1-2. Matayo 5:11 ripo naribbai, mbudha ká ko ka ko nja ngbaribbai?

YESU pongʉeri ndi unakpa dho, kpa kasie bbʉbbʉ kʉ ná hwè na. Ke jangʉeri ki, ddikpa le ji ndi ró le ka ndi hwini kpakpalo tsoro. (Mt. 10:22, 23; Lu. 6:20-23) Ko kʉ Yesu unakpa nari dho ko adi hwè ba bbo. Ro, ko ká adi ko mbu ngba njati familia nǎ nrŭ di kodhó lo gʉgʉ, pikpa di ko nzanza ma, ko lai njí dhi kpa ma, ko lai darasana nǎ kpa ma di ko nzanza ró? Bbʉbbʉ dhé fø di nalo banga ró, ko thí nzɨ adi hwè ba ri.

² Bbʉbbʉ dhé nzadha nzɨ adi hwè ro bbʉ nrŭ dho ri. Ro Biblia ripo ko di hwè dhé ba nzadha kana. Lorojina Mutume Yakobo ndingʉeri nzɨ ko di ko mbu si djolú lo si naribbai, ro ko di hwè na dhé nzadha kana. (Yak. 1:2, 12) Ndirigoti Yesu pongʉeri, kodho ringani koe hwè na dhé njati rie nza ma nrŭ ko nza ri ro. (Azø Matayo 5:11.) Rie mbudha kana ma ró, ko ká ka ko b’o kodhó hwè ronga ngbaribbai? Yakobo ndingʉe karne ya kwanza nǎ Wakristo dho ná barua nǎ, ro ko ka ko ba somo. Ya kwanza, akonja fø Wakristo bangʉeni na ná kpakpalo.

3. Yakobo ngʉngʉe mutume nari goti ká ngba lo bangʉe nga?

³ Yesu goti ke Yakobo ngʉngʉe Mukristo nari goti, Yeruzalemu nǎ Wakristo hwingʉeni bbo kʉ ná mbudha tso ro. (Mdo. 1:14; 5:17, 18) Ndirigoti Stefano nrŭ hwingʉe dju na ná saa na, bí kʉ ná Wakristso “nyingʉe nga Yudea nǎ ndirigoti Samaria na.” (Mdo. 7:58–8:1; 11:19) Fø saa na  ngʉe ná Wakristo bangʉeni kpakpalo na bbo, nimai ri kʉ føro kpa ngʉ ra lod’radha dhi nji na anzi dhé ndima ngʉ nganyi na ngalu, ndirigoti føri lingʉeri kutaniko nanga nyani Roma nǎ njonjo kʉ ná bbagʉ lu. (1 Pe. 1:1) Ro føri goti kpa bangʉeni nja kʉ ná kpakpalo na bí.

4. Anziro ngʉe ná Wakristo ká bangʉeni ngba kpakpalo na ki?

⁴ Karne ya kwanza na ngʉe ná Wakristo vengʉe njonjo kʉ ná kpakpalo tso. Lorojina, cho 50 nǎ Y.G.G. (Yesu Goni nari Goti), Roma nǎ pi Claude pongʉeri Wayaudi rara Roma nǎ ro. Føri dho Roma nǎ ro le pʉngʉe ná Wakristo bbangʉe ndima dho dza ndirigoti kpa rangʉe di d’inga na. (Mdo. 18:1-3) Cho 61 nǎ Y.G.G. mutume Paulo ndingʉeri, Wakristo nrŭ ngʉ adi dhudhu ma, kpa nrŭ ngʉ adi tsu prizo nǎ ma, kpadhó ritsi nrŭ ngʉ adi dhʉdhʉ ma. (Ebr. 10:32-34) Ndirigoti nja nrŭ bbai Wakristo dho ringʉngani ndima ve njedha dhi lotso ma, dhe dhi lotso ma na.​—Ro. 15:26; Flp. 2:25-27.

