1. Ri ká ngani ko njí addu ndiro ko gøgø Yova dzá ddo dyi nǎ d’e?

 BIBLIA di loti “Yova dzá ddo” djo ró, føri e Yova si lod’i ndidhó mbubai djo ndirigoti ke si ndidzá ndrŭ gø ná ddo le d’ra ri. Drrdrr, Yova d’ingʉe lo nja ndrŭ tsɨ djo. (Isa. 13:1, 6; Eze. 13:5; Sef. 1:8) Kodhó i saa na, “Yova dzá ddo” tso si ngani politiki nǎ bbobbonga si Babiloni sa ná saa na ndirigoti ri tso si dyani Armagedoni dhi vita na. Ndiro ko gøgø fø “ddo” dyi d’e, ringani ko tayarisha ko kpadjo nga djó ro dhé. Yesu pongʉeri, ri nzá ngani ko é tayari dhé “bbò mbudha” dho ri, ro ri ringani ko “rá anzi tayari” ko kʉ ri dho ro.​—Mt. 24:21; Lu. 12:40.

2. Ká addudho ko ka ko ba faida 1 Watesalonike nǎ ro?

² Mutume Paulo ndingʉe Watesalonike nǎ Wakristo dho ná ya kwanza barua nǎ, ke tingʉe lo bí kʉ ná loroji djo ndiri kó Wakristo tsotso ndima é tayari Yova dhó lod’idha dhi bbò ddo dho d’e. Paulo chungʉeri nari kʉ fø ddo nzá ka ndi sie thei fø saa na ri. (2 Te. 2:1-3) Godhé, ke jangʉeri ndi djoi dho, kpa tayarisha ndima fø ddo dho bbʉ (kesho) sisi nari bbai ndirigoti ko ma ka ko njinjí ddi fø shauri na. Akonja ke tungʉe nanga ná lo: (1) ngbaribbai ma Yova dzá ddo ka ndi sie si nari djo, (2) ie ma i ká si gø nzɨ fø dyí nari djo ndirigoti (3) ngbaribbai ma ko ka ko tayarisha ko ndiro ko si gø fø dyi d’e nari djo.

3. Yova dzá ddo ká si si gbʉ dhi ke adi si kuna nari bbai ngbaribbai? (Anja ji maddi.)

³ “Gbʉ dhi ke adi si kuna nari bbai.” (1 Te. 5:2) Føri kʉ ngbaribbai ma Yova dzá ddo si si nari nanga le tu na ná gbo  kʉ ná lo kana ya kwanza ri. Bí ina gbʉ adi lo nji lele ndirigoti kpa adi si kuna nzá ndrŭ ka ndima d’i ndima utso ná saa na. Yova dzá ddo maddi si kʉ si chʉ nzá djo bí kʉ ná ndrŭ ddinga ná saa na. Bbʉbbʉ Wakristo dho maddi fø ddo ka ndi si si chʉ nzá djo kpa ddinga ná saa na. Ro, njonjo chelo dhi ndrŭ ró ro, ko nzɨ si sadha ro ba ri.

4. Yova dzá ddo ká si kʉ si lɨnga dhi le ngba gø ná saa na le adi ba ná nzadha bbai ngbá chu nǎ?

⁴ “Lɨnga dhi le ngba gø ná saa na le adi ba ná nzadha bbai.” (1 Te. 5:3) Isɨle nzá ka ndi chu ndi ká si ngba gø ngbá saa na ma nari ri. Ro, le ka ndi uri u ndi si ngba gø nì dhé. Ngba le gø ná saa na, ri ka ndi si chʉ si nari bbai, le ka ndi nzani nza ndirigoti føri tso ro nzá ka ndi choni ri. Føri bbai, ko nzá chu Yova dzá ddo si si ná dyí nga ma ndirigoti saa ro maddi ri. Ro, ko churi ri si si ngo ndirigoti Mungu si lod’i chelo dhi ndrŭ djo ná ddo si si chʉ ndirigoti kpa nzɨ si ri tso ro nyi ri.

