Amuye ku shebo

Amuye pa mitwi iliimo

SHAKACITIKA MUBUUMI BWABO

Ndabona Bantu Bakwe Yehova Mbobatondesha Lushomo

Ndabona Bantu Bakwe Yehova Mbobatondesha Lushomo

MPASHI mutokwiibaluka mibandi njemwakalinga kucite abantu bamwi paciindi cimwi njomwakabona ayi ilayandika kulindimwe. Ntokwiibaluka mubandi ngondakalinga kucite amubyaanji umwi myaaka 50 yainda, katushiite kumulilo ndyetwakalinga mucishi ca Kenya. Ndyetwakalinga kushiite pesule lyakweenda kwa myeenshi iinji, twakalinga kubandika pa filimu imwi yakalinga kwaamba pamakani ashabupailishi. Lyalo mubyaanji wakaamba ayi, “Yakaamba shakubeca pamakani amu Baibo.”

Ndakaseka mukwiinga ndakalinga kuyeeya ayi mubyaanji tacishiwo shiinji pamakani amu Baibo. Ndakamwiipusha ayi, “Ino nshinshi nshooshi pamakani amu Baibo?” Taakwe kunkumbulawo peenkapo. Lyalo wakandwiita ayi banyina bakalinga womwi wa Bakamboni Bakwe Yehova, alimwi kuli shintu shimwi nshakeeya kuswa kulimbabo. Ceebo cakusuna kushibilaawo shiinji, ndakamulwiita ayi andwiiteko ashimwi.

Twakatola ciindi cilaamfu mashiku alya katubandika pamakani aya. Mubyaanji wakandwiita ayi Baibo ilaamba ayi Satana ngotookwendelesha cishi. (Joni 14:30) Mpashi mwebo mulishi makani aya kuswabo kale kale. Sombi kulindime akalinga makani apya alimwi akankamika. Nebo lyoonse ndakalinga kunyumfwa ayi Lesa shinkumbu alimwi ucita shintu mubululami ngoweendelesha cishi. Sombi ishi tashakalinga kweendelana ashintu shakalinga kucitika mubuumi. Nabi kwaamba ayi paciindi ici ndakalinga kucitebo myaaka 26, ndakalinga kubona shintu shiinji shakalinga kumpa kulisukama.

Bata bakalinga basoja beshikweensha ndeke mucishi ca America. Aboobo ndyendakalinga mwanike, ndakalinga kucishi kabotu ayi basoja bakalinga kulibambite kuteya boomu ikali paciindi cilicoonse. Ndyekwakalinga nkondo mucishi ca Vietnam, ncociindi ndyendakalinga ku koleji ku California. Ndakenjila mulikoto lya beshicikolo abo bakalinga kuya caambilisha nshobasuni. Bakapokola bakatutandaanya kabacite ashakumishako bantu alimwi tatwakalinga kubona kabotu ceebo cama tiyagasi. Paciindi ici shintu shakalinga kupilingene mucishi alimwi bantu bakalinga kupondoka. Bamatanjilili ba beshimapolitiki bamwi bakacaikwa. Bantu bakalinga kwaambilisha nshobasuni, kulwana akwaamba shintu shipusenepusene pa shakalinga kweelete kucitwa. Shintu shakabica abuumbi.

Kuswa ku London kuya ku Central Africa

Mu 1970, ndakatalika kusebensa kumusena kumwi kumatwa lya cishi ca Alaska alimwi ndakaba amali aanji. Lyalo ndakatanta ndeke kuya ku London, kuula honda, akulanga kumalenge kantacishiiwo ankondakalinga kuya. Ndyepakeenda myeenshi ndakashika mu Africa. Ndyendakalinga kuya ceenda, ndakakumanya bantu abalo bakalinga kusuni kushiya mapensho ngobakalinga kwiindaamo.

Ceebo ca shintu nshendakabona akunyumfwa, ndakatalika kushoma Baibo nshoyaamba ayi Satana ngotokweendelesha cishi. Sombi ndakalinga kusuni kushiba Lesa ncalekela shintu shibiibi kucitika na teshi ngotokweendelesha cishi.

Mu myeenshi yakakonkelaawo, ndakacana cikumbulo. Alimwi mukuya kwaciindi, ndakesa mukushiba akusuna basankwa abanakashi bapusenepusene abo bakatondesha kushomeka kwabo kuli Lesa womwi wancine, ndyebakalinga kwiinda mubukaalo bupusenepusene.