5. Ko kasi ngba lo goti ba?

⁵ Yakobo ndingʉe ndidho barua cho 62 nǎ Y.G.G. ná saa na, ke chungʉe ndi djoi ma, ndi vei ma na bani na ná kpakpalo ngba. Yova ddangʉe chutso Yakobo dho nja ke ndi fø barua ndiro ri kó Wakristo tsotso ndimae hwè na dhé kpakpalo kana d’e. Akonja Yakobo dzá buku nǎ kʉ nalo ndirigoti akongʉ i logoti: Yakobo tilo djo nari ká kʉ ngba hwè? Addui ká ka ndi cho Mukristo tso fø hwè ro? Ndirigoti nyodyu ma, udha ma, bidii na le kʉ nari ma na, ká ka ndi kó le tsotso ngbaribbai nja lee hwè na dhé mbudha kana d’e?

6. Luka 6:22, 23 ripo naribbai, Mukristo ká ka ndi nja ndi bani na ná mbudha hwè dhi lo bbai addudho?

⁶ Bi kʉ ná nrŭ adi riddi ndima ka ndimae hwè na njati ndima dhó e mbø, ndima e bblo kʉ ná afya na ndirigoti ndima dhó famiye nǎ e ngoi ro. Ro Yakobo tingʉe lo djo nari kʉ roho takatifu dzá tunda kana ddiri ro, ndirigoti ri nzɨ adi si le bani na nalo nǎ ro ri. (Gal. 5:22) Mukristo ka ndi ba hwè dho nalo kʉ, ndi nji nalo Yova nyo tho ndirigoti ndi Yesu dhó loroji dyø nari. (Azø Luka 6:22, 23; Kol. 1:10, 11) Tala nǎ kʉ ná mwangaza ronga adi b’oni vʉvʉ ró, inga dji ro naribbai ko thí nǎ kʉ ná hwè ronga ka ndi b’oni koe ngbadi ná kpakpalo na ma ró. Kodhó hwè ro nzɨ adi sini ri njati kodhó afya e che ma, inga kodhó mbø e nga ma ró. Ndirigoti ko ka koe hwè na dhé njati kodhó famiye na nrŭ ma, nja kʉ ná nrŭ ma na nji chelo ma ko ro ró. Ro kodhó hwè adi dhidhi njati nrŭ nza ko nza ma ró. Kodhó udha djotsina ko bani na ná mbudha rili ko churi nari kʉ, ko kʉ bbʉbbʉ kʉ ná Wakristo. (Mt. 10:22; 24:9; Yoh. 15:20) Føri dho Yakobo ndingʉeri: “Ma djoi, njati ni di bani njonjo kʉ ná mbudha na ró, anidi rinja hwè dhi lo bbai.”​—Yak. 1:2.

7-8. Mbudha kana ká kodhó udha adi ngʉ kpakpa ngbaribbai?

⁷ Mutume Yakobo tu Wakristo adi bani mbudha na dho ná nja kpakpalo nanga maddi. Ke pori: “Nidhó udha tsu mbudha kana ná føri adi rili nie ngatsovedha na.” (Yak. 1:3) Mbudha le ka le ddi sa ku le adi já na ná lime inga kazz bbai. Sa ku le já bblo ró, ri adi njí nji bblo. Føri bbai ko di mbudha tsove ró, kodhó udho adi ngʉ kpakpa. Føri kʉ Yakobo ndingʉe nalo: “Anibba ngatso vedha nji ndidzá njí nja nie ka tso ka ná nrŭ, nga na chenga kʉ ná nrŭ ndirigoti nzá tso vʉni ná nrŭ d’e.” (Yak. 1:4) Ko di rinja kodhó udha ngʉ kpakpa mbudha chulú ró, ko ka ko ve mbudha tso hwè na.

⁸ Yakobo dzá buku nǎ ke d’ra, kodho hwè ka ndi vi nalo maddi. Føri ká kʉ ngba kpakpalo ndirigoti ko ká ka ko si ri djolú ngbaribbai?