5. Bbò mbudha ká kʉ bbʉtso nga bbai ngbá chu nǎ?

⁵ Ddiddi bbʉtso nga bbai. Paulo dhó ya tatu loroji tilo ki kuna ngad’u ná gbʉ dhi kpa dhó loroji djo. Ro, iga Paulo ddi Yova dzá ddo bbʉtso nga na. (1 Te. 5:4) Kuna ra ngad’u ná bandi nzá ka ndi d’i ngbaribbai ma saa bbí nari utso ri. Nzá nga kpa ddi ro, nga ka ndi bbʉ kpa ro ndirigoti kpa utso ndrŭ ka ndima d’id’i. Gbʉ dhi kpa bbai di titinga nǎ nzɨ ndima Mungu nyǒ tho ná lo nji ro ná kpa utso si d’ini d’i bbò mbudha dhi saa na. Fø kpa ró ro njonjo ko ka ko é tayari nzá tho Yova nyǒ ná nyi ko pʉ ko ró ro nari na ndirigoti anzi ko ra “bblo kʉ ná lo ma, chø kʉ ná lo ma, bbʉbbʉ kʉ ná lo ma na ko nji nari na.” (Efe. 5:8-12) Føri goti Paulo tilo aro kʉ ná loroji djo ndiri na ndi tilo nzɨ si gø ná ndrŭ djo d’e.

6. Njʉ ká bí kʉ ná ndrŭ ddoddo ngbá chu nǎ? (1 Watesalonike 5:6, 7)

⁶ “Ddoddo ná ndrŭ.” (Azø 1 Watesalonike 5:6, 7.) Paulo ddingʉe nzɨ si gø Yova dzá ddo dyi nǎ ná ndrŭ ddoddo ná ndrŭ na. Kpa nzɨ adi ndima kuso lu njini ná lo inga ngbaribbai ma saa bbí nari utso ro d’i ri. Føri dho, kpa nzá ka ndima chu bbo na mana kʉ ná lo njini ná saa inga ndima gba ndima tso ri na ri. Njʉ bí kʉ ná ndrŭ kʉ ddoddo ná ndrŭ bbai. (Ro. 11:8) Kpa nzɨ adi ko di “ngasini ná saa nǎ” ndirigoti bbò mbudha sisi karrnga goti nari dhǒ ná lo u ri. Dz’ djó lo thika øni ná saa na, bí kʉ ná ndrŭ adi Pidhinga dzá hwè lo-i uu. Ro, bí kʉ ná ndrŭ ddoddo dhé da ndima daeni nari rɨngana. Ngbà mai nja kpa chu lo lod’idha dhi ddo djo ro, kpa adi riddi fø ddo kʉ da go. (2 Pe. 3:3, 4) Ro, krʉ ddo ró ri kʉ bbo na mana kʉ ná lo ko di krr.

7. Sa Mungu si sa ná ndrŭ ká le ddi wa rɨ ná ndrŭ na ngbaribbai?

⁷ “Wa rɨ ná kpa.” Mutume Paulo ddingʉe sa Mungu si sa ná ndrŭ wa rɨ ná ndrŭ na. Wa rɨ ná ndrŭ nzɨ adi ndima kuso lu njini ná lo ro chu ri ndirigoti føri adi rili kpa vʉ lonanga ngadhi nyodyu ro. Føri bbai, chelo nji ná ndrŭ nzɨ adi ngarr Mungu ja ná lo dho ri. Kpa vʉ nari kʉ sadha dhi ngana ndima mba ná chu. Ro, Wakristo dho le ripo kpa é bblo kʉ ná ngaddidha na. (1 Te. 5:6) Biblia nǎ lo djo tilo ná ddikpa ke pori nari kʉ, bblo kʉ ná ngaddidha na kʉ ná ke e “ko ndi jotso ko ro ndirigoti nzɨ do ndi nji ro. Ke adi ngaddi bblo ndiro ndi vʉ lonanga bblo d’e.” Ká addudho ringani ko é ko ko jotso ko ro? Ndiro nzɨ ko tsu ko politiki nǎ lo na inga dz’ djó nja lo na ró. Ddiddi Yova dzá ddo si chøchø nari bbai ndrŭ ka ndima ra anzi ko ndima cho ko gba ko tso fø lo na d’e nari na. Godhé, ringani nzɨ rid’o ko nanga fø di ná lo banga ró ko si nji ná lo dho. Mungu dhó roho takatifu ka ndi kó ko tsotso ko é bblo kʉ ná ngaddidha na ndiro ko vʉ lonanga bblo d’e.​—Lu. 12:11, 12.

