó tengenezo i rili kedhó lo ronga gʉ ó kpakpa bbo ri?’ Njati rie afø di ná lo tso ró ni hwini ri ró, ni ká ka ni liri ni kana nga ngʉ chøchø Yova na ndirigoti kedhó tengenezo na ngbaribbai?

Yobu nzá ungʉe ndidhó bbakau ngʉ ndima nzǐ ná pá ngʉ ndi be ná kpa dhó kali dhi lo ro ri. Ro, ke vʉngʉeri ndi tøni chi Yova dho (Anja paragrafu 14)

14. Ri ká ngani ko njiri ngbǎ, ndrŭ di ko bé pá Yova dhó kanuni dho ko ngarr nari dho ró? (Zaburi 119:50-52)

14 Avʉri ni di ngarr Yova dhó kanuni dho. Yobu ngʉ adi ngarr rr Yova dhó kanuni dho nì mai ndrŭ ngʉ ke bé pá fø ndi rinji nari dho ro. Yobu dhó bbakau ngʉ ndima nzǐ ná kpa kana ddike jingʉeri Yobu uri nari kʉ, Mungu nzɨ nga ro ddi ndi djo ri rie nì ma ke ngarr Mungu dho inga nzɨ ma ri ró. (Yob. 4:17, 18; 22:3) Ro Yobu nzá ungʉe fø kali ro ri. Ke chungʉeri nari kʉ Yova dhó kanuni kʉ d’ʉ chølo ma, chelo ma na djo ndirigoti ke vʉngʉeri ndi rrnga ri dho. Ke nzá bbangʉeri nja ndrŭ cho ndi tso chi ndi tøni Yova dho nari ro ri. (Yob. 27:5, 6) Ko ká ba ngbá somo? Nzɨ bbari pá ndrŭ ni be nari liri ni nanga rɨni Yova dhó kanuni djo. Addinga b’lo njini nidhó maisha nǎ ná lo djo. Ni ka ni rá riutso d’i nari kʉ nidhó maisha ngʉe bblo Yova dhó kanuni dho ni ngʉ ngarr nari dho. Avʉri ni kó Yova dhó tengenezo tsotso kedhó kanuni dho ni ngarr nari chulu. Føro ndrŭ di ni bé pá ma ró nzɨ bbari fø lo ndó ni kana nga ro Yova na.​—Azø Zaburi 119:50-52.

15. Brizit ká ndrŭ ngʉ bé pá addudho?

15 Akonja Inde nǎ di ná le-ve Brizit dhó loroji. Ledhó familia nǎ ndrŭ ngʉ adi le be pá ledhó udha dzá lo dho. Le bbá ke ngangʉe Yova dzá Dimu ri, ro batiso le bangʉe 1997 na nari goti tse ke vingʉe ndidhó njí vi. Føri dho ke vʉngʉeri ndi ma, Brizit ma, ndima dhi sinzø nzø ma na ndima tsɨ ndidhó gø dhi ndrŭ ngʉe d’i bbagʉ ná ngana. Ro, Brizit ka ndi baeni bbo pli kʉ ná kpakpalo na. Le bbá ke dhó ngangʉe njí ri nari dho, le dho ringʉngani ndi njinjí bbo ndiro ndi gba ndidhó familia nǎ ndrŭ dhó lo tso d’e. Godhé, chøchø ngʉe le kʉ ná ngana ro ná kutaniko rangʉe bani 350 kilometre djó. Njedha dhi lo kʉ, le bbá ke dhó familia ngʉ le nzanza le ledhó udha djó. Fø lo ngʉe kpakpa nari lingʉeri Brizit dhó familia ki tsɨ vi nja ngana. Føri goti chʉ, le bbá ke dhengʉe dhe. Luti, ledzá sinzø nzø kana ro ddi ngba dhengʉe kasere dhi dhe dho 12 ndidhó cho kʉ ro. Ndiro lo gʉ sani bbo d’e, Brizit dhó familia nǎ ndrŭ ngangʉe chelo tidha tso le djo fø lo ngʉ njini nari dho. Ndrŭ ngʉ ripo nari kʉ, rie nga le e Yova dzá Dimu ri ró, fø lo ro nzá ka ndi njieni ri. Ro le lingʉe ndi thí Yova djo ndirigoti le lingʉeri ndima kana nga é chøchø Yova dhó tengenezo na.

