1. Yesu unakpa ká pongʉeri bí kʉ ná nrŭ nji addu?

BÍ KɄ ná kpetsikpa ma isɨ nrŭ ma na njingʉe safari Yeruzalemu na, kpa singʉe njonjo kʉ ná bbu nǎ ro ndirigoti kpa ngʉ njonjo kʉ ná luga ti. Ké dho le nanga ka ndi keni nalo njingʉeni fø dyi. Wayaudi kana nja kpa tingʉe lo njonjo nrŭ tsɨ dhó luga nǎ, fø lo kengʉe nrŭ nanga bbo! Ro bbo pli kengʉe nrŭ nanga nalo kʉ fø Wayaudi pongʉe nalo ndirigoti mutume Petro pongʉe nrŭ krʉ dho nalo. Fø nrŭ chungʉeri nari kʉ ndima ka ndima ba gødha njati ndima li ndima dhó udha Yesu djo dhé ró. Fø lo løngʉe bí kʉ ná nrŭ thí ronga bbo. Ndirigoti fø nrŭ dhungʉeri: “Kodho ká ringani ko nji addu?” Petro ngʉngʉe kpadhó logoti: “Anibbari ni kana njale ddiro ba batiso.”​—Mdo. 2:37, 38.

2. I lo nǎ ká kosi ngba lo chu? (Anja ri chuti kʉ ná ji.)

² Føri goti njingʉeni nari ngʉe ké dho le nanga ka ndi keni nalo. Fø dyi 3 000 kʉ ná nrŭ bangʉe batiso, ndirigoti kpa ngʉngʉe Yesu unakpa. Føri kʉ Yesu d’rangʉe ndi unakpa dho ndima nji ná njí tso ngangʉeni nanga. Fø njí ra anzi kpø njʉ nga djo. I ddoro nzá ri ka ndi ka ko tilo ddikpa ke na sese saa kana ndirigoti ke ba batiso théi ri. Ndiro wanafunzi tso si kpø batiso djo d’e, ri ka ndi kó ddo bí. Ddikpa le tsotso le kó ndi ngʉ Yesu unake nari kʉ kpakpa kʉ ná njí, rie ni ni adi Biblia nǎ longaddi nrŭ dho ró, ni chu føri ngba. I lo nǎ kosi ngbaribbai ma ni ka ni kó nidhó mwanafunzi tsotso nari nja ndiro ke tso si kpø batiso djo d’e.

3. Matayo 28:19, 20 nǎ le pori naribbai, kodhó mwanafunzi dho ká ringani ndi nji addu ndiro ndi tso si kpø batiso djo d’e?

³ Batiso ndi ba nari njí, mwanafunzi dho ringani ndi njinjí Biblia nǎ ro ndi chu nalo na. (Azø Matayo 28:19, 20.) Kodhó mwanafunzi di njínji ndi chu nalo na ró, ke kʉ ddiddi “akili dhi ke bbai” Yesu tingʉe lo ndi djo ndidhó loroji nǎ ro, ke bbɨngʉe bbu bbo ndirigoti ke lingʉe ndidhó dzá dherr (musingi) dju djo. (Mt. 7:24, 25; Lu. 6:47, 48) Ko ká ka ko kó kodhó mwanafunzi tsotso ngbaribbai ndiro ke njínji ndi chu nalo na d’e? Akonja 3 ko ka ko njí nalo.

4. Ko ká ka ko kó kodhó mwanafunzi tsotso ngbaribbai ndiro ndi tso si kpø batiso djo d’e? (Anja kisanduku “ Ako nidhó mwanafunzi tsotso ndi li muradi ndi nji ndirigoti ndi njiri d’e.”)

