Skip to content

Skip to table of contents

LONGANEDHA DHI RI 3

DYI 35 “Akoli ko thí bbo na mana kʉ ná lo djo”

Avʉ lo nanga ngbà ka ndi tho Yova nyǒ nari bbai

Avʉ lo nanga ngbà ka ndi tho Yova nyǒ nari bbai

“Yova do le nji nari kʉ nyodyu tso ngani ná nga ndirigoti bbo pli kʉ takatifu ná ke le chu ná ri kʉ lo le famu nari.”​—MEZ. 9:10.

RI NǍ LO

Ngbaribbai ma le ka le njínjí lochudha ma, lo le famu nari ma, lo utsod’idha ma na na ndiro le vʉ lo nanga bblo d’e nari.

1. Ko krʉ ká adi hwini ngbá kpakpalo tso ró?

 KRɄ ddo ró ri adi ngani ko vʉ lo nanga. Nja kʉ ná lonangavʉdha e sʉsʉ. Loroji na, ko ka ko vʉ ko nyo ná nyo ma inga ko ra ddo ná saa ma na. Nja kʉ ná lonangavʉdha e kpakpa bbo. Ko vʉ nanga ná lo ka ndi lø kodhó afya ma, kodhó hwè ma, ko ji ná ndrŭ ma inga ngbaribbai ma ko Mungu má nari ma na ronga. Ko adi riji ko vʉ nanga ná lo bbʉ faida ko ma, kodhó familia ma na dho. Føri djolu pli, ko adi riji ko vʉ nanga ná lo bbʉ hwè Yova dho.​—Ro. 12:1, 2.

2. Ni ká ka ni nji addu ndiro ni vʉ lo nanga bblo d’e?

2 Ni ka ni vʉ lo nanga bblo njati (1) ni neri ni famu lo bblo, (2) ni neri ni chu Yova dhó ngaddidha fø lo djo ndirigoti (3) ni ddinga bbo ni ji ni vʉ nanga ná lo djo ró. I lo nǎ ko si loti fø lo djo ndirigoti ri si ko tsotso ko ndiro ko chu ngbaribbai ma ko ka ko vú kodhó lo utsod’idha dhi kpakpanga nari d’e.​—Mez. 2:11.

ANERI NI FAMU LO BBLO

3. Ká addudho ringani ko famu lo bblo lo nanga ko vʉ nari njí? Abbʉ loroji.

3 Ndiro ni vʉ lo nanga bblo d’e ringani ni njí ya kwanza nari kʉ, ni neri ni famu lo bblo. Fø lo na mana ká kʉ bbo addudho? Loroji na, dhe nji ná ddikpa le ra munganga dhi ngana ndi dhe nji bbo nari dho. Munganga ká ka ndi vʉ lo nanga ndi ka ndi bbʉ le dho ná dawa djo nzá ndi nji ledhó exame ro inga nzá ndi dhunga ro maddi le tso ro? Bbʉbbʉ dhé nzá. Ni ma ka ni vʉ lo nanga bblo ddi njati ni neri ni famu lo bblo ni ji ni vʉ nanga ná lo djo ró. Fø ká ni ka ni njiri ngbaribbai?

4. Mezali 18:13 ridho nari bbai, ni famu lo bblo nari ká ni ka ni chu ngbaribbai? (Anja ji maddi.)

4 Ni ka ni famu lo bblo njati ni di ngadhu bí ina ró. Loroji na, addinga ni le nzi bí na ndrŭ si si ná ddikpa njudha dhi ngana nari djo di. Ni ká ka ni si ddi? Rie nzá ni chu ndrŭ nzi ná ke inga fø njudha dhi ngana si njini ná lo ró, ni ka ni dhuri ro ɨ mai: “Ri dhi njudha ká le si nji ngbaga ndirigoti ngbá saa na? Ri dhi ngana si si ná ndrŭ ká sie thɨ? Ri djó nga si nja ndiro ri nǎ lo da bblo d’e nari ká sie ie? Ri dhi ngana si si nari ká sie ie ma? Ri dhi ngana ká ngbá lo si njini? Wa ma ká le si bbʉ ddi ri dhi ngana si si ná ndrŭ dho?” Njati ni ba fø logoti ró, ri ka ndi ko ni tsotso ni vʉ lo nanga bblo.​—Azø Mezali 18:13.