KU NORTHERN IRELAND—“CISHI CAMA BOOMU ALIMWI A MPOLOPOLO”

Ndyendakaboolela ku London, ndakabandika abanyina mubyaanji lyalo bakampa Baibo. Mukuya kwaciindi, ndakaya ku Amsterdam, ku Netherlands. Lyalo Kamboni umwi ndyaakambona kaambelenga Baibo mweela lya nshila, wakancafwa kwiiya shiinji. Ndyendakaya ku tauni ya Dublin mucishi ca Ireland, ndakacana ofesi ya musampi wa Bakamboni Bakwe Yehova. Ndyendakashika pamulyango, mukwesu wakancalwiita lyalo ndakabonana a Mukwesu Arthur Matthews, uyo wakalinga musongo alimwi ucishi shintu shiinji. Ndakamusenga kwaamba ayi atalike kunjiisha Baibo, alimwi wakasumina.

Ndakabikila maano ku kwiiya Baibo alimwi ndakalinga kusunishishi kubelenga magazini amabuku akabambwa a Bakamboni Bakwe Yehova. Alimwi ndakalinga kusangalala kubelenga Baibo! Kumabungano, ndakabona ayi nabibo bacanike bakalinga kucishi shikumbulo kumiipusho bantu beeite njobakaalilwa kucana shikumbulo kwamyaaka iinji, miipusho mbuli: ‘Ino nceebonshi shintu shibiibi shilacitika? Ino Lesa ngani? Ino nshiinshi shicitika na muntu wafwa?’ Beshicibusa bangu boonse bakalinga Bakamboni Bakwe Yehova. Cakalinga cuubu kuba bushicibusa a Bakamboni, mukwiinga taakuwo bantu bamwi mbondakalinga kushi kabotu mucishi ici. Bakancafwa kusuna Yehova akusuna kucita kuyanda kwakwe.

Ba Nigel, ba Denis andime

Ndakabombekwa mu 1972, lyalo ndyepakeenda mwaaka womwi ndakatalika bupainiya akutalika kubungana ku libungano lya Newry umo mwakalinga beshikushimikila baniini abuumbi, licanika ku Northern Ireland. Ndakalinga kucita lenti kaanda kakalinga mweela lya kalundu. Pafwiifwi pakalinga muunda mwakalinga kulita ŋombe, alimwi ndyendakalinga kulibambila makani ndakalinga kubona ŋombe isho mbuli bantu. Shakalinga kuboneka anga shitookutika cakubikila maano ndyeshakalinga kulya. Nabi kwaamba ayi tashakalinga kundulika, shakalinga kuncafwa kwiiya kulanga bantu ndyentokwaamba likani. Mu 1974, ndakasalwa kusebensa mbuli painiya ulibetele alimwi ndakatalika kusebensa aba Nigel Pitt, abo mbotwakasebensela pomwi kwaciindi cilaamfu.

Paciindi cilya, kwakalinga nkondo abuumbi ku Northern Ireland. Bantu bamwi bakatalika kwiita lubasu lwa kumatwa kwa cishi ici ayi “cishi cama boomu alimwi a mpolopolo.” Bantu baanji bakalinga kulwana munshila, bamwi bakalinga kubashuuta mfuti alimwi myotoka yakalinga kutentwa. Beshimapolitiki alimwi a beshibupailishi liinji mbobakalinga kulengesha kwaamba ayi kube mapensho aya. Nacibi boobo, bamu bupailishi bwaci Pulotestanti aba Katolika, bakalinga kucishi kwaamba ayi Bakamboni tabaabanimo lubasu mu shamapolitiki. Aboobo twakalinga kucite lwaanguluko lwakushimikila kwakubula kupilinganishikwa. Bantu mbotwakalinga kucana ndyetwakalinga kushimikila, liinji bakalinga kushiba musena kweenga kwabuka nkondo andyeenga yabuka. Aboobo bakalinga kutucenjesha kwaamba ayi tutalicani mumapensho.

