Skip to content

Skip to table of contents

LONGANEDHA DHI RI 26

Ni ká ka ni ddi longa nrŭ dho ndiro kpa ngʉ Yesu unakpa bbʉbbʉ?

Ni ká ka ni ddi longa nrŭ dho ndiro kpa ngʉ Yesu unakpa bbʉbbʉ?

“Ri kʉ Mungu i . . . adi tamaa bbʉ ndirigoti kpakpanga bbʉ ndiro ni njinjí d’e ri.”​—FLP. 2:13.

DYI 64 Kuyashiriki Mavuno Kwa Furaha

RI NǍ LE SI CHU NALO *

1. Yova ká njingʉe ngba lo ni dho?

NI KÁ ngʉngʉe Yova dzá Dimu ngbaribbai? Njaro ya kwanza ni rrngʉe “hwè dhi lo i” nidzá gødhi nrŭ dhó ro, nilai njí dhi ke dhó ro inga nilai darasa nǎ ke dhó ro, inga nyumba kwa nyumba nrŭ lod’ra nari chulu. (Mk. 13:10) Føri goti ddikpa ke njingʉe kpakpanga bbo ndiro ndi ddi Biblia nǎ longa ni dho d’e. Fø funzo chulu ni jingʉe Yova ndirigoti ni chungʉeri nari kʉ ke ma ji ni ddi. Yova lingʉeri ni chu bbʉbbʉlo ndirigoti ni ngʉ Yesu Kristo unake, føri dho ni kʉ choro nŭnŭ di ná shinga dhi ngab’odha na. (Yoh. 6:44) Bbʉbbʉ dhé ni po mbai bbo Yova chongʉe ddikpa ke ronga ndi ddi bbʉbbʉlo ni dho ndirigoti ke ungʉeri ni ngʉ ndidzá njí dhi ke nari dho.

2. I lo nǎ ká kosi loti ngba lo djo?

2 Ko chu bbʉbbʉlo nari dho, kodho ringani ko kó nja nrŭ tsotso ndima nju ndima tso ko ma na ndiro ndima bbi shinga dhi chulu d’e. Ri ka ndie dhʉdhʉ ko d’ralo nrŭ dho. Ro ri ka ndie kpakpa ko nga Biblia nǎ funzo tso nrŭ na inga ko ddi Biblia na longa nrŭ dho. Ni ká adi ni mbu føri bbai? Njati rie fø ni adi ni mbu ri ró, i lo nǎ nja kʉ nalo ka ndi kó ni tsotso ko. Kosi loti ko ronga adi cho nalo djo nja ko njí nrŭ wanafunzi d’e. Kosi ngbaribbai ma ko ka kosi ko ronga tso adi cho ndiro nzɨ ko ddi Biblia na longa nrŭ dho ró nalo nja. Ya kwanza, akonja addudho ma kodho nzá ringani koe hwè lo i d’ra ná kpa dhé ri, ro hwè lo i ddi nrŭ dho ná kpa nari.

YESU JANGɄERI KO D’RALO NDIRIGOTI KO DDI LONGA

3. Ko ká adi lod’ra addudho?

3 Yesu ngʉe dz’ djó ná saa na, ke bbʉngʉe aro nǎ sehemu kʉ ná njí ndi unakpa dho. Ya kwanza, ke pongʉeri kpa d’ra Pidhinga dzá hwè lo i ndirigoti ke dhongʉe ngbaribbai ma kpa ka ndima njiri nari. (Mt. 10:7; Lu. 8:1) Lorojina, Yesu pongʉe ndi unakpa ka ndima nji nalo njati nrŭ u hwè dhi lo i u ma inga nzá ma ró. (Lu. 9:2-5) Ndirigoti ke d’rangʉeri nari kʉ ndi unakpa ka ndima d’rae lo bí kʉ ná nrŭ dho ndirigoti bí kʉ ná nga lu i ke pongʉeri ro, kpa si “ushuhuda bbʉ krʉ kʉ ná nrŭ bbu dho.” (Mt. 24:14; Mdo. 1:8) Nrŭ u hwè dhi lo i u ma, inga nzá ma ró, Yesu pongʉeri ndi unakpa d’ralo Mungu dzá Pidhinga djo ndirigoti ri si nji nalo djo.