9. Kodho ká ringani koe nyodyu na addudho?

⁹ Kpakpalo: Rie nzá ni chu ni ka ni ninji nalo ri ró. Mbudha tsoro ko hwini ná saa na, kodho ringani ko nzinga Yova tso nja ko vʉ lonanga bblo d’e. Føri ka ndi bbʉ hwè ko djoi ma, ko vei ma na dho, ndirigoti ri ka ndi kó ko tsotso ko tøni chí Yova dho. (Yer. 10:23) Kodho ringani koe nyodyu na nja ko chu ko ka ko nji nalo ndirigoti ko ka ko po kodhó wapinzani dho  nalo d’e. Ko chu ko ka ko nji nalo nzá ro, ri ka ndi liri ko ddiri ko tsotso nzá ka ndi koni ri, ndirigoti ri ka ndi liri ko vi kodhó hwè vi.

10. Nja koe nyodyu na d’e, Yakobo 1:5 ká ripo ko nji ngba lo?

¹⁰ Le ka le nji nalo: Anziri Yova bbʉ nyodyu ni dho. Njati ko ji ko ve kpakpalo lotso hwè na ró, kodho ringani ko nziri Yova bbʉ ndidzá nyodyu kodho nja ko vʉ lonanga bblo d’e. (Azø Yakobo 1:5.) Njati Yova ngʉ kodhó sala goti tse nzá ró, ká ko ka ko mbu ko ngba? Yakobo pori “adi nga dhé nzi” Yova tso. Yova nzɨ adi njeni nyodyu ko nzi ndi tso nari dho ri, ke nanga nzá ka ndi kani fø lodho ri. Yova adi nyodyu “bbʉ ko dho hwè na” njati ko di rinzi ke tsó lotsovedha na ro. (Zb. 25:12, 13) Ke adi kodhó mbudha njanja, ke thí adi njedha ba ko di bani mbudha na ná saa na, ndirigoti ke adi rine ndi kó ko tsotso ko. Bbʉbbʉ dhé føri kʉ hwè ka ndi bbʉ ko dho nalo! Nde Yova ká adi nyodyu bbʉ ko dho ngbaribbai?

11. Nja koe nyodyu d’e, ká ringani ko nji ngba lo ki?

¹¹ Yova adi ndidzá nyodyu bbʉ ko dho Biblia chulú. (Mez. 2:6) Nja ko ba fø nyodyu d’e, kodho ringani ko zø Biblia ndirigoti vichapo maddi. Ro kodho nzá ringani ko di rine ko chulo bbo dhé ri. Kodho ringani ko nji njí Yova dhó nyodyu na kodhó maisha na, kedzá shauri korr na chulú. Yakobo ndingʉeri: “Anidi njí nji lona, nzɨ ni di rr lo rr na nrŭ dhé.” (Yak. 1:22) Ko di njí nji Mungu dzá shauri na ró, ko ka koe ngoi na, bblo kʉ ná akili na, ndirigoti zølo na. (Yak. 3:17) Fø sifa ka ndi kó ko tsotso nzɨ ko vi kodhó hwè ro.

12. Biblia nǎ lo ko chu bblo ná føri ká kʉ bblo addudho?

¹² Mungu dzá lo kʉ tazama bbai, ri adi ko tsotso kó ko chu kodhó uzaifu ndirigoti ko le ri thika. (Yak. 1:23-25) Lorojina, njaro b’lo ko zø Biblia nari goti, ko ka ko  njari nari kʉ, kodho ringani ko le kodhó ddikpa lo thika le. Yova adi ko tsotso ko nari chulu, ko ka ko chu ngbaribbai ma ko ka ko di nrŭ na, rie chø ma nrŭ ko chø ri ro. Ko kʉ nyenyenga na nari dho, ko ka ko ve kpakpalo tso ve. Ko ka ko ddi lonanga bblo ndirigoti ko ka vʉ lo nanga bblo. (Yak. 3:13) Biblia nǎ lo ko chu bblo ná føri kʉ bblo thonga nalo!

