Amuye ku shebo

Amuye pa mitwi iliimo

MUTWI WAKWIIYA 46

Mutaloondi​—Yehova Ngomucafwi Wanu

Mutaloondi​—Yehova Ngomucafwi Wanu

“Teshi nkamushiyeewo nabi kumulekelesha sobwe.”​—EBU. 13:5.

LWIIMBO 55 Mutabaloondi!

NSHESHI TWIIYE *

1. Ino nshiinshi sheenga shatuyuminisha na twalinyumfwa kuba sweenka? (Kulumbaisha 118:5-7)

SA mwakalinyumfwaawo kale kuba nweenka, akwaamba ayi taakuwo weenga wamucafwa palipenshi ndyemucite? Baanji bakalinyumfwawo kale boobo, kwiilikaawo abasebenshi bakwe Yehova bashomeka. (1 Baam. 19:14) Na ca mushobo uyu cikamucitikile, mutakaluubi kwaamba ayi Yehova wamushomesha ayi: “Teshi nkamushiyeewo nabi kumulekelesha sobwe.” Aboobo inga twaamba cakushinisha ayi: “Yehova ngomucafwi wangu; teshi nkaloondeewo.” (Ebu. 13:5, 6) Mutumwi Paulo wakalembela bashominyina baku Judeya maswi aya cakuma 61 C.E. Maswi ngakaamba alatwiibalusha shaambwa palilembo lya Kulumbaisha 118:5-7.​—Amubelenge.

2. Ino nshiinshi nsheshi twiiye mumutwi uyu, alimwi ino nceebonshi?

2 Bweenka mbuli kulumbaisha mbwakaamba, Paulo wakalinga kucishi kwiinda mushintu nshakeendaamo kwaamba ayi Yehova ngo Mucafwi wakwe. Kucakubonenaako, myaaka yotatwe kaatana kulemba nkalata ku bene Ebulu, Paulo wakapuluka cipuupu cinene ndyaakalinga palweendo palweenge. (Milimo 27:4, 15, 20) Ndyaakalinga palweendo alimwi aciindi kaatana kutalika lweendo, Yehova wakacafwa Paulo munshila shipusenepusene. Tutobandika nshila shotatwe. Yehova wakacafwa Paulo kwiinda muli Yesu abaanjelo, beendeleshi bamwi, alimwi abashominyina. Kubandika makani ashakacitika mubuumi bwakwe Paulo kutootucafwa kuyumya lushomo lwesu mucishomesho cakwe Lesa cakwaamba ayi alaakutucafwa.

LUCAFWO KUSWA KULI YESU ABAANJELO

3. Ino cilyeelete kwaamba ayi Paulo wakatalika kuyeeya nshi, alimwi ino nceebonshi?

3 Paulo wakalinga kuyandika lucafwo. Cakuma 56 C.E., likoto lyakacata Paulo akumukwelela pansengwe lya tempele ku Jelusalemu kwaamba ayi bamucaaye. Bushiku bwakaboolawo, ciindi ndyaakalinga kutolwa ku nkuta ya Sanihedilini, balwani bakwe bakalinga kusuni kumucaya. (Milimo 21:30-32; 22:30; 23:6-10) Paciindi cilya, cilyeelete Paulo wakatalika kuyeeya ayi, ‘Sa ntoocikonsha kuliyumya kukupenshekwa uku?’

4. Ino Yehova wakamucafwa buyani Paulo kwiinda muli Yesu?

4 Ino Paulo wakacafwikwa buyani? Mashiku alya Paulo ndyaakacatwa, “Mwaami,” Yesu, wakeemikana pafwiifwi anguwe akumulwiita ayi: “Yumya moyo! Mukwiinga bweenka mbuli mbowapa bukamboni cakumaninina mu Jelusalemu, ulyeelete kuya mukupa bukamboni ku Loma akwalo.” (Milimo 23:11, NWT) Cishomesho ici cakamuyuminisha abuumbi Paulo! Yesu wakamulumba Paulo ceebo ca bukamboni mbwaakapa ndyaakalinga mu Jelusalemu. Alimwi wakashomesha ayi Paulo alaakucikonsha kushika kabotu ku Loma, uko nkwakalinga kuya mukupa bukamboni. Pesule lya kuyuminishikwa kulya, Paulo alyeelete wakalinyumfwa kushitilishikwa bweenka mbuli mwaana uli mumaansa abaishi.