Nacibi boobo, cimwi ciindi twakalinga kulicana mubukaalo buyumu. Bushiku bumwi nebo aba Denis Carrigan abalo bakalinga kusebensa mbuli painiya, twakalinga kushimikila mu tauni imwi ya pafwiifwi umo mwatakalingaawo Bakamboni alimwi motwakayabo linkanda lyomwi mukushimikila. Mwanakashi umwi wakatubekesha ayi tuli masoja beshikusensa baku Britain ceebo cakwaamba ayi tatwakalinga kwaamba mbuli bantu baku Ireland mbobaamba. Twakaloonda abuumbi. Na muntu waba bushicibusa amasoja, bakalinga kumucaya nabi kumushuuta mfuti mu manungo. Twakaandwa mpewo ndyetwakalinga kwiimfwi pansengwe kulindilila basi. Lyalo twakabona kamotoka kaniini kakaya pamusena mpoboolisha shakulya mwanakashi ulya mpwaakatubekeshela. Lyalo mwanakashi uyo wakaya mukubandika abasankwa bobilo bakalinga mukamotoka akututondeka. Basankwa abo ndyebakesa kuli ndiswe, bakatwiipusha miipusho imwi pamakani abubaambo bwakweenda a basi. Basi ndyeyakashika, bakabandika a dilaiva. Tatuna kunyumfwaawo nshobakalinga kubandika. Taakuwo bamwi bakalinga kutantiteemo mu basi iyo, aboobo twakalinga kushomete ayi kuli shimwi shitabete kabotu nshobasuni kutucita na tuswe mu tauni. Sombi nshotwakalinga kuyeeya teshi nshoshakacitika. Ndyendakatantabo mu basi, ndakeepusha dilaiva ayi: “Sa basankwa balya balinga kumwiipusha pali ndiswe?” Wakankumbula ayi: “Ndabalwiita ayi ndimushi kabotu, mutalisukami. Taakuwo shintu shitabete kabotu sheshi shimucitikile.”

Pabushiku bwa bwiinga bwesu mu March 1977

Mu 1976 ndyetwakalinga ku kubungana kunene ku Dublin, ndakashibana aba Pauline Lomax bakalinga kusebensa mbuli painiya ulibetele abo bakesa mukufwakasha kuswa kucishi ca England. Nankashi Pauline wakalinga muntu ubikila maano kushintu shakumushimu, uliceesha alimwi uboneka kabotu. Lakwe a Ray mwanike wakwe, bakeeya cancine ndyebakalinga banike. Ndyepakeenda mwaaka womwi, nebo aba Pauline twakeebana lyalo akutolelela kusebensa bupainiya bulibetele mu tauni ya Ballymena, ku Northern Ireland.

Twakasebensa muncito yakufwakashila mabungano kwaciindi cilaamfuko. Twakalinga kufwakashila mabungano akalinga mu tauni ya Belfast, Londonderry alimwi amumisena imwi shintu moshatakalinga kabotu abuumbi. Twakayuminishikwa abuumbi ndyetwakabona lushomo lwa bamakwesu abenankashi abo bakacileka kushoma njiisho sha beshibupailishi nshobakalinga kushoma cakutatoonsha, akucileka kuba akasalalushi alupato kwaamba ayi basebensele Yehova. Alimwi Yehova wakabapa shoolwe akubashitilisha!

Ndakekala mucishi ca Ireland kwamyaaka 10. Lyalo mu 1981 bakatwiita kucanika ku Cikolo ca Gilyadi ca namba 72. Ndyetwakamanisha cikolo, bakatutuma kuya mukusebensela ku Sierra Leone, cishi cili kulubasu lwa kumbo lwa Africa.

KU SIERRA LEONE—BAMAKWESU BAKALINGA KUSHOMEKA NABI KWAAMBA AYI BAKALINGA BAKANDU

Twakalinga kukala muŋanda ya bamishonali pomwi abamakwesu abenankashi bamwi bali 11. Twakalinga kusebensesha kicini yomwi, ma toileti otatwe, ma baafa obilo, fooni yomwi, mashini ya kuwaasha shakufwala yomwi alimwi a yakuyanikamo shakufwala yomwi. Liinji malaiti akalinga kuya alimwi cakuteengashila. Bakoswe bakenjila muciluli alimwi bafumbe bakalinga kunjila muŋanda.

Katusubuka mulonga kuya kukubungana kunene kucishi ca Guinea

Nabi kwaamba ayi tatwakalinga kukala kabotu, incito yakushimikila yakalinga kutusangalasha abuumbi. Bantu bakalinga kunyumfwa kabotu kukutika ku makani amu Baibo alimwi bakalinga kukutika cakubikila maano. Baanji bakasumina kwiiya Baibo alimwi bakaba Bakamboni Bakwe Yehova. Bantu bakumusena uku bakalinga kunjita ayi “Ba Robert.” Ba Pauline bakalinga kubeeta ayi “Bamuka Robert.” Ano ceebo cakwaamba ayi ndakacileka kusebensa bunene muncito yakushimikila ceebo ca ncito shimwi nshondakalinga kusebensa pa ofesi yamusampi, mukuya kwaciindi bantu bakatalika kwiita bakaangu ayi “Bamuka Pauline.” Nebo bakatalika kunjita ayi “Ba Pauline.” Ishi shakalinga kubanyumfwisha kabotu ba Pauline!