4. Matayo 28:18-20 ripo naribbai, Mungu dzá Pidhinga djo ko lod’ra nari ró ro ká ko ka ko njí ngba lo ki?

4 Yesu pongʉe ndi unakpa nji ná njí dzá sehemu ya pili ká kʉ ngba ri? Ke pongʉeri ndi unakpa ddi lo nrŭ dho ndiro nrŭ rrnga krʉ ndi jangʉe nalo dho d’e. Njaro nja nrŭ ka ndima pori Yesu jangʉe lod’radha dhi njí ndirigoti longaddidha dhi nji karne ya kwanza nǎ ngʉe ná Wakristo dho dhé. Nde føri ká kʉ bbʉbbʉ? Nga, Yesu pongʉeri fø bbo na mana kʉ ná njí ka ndi rae anzi kpø kodhó saa djo, “kpø nga sini ná saa djo.” (Azø Matayo 28:18-20.) Ri njani nari kʉ Yesu jangʉe fø lo, ke dhongʉe ndi 500 djolu da ná ndi unakpa dho ná saa na. (1 Ko. 15:6) Ndirigoti Yohana dho Yesu dhongʉe ná nyo nǎ, ke pongʉeri nari kʉ ndi jiri ndi unakpa krʉ kó nrŭ tsotso ndima chulo Yova djo.​—Ufu. 22:17.

5. Ddiddi 1 Wakarintho 3:6-9 ripo naribbai, Paulo ká bbʉ ngba loroji ndiro ndi dho lod’radha dhi njí ma tso nju longaddidha dhi njí na nari d’e?

5 Mutume Paulo ddingʉe nrŭ le nji wanafunzi nari nyǒ zʉdha dhi njí na, kodho nzá ringani ko zʉ nyo tsɨ dhé ri. Ke pongʉeri Wakorintho dho: “Ma zʉri zʉ, Apolo ddo dda ri djo . . . Ni kʉ Mungu bbɨ ná nza.” (Azø 1 Wakorintho 3:6-9.) Ko kʉ “Mungu dzá nzagʉ” njínji ná kpa. Føri dho ko adi nyǒ tsɨ zʉ lo ko d’ra ná saa na ndirigoti ko adi dda ddo ri djo longa ko ddi ná saa na. (Yoh. 4:35) Ro ko churi nari kʉ Mungu i adi rili ri dhidhi.

6. Longa koddi nrŭ dho ná saa ká ko ka ko njí addu?

6 Ko adi “ni thí kʉ bblo choro nŭnŭ di ná shinga badha dho ná nrŭ” ne. (Mdo. 13:48) Nja ko kó fø kpa tsotso ndima ngʉ Yesu unakpa d’e, kodho ringani ko kó kpa tsotso ndiro (1) kpa famu Biblia nǎ lo, (2) kpa uri ndirigoti (3) kpa njínji Biblia nǎ ro ndima chu nalo na d’e. (Yoh. 17:3; Kol. 2:6, 7; 1 Te. 2:13) Kutaniko nǎ krʉ kʉ ná nrŭ ka ndima kó ø si ná wanafunzi tsotso jidha ndima dho kpadho nari na ndirigoti bblo ndima kpa kó nari na maddi. (Yoh. 13:35) Mwalimu dho ringani ndi ba saa bbo ndi di ndidhó mwanafunzi na ndirigoti ndi nji kpakpanga bbo ndiro ndi kó mwanafunzi tsotso ndiro ke tu “che kʉ ná udha” ndi nǎ ro ndirigoti ke le ndidhó che kʉ ná nyi thika d’e. (2 Ko. 10:4, 5) Ddikpa ke tsotso le kó ndi le ndidhó nyi thika ndirigoti ndi tso si kpø batiso djo, ná føri ka ndi dzi ddo bí. Ro fø le rinji nari na mana kʉ bbo.