Aneri ni famu lo bblo nga ni dhu nari chulu (Anja paragrafu 4) a


5. B’lo ni famu lo bblo nari goti ká ni ka ni njí addu?

5 Njati ni famu lo bblo ró, addinga bbo følu si njini ná lo krʉ djo. Loroji na, njati ni churi nari kʉ føga si ndima tso nju nari kʉ nzɨ ngarr Yova dhó yadha dho ná ndrŭ inga wa ká le jø bbo ma inga nzá ma nari djó nga nja ná ndrŭ ro ma kʉ nga ri ró, ká ni ka ni njiri ngbà? Ni ká ddinga fø njudha ka ndi ra ngʉ nzá thonga ri nari djo ngbà? (1 Pe. 4:3) Nde, ni ká ka ni njiri ngbǎ rie fø njudha ka ndi liri nzɨ ni si kutaniko nǎ njudha dhi ngana inga nzɨ ni ra lod’ra ri ró? Njati ni ddinga fø lo krʉ djo ró, ri ka ndi e sʉsʉ ni dho ni vʉ lo nanga bblo. Ro, ni dho ringani ni njí ná nja lo ma kʉ ddi. Ni chu ngbaribbai ma ni ni mbu fø lo djo nari b’lo, føro adhuri ni tso Yova ká ndi mbu fø lo djo ngbaribbai?​—Mez. 2:6.

ANERI NI CHU YOVA DHÓ NGADDIDHA

6. Yakobo 1:5 ripo nari bbai, ri ká ngani ko nziri Yova kó ko tsotso addudho?

6 Anziri Yova kó ni tsotso ndiro ni famu kedhó ngaddidha d’e. Yova tsoni ndi bbʉ nyodyu ko dho ndiro ko vʉ lo nanga bblo ngbà ka ndi tho ndi nyǒ nari bbai d’e. Fø nyodyu ke adi bbʉ “krʉ ndrŭ dho nga nǎ dya ro ndirigoti tse ndi thí djó nga tse ro.’’​—Azø Yakobo 1:5.

7. Ni ká ka ni chu Yova dhó ngaddidha ngbaribbai? Abbʉ loroji.

7 Rie b’lo ni nzie Yova dhó chutsoddadha ri ró, aneri ni chu ke ká nidhó logoti ngʉ ngbǎ ma nari. Loroji na: Njati ni vivi ni e ra ná nga ró ró, ni ka ni dhunga fø ngana di ná ke tso. Ro, ni ká ka ni nga bbi tso nzá ke d’e nidhó logoti ngʉ go ro? Nzá. Ni ka ni rr ke bbʉ ni dho ná chutsoddadha li ni li ni dyu ro. Føri bbai, b’lo ni ko nyodyu Yova tso nari goti, aneri ni chu kedhó logoti Biblia nǎ yadha ma, kanuni ma na nanga ni ne nidhó lo djo nari chulu. Loroji na, ni rivʉ ni ká ka ni rá ra ma inga nzá ma anziro ko tielo djo ná njudha dhi ngana ná saa na, ni ka ni ddinga Biblia po ná lo djo. Føri i kʉ, nga kʉ bblo ná fete ma, che kʉ ná bbakau na lé le tso gba nari ma, Pidhinga le li anziro le ji ná lo djolu nari ma na na.​—Mt. 6:33; Ro. 13:13; 1 Ko. 15:33.

8. Ni ká ka ni njiri ngbǎ njati ni jiri ni ba ni tsotsokodha ddikpa lo djo ró? (Anja ji maddi.)

8 Nja saa na, nidhó lo ka ndi u ni tsotsokodha ndiro ni ba ni e ne ná lo d’e. Ni ka ni ba ni tsotsokodha dhidhi kiroho nǎ ná le-djo inga le-ve dhó ro. Ro, ni tsotso ddiro ni nji ná utafiti ma ka ndi kó ddi. Ni tsotso ka ndi kó ná ritsi kʉ bí. Loroji na, Musaada wa Kutafuta Habari kwa Ajili ya Mashahidi wa Yehova ndirigoti Maandiko ya Kutusaidia mu Maisha ya Kikristo. Anonga nari kʉ, nidhó kusudi kʉ: ni vʉ lonanga ngbà ka ndi tho Yova nyǒ nari bbai.

Aneri ni chu Yova dhó ngaddidha (Anja paragrafu 8) b


9. Ko ká ka ko chu kodhó lonangavʉdha ka ndi tho Yova nyǒ ngbà nari ngbaribbai? (Waefeso 5:17)

9 Ko ká ka ko chu kodhó lonangavʉdha ka ndi tho Yova nyǒ ngbà nari ngbaribbai? Ya kwanza, ringani ko chu ke bblo. Biblia pori, “Bbo pli kʉ takatifu ná ke le chu ná ri kʉ lo le famu nari.” (Mez. 9:10) Bbʉbbʉ dhé, bblo le lo famu nari adi si Yova dhó sifa ma, kedhó kusudi ma, ji ke ji ná lo ma, ndro ke ndro ná lo ma na le chu nari nǎ ro. Adhuri ni tso, ‘Yova djo ma chu ná lo ró ro, ma ká ka ma vʉ lo nanga ngbaribbai ndiro ri bbʉ hwè ke dho d’e?’​—Azø Waefeso 5:17.