Katuya mukushimikila ku Sierra Leone

Bamakwesu baanji bakalinga bakandu, sombi Yehova wakalinga kubapa nshebakalinga kuyandika. Cimwi ciindi wakalinga kucita boobo munshila nshobatakalinga kuyeyeelaawo. (Mate. 6:33) Kucakubonenaako, nankashi umwi wakalinga kucitebo maali akwene kuula shakulya shabushiku bomwibo kwaamba ayi lakwe abana bakwe inga balya. Sombi wakasalawo kupa maali ayo ku mukwesu mulwashi watakalinga kuciteewo maali akuula musamu wa malelya. Lyalo cakuteengashila pabushiku bweenka ubu, mwanakashi umwi wakesa kuli nankashi akumupa maali kwaamba ayi amoose misusu. Kwakalinga shakubonenaako shiinji shakatondesha Yehova mbwaakacafwa basebenshi bakwe munshila nshobatakalinga kuyeyeelaawo.

KU NIGERIA—KWIIYA KUSHIBILA BUUMI BUPYA

Twakekala mucishi ca Sierra Leone kwamyaaka 9. Lyalo bakatutuma kuya mukusebensela ku musampi waku Nigeria. Twakaba lubasu lwa musampi unene ano. Ndakalinga kusebensa ncito yamu ofesi yeenka njondakalinga kusebensa ku Sierra Leone. Sombi ba Pauline bakapekwa ncito imwi alimwi cakabayuminaako kushibila. Mweenshi uli woonse bakalinga kusebensa mawoola ali 130 muncito yakushimikila alimwi bakalinga kucite shiiyo sha Baibo shakalinga kuya panembo. Ano paciindi ici bakapekwa ncito yakunootunga shakufwala shakalinga kukwaamukite. Pakeenda ciindi kwaamba ayi bashibile ncito iyi, sombi bakesa mukushiba kwaamba ayi bamwi bakalinga kulumba pancito njobakalinga kusebensa. Alimwi bakabikila maano kukuyuminisha bamakwesu abenankashi bapa Bethel.

Tacakalinga cuubu kwiiya kushibila buumi bupya bwaku Nigeria alimwi twakalinga kuyandika kwiiya shiinji. Paciindi cimwi, mukwesu umwi wakesa mu ofesi yangu kwaamba ayi nshibane a nankashi wakesa conoono pa Bethel. Ndyendakatambika lyaansa kwaamba ayi mwaanshe, wakafukama kunembo lyangu. Ndakakankamana, lyalo akuyeeya pamalembo obilo: Milimo 10:25, 26 alimwi a Ciyubululo 19:10. Lyalo ndakaliipusha ayi, ‘Sa mulwiite ayi nyamuka?’ Sombi ndakashiba ayi ulicishi Baibo nshoiisha mukwiinga bakamwiita kusa mukusebensela pa Bethel.

Ndakanyumfwa nsoni ndyetwakalinga kubandika. Lyalo pesule ndakalangoolako makani amwi. Ndakesa mukushiba ayi nankashi wakacita boobo ceebo cakwaamba ayi mumisena imwi bantu bamucishi ici mbobakalinga kucita. Basankwa abalo bakalinga kufukama bweenka banakashi mbobakalinga kucita. Iyi ninshila mbokalinga kutondesha bulemu kumuntu kuteshi kumulambila. Alimwi kuli ashakubonenaako shamu Malembo shaamba pamakani aya. (1 Samwe. 24:8) Ndakacita kabotu kwaamba ayi nshina kwaamba cili coonse cakapa kwaamba ayi nankashi anyumfwe nsoni.

Twakashibana abamakwesu abenankashi baanji bamucishi ca Nigeria abo bakatolelela kushomeka. Kucakubonenaako, Mukwesu Isaiah Adagbona, a wakeeya cancine ndyaakalinga cikula bwangu. Sombi bakamucana abulwashi bwa manata. Bakamutola kumusena nkobakalinga kulamina beshimanata alimwi eenkabo ngowakalinga womwi wa Bakamboni Bakwe Yehova. Nabi kwaamba ayi wakalinga kupikishikwa, wakacafwa beshimanata beendilila 30 kwiiya cancine alimwi akutalika libungano kumusena nkobakalinga kulamina beshimanata.