13. Ká addudho ko ka ko neri ko chulo Biblia nǎ le tilo djo ná kpa dhó loroji djo?

¹³ Nja saa na, ko adi nzá ko ka ko nji ná lochu kosa ko nji nari goti. Nyodyu ko ka ko ba ná nja chu ki kʉ, ko di rine ko ba somo bblo kʉ ná loroji nǎ ro ndirigoti che kʉ ná loroji nǎ ro. Føri dho Yakobo dzá buku ko li kpakpa ko chulo Biblia nǎ le tilo djo ná kpa dhó loroji djo, føri kʉ Abrahamu ma, Rahabu ma, Yobu ma, Eliya ma na. (Yak. 2:21-26; 5:10, 11, 17, 18) Fø kpa ngʉe hwè na dhé nimai kpa ngʉe mbudha kana ro. Fø kpa dhó loroji ridho Yova ka ndi kó ko tsotso ko nja ko ve kpakpalo tso d’e.

14-15. Kodho ká ringani ko di ko nanga adi rɨni dho ná longa vi nzá addudho?

¹⁴ Kpakpalo: Ko nanga di rɨnirɨ kodhó udha djo ró. Fø saa na, ri ka ndie kpakpa ko famu Biblia po nalo. Njaro Yova nzá ngʉ kodhó sala goti ko jieri naribbai ri. Føri ka ndi liri ko nanga di rɨnirɨ. Njati ko chu ko nanga adi rɨni dho nalo nzá ro, ri ka ndi liri kodhó udha bʉni bʉ, ndirigoti ri ka ndi sa ko kana kau sa Yova na. (Yak. 1:7, 8) Ndirigoti føri ka ndi sa ko kʉ ná na ngab’odha maddi gosi ná saa djo.

¹⁵ Mutume Paulo pori gosi ná saa djo ko kʉ ná na ngab’odha kʉ Nanga bbai. (Ebr. 6:19) Nanga adi rili bato tøni vʉvʉ dhi saa na ndirigoti ri adi ri tsotso kó nzɨ bato nanga koni ró. Ro fø Nanga adi nga tsotso kó bato le chi ró ná sheni na nga d’ini nzá ro. Ddiddi dz’cha ka ndi sa nanga le chi ró na sheni naribbai, rɨ le nanga rɨni nari ka ndi sa kodhó udha sa. Ddikpa kee mbudha na ndirigoti ke nanga di rɨnirɨ ro, føri ka ndi liri nzɨ ke u Yova tsoni djo nalo. Njati ko vi kodhó udha vi ró, kodhó ngab’odha maddi adi vivi. Yakobo pori naribbai “rɨ nanga rɨni ná ke kʉ ddiddi jʉnja ro chanja vʉvʉ dze ná dda gru bbai.” (Yak. 1:6) Fø di ná ke ro nga ka ndie hwè na ri!

16. Ko ká ka ko njiri ngba njati ko nanga di rɨnirɨ ro?

¹⁶ Le ka le nji nalo: Nzɨ bba ni nanga rɨni ndirigoti anjiri nidhó udho e kpakpa. Anivʉ bblo kʉ ná lonanga lele. Eliya dhó saa na Yova dzá nrŭ nanga ngʉ adi rɨnirɨ ndima u nalo djo. Eliya pongʉeri kpa ni: “Ni nanga ká ka ndi rɨni njonjo kʉ nalo djo kpø ngba saa djo? Njati rie Yova i kʉ bbʉbbʉ Mungu riro anidyø ke, nde rie Baali ro anira ke ulu!” (1 Fa. 18:21) I ddoro maddi ringani kodi bblo kʉ ná lonanga vʉ lele. Kodho ringani ko di utafiti nji ndiro ko chu nari kʉ Yova kʉ Mungu, Biblia kʉ kedzá lo, ndirigoti Yova dzá Dimu kʉ ke dzá nrŭ. (1 Te. 5:21) Fø ko di rinji ró, ko nanga nzá ka ndi rɨni ri ndirigoti kodhó udha ka ndi ngʉ kpakpa. Njati ko nanga di rɨnirɨ ró, akonziri wazee kó ko tsotso. Njati ko jiri ko b’o kodhó hwè ronga Yova dzá nji kana ró, kodho ringani ko di bblo kʉ ná lonanga vʉ lele!