10. Biblia nǎ kanuni na mana ká kʉ bbo ndrŭ dhó familia nǎ desturi ma, ko di ná ngana ndrŭ dhó nyi ma na djolu addudho?

10 Nja ko bbʉ hwè Yova dho d’e, ri adi ngani nja saa na ko njí nzá tho ko lai ndrŭ nyǒ ná lo. Loroji na, nja gø dhi ndrŭ ka ndima cho ndima dhó singba ngba ndiro ngba chi ndoa bbo dhó mali kʉ ná ke na inga bbo ka ndi bbʉ bbʉ ná ke na, rie nga ma kedhó kiroho é kpakpa ró. Bbʉbbʉ dhé, kpa jiri ndima dhó ngba é bblo maisha na ná føri nga kʉ che ri. Ro, ringani ngba dhuri ndi tso: I ke ká ka ndi kó ma tsotso ngbà ndiro ko kana kau é kpakpa Yova na d’e? Yova ká fø lo nja ngbaribbai? Fø logoti kʉ Matayo 6:33 nǎ. Føga, Yesu jari Wakristo dho, “anine Pidhinga i vi.” Nì mai ko adi heshima bbʉ kodhó gø dhi ndrŭ ma, kodhó familia nǎ nja ndrŭ ma na dho ro, bbo pli ko adi riji ko bbʉ hwè Yova dho.

ADDINGA BBO NI JI NI VɄ NANGA NÁ LO DJO

11. Wafilipi 1:9, 10 tilo djo ná sifa kana ngbá ri i ká ka ndi kó ni tsotso ni vʉ lo nanga b’lo d’e?

11 Njati ni ba nidhó lonangavʉdha na tso gbani ná kanuni Biblia nǎ ro b’lo ró, ringani ni ddinga bbo ni jiri ni vʉ nanga ná lo djo. (Azø Wafilipi 1:9, 10.) Lo utsod’idha si ni tsotso ko ni ddinga ni nanga vʉ ná lo krʉ nǎ ro si si ná lo djo. Nja lonangavʉdha ka ndi é sʉsʉ. Ro, ri nga kʉ lo krʉ nanga vʉdha i e sʉsʉ ri. Lo utsod’idha si ni tsotso ko ni vʉ lo nanga nyodyu na, rie kpakpa kʉ ná lo ma ró.

12-13. Njí ni ne nari kana ká lo utsod’idha ka ndi kó ni tsotso ngbaribbai ndiro ni vʉ lo nanga nyodyu na d’e?

12 Addinga i lo djo di. Ni njí ne nidhó familia tsotsokodha dho. Ro, ni ba njí aro. Ni ddinga krʉ kʉ ná lo djo, ri ká kʉ ngbǎ di ná njí nari ma, ri dhi programu ma, ri dhi ngana ká ni ka ni bbi saa thɨ nari ma, nja lo ma na. Ndirigoti fø njí aro krʉ kʉ ngbà Mukristo ka ndi njí ná njí. Njaro ni ka ni vʉ fø njí kana nga ro ddikpa dhonalo ri tho ni nyǒ tho inga ri nǎ mbø kʉ bbo. Føro mai, fø lo nanga ni vʉ nari njí ringani ni ddinga djo ná nja lo ma kʉ ddi.

13 Loroji na, fø njí krʉ dhi programu ká gba ndi tso nidhó njudha dhi programu na ngbà? Fø njí ká ka ndi liri nzɨ ni di nidhó familia na ndirigoti nzɨ ni gba kpadhó kiroho nǎ mahitaji tso? Fø di ná ngadhudha ka ndi kó ni tsotso ni li “bbo na mana kʉ ná lo anziro.” Føri i kʉ nidhó kiroho ma, nidhó familia dhó lo u ná lo ma na kimwili nǎ ritsi ni lié anziro nari rɨngana. Føro ni ka ni vʉ lo nanga ngbà Yova ka ndi lé ronga nari bbai.