8. Ddiddi 1 Watesalonike 5:8 dhori nari bbai, ko tsotso ka ndi kó nari ká kʉ ngbá sifa ndiro ko é krr d’e? (Anja ji maddi.)

⁸ “Akotho le badjo ronga adi b’o ná ritsi . . . ndirigoti . . . kaske.” Paulo ddi ko tayari kʉ ndirigoti b’lo tho ndima ronga vita dho ná sødda na. (Azø 1 Watesalonike 5:8.) Ri adi ngani sødda e tayari là njidha dho krʉ saa ró. Ringani ko maddi é føri bbai. Ko e tayari Yova dzá ddo dho le badjo ronga adi b’o ná udha ma, jidha ma na ndirigoti ngab’odha dhi kaske ko thó nari chulu. Fø sifa ka ndi kó ko tsotso bbo pli.

9. Kodhó udha ká adi ko ronga b’o ngbaribbai?

⁹ Le badjo ronga adi b’o ná ritsi ngʉ adi sødda thí ronga b’o nari bbai, udha ma, jidha ma na adi ko thí mufano dhi ri ronga b’o. Ri ka ndi kó ko tsotso ko rá anzi Mungu dho ko njínji nari na ndirigoti ko dyø Yesu. Udha adi ko tsotso kó ko uri nari kʉ Yova si ko kobe bbʉbbʉ ko ndi ne ko thí nǎ ro krʉ nari dho. (Ebr. 11:6) Ri ka ndi cho ko ronga ko tøni chi ko dho chutso ddá ná ke Yesu dho njati rie mbudha tso ma ko ve ri ró. Ko ka ko li kodhó udha kpakpa ndiro ko hwini ko bani na ná kpakpalo tso ró d’e. Føri ko ka ko njí kodhó i saa na chi tøni upinzani tso ró ma, mbø dhi kpakpalo tso ró ma ná ndrŭ dhó loroji djo ko lochu nari chulu. Ndirigoti ko ka ko pʉ kimwili nǎ ritsi le ji bbo nari na ka ndi tsú ko ná mutego ko ró ro, sʉsʉ ngʉngʉe ndima dhó maisha ndiro ndima li Pidhinga anziro  d’e ná ndrŭ dhó loroji djo ko lochu nari chulu. b

10. Mungu ma, ko lai ndrŭ ma na ko ji nari ká adi ko tsotso kó ngbaribbai ko ve ngatso d’e?

¹⁰ Jidha kʉ bbo na mana kʉ ná ritsi ndiro ko di krr ndirigoti ko é bblo ngaddidha na d’e. (Mt. 22:37-39) Mungu ko ji nari adi ko tsotso kó ko rá anzi dhé lod’radha na rie ngbà di ná kpakpalo ma ko ba ri ko nji nari dho ri ró. (2 Ti. 1:7, 8) Ko jirie nzɨ njínji Yova dho ná ndrŭ maddi nari dho, ko adi ra anzi lo ko d’ra nari na, rie telefone chulu ma inga barua chulu ma ró. Ko kʉ ngab’odha na nari kʉ, ddikpa cha ko lai ndrŭ si ndima dhó lo thika øø ndirigoti kpa si bblo lo njidha tso nga.​—Eze. 18:27, 28.