Ndyekwesa cipuupu cinene palweenge, munjelo wayuminisha Paulo kwiinda mukumulwiita ayi boonse bali mubwaato batoopuluka palweendo ulu luloondesha (Amubone palagilafu 5)

5. Ino Yehova wakamuyuminisha buyani Paulo kwiinda mumunjelo? (Amubone cikope cili pa peeji yakutaanguna.)

5 Ino ngamapensho nshi amwi Paulo ngakeendaamo? Ndipakeenda myaaka yobilo kuswa ciindi ndyebakalinga kusuni kumucaya ku Jelusalemu, Paulo wakalinga mubwaato kaali pa lweendo lwakuya ku Italy, ciindi ndyekwakesa cipuupu cinene cakwaamba ayi bakalinga kutantite mubwaato ubo bakabona anga batoofwa. Sombi Paulo taakwe kuloondaawo. Ino nceebonshi? Wakalwiita baabo boonse mbwaakalingaabo mubwaato ayi: “Mukwiinga mashiku Lesa uyo unyeendelesha alimwi ngoonambila, watuma munjelo wakwe kuli ndime akwaamba ayi: ‘Utaloondi Paulo! Ulyeelete kuya mukwiimikana kunembo lyakwe Sisa, alimwi boona! Lesa wakupa boonse abo mbooli abo mubwaato.’” Yehova wakatuma munjelo kuya mukubooshawo kuyuminisha Paulo acishomesho ncaakalinga wamulwiita kataanshi kwiinda muli Yesu. Alimwi ncakwiila Paulo wakashika ku Loma bweenka mbuli Yehova mbwaakamushomesha.​—Milimo 27:20-25; 28:16.

6. Ino nciinshi Yesu ncaakashomesha ceenga catuyumya, alimwi ino nceebonshi?

6 Ino Yesu alatucafwa buyani? Yesu alaakutucafwa bweenka mbwakacafwa Paulo. Kucakubonenaako, Yesu wakashomesha bashikwiiya bakwe boonse ayi: “Nebo ndanooli amwebo lyoonse kushikila kumamanino a cishi.” (Mate. 28:20) Maswi akaamba Yesu inga atuyuminisha. Ino nceebonshi? Nceebo cakwaamba ayi cimwi ciindi cilaba ciyumu kuliyumya. Kucakubonenaako, na muntu ngotusuni wafwa, tulaba abuumba kuteshibo kwa nshiku shiniini, sombi cilatolelela kucisa kwa myaaka iinji. Bamwi balapenga ceebo ca kucembela. Alimwi bamwi baleenda munshiku shiyumu ceebo cakulinyumfwa kulefuka. Nacibi boobo, tulacikonsha kuliyumya mukwiinga tulishi kwaamba ayi Yesu ali andiswe lyoonse ,” kwiilikaawo aciindi shintu ndyeshayuma abuumbi mubuumi.​—Mate. 11:28-30.

Baanjelo balatucafwa ndyetutooshimikila (Amubone palagilafu 7)

7. Kweelana a Ciyubululo 14:6, ino Yehova alatucafwa buyani munshiku shino?

7 Maswi akwe Lesa alatushomesha ayi Yehova alatucafwa kwiinda mubaanjelo. (Ebu. 1:7, 14) Kucakubonenaako, baanjelo balatucafwa akututanjilila ndyetuli muncito yakushimikila “makani abotu a Bwaami” “kushishi shoonse, kumishobo yoonse akumilaka yoonse.”​—Mate. 24:13, 14; amubelenge Ciyubululo 14:6.

LUCAFWO KUSWA KUBEENDELESHI

8. Ino Yehova wakasebensesha buyani munene wabashilumamba kwaamba ayi ashitilishe Paulo?

8 Ino nducafwo nshi Paulo ndwaakatambula? Mumwaaka wa 56 C.E., Yesu wakashomesha Paulo ayi alaakushika ku Loma. Nacibi boobo, ba Juda bamwi ku Jelusalemu bakapangana ayi bamubelamine akumucaya. Munene wabashilumamba ba bene Loma Claudius Lysias ndyaakashiba makani aya, wakacafwa Paulo. Cakufwambaana, Claudius wakatuma bashilumamba kwaamba ayi baye mukushitilisha Paulo akumutola ku Sisaliya, kwakalinga kulaamfu makilomita 105 kuswa ku Jelusalemu. Paulo ndyaakashika, Mweendeleshi Felekisi wakapa mulawo wakwaamba ayi “bashilumamba banoomulindilila muŋanda ya bwaami yakwe Elodi.” Aboobo ba Juda bakalinga kusuni kumucaya bakaalilwa.​—Milimo 23:12-35.