JIDHA ADI KORONGA CHO NJA KO NJI NRŬ WANAFUNZI D’E

7. Ko ká adi hwè dhi loi d’ra nrŭ dho ndirigoti longaddi addudho?

7 Ko ká adi lod’ra ndirigoti longaddi nja nrŭ ngʉ Yesu unakpa d’e addudho? Ya kwanza koji Yova nari dho. Njati nidi kpakpanga nji ni d’ralo ndirigoti ni ddi longa nrŭ dho ró, føri na ni ridho ni ji Yova. (1 Yo. 5:3) Addinga i lo djo: Ni adi lod’ra nrŭ dho ni ji Yova nari dho. Nde fø yadha dho ni ngarr nari ká kʉ sʉsʉ? Føri nga kʉ sʉsʉ ri. Ya kwanza ni ngangʉe lod’radha tso ná saa na, ni ká do ngʉ nji? Ni do ngʉ nji o! Ro ni chungʉeri nari kʉ føri kʉ Yesu ja ni njí nalo ndirigoti ni rrngʉe nga rr fø yadha dho. Ndirigoti b’lo ni d’ralo bícha narigoti ringʉe dhʉdhʉ ni dho ninga lod’radha tso. Nde ni ká adi ni mbu ngbaribbai Biblia nǎ longa ddidha djo? Nidi ngaddi følo djo ró, føri ká adi ninga keke? Njaro. Ro njati nidi sala nji ndirigoti nidi rinzi Yova kó ni tsotso ró, ke ka ndi bbʉ kpakpanga ni dho nja ni njí nrŭ wanafunzi d’e.

8. Marko 6:34 ripo naribbai, addui ká ka ndi cho ko ronga ko ddi longa nrŭ dho?

8 Ya pili ko ji kolai nrŭ nari adi ko ronga cho koddi bbʉbbʉlo kpadho. Lorojina, Yesu ma njengʉeni bbo ndi unakpa ma na lod’radha dhi njí kana. Kpa dho ringangʉeni ndima chʉ ndima ronga chʉ, ro birobiro kʉ ná nrŭ singʉe kpa ro. Yesu nrŭ dhi ri zø njingʉe ndirigoti ke ngangʉe “bí kʉ ná” loddidha tso nrŭ dho. (Azø Marko 6:34.) Ke njingʉe njí bbo ngba mai ndi njengʉeni nje ro. Ká addudho? Yesu chungʉe ngbaribbai ma nrŭ ngʉ ndima mbu nari ngba. Ke jingʉeri ndi kó nrŭ tsotso ko dhonalo ke njangʉeri nrŭ nzani nza ndirigoti nrŭ dho loji ngab’odha. Njʉ maddi nrŭ dhó lo kʉ fø. Ni mai kpa njani hwè na kʉ naribbai ndirigoti bblo dhó maisha kʉ naribbai ro. Kpa kʉ ddiddi vivi ná miya bbai nga ndi ró rø ná ke kʉ ro. Paulo pongʉeri fø di ná nrŭ nzá chu Mungu ri ndirigoti nrŭ nga kʉ ngab’odha na ri. (Efe. 2:12) Kpa kʉ “sadha dhi ngana lemba ná chu nǎ”! (Mt. 7:13) Ko di ngaddi kodhó eneo nǎ nrŭ dhó loji ndima chulo Mungu djo nari djo ró, jidha ndirigoti zølo ka ndi cho ko ronga ko kó kpa tsotso ko. Bblo ko ka ko kó nrŭ tsotso ná chu kʉ ko ddi Biblia nǎ longa nrŭ dho.

9. Wafilipi 2:13 ripo naribbai, Yova ká ka ndi kó ni tsotso ngbaribbai?

9 Njaro ni nanga ka ndi rɨnirɨ funzo tso ni nga nja nrŭ na nari dho dhonalo nidho risi ngani ni dzi saa bbo matayarisho dho ndirigoti longaddidha dho. Njati rie fø ni adi ni mbu ri ró, ad’ra ri Yova dho. Anziri ke kó ni tsotso ni ba funzo ndirigoti ni ddi longa nrŭ dho. (Azø Wafilipi 2:13.) Mutume Paulo pongʉeri nari kʉ njati ko nji ná sala tso nju Mungu ji nalo na ngba ró, Ke ka ndi rr ri rr. (1 Yo. 5:14, 15) Ni ka ni u nari kʉ Yova ka ndi kó ni tsotso ngba ndiro nie hwè na longaddidha dhi njí kana d’e.