17. Kodhó kpakpanga ko vi ró, ká ngba lo ka ndi banga?

¹⁷ Kpakpalo: Le thí bʉni nari. Mungu dzá lo ripo: “Njati ni thí bʉni kpakpalo kana ni kʉ ná saa na ró, nidhó kpakpanga ka ndi ngʉ sese.” (Mez. 24:10) Kiebrania nǎ “bʉ le thí bʉni” ná føri na mana kʉ “le vi ledhó kpakpanga vi nari.” Njati ni vi nidhó kpakpanga vi ró, nidhó hwè ma ka ndi vivi ddi.

18. Ngatso le ve ná føri na mana ká kʉ addu?

 ¹⁸ Le ka le nji nalo: Ali ni thí Yova djo nja ke bbʉ kpakpanga nidho ndiro ni ve kpakpa lotso d’e. Kodho ringani koe kpakpanga na nja ko ve mbudha tso d’e. (Yak. 5:11) Yakobo ripo “lee ngatsovedha na” ná føri na mana kʉ le tøni kpakpa mbudha tso ro. Ngatsove ná ke kʉ ddiddi kpakpa kʉ ná sødda bbai, ke ka ndi tøni ndidhó mbubai tsoro ndirigoti ke nzá ka ndi nyi nga ro ri.

19. Mutume Paulo bba ná loroji nǎ ro ká ko ka ko ba ngba somo?

¹⁹ Mutume Paulo bba bblo kʉ ná loroji ko dho kpakpanga le dho nari na ndirigoti ngatsovedha na maddi. Nja saa na, ke ngʉ ndi rr nga kʉ kpakpangana naribbai. Ro ke ngʉ ngatsove dhonalo ke chungʉeri nari kʉ Yova ka ndi bbʉ kpakpanga ndi dho ngba. (2 Ko. 12:8-10; Flp. 4:13) Njati koe nyenyengana ndirigoti ko jiri Yova kó ko tsotso ró, ko ka koe kpakpangana mutume Paulo bbai.​—Yak. 4:10.

20-21. Ko ká ka ko u ngba lo?

²⁰ Kodho ringani ko churi nari kʉ ko bani na ná mbudha nga kʉ Yova bbʉ ko dho ná malipizi ri. Yakobo li ko kpakpa i: “Njati ddikpa lee mbudha kana ro, nzɨ ndi le pori: ‘Mungu i ma mbu’ dhonalo Mungu nzá ka ndi mbuni che kʉ ná lona ri, ndirigoti ke ma nzáddi ka ndi mbu ddikpa le ro maddi ri.” (Yak. 1:13) Fø ko churi nari ka ndi liri ko kana ngae chøchø kodhi ra nǎ Baba na.​—Yak. 4:8.

²¹ Yova nzɨ adi “øni ø ri.” (Yak. 1:17) Kpakpalo dhi saa na, ke kongʉe anziro ngʉe ná Wakristso tsotso, ndirigoti ke ka ndi kó ko tsotso maddi. Anziri Yova bbʉ nyodyu, udha, ndirigoti kpakpanga ni dho. Ke si nidhó sala goti ngʉngʉ. Føri ka ndi liri ni uri nari kʉ, ke ka ndi kó ni tsotso ni b’o nidhó hwè ronga mbudha kana!