Skip to content

Skip to table of contents

LONGANEDHA DHI RI 29

Ni ká kʉ tayari nì bbò mbudha dho?

Ni ká kʉ tayari nì bbò mbudha dho?

“Anidi tayari.”​—MT. 24:44.

DYI 150 Ane Mungu ni ba gødha d’e

RI NǍ LE SI CHU NÁ LO a

1. Ká addudho ri kʉ nyodyu dhi lo le tayarisha le chʉ adi ngaba ná lo dho?

 NJATI ko tayarisha ko ddikpa ritsi dho ró, føri ka ndi gø kodhó shinga gø. Loroji na, njati chʉ adi ngaba ná lo banga ró, ngbà tayarisha ndima ná ndrŭ dho rie sʉsʉ ndima gø ndirigoti ndima kó nja ndrŭ tsotso. Europe nǎ ndrŭ tsotso adi kó ná ddikpa sosiete pori: “Bblo le tayarisha le nari ka ndi gø shinga gø.”

2. Bbò mbudha dho ká ringani ko tayarisha ko addudho? (Matayo 24:44)

2 “Bbò mbudha” tso si kʉ ngani chʉ. (Mt. 24:21) Ro, bbò mbudha nga sie chʉ adi ngaba njʉ ná nja lo bbai ri, dhonalo ri si nari ko chuchu. Yesu d’rangʉeri ndi unakpa dho kpa é tayari fø ddo dho, ná nga djó ro cho da chøchø 2 000 b’lo. (Azø Matayo 24:44.) Njati ko tayarisha ko ngbà ró, ri sie sʉsʉ ko dho ko ve kpakpa tso si o ná fø saa tso ndirigoti ko kó nja ndrŭ tsotso maddi ndima njiri fø d’e.​—Lu. 21:36.

3. Ngatsovedha ma, zølo ma, jidha ma na ká si ko tsotso ko ngbaribbai ndiro ko é tayari bbò mbudha dho d’e?

3 Akonja ko tsotso ka ndi kó ko é tayari bbò mbudha dho d’e ná gbo kʉ ná sifa. Nde, ko ká si rinji ngbǎ njati le pori ko d’ra lod’idha dhi imba ndirigoti nga kʉ Yova dzá Dimu ná ndrŭ di kodhó lo gʉgʉ ró? (Ufu. 16:21) Ri si ngani ko é ngatsovedha na ndiro ko rrnga Yova dho, chu ko churi ke si ko ronga b’ob’o ro. Ko ká si rinji ngbǎ njati ko djoi vi ndima dhó kimwili nǎ ritsi ro vi inga kpa vi ri krʉ ró? (Hab. 3:17, 18) Kodhó lo si riu ko é zølo na ndiro ko bbʉ kpadhó lo u ná ritsi kpa dho d’e. Ko ká si rinji ngbǎ njati ndrŭ tsɨ gba ndima tso nari si lɨ ta ko tso ro, nari si rili ko gba ko tso ddikpa ngana ko djoi ma, ko vei ma na ddikpa saa dho ró? (Eze. 38:10-12) Kodhó lo si riu ko dhǒ kpakpa kʉ ná jidha kpa dho ndiro ko dá kpakpa tso si o ná fø saa lu d’e.

4. Ringani ko ra anzi ngatsovedha ma, zølo ma, jidha ma na nari ká Biblia dho ngbaribbai?

4 Mungu dzá lo ko li kpakpa ko é ngatsovedha ma, zølo ma, jidha ma na na. Luka 21:19 pori: “Nidhi ngatsovedha chulu ni si nidhi shinga gøgø.” Wakolosai 3:12 pori: “Anitho . . . zølo ni ro.” Ndirigoti 1 Watesalonike 4:9, 10 pori: “Ni dho Mungu ddingʉeri ni jini ji ni kana. . . . Ro, ko rija ni dho le-djoi, anira anzi fø ni rinji nari na ngbà ri ka ná ngatsi.” Fø lo krʉ le ndingʉe dho ná wanafunzi ngʉe ngatsovedha ma, zølo ma, jidha ma na na nì. Nì mai ri kʉ føro, kpa dho ringangʉeni kpa ra anzi fø sifa ndima dhǒ nari na. Ringani ko maddi njiri fø. Akonja ngbaribbai ma anziro ngʉe ná Wakristo dhongʉe fø sifa krʉ nari ka ndi kó ko tsotso nari. Føri goti ko si nja nari kʉ ngbaribbai ma ko ka ko dyø fø kpa nari ndirigoti ko dhǒ ko kʉ tayari nì bbò mbudha dho nari.