⁴ Ako nidhó mwanafunzi tsotso ndi li muradi ndi nji. Føri ká ko ka ko njí ngbaribbai? Akonja i loroji: Rie da ngana ni ra ri ró, njaro bí ina ni ka ni tøni ndiro ni nja bbo d’ani ná nga d’e. Føri dho ni thí ro nzá ka ndi bʉni ri, rie da ngana ma ni e ra ri ró. Føri bbai mwanafunzi di muradi ro li ndi nji ndirigoti ndi njiri føri bbai ró, ri ka ndi e sʉsʉ ke tso si kpø batiso djo. Njati ni njinjí “Muradi” le ndi ná ngana kʉ nalo na Anji maisha hwè theinga dho! dhi buku nǎ ró, ri ka ndi kó nidhó mwanafunzi tsotso ndi njí maendeleo. Somo tso ni dya nari goti, ad’ra ngbaribbai ma muradi le ndi ná ngana kʉ nalo ka ndi kó mwanafunzi tsotso ndi njinjí ndi chu nalo na nari. Njati ni jiri nidhó mwanafunzi e njonjo kʉ ná muradi na ró, ni ka ni ndi ri “Njari” le ndi ná ngana. Anidi loti bí ina nidhó mwanafunzi na kedhó muradi djo njati ke liri ndi nji sese ddo dho ma inga bí ddo dho ma ró.

5. Marko 10:17-22 ripo naribbai, Yesu ká pongʉeri ddikpa mali dhi ke njí addu ndirigoti addudho?

⁵ Ako nidhó mwanafunzi tsotso ndiro ndi le kpakpa kʉ ndi dho nalo thika d’e. (Azø Marko 10:17-22.) Yesu chungʉeri nari kʉ mali  dhi ke dho ri ka ndie kpakpa ndi dzí ndidhó ritsi nanga. (Mk. 10:23) Ro Yesu pongʉeri fø mali dhi ke dho ke ø ndidhó lo thika ø maisha na. Ká addudho? Dhonalo Yesu jingʉe ke ji. Nja saa na, nzɨ ko adi kodhó mwanafunzi li kpakpa ndi njinjí ndi chu nalo na ri dhonalo ko adi riddi ke nzá d’e ka maendeleo njidha dho ri. Ndiro nrŭ le ndima dhó nyi thika ndirigoti ndima njø ø kʉ ná le ndí ndima dhó maisha na nari ka ndi ko saa bí. (Ko. 3:9, 10) Ro nidi loti nidhó mwanafunzi na ke ka ndi le ndidhó lo thika nari djo ró, njaro ke ka ndi le ndidhó lo thika le maddi. Fø ni rinji nari na ni ridho ni ngaddi ni ke djo.​—Zb. 141:5; Mez. 27:17.

6. Kodho ká ringani ko di kodhó mwanafunzi dhó ngaddidha ko ka ko chu na nalo dhu addudho?

⁶ Ri kʉ bblo ko di kodhó mwanafunzi dhó ngaddidha dhu lo djo. Føri ka ndi kó ni tsotso ni chu nidhó mwanafunzi famu nalo ndirigoti ke u nalo. Njati ni di rinji fø ró, ri ka ndie sʉsʉ ni tilo ke na nzɨ ke adi u nalo djo. Buku Anji maisha hwè theinga dho! nǎ kʉ nrŭ dhó ngaddidha le ka le chu na ná ngadhudha bi. Lorojina, somo 4 nǎ kʉ i ngadhudha: “Ni ká riddi Yova adi ndi mbu ngba njati ni di njínji ke rodho na ró?” Somo 9 nǎ kʉ i ngadhudha: “Ni ká ka ni jiri ni nzinga ngba lo djo?” Anziro ri ka ndie kpakpa ndidhó mwanafunzi ngʉ fø logoti. Ni ka ni kó ke tsotso ke di ngaddi maandiko djo ndirigoti buku nǎ kʉ ná ji djo.

7. Nja nrŭ djo tilo nalo na ká ko ka ko kó kodhó mwanafunzi tsotso ngbaribbai?

⁷ Nidhó mwanafunzi famu ndi ka ndi njí nalo ngba ró, ako ke tsotso nja nrŭ bani na maisha nǎ nalo chulu ndiro ni li ke kpakpa d’e. Lorojina, njati rie njudha dhi ngana na ke si nari i kʉ kpakpa ke dho ró, adho video Yova ddingʉe nga ma djo, fø lo bani “Atsu” le ndi ná ngana somo 14 nǎ. Ni ka niba fødi nalo Anji maisha hwè theinga dho! dhi buku nǎ “Ane lonanga bbo” inga “Atsu” le ndi ná ngana. * Nzɨ di rine nidhó mwanafunzi nji lo nja le bbai i ni ripo keni ro, “njati rie fø le njiri ró, ni ma ka ni njiri fø ddi.” Abba mwanafunzi vʉ ndidhó lonanga ndi ndi ro. Fønga ringana anitilo fø ke tsotso koe nalo djo, ndiro mwanafunzi njinjí Biblia nǎ mafundisho na d’e. Njaro ni ka ni tilo maandiko djo inga video tilo djo ná ke tsotso koe ná ddikpa lo djo. Rie ngba ri ka ró, ad’ra ngbaribbai ma Yova koe fø ke tsotso nari.