KO KA KOSI NJA KPAKPALO DJOLU SI

10-11. Njaro addui ká adi rili ni nanga rɨnirɨ Biblia nǎ longa ni ddi nari dho?

10 Ko churi nari kʉ, ri kʉ bblo ko ddi longa nrŭ dho, ro nja saa na ko bani na ná kpakpalo adi rili nzɨ ko d’ralo ko jiri naribbai. Akonja fø kpakpalo kana njari ro ndirigoti ngbaribbai ma ko ka kosi ri djolu nari.

11 Njaro ko nga ka koe kpakpanga na ko nji lo ko jieri naribbai ri. Lorojina, nja kʉ ná wahubiri ngʉ ngó inga kpadhó afya nga kʉ bblo ri. Nde nidhó lo ma ká kʉ fø i? Njati nidhó lo e fø ró, COVID-19 dhi dhe nǎ ro ko ba ná somo kana ro akonja ddikpa ri ro. Ko ra ri utso d’i nari kʉ, ko ka ko ddi Biblia nǎ longa nrŭ dho bblo telefone chulu inga teknolojia dhi nja ritsi chulu! Føri dzá lodho ri ka ndi kaka ni nga funzo tso ndirigoti ni ddi Biblia nǎ longa nrŭ dho ni bbá ro. Ndirigoti nja kʉ ná faida ma kʉ ddi. Nja nrŭ adi riji ndima chu Biblia nǎ lo, ro kpa ngae tayari ko djoi adi lod’ra ná saa na ri. Føri dho kpa ka ndima ba saa bbʉtso inga kuna. Ni ká ka ni thɨ nidhó lo thika nzá nja ni ddi Biblia nǎ longa nrŭ dho fø saa na d’e? Yesu ddingʉe lo Nikodemu dho kuna, føri ngʉe bblo kʉ ná saa ke dho.​—Yoh. 3:1, 2.

12. Addui ká ka ndi kó ko tsotso koe bblo kʉ ná walimu d’e?

12 Njaro ko ka ko ddiri nari kʉ ko nga kʉ uwezo na ko ddi Biblia nǎ longa nrŭ dho ri. Njaro ko ka ko ddiri nari kʉ kodho ringani ko chulo bbo inga koe ufundi na bbo nja ko ddi longa bblo nrŭ dho d’e. Njati rie fø ni adi ni mbu ri ró, anja gbo kʉ nalo nari ka ndi kó ni tsotso ndiro ni u nari kʉ, ni ka niddi Biblia nǎ longa ngba nja nrŭ dho. Ya kwanza, Yova adi ni nja ngba ka ndi ddi longa ná mwalimu bbai. (2 Ko. 3:5) Ya pili, Yesu kʉ ‘bbonga na ra nǎ ndirigoti dz’ djó,’ ke jari niddi longa nrŭ dho. (Mt. 28:18) Ndirigoti ya tatu, ni ka ni uri nari kʉ nja nrŭ ka ndima kó ni tsotso ngba. Yesu lingʉe ndi thí ndidzá Baba ddingʉe ndi d’ra nalo djo ndirigoti ni ma ka ni njiri føi. (Yoh. 8:28; 12:49) Føri djolu pli ni ka ni neri nidhó lod’radha dhi kikundi adi ongoza ná ke ma, bblo chu njí ná painia ma, ni kʉ uzoefu na ná muhubiri ma na kó ni tsotso nja ni ddi Biblia nǎ longa nrŭ dho d’e. Nja ni ngʉ bblo longaddi ná ke d’e ringani ni di fø wahubiri goti mba longa ndima ra ddi nrŭ dho ná saa na.