11. Jidha na ko kʉ ko lai Wakristo dho nari ká adi ko tsotso kó ngbaribbai? (1 Watesalonike 5:11)

¹¹ Ko jirie ko djoi ma, ko vei ma na maddi. Ko adi jidha dhǒ ko “iso ko pɨ ko kana ndirigoti kpakpa ko ko li ko kana nari chulu.” (Azø 1 Watesalonike 5:11.) Ddiddi bbasødda adi ndima tsotso kó ndima kana vita dhi ngana nari bbai, ko adi ko li kpakpa ko kana. Bbʉbbʉ dhé, ddikpa sødda ka ndi vo ndi lai ke ronga vo maddi vita dhi ngana, ro ri nzá ke ka ndi njí ndá ri. Føri bbai, ko nzá ka ko njí chelo ro ndá ko djoi ma, ko vei na ró inga ko wø ko be ri. (1 Te. 5:13, 15) Føri kina ko adi jidha dhǒ heshima ko bbʉ kutaniko nǎ lo dho chutso ddá ná kpa dho nari na. (1 Te. 5:12) I barua Paulo ndingʉe ná saa na, Tesalonike nǎ kutaniko nzá d’engʉe cho ro nji ddikpa maddi ri. Njaro fø kutaniko nǎ wazee ngʉe nzá ndima d’e lochu bbo ro ndirigoti njaro kpa ngʉ adi kosa ro ma nji ddi. Nì mai ri ngʉe føro, ringangʉeni le bbʉ heshima kpa dho. Ddiddi bbò mbudha kʉ chøchø nari bbai, ri si ngani ko li ko thí wazee djo njʉnga djolu ndiro kpa ddá chutso ko dho d’e. Njaro nzá ko ka ko ba chutsoddadha thei Lo dho chutso ddá ná Baraza dhó ro ndirigoti tawi dhó ro ri; føri dho i ri kʉ bbo na mana kʉ ná lo ko di jidha dhǒ ndirigoti heshima bbʉ wazee dho njʉ. Rie ngbá lo ma banga ró, akodi krr, nzɨ ko di ko thí li kpadhó kosa djo, ro akodi ko thí li Yova chutso ddá Yesu chulu chi tøni ná fø kpa dho nari djo.

12. Kodhó ngab’odha ká adi kodhó ngaddidha ronga b’o ngbaribbai?

 ¹² Ddiddi kaske adi sødda djǒ ronga b’o nari bbai, gødha djo ko kʉ na ná ngab’odha adi kodhó ngaddidha ronga b’o. Kpakpa kʉ ná ngab’odha chulu, ko ka ko uri nari kʉ i dz’ adi bbʉ ná ritsi na mana ro nga kʉ ri. (Flp. 3:8) Kodhó ngab’odha adi ko tsotso kó ko di ko ko jotso ko ro ndirigoti nga nǎ do ro. Afrique nǎ adi njínji ná Wallace ma, Laurinda ma na njangʉe fø lo dzá bbʉbbʉnga nja. Yenga gbo kana kpa krʉ dhó gø dhi ndrŭ ro chengʉeni ddi ddi. Korona dzá lo dho, ri ro nzá kangʉe kpa ngʉ ndima dhó familia kana ri. Wallace ndingʉeri: “Gadha dhi ngab’odha ko ma tsotso nzɨ ma ddinga ngbaribbai ma kpadhó ya mwisho ddo ngʉe i dz’ djó nari djo, ro ngbaribbai ma kpadhó ya kwanza ddo sie ø dz’ djó nari djo. Fø ngab’odha adi rili ma é ko ma jotso ko ro njati ma é vodha na inga ma di ma mbu vivi ma ró ndrŭ nari bbai ró.”

13. Ko ká ka ko njiri ngbǎ ndiro ko ba roho takatifu d’e?

¹³ “Nzɨ ni dhe roho dzá kazz.” (1 Te. 5:19) Paulo ddingʉe roho takatifu ko nǎ rø ná kazz na. Ko ba Mungu dhó roho takatifu ná saa na, ko e bidii na ndirigoti hwè na bblo lo njidha dho ndirigoti føri adi kpakpanga bbʉ ko dho ndiro ko njinjí Yova dho d’e. (Ro. 12:11) Nde, ko ká ka ko njiri ngbǎ ndiro ko ba roho takatifu d’e? Ko ka ko nzi roho takatifu, ko zø Biblia ndirigoti ko gba ko tso kedhó roho chutso ddá dho ná tengenezo na. Fø ko rinji nari ka ndi kó ko tsotso ko é “roho takatifu dzá tunda na.”​—Gal. 5:22, 23.