8. Ko ká ka ko kó kodhó mwanafunzi tsotso ndi ji Yova ngbaribbai?

⁸ Ako nidhó mwanafunzi tsotso ndi ji Yova. Ká ngbaribbai? Adi saa ba ni kó ke tsotso ke chu lo bbo Yova dhó sifa djo. Ako nidhó mwanafunzi tsotso ke chu nari kʉ Yova kʉ hwè dhi Mungu ndirigoti ke adi ndi ji ná nrŭ tsotso ko kó. (1 Ti. 1:11; Ebr. 11:6) Adhori mwanafunzi dho kesi faida ba ndi chu nalo nǎ ro njati ke nji njí ri na ngba ró, ndirigoti ad’rari ke dho fø lo nǎ ro ke ba ná faida ridho Yova ji ke ngba. (Isa. 48:17, 18) Njati nidhó mwanafunzi ji Yova ngba ró, ke ka ndi le ndidhó lo thika le maisha nǎ.​—1 Yo. 5:3.

9. Marko 10:29, 30 ripo naribbai, addui ká ka ndi kó ddikpa ke tsotso nja ndi tso si kpø batiso djo d’e?

⁹ Nja mwanafunzi tso si kpø batiso djo d’e, kedho ringani ndi njí kpakpanga bbo. Anziro ko tielo djo ná mali dhi ke bbai, nja  kʉ ná wanafunzi dho nzá ringani ndima ji kimwili nǎ ritsi bbo ri. Njati rie kpa nji ná njí tso nju Biblia nǎ shauri na nzá ró, kpadho ringani ndima ne nja ri. Nja kpa dho ringani ndima bba nzá ji Yova na kau bba. Nja kʉ ná kpa dho familia nă nrŭ nzá jirie Yova dzá Dimu ri, føridho fø nrŭ adi kpa bbabba. Yesu pongʉeri nja nrŭ dho fø lo ka ndie kpakpa. Ro ke pongʉeri ndi unakpa thí ro nzá ka ndi bʉni ri. Fønga ringana Yova si kpa ronga lele kiroho nǎ familia ndi bbʉ kpa dho nari chulu ngba ndima ji kpa ro. (Azø Marko 10:29, 30.) Ni ká ka ni kó nidhó mwanafunzi tsotso ngbaribbai nja ndi ba faida fø bblo kʉ ná kado nǎ ro d’e?

10. Manuel pongʉe nalo nǎ ro ká ni ba ngba somo?

¹⁰ Anji kau nidhó mwanafunzi na. Ri kʉ bblo ni dhori ni ngaddi nidhó mwanafunzi djo. Ká addudho? Anja Manuel po nalo Mexique nǎ ndi kʉ ro. Ke d’ra ngbaribbai ma ndidhó mwalimu kongʉe ndi tsotso nari Biblia nǎ lo ndi ngʉ jifunza ná saa na. Ke pori i: “Biblia nǎ longa ma ne nari nji, madhó mwalimu ngʉ adi rine ndi chu madhó lo. Føri ngʉ adi rili ma tilo ke na krʉ kʉ nalo djo. Ma ngʉ adi rinja nari kʉ ke ji ma ji.”

11. Ddinga kodi kodhó mwanafunzi ma na nari ká ka ndi kó ke tsotso ngbaribbai?

¹¹ Adi saa ba ni di nidhó wanafunzi na, Yesu ngʉ adi saa ba ndi di ndi unakpa na naribbai. (Yoh. 3:22) Rie ni nidhó mwanafunzi maendeleo nji ri ró, ni ka ni nzi ke nibba ni jø kawa ma ke na, ni nyonga ma ke na inga ni nja Télediffusion ma ke na. Njati kedhó familia nǎ nrŭ di bbobbo ddo má ná saa na ni nzi ke ni bba ró, føri ka ndi bbʉ hwè bbo ke dho. Kazibwe pori i Uganda nǎ ndi kʉ ro, “Madhó mwalimu ma na ko ngʉ adi di ndirigoti Biblia nǎ longa ma ngʉ adi ne nari kongʉe ma tsotso ma chu lo bbo Yova djo. Ma njangʉe ngbaribbai ma Yova adi ndidzá nrŭ ronga b’o nari ndirigoti ngbaribbai ma kpa kʉ hwè na nari. Føri i kʉ maisha nǎ ma jingʉe nalo”