ALI NIDHÓ NGATSOVEDHA KPAKPA

5. Anziro ngʉe ná Wakristo ká vengʉe kpakpalo tso ngbaribbai?

5 Anziro ngʉe ná Wakristo dho ringangʉeni ndima ve ngatso. (Ebr. 10:36) Nì mai kpa ngʉ adi bani ndrŭ krʉ adi bani na ná kpakpalo na ro, kpa ngʉ adi bani nja kʉ ná kpakpalo na maddi. Kpa kana bí kʉ ná ndrŭ ngʉ adi nzadha ba Wayaudi bbá dini nǎ bbobbonga ma, Roma nǎ bbobbonga ma, kpadhó familia nǎ ndrŭ ma na dhó ro maddi. (Mt. 10:21) Ndirigoti nja saa djo, kpa ngʉ adi hwini waasi imani rimbu ndima ndo kutaniko nanga na ná mafundisho tso ró. (Mdo. 20:29, 30) Nì mai ri kʉ føro, fø Wakristo vengʉe ngatso ve dhé. (Ufu. 2:3) Ká ngbaribbai? Kpa ngʉ adi ngaddi bbo Biblia nǎ ngatsovedha djo tilo ná loroji djo, føri i kʉ Yobu dhó loroji ro mai. (Yak. 5:10, 11) Kpa ngʉ adi nganzi ndiro ndima ba kpakpanga d’e. (Mdo. 4:29-31) Ndirigoti kpa ngʉ adi ngaddi ngatsovengʉe ná kpa bangʉe ná bblo lo djo.​—Mdo. 5:41.

6. Merita njingʉe nja ndi ve upinzani tso d’e ná lo nǎ ro ká ni ba ngbá somo?

6 Ko maddi ka ko ve ngatso njati ko di Mungu dzá lo ma, kodhó vichapo ma na tilo djo ná ngatsovedha dhongʉe ná ndrŭ dhó lo zø bí ina ndirigoti ko di ngaddi ri djo ró. Fø ndi rinji nari na, Albanie nǎ di ná le-ve Merita dho ringʉe sʉsʉ ndi hwini ndidhó familia dhó ro ndi ngʉ adi ba ná bbò upinzani tso ró. Le pori: “Yobu djo tilo ná lo ma zøngʉe Biblia nǎ ro nari lingʉe ma kpakpa bbo. Ke nzangʉeni bbo nzá ndi chu ndi bani na ná kpakpalo si dhó ro ná ke ro ndirigoti ke pongʉeri: ‘Kpø ma dhedhe nanga djo ma nzɨ bba chi ma tøni nari tso ro ri!’ (Yob. 27:5) Ma ddingʉe nga ngbá ngatsi ma Yobu dhó mbudha ngʉe kpakpa bbo madhó ri djolu nari djo. Ke ró ro njonjo ma chungʉe madhó kpakpalo si nanga chu.”

7. Rie nzɨ ma ko hwini bbo kʉ ná kpakpalo tso ró njʉ ri ró, ri ká ngani ko chu ngbá lo?

7 Ko ka ko li kodhó ngatsovedha kpakpa bí ina ko nganzi Yova tso ndirigoti ko bani ná na kpakpalo krʉ ko d’ra ke dho nari chulu maddi. (Flp. 4:6; 1 Te. 5:17) Njaro nzɨ ni hwini bbo pli kʉ ná kpakpalo tso ró njʉ ri. Nì mai ri kʉ føro, ni ká adi Yova dhó chutsoddadha ne nì, ni nanga kani ka inga ni djǒ nga ngbʉni ngbʉ inga ni djolu lo sisi ná saa djo? Njati ni di nganzi kodhi Mungu tso bí ina njʉ ni bani na ná rere kʉ ná kpakpalo dho ró, ni nanga ro nzɨ si rɨni gosi ná saa na ni si bani na ná bbo pli kʉ ná kpakpalo dho ni nganzi nari dho ri. Ni si riu nari kʉ, ke chu ngbá saa na ma, ndirigoti ngbaribbai ma ndi si ni tsotso ko nari chu.​—Zb. 27:1, 3.