13. Ká addudho ringani ko chuni lod’radha dhi njonjo kʉ ná ufundi na?

13 Ri ka ndie kpakpa ko njinjí ø ufundi na ndirigoti ø no na. Biblia nǎ longa ko ddi nrŭ dho ná chu thika leni le. Kodhó bbo na mana kʉ lod’radha dho ná buku Anji maisha hwè theinga dho! na ko ra longaddi nrŭ dho nari nji, ringani ko nji matayarisho bblo dhonalo ri na kosi longaddi ná chu kʉ njonjo anziro ko ngʉ rinji nari ró ro. Paragrafu ko zø nari goti ringani ko tilo bbo mwanafunzi na. Longa ko ddi ná saa na ko adi njínji bbo video na ndirigoti teknolojia dhi ritsi na, lorojina JW Library®. Njati rie nzá ni chu ngbaribbai ma ni ka ni njinjí fø ritsi na nari ró, anziri le kó ni tsotso. Ko kʉ nrŭ naridho ko adi riji ko nji lo b’lo na ko chueni anziro naribbai. Rie kpakpa ko chuni ø kʉ nalo na. Ro Yova ma, nja kʉ ná kpa ma na dhó ngatsotso kodha chulu ni ka ni chuni ngba ndirigoti risie dhʉdhʉ ni dho ni ddi Biblia nǎ longa nrŭ dho. Ddikpa painia pongʉeri fø ø ufundi kʉ “bblo mwalimu ma dho mwanafunzi ma na.”

14. Kodi lod’ra nzɨ nrŭ lo u ná eneo nǎ ró, ká ringani ko no ngba lo nga ndirigoti 1 Wakorintho 3:6, 7 nǎ kʉ nalo ká ka ndi li ko kpakpa ngbaribbai?

14 Njaro kodi ná ngana rie kpakpa lenga funzo tso nrŭ na. Nja nrŭ nzɨ adi ndima dyu li kodhó lo ro ri ndirigoti nja kpa adi ri gʉgʉ. Addui ká ka ndi kó ko tsotso ko churi nari kʉ fø di ná nrŭ ka ndima le ndima dhó ngaddidha thika ngba? Achuri nari kʉ nzadha dhi i dz’ djó nrŭ dhó maisha thika adi leni chʉ, føri dzá lo dho njaro anziro ngʉ kodhó lo gʉ ná nrŭ ka ndima le ndima dhó nganjadha thika le ndirigoti kpa ka ndima jiri ndima chulo Mungu djo (Mt. 5:3) Anziro ngʉ kodhó vichapo gʉ ná kpa ka ndima jiri ngba ndima ne Biblia nǎ longa luti. Ko churi nari kʉ Yova kʉ nyǒ tso njudha dhi Bboke. (Mt. 9:38) Ke adi riji ko zʉ ri zʉ ndirigoti ko ddo dda ri djo, ro ke ddiro dhé adi rili ri dhidhi. (1 Ko. 3:6, 7) Ndirigoti kodho ringani ko nonga nari kʉ njati ko ddi Biblia nǎ longa nzá ma nrŭ dho njʉ ró, Yova adi krʉ ko nji ná kpakpanga ronga lele njati nrŭ u kodhó lo u ma inga nzá ma ró! *

ABA HWÈ NRŬ LE NJI WANAFUNZI NARI NǍ RO

Anja ngbaribbai ma kodhó lod’radha dhi njí ndirigoti longaddidha dhi njí ka ndi kó nrŭ tsotso nari (Anja paragrafu 15-17) *

15. Yova ká adi ndi mbu ngbaribbai njati ddikpa le rr bbʉbbʉlo ndirigoti le njinjí ri na ró?

15 Yova adi hwè ba bbo njati ddikpa le chu bbʉbbʉlo ndirigoti le di rid’ra nja nrŭ dho ró. (Mez. 23:15, 16) Yova nanga adi jini bbo ndidzá nrŭ lod’ra ndirigoti longaddi bidii na naridho! Lorojina, ngba mai Coronavirus lønga dz’ djolu gble ro, 2020 nǎ le ddie Biblia nă longa 7 705 765 kʉ ná nrŭ dho ndirigoti 241 994 kʉ ná nrŭ bbʉe ndima dhó maisha batiso chulu Yova dho. Fø ø wanafunzi maddi si Biblia nǎ longaddi bí kʉ ná nrŭ dho ndiro nrŭ ngʉ Yesu unakpa d’e. (Lu. 6:40) Bbʉbbʉ dhé, nja nrŭ dho ko Biblia nǎ longaddi ná saa na, ko adi hwè bbʉ Yova thí dho.

