Ni ká churi ngbà?
Drrdrr Babiloni nǎ bangʉeni ná briki ma, ngbaribbai ma le thɨngʉe ri nari ma na ká Biblia kʉ d’ʉ nari dhǒ ngbaribbai?
DRRDRR ritsi djo adi lonangane ná kpa bangʉe drrdrr Babiloni le chingʉe na ná mamilioni kʉ ná briki. Drrdrr ritsi djo adi lonangane ná ke, Robert Koldewey pori fø briki le ngʉ adi bɨ “vile ró ro arugu ngʉe ná furu nǎ, bblo kʉ ná nzz ma, kali ma na ngʉe . . . bbo ná ngana.”
Drrdrr ritsi djo adi longane ná kpa ra riba nari kʉ, Babiloni nǎ bbobbonga na kʉ ná kpa ngʉ adi njinjí fø furu na che kʉ ná lo njidha dho maddi. Bbo zøngʉe historia ma, luga ma na Ashuru nǎ Toronto nǎ Iniversite nǎ ná ke Paul-Alain Beaulieu pori: “Babiloni nǎ ndi ndini ná lo dhori nari kʉ, pi jangʉeri nzá rrnga ndi dho inga nzá bbʉ heshima takatifu ritsi dho ná le dho ringani le bu ndi fø furu na ndirigoti ndi gbɨgbɨ. Loroji na, Pi Nebukadneza djo ndini ná ddikpa lo pori: “Anisa kpa, anibɨ kpa, aniliri kpa gbi ngrungru . . . ngarɨdha dhi furu nǎ . . . Aniliri kpa djó koi chʉ tuu, aniche kpa bbo rø ná kazz na.”
Fø lo Biblia adi zø ná ndrŭ dho Danieli sura 3 nǎ kʉ ná lo ngano. Føga ko rizø Pi Nebukadneza thɨngʉe or dhi bbo pli kʉ ná sanamu Dura nǎ kpere chi ná ngana, Babiloni nǎ vile ró ro arugu. Gbo ngʉe ná Waebrania Shadraki ma, Meshaki ma, Abednego ma na gʉngʉe sanamu nji ndima koni nari ná saa djo, Nebukadneza nanga kangʉeni bbo. Føri dho ke jangʉeri “le ká furu lili sabba ina nì ri e nanga djolu” ndirigoti gbo kʉ ná fø kpetsi kpa le “bungʉe bbo nǎ kazz rø ná furu na.” Ddikpa malaika gøngʉe kpa gø dhe nǎ ro.—Da. 3:1-6, 19-28.
Babiloni nǎ bangʉeni ná briki maddi ridho nari kʉ Biblia kʉ d’ʉ. Ri kana bí kʉ ná ri djó le ndingʉe pi dho le madha bbʉ na ná lo. Fø lo kana ddikpa ndingʉeni ná lo kʉ: “Nebukadneza Babiloni nǎ Pi . . . Pi bbá nga, Ma Bbò kʉ ná Pi chi ndi ro . . . Ma nǎ gø nyopi ri nǎ ngadhi mwisho ro.” Fø lo ma tso njunju Danieli 4:30 nǎ nodha na Nebukadneza pongʉe ná i lo na: “I ri ká kʉ nga ma maro ma chi ná Bbò Babiloni ndiro ri é pi bbá dza madzá kpakpanga ma, madzá klø ma, madzá bbonga dhi kadha ma na dho ri?”