NGATSOVEDHA

Ko tso ve ná mbudha krʉ ka ndi tayarisha ko gosi ná ri tso vedha dho (Anja paragrafu 8)

8. Njʉ ko bani ná na kpakpalo tso ko ve nari si ko tsotso ko gosi si ná kpakpalo dhi saa na nari ká Mira dhó loroji dho ngbaribbai? (Yakobo 1:2-4) (Anja ji maddi.)

8 Ri sie sʉsʉ ko ve gosi ná saa djo ko si bani na ná bbò mbudha tso njati rie nì ko adi njʉ kʉ ná kpakpalo tso ve ri ró. (Ro. 5:3) Fø ká ko ripo addudho? Bí kʉ ná le-djoi ma, le-vei ma na pori nari kʉ, krʉ tso ndima ve njʉ ná kpakpalo adi ndima tsotso kó ndima si gosi ná kpakpalo tso ve. Yova dhó ngatsotsokodha chulu kpa ve kpakpalo tso nari liri kpa uri nari kʉ Yova jiri ji ndi kó kpa tsotso. Ndirigoti udha na kpa kʉ nari ka ndi kó kpa tsotso kpa ve luti ndima si ba ná kpakpalo tso. (Azø Yakobo 1:2-4.) Albanie nǎ Mira ró dho kʉ ná painia pori, anziro ndi vee ngatso nari lieri ndi rá anzi ngatso ndi ve nari na. Le pori, nja saa djo ndi adi ndi mbu da dhó kpakpalo gʉ da nja ndrŭ dhó ri djolu nari bbai. Ro, le no ngbá ngatsi ma Yova ko ndi tsotso anziro da 20 ná cho kana nari nga ro, le pori ndi thí nǎ: ‘Atøni chi. Nzɨ bba Yova dho ni njínji nari tso kpadjo b’lo ke ko ni tsotso ni ve bí kʉ ná kpakpalo tso nari goti.’ Ni ma ka ni no ngbaribbai ma Yova kongʉe ni tsotso nja ni ve ngatso d’e nari nga ddi. Auri u, ke adi krʉ tso ni ve ná kpakpalo njanja ndirigoti ke si ni kobe bbʉbbʉ. (Mt. 5:10-12) Føro bbò mbudha tso si ngani nari sie b’lo ni chu ngatsovedha nga ri ndirigoti ni si rivʉ ni rá anzi ngatsovedha na.

ADI ZØLO DHŎ

9. Siria nǎ Antiokia nǎ kutaniko ká dhongʉe zølo ngbaribbai?

9 Akonja Yudea nǎ Wakristo ro bbo pli kʉ ná ù chingʉe ro njingʉeni ná lo. Siria nǎ Antiokia nǎ kutaniko rrngʉe fø lo ro, kpa dhongʉe bbo pli kʉ ná zølo Yudea nǎ ndima djoi dho. Føro, kpa dhongʉe ndima dhó zølo njí ró. Kpa “vʉngʉeri ndima kana nja le ddiro chó ndidhó bani ná ritsi Yudea nǎ ndima djoi dho.” (Mdo. 11:27-30) Nì mai Antiokia nǎ Wakristo ngʉe da ù chingʉe ró ná fø le-djoi ró ro ro, kpa vʉngʉeri ndima kó kpa tsotso ko.​—1 Yo. 3:17, 18.

ZØLO

Chʉ adi ngaba ná lo adi rili ko dhǒ zølo nja ndrŭ dho (Anja paragrafu 10)