16. Ko ká ka ko li ngba bblo muradi ko nji?

16 Nrŭ le nji wanafunzi ná føri kʉ kpakpa kʉ ná njí, ro Yova dhó ngatsotsokodha chulu ko ka ko ddi longa nrŭ dho ndirigoti ko nji nrŭ wanafunzi. Ko ká ka ko li muradi ro nzá ko nji ndiro ko nga funzo tso ndirigoti ko ddi Biblia nă longa ro ddikpa le dho d’e? Krʉ na ko nju ná nrŭ tsó akodi rinzi ko nga funzo tso kpa na. Nzá ko ddiri ro nrŭ ka ndima u funzo tso u. Akochuri nari kʉ Yova si ko nji ná kpakpanga ronga lele.

17. Ko ká ka ko mbu ko ngba njati ko ddi Biblia nǎ longa nrŭ dho ró?

17 Kodhó bbʉni ná pendeleo kʉ ko d’ralo ndirigoti ko ddi bbʉbbʉlo nga nja nrŭ dho! Fø njí nǎ ro ko adi bbʉbbʉ kʉ ná hwè ba. Mutume Paulo kongʉe bí kʉ ná nrŭ tsotso Tesalonike na ndima ngʉ Yesu unakpa, ke d’ra ngbaribbai ma ndi ngʉ ndi mbu nari i ndi po ri ro: “Kodhó ngab’odha ma inga kodhó hwè ma inga kodho taji ma, kosi ko ma na Bboke Yesu njí ke sisi ná saa na nari ká kʉ addu? Ri ká kʉ nga ni ri? Bbʉbbʉ dhé, ni djotsina ko mani ma ndirigoti ko hwè nji.” (1 Te. 2:19, 20; Mdo. 17:1-4) Njʉ bí kʉ ná nrŭ adi ndima rr fø. Le-ve Stéphanie ma ko nrŭ tsotso bí ndibbá ke ma na nja nrŭ ba batiso d’e, le pori i, “Nrŭ tsotso le kó ndima bbʉ ndima Yova dho nari nă ro le ba ná hwè djolu da ná hwè ro nga kʉ ri.”

DYI 57 Kuwahubiria Watu Wa Namna Zote

^ par. 5 Yova nzá nziri ko tso ko d’ralo dhé nrŭ dho ri, ro ko ddi longa nrŭ dho ndiro kpa njinjí Yesu ja nalo krʉ na d’e. Ko ronga ká addu adi cho nja ko d’ra lo nja nrŭ dho d’e? Lod’radha dhi njí kana ndirigoti longaddidha dhi njí kana ká ko adi bani ngba kpakpalo na? Ndirigoti ko ká ka kosi fø kpakpalo djolu ngbaribbai? I lo nǎ le si fø logoti ngʉ.

^ par. 14 Ndiro ni chu ngbaribbai ma kutaniko na njale ddiro ka ndi kó nrŭ tsotso ndima tso si kpø batiso djo nari d’e, anja bi 3 nǎ Dzamu dhi Munara nă i djŏ ripo nalo, “Kutaniko nǎ nrŭ, aniko Biblia nǎ longa ni ddi dho nǎ nrŭ tsotso nja kpa nji maendeleo kpø batiso djo d’e.”

^ par. 53 JI DJÓ LONGA LE TU NARI: Anja ngbaribbai ma Biblia nă lo ka ndi kó nrŭ tsotso nari: Ya kwanza, ddikpa ke ro ngangʉe ngab’odha na ri dhonalo ke nzá chungʉe Yova ro ri. Føri goti Yova dzá Dimu nju ke na lo ndima d’ra ro ndirigoti ke u Biblia nă funzo tso u. Ke chungʉe Biblia nă ro nalo kongʉe ke tsotso ke bbʉ ndi Yova dho ndirigoti ke ba batiso. Luti ke ma ko nja nrŭ tsotso ddi ndima ngʉ Yesu unakpa d’e. Ndirigoti kpa krʉ shinga hwè nji Paradiso na.