12. Kodho ká ringani kodi si njonjo kʉ ná wahubiri na kodhó funzo dhi ngana addudho?

 ¹² Anzi njonjo kʉ ná wahubiri funzo dho. Nja saa na ko ka ko njari, ri kʉ bblo kodi ra ddiro funzo ongoza inga kodi ra ddikpa le na dhé funzo dhi ngana. Ni mai ko rinji fø nari kʉ dhʉdhʉ ro, ri ka ndie bblo kodi si nja kʉ ná wahubiri na nja ke ba faida bblo d’e. Moldova nǎ di ná le-djo Dmitrii pori i, “Ma dhi ngana ngʉ adi si ná wahubiri ngʉ adi lod’ra njonjo kʉ ná chulu, føri kongʉe ma tsotso ma chu ngbaribbai ma ma ka ma njinjí ma chue nalo na njonjo kʉ ná chulu nari. Njudha dhi ngana ma singʉe ya kwanza ná saa na, ma na nzá do tangʉeri dhonalo bí ma njangʉe nari ngʉe chu ma chu ná le-djoi ma, le-vei ma na.”

13. Ká addudho kodho ringani ko kó kodhó mwanafunzi tsotso ndiro ndi si njudha dhi ngana d’e?

¹³ Ako nidhó mwanafunzi tsotso ndi di si njudha dhi ngana. Ká addudho? Føri kʉ madha le bbʉ Mungu dho ná chu dhonalo Yova jari ndidzá nrŭ dho nrŭ di ndima tso nju ddinga na. (Ebr. 10:24, 25) Føri djolu pli ko djoi ma ko vei ma na kʉ kodhó kiroho nǎ familia. Njudha dhi ngana koé kpa ma na ná saa na, føri kʉ ddikpa dza nǎ ko nju kotso nyǒ dho naribbai. Ni di nidhó mwanafunzi tsotso kó ndi si njudha dhi ngana ró, føri na ni ke tsotso kó ndiro ke tso si kpø batiso djo d’e. Ro njaro njudha dhi ngana kesi nari ka ndie kpakpa ke dho. Nde buku Anji maisha hwè theinga dho! ká ka ndi kó ke tsotso ngbaribbai nja ke si fø kpakpalo djolu d’e?

14. Ni ká ka ni njiri ngba ndiro nidhó mwanafunzi di si njudha dhi ngana d’e?

¹⁴ Anjinji buku Anji maisha hwè theinga dho! nǎ somo 10 na ndiro ni kó nidhó mwanafunzi tsotso d’e. I buku vʉ nari njí le pongʉeri nja kʉ ná wahubiri njinjí fø somo na nja ndima kó ndima dhó wanafunzi tsotso ndima si njudha dhi ngana d’e. Kpa pori nari kʉ ri koe ndima tsotso bbo, ndirigoti rili kpa kó ndima dhó mwanafunzi tsotso ndiro kpa si njudha dhi ngana d’e. Nzɨ bbari ni si kpø somo 10 djo ndiro ni d’rari ke si njudha dhi ngana d’e. Funzo tso ni nga ná saa na, anzi ke ke si njudha dhi ngana ndirigoti adi ringa no ke dho ke si njudha dhi ngana. Wanafunzi adi bani njonjo kʉ ná kpakpalo na. Aneri ni chu nidhó mwanafunzi dhó loji nalo, ndirigoti achu ngbaribbai ma ni ka ni kó ke tsotso nari. Njati kesi théi nzá ma njudha dhi ngana ró, nzɨ bba ni thí bʉni adi ngatsovedha na ndirigoti ni di ke nzi ngodhé njudha dho.