10. Ko ká ka ko dhǒ zølo chʉ adi ngaba ná lo na bani ná ko lai Wakristo dho ngbaribbai? (Anja ji maddi.)

10 Ko ma ka ko dhǒ zølo ddi njati ko rr ri ko lai Wakristo bani chʉ adi ngaba ná lo na ró. Ko adi ngatsotso kó lele, njaro wazee tsó ko ko ka ko njí ná lo dhu inga bbʉdha ko bbʉ dz’ djolu gble njini ná njí tsotsokodha dho, inga ko nganzi chʉ adi ngaba ná lo na bani ná ndrŭ dho nari chulu. b (Mez. 17:17) Loroji na, 2020 na le lie chʉ adi ngaba ná lo na bani ná ndrŭ tsotso adi kó ná komite 950 djolu dz’ djolu gble ndiro kpa kó ndrŭ tsotso Coronavirus dhi saa na d’e. Ko po mbai bbo ngatsotso koe ná le-djoi ma, le-vei ma na dho. Zølo choe kpa ronga kpa kó le-djoi ma, le-vei ma na tsotso kimwili nǎ, kiroho nǎ, ndirigoti kpa chie kpa bbá dza inga madha ko adi bbʉ ná nga.​—Anja 2 Wakorinto 8:1-4.

11. Zølo ko dhǒ nja ndrŭ dho nari ká adi madha bbʉ kodhi ra nǎ Baba dho ngbaribbai?

11 Njati ko dhǒ zølo chʉ adi ngaba ná lo goti ró, nja ndrŭ adi ko bbʉ ko ná føri njanja. Loroji na, 2019 na Hurricane Dorian dhi vʉvʉ sangʉe Bahamas nǎ Pidhinga dzá dza. Fø dza le-djoi ngʉ chi ná saa djo kpa dhungʉe fø dza ró nja kʉ ná njí ká ka ndi u mbø thɨ ma nari nga ngʉe Yova dzá Dimu ná ddikpa enjeniere tsó. Ke pongʉeri kpa dho: “Ma ka ma jieri ma bbʉ . . . njí dhi ritsi ma, njí dhi kpa dhó mbø ma, njí dhi no ma na ni dho. . . . Ma jiri ma njí fø lo nidhó tengenezo dho. Ma ronga cho nari kʉ ngbaribbai ma ni ngaddi nidhó bbakau djo nari.” I dz’ djó bí kʉ ná ndrŭ nzá chu Yova ro ri. Ro, kpa kana bí kʉ ná kpa adi Yova dzá Dimu nji nja ndrŭ tsotsokodha dho ná lo njanja. Ko zølo dhǒ ná føri ka ndi drr nja ndrŭ “bbo pli e zølo na ná ke” ro ná føri ko chu ná føri kʉ bbo pli kʉ ná pendeleo.​—Efe. 2:4.

12. Njʉ ko zølo dhǒ nari ká ko tayarisha bbò mbudha dho ngbaribbai? (Ufunuo 13:16, 17)

12 Bbò mbudha dhi saa djo ká ri si ngani ko dhǒ zølo addudho? Biblia ripo nzá gba ndima thó tso dz’ djó politiki nǎ lo na ná ndrŭ si bani kpakpalo na njʉ ndirigoti bbò mbudha dhi saa djo. (Azø Ufunuo 13:16, 17.) Ko djoi ma, ko vei ma na dhó lo ka ndi si le tsotsokodha u nja ndima ba ndima dhó lo u ná ritsi d’e. Kodhi Pi Yesu Kristo si lod’i i dz’ djó ndrŭ djo ná saa djo, ko jiri ke si ko ro nì ko zølo dhǒ ro ndiro ke si ko nzi ko “tsu Pidhinga na” d’e.​—Mt. 25:34-40.