9. Ino Paulo wakacafwikwa buyani ku Mweendeleshi Fesitasi?

9 Ndipakeenda myaaka yobilo Paulo kaacili mujeele ku Sisaliya, Fesitasi wakapyana Felekisi pabweendeleshi. Ba Juda bakasenga Fesitasi kwaamba ayi Paulo aye mukoomboloshekwa ku Jelusalemu, ano Fesitasi wakakaka. Cilyeelete mpashi wakalinga kucishi ayi ba Juda “bakalinga kusuni ayi bamucaaye munshila.”​—Milimo 24:27–25:5.

10. Ino Mweendeleshi Fesitasi wakacita buyani Paulo ndyaakasenga ayi aye akoomboloshekwe kuli Sisa?

10 Mukuya kwaciindi, Paulo wakoomboloshekwa ku Sisaliya. Ano mukwiinga Fesitasi “wakalinga kusuni ayi baJuda bamusuune,” wakeepusha Paulo ayi: “Sa ulisuminite kutolwa kuJelusalemu kwaamba ayi nkakoombolosheshe nkuko?” Paulo wakalinga kucishi ayi na aye ku Jelusalemu mpashi atooya mukucaikwa, alimwi wakalinga kucishi ansheenga wacita kwaamba ayi apulushe buumi bwakwe, ashike ku Loma, akutolelela anciito yakwe yakushimikila. Aboobo wakaamba ayi: “Ntosenga ayi ntolwe kuli Sisa!” Lyalo Fesitasi ndyaakamana kulifuyafuya abeshikumupandako maano wakalwiita Paulo ayi: “Mbowasenga ayi Sisa akoomboloshe mulandu wako, anu utootolwa nkomunya uko.” Kusala kwakwe Fesitasi kwaamba ayi Paulo aye akoomboloshekwe ku Loma kwakashitilisha buumi bwakwe Paulo. Kapatana kwiinda aciindi cilaamfu Paulo wakalinga kweelete kutolwa ku Loma ba Juda nkobatakalinga kucikonsha kumucaya.​—Milimo 25:6-12.

11. Ino ngamaswi nshi ayuminisha akaamba mushinshimi Isaya mpashi Paulo ngakayeeyawo?

11 Ndyaakalinga kulindila kwaamba ayi atalike lweendo lwakwe lwakuya ku Italy, cilyeelete Paulo wakayeeya kucenjesha kwakaamba mushinshimi Isaya kubaabo bapikisha Yehova ayi: “Amupangane muyeeyo bwakucita, sombi teshi mukaswitilileewo! Cili coonse nceshi mubambe teshi cikasebenseewo mukwiinga Mwaami Lesa uli aswebo!” (Isa. 8:10) Paulo wakalinga kucishi ayi Lesa alaakumucafwa, alimwi cilyeelete ici cakamucafwa kuliyumya mumapensho akalinga kusa kunembo.

Kale kale, Yehova wakasebensesha bantu bakalinga mushuuna sha bweendeleshi kushitilisha bantu bakwe. Amunshiku shino inga wacita boobo (Amubone palagilafu 12)

12. Ino Julyasi wakacita buyani kuli Paulo, alimwi ino ici cakapa Paulo kuyeeya nshi?

12 Mu 58 C.E., Paulo wakatalikaako lweendo lwakwe lwakuya ku Italy. Mukwiinga wakalinga waangwa, wakabikwa mumaansa a mutanjilili wa bashilumamba wakalinga kwiitwa ayi Julyasi. Kuswabo paciindi ceenka cilya, Julyasi wakalinga kucite nkusu sha kupensha Paulo na kumulama kabotu. Ino wakashisebensa buyani nkusu shakwe? Bushiku bwakaboolaawo, bakashika pamusena mpobakalinga kweelete kutaanguna kwiimimikana, “lyalo Julyasi wakanyumfwila nkumbu Paulo akumusunisha ayi aye mukubona babye.” Mukuya kwaciindi, Julyasi wakapulusha buumi bwakwe Paulo. Munshila nshi? Bashilumamba bakalinga kusuni kucaya bakaili boonse bakalinga mubwaato, sombi Julyasi wakabakasha. Ino nceebonshi? “Wakalinga kushinishite kupulusha Paulo.” Cilyeelete kwaamba ayi Paulo wakabona ayi Yehova ngowakalinga kumutanjilila kwiinda munkumbu mutanjilili wabashilumamba nshaakatondesha.​—Milimo 27:1-3, 42-44.