KU KENYA—BAMAKWESU BAKALINGA KUNKALIKILA MOYO

Kambona cinyama cimwi

Mu 1996 bakatutuma kuya mukusebensela kumusampi waku Kenya. Ici ncecakalinga ciindi cakutaanguna kuboolela kucishi ici kuswa ciindi cakutaanguna ndyendakafwakashilaako kweelana ambondaamba kumatalikilo. Twakalinga kukala pa Bethel alimwi pakalinga basokwe baanji. Bakalinga kwiipa shisepo kubenankashi. Bushiku bumwi, nankashi umwi pa Bethel wakalubaako kucala liwindo lya kucipinda mwaakalinga kukala. Ndyaakaboola, wakacana basokwe baanji mucipinda cakwe kabalya shakulya nshaakashiya. Wakooloma akucicila pansengwe. Basokwe bakayobeka akupulila paliwindo mpobakenjilila.

Nebo aba Pauline twakatalika kubungana kulibungano lyakalinga kusebensesha mushobo wa ciSwahili. Ndyepakeendabo ciindi ciniini, ndakapekwa mukuli wakunootanjilila Ciiyo ca Libuku ca Libungano (pacecino ciindi ciitwa ayi Ciiyo ca Baibo Calibungano). Nacibi boobo, nshindakalinga kucishi kabotu kwaamba ciSwahili. Ndakalinga kucikonsha kubelenga miipusho ceebo cakwaamba ayi ndakalinga kulibambilila limwi. Sombi na batookumbula basebensesha maswi apuseneeko nabibo paniini ashilembetwe mulibuku, nshindakalinga kunyumfwishisha. Cakalinga cintu cilensha nsoni! Ndakalinyumfwa cibiibi ceebo cakwaamba ayi nshindakalinga kunyumfwishisha shikumbulo shimwi sha bamakwesu abenankashi. Ndakanyumfwa kabotu kwaamba ayi bakankalikila moyo akutondesha kuliceesha kwiinda mukunsuminisha kunootanjilila Ciiyo ca Libuku ca Libungano.

KU UNITED STATES—KUTONDESHA LUSHOMO NABI NDYEBAKALINGA KUCITE SHINTU SHIINJI LWAKUMUBILI

Twakekala mucishi ca Kenya kwa myeenshi iniinibo. Lyalo mu mwaaka wa 1997 bakatwiita kuya mukusebensela ku Bethel yaku Brooklyn, ku New York. Ano twakalinga mucishi bantu mobacite shintu shiinji lwakumubili, alimwi sheenga shatuletela mapensho amwi. (Tus. 30:8, 9) Nacibi boobo, bamakwesu abenankashi balatondesha lushomo nabi kwaamba ayi balicite shintu shiinji lwakumubili. Balasebensesha ciindi ashintu shabo kucafwilisha ncito ya libunga lyakwe Yehova, kuteshi kwaamba ayi babile.

Kwamyaaka iinji, twabona bashominyineesu mbobatondesha lushomo mubukaalo bupusenepusene. Ku Ireland, twakabona bamakwesu abenankashi mbobakatondesha lushomo nabi ndyekwakalinga nkondo. Mu Africa, twakabona bamakwesu abenankashi mbobakatondesha lushomo nabi kwaamba ayi bakalinga bakandu alimwi bamwi bakalingabo beenka mbuli Bakamboni kumusena nkobakalinga. Ku United States, twakabona bamakwesu abenankashi mbobakatondesha lushomo nabi kwaamba ayi bakalinga kucite shintu shiinji lwakumubili. Ncakutatoonsha kwaamba ayi Yehova alasangalala abuumbi na wabona bantu batondesha ayi balimusuni nabi ndyebatokwiinda mubukaalo bupusenepusene!

Nebo aba Pauline ku Bethel yaku Warwick

Myaaka yeenda lubilo “kwiinda cakupombeleshako busalu.” (Jobo 7:6) Pacecino ciindi tutosebensela ku maofesi anene ku Warwick, mu New York. Alimwi tulisangalete kutolelela kusebensela pomwi abantu basunene cancinencine. Tulikondetwe abuumbi kucita nsheenga twacikonsha kusebensela Mwaami wesu, Klistu Yesu, uyo conoono weshi akape shoolwe ku bantu baanji bashomeka kuli nguwe.​—Mate. 25:34.

a Makani aamba shakacitika mubuumi bwaba Isaiah Adagbona alacanika mu Njashi Yamulindilishi yamu Cisungu ya April 1, 1998, mape. 22-27. Bakafwa mu 2010.