ALI NIDHÓ JIDHA KPAKPA

13. Waroma 15:7 ridho nari bbai, anziro ngʉe ná Wakristo ká lingʉe ndima kana jidha kpakpa ngbaribbai?

13 Jidha ngʉe anziro ngʉe ná Wakristo utso le ngʉ adi d’i ró ná lo. Ro, jidha kpa dho nari ká ngʉe sʉsʉ? Akonja Roma nǎ ngʉe ná kutaniko nǎ njonjo ngʉe ná ndrŭ di. Kpa kana njari ngʉe Wayaudi, Musa dhó Yadha le ddingʉe ndima dho ro, ro njari ngʉe d’i ndrŭ tsɨ kana ro si ná kpa ndirigoti kpa dhingʉe njonjo kʉ ná nyi na. Nja Wakristo ngʉe nokpá ndirigoti nja kpa nga ngʉe nokpá ri, njaro kpa kana nja kpa dhó ma nokpá ngʉe ddi. Nde, fø Wakristo ká ka ndima sie ndima kana fø njonjonga djolu ndirigoti ndima li ndima kana jidha kpakpa ngbaribbai? Mutume Paulo jangʉeri kpa dho kpa di ndima “kó ko ndima kana.” (Azø Waroma 15:7.) Ke ká ngʉ riji ndi pori ngbǎ? Le ripo “ndrŭ le kó” ná føri na mana kʉ ddikpa ke dho le karibu po hwè na nari, rie ko bba inga kodhó bbakau kana ma ko ke kó ri ró. Loroji na, Paulo d’rangʉe ngbaribbai ma Filemoni ka ndi koe nga ngʉ nyi ná nokpa Onesimu nari, ke pongʉeri ke dho: “Ako ke hwè na.” (Flm. 17) Ndirigoti Prisila ma, Akila ma na kongʉe nzá d’engʉe lochu bbo Ukristo djo ná ke Apolo hwè na “ndima kuso ndima dzingʉe ke” nari na. (Mdo. 18:26) Ndima bbaeri ndima kana kʉ ná njonjonga ndo ndima kana nga nari rɨngana, fø Wakristo singʉe ndima kana njonjonga djolu ndima kana ndima ndima kó nari chulu.

JIDHA

Ko adi riji ko djoi ma, ko vei ma na dhǒ jidha ko dho (Anja paragrafu 15)

14. Anna ma, ndibbá ke ma na ká dhongʉe jidha ngbaribbai?

14 Ko maddi ka ko dhǒ jidha ko djoi ma, ko vei ma na dho kau ko nji kpa na inga saa ko ba ko di kpa na ddinga nari chulu. Bí ina, føri maddi adi kpa cho kpa dhǒ jidha ko dho. (2 Ko. 6:11-13) Akonja Anna ma, ndibbá ke ma na dangʉe lu ná lo. Kpa le chongʉe bbamisionere Afrique nǎ dyi tsu ná nga laidjo nari goti tse, Coronavirus tso ngangʉeni. Kpa singʉe ø nari bbai, kpa ro nzá ka ndima njue ndima dhó kutaniko nǎ ndrŭ na ri. Nde, fø dza dhi ndrŭ ká ka ndima dhoe jidha ngbaribbai? Kpa ngʉ adi njínji zum na ndiro ndima tilo le-djoi ma, le-vei ma na na d’e. Ndirigoti kpa ngʉ adi ngbá ngatsi ma ndima jiri ndima chu ndima djoi bblo nari d’ra kpa dho. Bí kʉ ná familia nanga jingʉeni bbo fø bbamisionere dho ndima dho ná jidha dho nari dho ndrŭ ngʉ adi kpa nzǐ telefone nǎ ma, mesaje ma cho kpa dho. Fø bbamisionere ká ngʉ riji ndima chu ndima dhó ø kutaniko nǎ ndrŭ addudho? Anna pori: “Ma nzɨ vi le-djoi ma, le-vei ma na dhongʉe ma dho ndirigoti madhó familia dho bblo kʉ ná saa ma, che kʉ ná saa ma na na ná jidha nga ro ri ndirigoti fø lo adi ma ronga cho ma dhǒ jidha.”

15. Ni ká ba ngbá somo Vanessa dhó loroji nǎ ro krʉ kʉ ná ko djoi ma, ko vei ma na dho ko jidha dhǒ nari djo? (Anja ji maddi.)

15 Ko kana bí kʉ ná ndrŭ kʉ nǎ ná kutaniko nǎ kʉ njonjo nga lu ro si ná ko djoi ma, ko vei ma na njonjo ndima dhó nyi kʉ ro. Ko ka ko li kodhó jidha kpakpa fø kpa laidjo kpadhó bblo kʉ ná sifa djo ko ko thí li nari chulu. Nouvelle-Zélande nǎ di ná le-ve Vanessa dho ringʉ adi si kpakpa ndi njí kau kutaniko nǎ nja ndrŭ na. Ro, nzɨ dzá lo ngʉ adi ndi nyǒ tho ná ndrŭ tso ndi dié nyinyi nari rɨngana, le vʉngʉeri ndi di saa ba ndima di kpa na. Fø ndi rinji nari kongʉe le tsotso le nja Yova nyǒ adi tho kpa laidjó ná lo. Le pori: “Mabbá ke ngʉngʉe mwangalizi wa muzunguko nari bbai, ko ngʉ adi di bí kʉ ná le-djoi ma, le-vei ma na njonjo ndima dha kʉ ro ndirigoti ringʉe sʉsʉ ko di kpa ma na. Kpadjo ma jirie njonjo kʉ ná ndrŭ ji. Bbʉbbʉ dhé, Yova maddi jirie føri ji dhonalo ke bbari njonjo kʉ ná ndrŭ si ndi madha dho.” Njati ko di nja ndrŭ nja Yova adi kpa nja nari bbai ró, føri na ko ridho ko ji kpa ji.​—2 Ko. 8:24.