Amubone palagilafu 13

13. Ino Yehova inga wabasebensesha buyani beendeleshi?

13 Ino nducafwo nshi ndotutambula? Kwiinda munkusu shakwe sha mushimu usalashi, Yehova inga wapa kwaamba ayi beendeleshi bacite shintu kweelana akuyanda kwakwe. Bweenka mbuli Mwaami Solomoni mbwakaamba: ‘Moyo wa mwaami uli anga ntulonga twamaanshi mulyaansa lyakwe Yehova. Uloolulamika kuli koonse nkwaasuni ayi ululame.’ (Tus. 21:1) Ino maswi aya alasansulula nshi? Bantu inga bakaba mufolo kwaamba ayi balulamike maanshi amumulonga nkobasuni ayi alulame. Alakwe Yehova kwiinda mumushimu wakwe inga walulamika miyeeyo ya mweendeleshi munshila yeendelana akuyanda kwakwe. Na caba boobo beendeleshi balasala kucita shintu sheenga shapa kwaamba ayi bantu bakwe Lesa bafubileemo.​—Amweelanye a Esila 7:21, 25, 26.

14. Kweelana a Milimo 12:5, ino mbaani mbeenga twapaililaako?

14 Ino nshiinshi nsheenga twaciita? Inga twapaililaako “baami abaabo boonse bali mushuuna sha bweendeleshi” ndyebatosala makani akuma buumi bwesu bwa Bwineklistu alimwi anciito yesu. (1 Timo. 2:1, 2, Neye. 1:11) Bweenka mbuli bwakacita Beneklistu bakutaanguna, aswebo tulapaililaako bamakwesu abenankashi bali mujeele. (Amubelenge Milimo 12:5; Ebu. 13:3) Kwiilikaawo, inga twapailila baabo beshikulama jeele muli bamakwesu abenankashi. Inga twasenga Yehova kwaamba ayi abape moyo wakucita shintu bweenka mbuli mbwaakacita Julyasi kwiinda ‘mukutondesha nkumbu’ bashominyinesu bali mujeele.

LUCAFWO KUSWA KUBASHOMINYINESU

15-16. Ino Yehova wakamucafwa buyani Paulo kwiinda muli Alisitakasi alimwi a Luka?

15 Ino nducafwo nshi Paulo ndwaakatambula? Ndyaakalinga palweendo lwakuya ku Loma, Paulo wakatambula lucafwo lwakwe Yehova kwiinda mubashominyina. Amuleke tubandike shakubonenaako.

16 Beshicibusa bakwe Paulo bashomeka bobilo, Alisitakasi alimwi a Luka, bakayaakwe ku Loma. * Baibo tayaambiwo ayi Alisitakasi a Luka bakashomeshekwa kuli Yesu ayi balaakushika kabotu ku Loma. Bakalyaaba kubika buumi bwabo mumapensho ndyebakaya palweendo lulya luloondesha. Bakacita boobo ceebo cakwaamba ayi bakalinga kusuni kucafwa Paulo. Pesule ndyebakesa mukushiba ayi balaakupulushikwa palweendo lulya. Aboobo, cilyeelete kwaamba ayi Luka a Alisitakasi ndyebakatanta bwaato bwakuya ku Sisaliya, Paulo wakapaila kuli Yehova kuswa panshi lya moyo, kulumba palucafwo ndwaakamupa kwiinda mubashominyina bobilo bataloondi.​—Milimo 27:1, 2, 20-25.

17. Ino Yehova wakamucafwa buyani Paulo kwiinda mubashominyina?

17 Mankanda aanji Paulo ndyaakalinga palweendo, wakacafwikwa abashominyina. Kucakubonenaako, ndyebakeemikana mutauni ya Sidoni, Julyasi wakasuminisha Paulo “ayi aye mukubona babye, kwaamba ayi bakamupeewo shimwi shintu nshatakalinga kucite.” Alimwi paciindi cimwi ndyebakalinga mutauni ya Puteoli, Paulo ababye bakacana ‘bashomi bamwi abo bakabasenga ayi bakaleko nsondo yomwi.’ Cilyeelete kwaamba ayi bamakwesu aba ndyebakalinga kulama shiyandika shakwe Paulo abaabo mbakalingaabo, Paulo wakabayuminisha kwiinda mukwaamba makani ashakacitika ayuminisha. (Amweelanye a Milimo 15:2, 3.) Pesule lyakufwakasha kuyuminisha kulya, Paulo ababye mbaakalingaabo bakatolelela palweendo lwabo.​—Milimo 27:3; 28:13, 14.