15. Addui ká ka ndi liri kodhó mwanafunzi nji do?

¹⁵ Ni ká no Yova dzá Dimu ni ngʉ nari nji ni do ngʉ nji nari nga ngba? Njaro ni ngʉ adi ni mbu nzá ka ndi d’ralo nrŭ dho nyumba kwa nyumba naribbai. Njaro ni do ngʉ adi nji nidhó kau ma, nidhó familia nǎ nrŭ ma na ngʉ adi nidhó lo gʉgʉ nari dho. Njati rie fø ró ni ka ni famu ngbaribbai ma nidhó mwanafuzi ndi mbu nari ngba. Yesu pongʉeri fø di ná do ka ndi nji nja nrŭ ngba. Ke lingʉe kpa kpakpa ndiro nzɨ do cho kpa ronga tso Yova dho ndima njínji nari ro d’e. (Mt. 10:16, 17, 27, 28) Yesu ká kongʉe ndi unakpa tsotso ndima si do djolu ngbaribbai? Ndirigoti ni ká ka ni dyø kedhó loroji ngbaribbai?

16. Ko ká ka kó kodhó mwanafuzi tsotso ngbaribbai ndiro ndi d’ra ndi chu nalo nrŭ dho d’e?

¹⁶ Ako nidhó mwanafunzi tsotso ndiro ndi d’ra ndi chu nalo nja nrŭ dho d’e. Njaro Yesu unakpa na do tangʉe ke chongʉe kpa lod’radha dho ná saa na. Ro Yesu kongʉe kpa tsotso ndiro kpa chu lo kpa d’ra ná nga, ndirigoti ngba lo ma kpa ka ndima d’ra nari d’e. (Mt. 10:5-7) Yesu ká ni ka ni dyø ngbaribbai? Ako nidhó mwanafunzi  tsotso ndiro ke chu ngba ga ma ndi ka ndi d’ralo nari d’e. Lorojina, ni ka ni dhuri ke tso, ke ká chu Biblia nǎ lo ji ndima chu ná nrŭ ro ngba. Rie fø ró ako ke tsotso Biblia nǎ dhʉdhʉ kʉ nalo na ndiro ke chu ngbaribbai ma ndi ka ndi d’ralo nja nrŭ dho nari d’e. Ni ka ni tilo buku Anji maisha hwè theinga dho! nǎ kʉ ná i lo djo “Nja nrŭ adi ripo” ndirigoti “Njale ka ndi dhuri.” Fø ni rinji ná saa na, ako nidhó mwanafuzi tsotso ndi chu ngbaribbai ma ndi ka ndi ngʉ nrŭ dhó logoti Biblia chulu ndirigoti heshima na nari.

17. Matayo 10:19, 20, 29-31 nǎ kʉ lo na ká ko ka ko njinjí ngbaribbai nja ko kó kodhó mwanafunzi tsotso ndi li ndi thí Yova djo d’e?

¹⁷ Ako nidhó mwanafunzi tsotso ndi li ndi thí Yova djo. Yesu d’rangʉeri ndi unakpa dho Yova ka ndi kó kpa tsotso ko dhonalo ke ji kpa ji. (Azø Matayo 10:19, 20, 29-31.) Aliri nidhó mwanafunzi churi nari kʉ Yova ka ndi kó ke tsotso ngba. Ni ka ni kó ke tsotso ke li ndi thí Yova djo sala ni nji ke na kedhó lo djo nari chulu. Franciszek pori i Pologne na ndi kʉ ro. “Madhó mwalimu ngʉ adi sala ndi nji ná saa na madhó muradi djo ma loti ddi,” “Ma njangʉeri Yova madhó mwalimu dhó sala goti ngʉ ná saa na, ma ma ngangʉe sala njidha tso ddi. Ma njangʉe Yova ma tsotso kó nari njí dhi ngana ma ngʉ rusha kó asamble dho ndirigoti njudha dho ná saa na.”

18. Yova ká adi ndi mbu ngba walimwu kʉ ná Wakristo nji ná njí dho?

¹⁸ Yova adi ngaddi bbo kodhó mwanafunzi djo. Ke chu ngbaribbai ma mwalimu kʉ ná Wakristo adi kpakpa nji nja ndi ma kó nrŭ tsotso ndiro ndi ma kana ngae chøchø ke na ndirigoti ke jirie kpa bbo fø lodho. (Isa. 52:7) Njati rie nga ma funzo kʉ nidhó ri ró, ni ka ni kó Biblia nǎ lo jifunza ná wanafunzi tsotso ndima tso si kpø batiso djo, nja kʉ ná wahubiri goti ni mba lod’radha dhi njí kana nari chulu.