Bbò mbudha dhi saa na Yova tsoni ndi si ko ronga b’ob’o njati ko rá anzi ko lai Wakristo ma na ko njínji ndi dho ddinga nari na ró (Anja paragrafu 16)

16. Bbò mbudha dhi saa djo ká jidha sie bbo na mana kʉ ná lo addudho? (Anja ji maddi.)

16 Ri si ngani ko ji ko djoi ma, ko vei ma na bbo bbò mbudha dhi saa djo. Bbò mbudha tso si ngani ná saa djo ká Yova si ko ronga b’o ngbaribbai? Anja Yova pongʉe ndidzá ndrŭ njí ná lo Babiloni tso ro ndrŭ singʉe lɨ ta ro: “Madzá ndrŭ, anitsu nidhó atsiro kʉ ná chumba na ndirigoti anii dzaitso ni goti. Aniruni karr saa dho kpø bbò kʉ ná thø da ná nga djo.” (Isa. 26:20) Ri njani nari kʉ, ko maddi si njínji fø lo na bbò mbudha dhi saa djo nari bbai. “Atsiro kʉ ná chumba” le nzǐ nari ka ndi é kodhó kutaniko. Bbò mbudha dhi saa djo, Yova tsoni ndi si ko ronga b’ob’o njati ko rá anzi ko lai Wakristo ma na ko njínji ndi dho ddinga nari na ró. Føri dho ringani ko njí kpakpanga njʉ ndiro ko ji ko djoi ma, ko vei ma na d’e. Kodhó gødha dyʉ ndi fø lo ró!

ATAYARISHA NI KPADJO

17. Njati ko tayarisha ko njʉ ró, bbò mbudha dhi saa djo ká ri si kaka ko njí ngbá lo?

17 “Yova dhó bbò ddo” si njedha bbʉ ndrŭ tsɨ dho. (Zef. 1:14, 15) Yova dzá ndrŭ maddi si bani kpakpalo na. Ro, njati ko tayarisha ko kpadjo ró, ri sie sʉsʉ ko di ko ko jotso ko ro ndirigoti ko kó nja ndrŭ tsotso. Ko si ko djo si si ná mbudha krʉ tso veve. Ko lai Wakristo ba nzadha ró, akonji kpakpanga ko kó kpa tsotso zølo ko dhǒ ndirigoti kpadhó lo u ná ritsi ko bbʉ kpa dho nari na. Ndirigoti njati ko di jidha dhǒ ko djoi ma, ko vei ma na dho njʉ ró, ko si ri dho gosi ná saa djo bbo pli. Føri goti Yova si ko kobe bbʉ nŭnŭ di ná shinga ndi si bbʉ ko dho i dz’ djo nari na, ná ngana ko si chʉ adi ngaba ná lo ma, nzadha ma na nga vivi.​—Isa. 65:17.

DYI 144 Kaza Macho ku Zawadi!

a Bbò mbudha si si ná ddo kʉ chøchø. Ngatsovedha ma, zølo ma, jidha ma na si ko tsotso ko ko é tayari nzá d’erie nga ro ba ná fø lo dho. Akonja ngbaribbai ma anziro ngʉe ná Wakristo dhongʉe fø sifa ndirigoti ngbaribbai ma ko ka ko dhǒ fø sifa njʉ nari. Ndirigoti ngbaribbai ma fø sifa ka ndi tayarisha ko bbò mbudha dho nari.

b Ngbà jiri ndima kó ngatsotso chʉ adi ngaba ná lo dhi ngana ná ndrŭ dho ringani ndima jaza fomu Demande d’admission comme volontaire local développement-construction (DC-50) inga Demande d’admission comme volontaire (A-19) ndirigoti ab’onga kpø ni le nzi ná nga djo.