14. Ri ká ngani ko pʉ ngbá lo ko ró ro ndiro ko rá anzi Mungu dhó roho takatifu ko ba nari na d’e? (Anja ji maddi.)

¹⁴ B’lo Yova bbʉ ndidhó roho takatifu ko dho ró, ringani ko é krr ndiro “nzɨ ko dhe roho takatifu dzá kazz ró.” Mungu adi ndidzá roho takatifu bbʉ ngbà dhó ngaddidha ma, nyi ma na tsetse ná ndrŭ dho dhé. Ke ka ndi bba ndidhó roho ndi bbʉ ko dho  nari tso bbá njati ko di ra anzi nzá tsetse ná lo djo ko ngaddi nari na ndirigoti ko di nga kʉ bblo ná lo nji ró. (1 Te. 4:7, 8) Føri kina nja ko ba roho takatifu d’e, ringani “nzɨ ko di unabi nǎ kʉ ná lo be pa.” (1 Te. 5:20) “Unabi nǎ lo” le nzǐ iga nari kʉ Mungu bbʉ ko dho ndidzá roho takatifu chulu ná lo, føri tsu ndi nǎ Yova dzá ddo ma, ko di nǎ ná i saa djo tilo ná lo ma na. Ri nzá ngani ko di riddi nari kʉ, Yova dzá ddo inga Armagedoni ka ndi si b’lo ko dhe ro ri. Føri rɨngana ko adi riddi nari kʉ fø ddo si kʉ si karrnga goti inga ko adi fø ddo ngano krʉ saa ró “Mungu ró le thí b’a nari dhǒ ná lo ko nji” bbo krʉ ddo ró ndirigoti ko rili kodhó nyi é bblo nari chulu.​—2 Pe. 3:11, 12.

15. Ko ká ka ko njiri ngbǎ nzɨ nga kʉ chø ná lo ma, gó dhó ro si ná propagande ma na sha ko ró? (1 Watesalonike 5:21)

¹⁵ Karnga goti, Mungu dhó wapinzani si rid’ra ɨ: “Ngoi ma, b’odidha ma na!” (1 Te. 5:3) Gó chutso ddá dho ná propagande si lili dz’ djo, nari si bí kʉ ná ndrŭ sha. (Ufu. 16:13, 14) Nde, kodhó lo ká si di ngbǎ? Ko djǒ nanga ro nzɨ fø lo si ngbʉri njati ko di “krʉ kʉ ná lo nanga ne bblo” ngbà ró. (Azø 1 Watesalonike 5:21.) Kigiriki nǎ le tu “lo nanga le ne” nari nanga nari ma tso njunju ngbaribbai ma ndrŭ adi or ma, kuivre ma na nanga nja ndiro ndima chu ri ká kʉ bblo i nì nari d’e nari na. Føri bbai, ringani ko di rr ko rr inga zø ko zø ná lo nanga ne bblo ndiro ko chu ri ká kʉ bbʉbbʉ i nì nari d’e. Føri ngʉe bbo na mana ngʉe Watesalonike nǎ ndrŭ dho ná lo ndirigoti ri na mana ka ndi é ko dho ma bbo ddi ddiddi bbò mbudha kʉ chøchø nari bbai. Che dhé ko ue nja ndrŭ po ná lo nari rɨngana, ko adi njínji kodhó ngaddidha dhi kpakpanga na ndiro ko nja zø ko zø ná lo ma, rr ko rr ná lo ma na tso ká nju ngbà Biblia ma, Yova dhó tengenezo ma na po ná lo na nari d’e. Njati ko njiri fø ró, ko nzá ka ko bbari ko djǒ nanga ro ngbʉni gó dhó ro si ná ddikpa propagande dho maddi ri.​—Mez. 14:15; 1 Ti. 4:1.

16. Ko ká kʉ bblo kʉ ná ngbá ngab’odha na ndirigoti ko ká vʉri ko njí addu?

¹⁶ Ko churi chu Yova dzá ndrŭ si dada bbò mbudha lu. Ro, ko nzá chu bbʉ ká lo si kʉ di ngbaribbai ma nari ro ri. (Yak. 4:14) Føri dho, njati ko dada ma bbò mbudha lu inga ko dhe ri si nari njí ma ró, ko kobe sie cho ró nŭnŭ di ná shinga njati ko tøni chi ngbà ró. Ché na le d’ri ná kpa si di Yesu ma na ra nǎ. Nja chembø si di dz’ djó paradiso nǎ. Akobbari ko krʉ li ko thí kodhó bblo pli kʉ ná ngab’odha djo ndirigoti akodi tayari Yova dzá ddo dho!