14. Lo utsod’idha ma, jidha ma na ká ka ndi kó ko tsotso ngbaribbai ndiro nzɨ ko bʉ nja ndrŭ thí ró?

14 Lo utsod’idha ka ndi liri ko ddinga kodhó lonangavʉdha ká ka ndi lø nja ndrŭ ronga ngbaribbai ma nari djo maddi. Føri ka ndi liri nzɨ ko “bʉ nja ndrŭ thí.” (Flp. 1:10) Føri kʉ bbo na mana kʉ ná lo ko ronga njødha ma, ko ronga thɨdha ma na djo ko lo nanga vʉ ná saa na. Loroji na, ko ka ko jiri ko njø ko ronga inga ko thɨ ko ronga nzɨ bí ndrŭ adi ri nji nari bbai. Nde, ko ká ka ko njiri ngbǎ rie bʉ ri ka ndi bʉ kutaniko nǎ ndrŭ ma inga nga kʉ kutaniko nǎ ná ndrŭ ma na thí ri ró? Lo utsod’idha si ko tsotso ko ko bbʉ heshima ngbaribbai ma nja ndrŭ ndima mbu nari dho. Ndirigoti jidha si ko ronga cho ndiro ko ne “nja ndrŭ” dhó bblonga ndirigoti ko é kiasi na d’e. (1 Ko. 10:23, 24, 32; 1 Ti. 2:9, 10) Føro ko si nanga vʉ ná lo si ridho nari kʉ, ko ji nja ndrŭ ji ndirigoti ko heshima bbʉ kpa dho.

15. Ri ká ngani ni ddinga ngbá lo djo bbo na mana kʉ ná lo nanga ni vʉ nari njí?

15 Njati rie bbo na mana kʉ ná lo nanga ni vʉ ri ró, addinga nidhó lo ka ndi u ni njí ná lo djo. Yesu ddingʉeri ko dho ko di kodhó lo u ná ritsi dhi “hesabu nji.” (Lu. 14:28) Føri dzá lo dho, addinga ri ka ndi dzi ná saa ma, mbø ma, kpakpanga ma na djo ndiro ri njini njí d’e. Nja saa djo ri ka ndi uri ni d’ra nidhó familia nǎ nja le ddiro ka ndi njí ná lo ndiro nidhó lo bbi bblo d’e. Fø lo na mana ká kʉ bbo addudho? Dhonalo ri ka ndi kó ni tsotso ndiro ni nja ni ká ka ni wø nidhó lo thika inga ni ká ka ni njí lo nja chu nǎ ma nari d’e. Ni tilo nidhó familia na ndirigoti ni rr kpa po ni dho ná lo rr ró, kpa ka ndima é tayari ndima kó ni tsotso nidhó lo bbi bblo d’e.​—Mez. 15:22.

AVɄ LO NANGA NGBÀ KA NDI BBɄ FAIDA NARI BBAI

16. Ni tsotso ká addu ka ndi kó ndiro ni vʉ lo nanga ngbà ka ndi bbʉ faida nari bbai d’e? (Anja ɨ djǒ ripo ná kisanduku, “ Ngbaribbai ma le ka le vʉ lo nanga nyodyu na nari.”)

16 Njati ni njínjí arø ro djo ko tielo ná lo na krʉ ró, ni ka ni vʉ lo nanga nyodyu na. Afamu lo bblo, ane ni tsotso ka ndi kó ná kanuni ndiro ni vʉ lo nanga ngbà ka ndi tho Yova nyǒ nari bbai d’e. Føri goti, anziri Yova kó ni tsotso ndiro ni ba faida nidhó lonangavʉdha nǎ ro d’e.

17. Ni tsotso ká ngbá lo ka ndi kó ndiro ni vʉ lo nanga bblo d’e?

17 Rie anziro ni adi nanga vʉ ná lo adi bbi bblo dhé ma ri ró, anonga nari kʉ, ni tsotso ka ndi kó ni vʉ lo nanga bblo d’e nari nga kʉ nidhó akili inga anziro ni njingʉe ná lo ri. Ro, ri kʉ Yova dhó ro adi si ná nyodyu djo ni ni thí li nari. Ke ddiro dhé adi bbʉbbʉ lochudha ma, lo le famu nari ma, lo utsod’idha ma na bbʉ. Ná føri i kʉ nyodyu adi si nǎ ro ná lo. (Mez. 2:1-5) Yova ka ndi kó ni tsotso ndiro ni vʉ nanga ná lo bbʉ hwè ndi dho d’e.​—Zb. 23:2, 3.

DYI 28 Yova dhó kau

a JI DJÓ LONGA LE TU NARI: Jadda le-djoi ma, le-vei ma na loti telefone chulu ndima ba ná fete dhi evitasio djo.

b JI DJÓ LONGA LE TU NARI: Fø le-djoi kana ddikpa le-djo utafiti nji fø fete dhi ngana ká ndi ka ndi rá ddi inga nzá ma nari djo.