16. Brizit ronga ká lengʉeni ngbaribbai le ngʉ kpakpanga nji ndima kana nga ngʉ chøchø Yova na ndirigoti kedhó tengenezo na nari dho?

16 Brizit ngʉe da kutaniko kʉ ná ngana ro nari dho, ddikpa mwangalizi pongʉeri le di lod’ra ndi kʉ nǎ ná eneo nǎ ndirigoti le di njudha ongoza ndi bbá. Ya kwanza le ngʉ ndi mbu si djolu fø lo ka ndi si nari bbai. Ro le dyøngʉe fø chutso ddadha. Le ngʉ adi hwè dhi lo-i d’ra nja ndrŭ dho, le ngʉ adi njudha ongoza ndi bbá ndrŭ dho ndirigoti le ngʉ adi saa ba ndima njí ibada ya familia ndidzá sinzø nzø ma na. Føri ká bbʉngʉe ngbá matokeo? Brizit ngangʉe Biblia nǎ longa ndi ddi nari tso bí kʉ ná ndrŭ dho ndirigoti fø ndrŭ kana bí kʉ ná ndrŭ bangʉe batiso. 2005 na, le ngangʉe painia wa kawaida tso. Le lingʉe ndi thí Yova djo ndirigoti le tøngʉeni chi kedhó tengenezo dho nari dho, le ronga lengʉeni le. Ledzá sinzø nzø adi njínji Yova dho chi ndima tøni ro, ndirigoti kpadjo kutaniko kʉ aro fø eneo nǎ! Brizit uri u nari kʉ, Yova i bbʉngʉe kpakpanga ndi dho nja ndi ve fø kpakpalo tso ndirigoti ndidhó familia ngʉ ndi bé pá nari tso ri.

ATØNI CHI YOVA DHO NDIRIGOTI KEDHÓ TENGENEZO DHO

17. Kodho ká ringani ko vʉri ko njiri ngbǎ?

17 Shetani adi riji ko uri nari kʉ Yova adi ko bbabba kpakpalo dhi saa na, ke nzɨ adi ko tsotso ro kó ri ndirigoti kedhó tengenezo rili lo ronga dyu kpakpa ko dho. Shetani adi riji do di pá ko djo, ko dho chutso ddá ná le-djoi ndrŭ di bbøbbø, ndrŭ di nzanza inga ndrŭ sʉ kpa prizo na ná saa na. Ndirigoti do ndi pá ko djo nari chulu, ke riji nzɨ ko li ko thí Yova dhó kanuni djo ndirigoti kedhó tengenezo djo. Nì mai ri kʉ føro, ko chu ke njínji na ná chu ngbà ndirigoti ko ro nzá ke ka ndi sha ri. (2 Ko. 2:11) Avʉri ni gʉ Shetani dhó kali gʉ ndirigoti atøni chi Yova dho ndirigoti kedhó tengenezo dho. Anonga nari kʉ Yova nzɨ bba ni ro ri. (Zb. 28:7) Føri dho, nzɨ bbari ddikpa ritsi ma ndó ni kana nga ro ddi Yova na!​—Ro. 8:35-39.

18. Gosi ná lo nǎ ká ko si loti ngbá lo djo?

18 I lo nǎ, ko tilo nga kʉ kutaniko nǎ ná ndrŭ dhó ro ko ka ko ba ná kpakpalo djo. Ro, Yova ma, kedhó tengenezo ma na djo ko ko thí li nari dho ko ka ko ba kpakpalo kutaniko nǎ ndrŭ dhó ro maddi. Nde ko ká ka ko hwini fø kpakpalo tso ró ngbaribbai? Fø lo djo ko si loti gosi ná lo nǎ.

DYI 118 “Andri kodhi udha ki”

a Ndiro ko ve ngatso chi ko tøni ro nga sini ná i saa na d’e, ringani ko li ko thí Yova djo ndirigoti kedhó tengenezo djo. Diabolo adi riji nzɨ ko njiri fø. I lo nǎ ko si loti Diabolo adi nji ná gbo kʉ ná lo djo ndirigoti ko ka ko njí ndiro ko tøni chi Yova dho ndirigoti kedhó tengenezo dho d’e ná lo djo.

b Nja dho thika øni ø.