Bweenka mbuli Paulo, Yehova alatucafwa kwiinda mubashominyinesu (Amubone palagilafu 18)

18. Ino nciinshi cakapa Paulo kulumba Lesa akuyuminishikwa?

18 Paulo ndyaakalinga kuya ku Loma, alyeelete wakayeeya makani ngakalemba myaaka yotatwe yakwisule kulibungano lyakalinga mutauni iyi ayi: “Kwa myaaka iinji ndakalinga kusunishishi kusa kuli ndimwe.” (Loma. 15:23) Nacibi boobo, taakalinga kulangila ayi inga waya ku Loma mbuli kaili. Cilyeelete wakayuminishikwa abuumbi ndyaakacana bamakwesu baku Loma kabalindila kumwaansha munshila! “Paulo ndyaakababona, wakalumba Lesa akuyuminishikwa.” (Milimo 28:15) Paulo wakalumba Lesa bashominyina ndyebakaya mukumuciinsha. Ino nceebonshi? Nceebo cakwaamba ayi wakabona ayi Yehova ngowakalinga kumucafwa kwiinda mubashominyina.

Amubone palagilafu 19

19. Kweelana a 1 Pita 4:10, ino Yehova inga watusebensesha buyani kucafwa baabo batoyandika lucafwo?

19 Ino nshiinshi nsheenga twaciita? Sa kuli bamakwesu abenankashi mbomushi mulibungano batokwiinda mumapensho akuciswa na bukaalo bumwi buyumu? Na mpashi bakafwitwa muntu ngobasuni. Na kuli umwi ngotushi ayi atoyandika lucafwo, inga twasenga kwaamba ayi Yehova atucaafwe kwaamba na kutondesha lusuno ankuumbu kwiinda mukucitawo comwi. Mpashi maswi ngeenga twaamba na shimwi nsheenga twaciita nsheshitoyandika kwaamba ayi mukwesu na nankashi ayuminishikwe. (Amubelenge 1 Pita 4:10.) * Na twabacafwa, mpashi inga batalika alimwi kushoma cishomesho cakwe Yehova cakwaamba ayi, “Teshi nkamushiyeewo nabi kumulekelesha sobwe.” Kucita boobo inga kwamupa kusangalala.

20. Ino nceebonshi nceenga twaamba cakutatoonsha ayi: “Yehova ngomucafwi wangu”?

20 Bweenka mbuli mbocakalinga kuli Paulo ababye, aswebo tuleenda mumapensho anene mubuumi bwesu. Nacibi boobo, tulishi kwaamba ayi inga twacikonsha kuyuma mukwiinga Yehova ali andiswe. Alatupa lucafwo kwiinda muli Yesu alimwi abaanjelo. Alimwi cimwi ciindi na citokweendelana aluyaando lwakwe, Yehova inga watupa lucafwo kwiinda mu beendeleshi. Alimwi bweenka mbuli buunji bwandiswe mbotwakabonaawo kale, Yehova alasebensesha mushimu wakwe usalashi kupa kwaamba ayi basebenshi bakwe bacafwilishe Beneklistunyinaabo. Aboobo bweenka mbuli Paulo, inga twaamba cakutatoonsha ayi: “Yehova ngomucafwi wangu; teshi nkaloondeewo. Ino muntu inga wancita nshi?”​—Ebu. 13:6.

LWIIMBO 38 Alaakumuyumya

^ par. 5 Mumutwi uyu tutokwiiya nshila shotatwe Yehova mbwakacafwa mutumwi Paulo kuliyumya mumapensho. Tutobandika Yehova mbwakacafwa basebenshi bakwe muciindi cakale kale. Alimwi ici citootucafwa kushoma cakutatoonsha kwaamba ayi Yehova alaakutucafwa kuliyumya mumapensho ngotutokwiindaamo pacecino ciindi.

^ par. 16 Alisitakasi a Luka kabali beendaawo kale anguwe. Basankwa bashomeka aba bakatolelela kuba a Paulo ciindi ndyaakalinga mujeele ku Loma.​—Milimo 16:10-12; 20:4; Kolo. 4:10, 14.

^ par. 19 Amubone Njashi Yamulindilishi yamu Chitonga ya January 15, 2009, mape. 13-14, mapa. 5-9.