Amuye ku shebo

Amuye pa mitwi iliimo

MUTWI WAKWIIYA 7

Sheenga Shamucafwa Kufubilaamo Abuumbi Ndyemutobelenga Baibo

Sheenga Shamucafwa Kufubilaamo Abuumbi Ndyemutobelenga Baibo

“Ino mulabelengamonshi?”—LUKA 10:26.

LWIIMBO 97 Maswi Akwe Lesa Alatupa Buumi

NSHESHI TWIIYE a

1. Ino nshiinshi shitondesha ayi Yesu wakalinga kubona ayi Malembo alayandika?

 AMUYEEYEBO mbocakalinga kukutika kuli Yesu ndyaakalinga kwiisha bantu. Ndyaakalinga kwiisha, liinji wakalinga kwaamba Malembo ngaakalinga kushi mumutwibo! Alimwi maswi akutaanguna ngakaamba pesule lya kubombekwa, amaswi amwi akweelaako ngakaamba kaatana kufwa, akaswa mu Malembo. b (Duto. 8:3; Kulu. 31:5; Luka 4:4; 23:46) Alimwi mumyaaka yotatwe a haafu Yesu ndyaakalinga kusebensa ncito yakushimikila, liinji wakalinga kubelengela bantu Malembo, kwaamba maswi kuswa mu Malembo, akwaasansulula.​—Mate. 5:17, 18, 21, 22, 27, 28; Luka 4:16-20.

Mubuumi bwakwe boonse, Yesu wakatondesha ayi wakalinga kwaasuni Malembo alimwi wakaasuminisha kukuma nshaakalinga kucita (Amubone palagilafu 2)

2. Ino nshiinshi shakacafwa Yesu kwaashiba kabotu Malembo ndyaakalinga kukula? (Amubone cikope cili papeeji yakutaanguna.)

2 Kakucaalite myaaka iinji kwaamba ayi Yesu atalike ncito yakwe yakushimikila, liinji wakalinga kubelenga akukutika ku Maswi akwe Lesa. Ncakutatoonsha kwaamba ayi wakalinga kukutika kuli Maliya a Josefu ndyebakalinga kusebensesha Malembo mumibandi yabo ya bushiku abushiku. c (Duto. 6:6, 7) Alimwi inga twashoma cakutatoonsha kwaamba ayi lyoonse pabushiku bwa Sabata, Yesu amukwashi wakwe bakalinga kucanika ku sunagogi. (Luka 4:16) Ndyaakalinga ku sunagogi, cilyeelete kwaamba ayi wakalinga kukutika cakubikila maano Malembo ndyaakalinga kubelengwa. Mukuya kwaciindi, Yesu alakwe wakeeya bwakubelenga Malembo Asalalite palwaakwe. Aboobo Yesu wakaashiba kabotu Malembo, wakaasuna alimwi akalinga kukuma nshaakalinga kucita. Kucakubonenaako, amuyeeye paciindi ndyaakalinga mu tempele kaacite myaaka 12. Bafundishi bakalinga kwiishi kabotu Milawo yakwe Mose, bakakankamana “ndibakanyumfwa kukumbula kwakwe [Yesu] kwabusongo.”​—Luka 2:46, 47, 52.

3. Ino tutokwiiya nshi mumutwi uyu?

3 Aswebo na katubelenga Maswi akwe Lesa lyoonse, tulaashiba kabotu akwaasuna. Ano ino nshiinshi sheenga shatucafwa kwaamba ayi tunoofubilaamo abuumbi ndyetutobelenga Baibo? Kuli nsheenga tweeya kumaswi Yesu ngaakalwiita baabo bakalinga kwishi Milawo kwiilikaawo abalembi, baFalisi alimwi abaSaduki. Bamatanjilili babupailishi liinji bakalinga kubelenga Malembo sombi tabakalinga kufubilaamo musheesho nshebakalinga kubelenga. Yesu wakaamba shintu shotatwe basankwa aba nshobakalinga kweelete kucita kwaamba ayi banoofubilaamo abuumbi ndyebakalinga kubelenga Malembo. Mumutwi uyu, tutobandika maswi Yesu ngakabalwiita mbweenga atucafwa kuya panembo (1) mukunyumfwishisha nshotutoobelenga, (2) kucana buboni bwakumushimu, alimwi (3) kusuminisha Maswi akwe Lesa kutwaalula.

AMUBELENGE ALUYAANDO LWA KUNYUMFWISHISHA NSHOMUTOBELENGA

4. Ino lilembo lya Luka 10:25-29 lilatwiisha nshi pamakani akubelenga Maswi akwe Lesa?

4 Tulisuni kunoonyumfwishisha nshotubelenga kuswa mu Maswi akwe Lesa. Mukwiinga na twaalilwa kucita boobo, inga katutafubiliimo musheesho nshetutobelenga. Kucakubonenaako, amuyeeye pa mubandi Yesu ngwaakalinga kucite a “mufundishi wa milawo.” (Amubelenge Luka 10:25-29.) Musankwa uyu ndyaakeepusha Yesu nshaakalinga kweelete kucita kwaamba ayi akacane buumi butamaani, Yesu wakamucafwa kucana cikumbulo mu Maswi akwe Lesa kwiinda mukumwiipusha ayi: “Ino muMilawo mulilembetwe buyani? Ino mulabelengamonshi?” Musankwa uyu wakacikonsha kwaamba cikumbulo ceelete kwiinda mukwaamba maswi amu Malembo aamba pa kusuna Lesa akusuna babyesu. (Lefi. 19:18; Duto. 6:5) Ano amunyumfwe mwiipusho musankwa uyu ngwakeepusha Yesu: “Ino mubyanji ngani?” Cakabonekela patuba kwaamba ayi musankwa uyu taakalinga kunyumfwishisha nshaakalinga kubelenga. Aboobo taakalinga kucishiiwo bwakukonkela nshaakalinga kwiiya mu malembo mubuumi bwakwe.

Inga tweeya kunyumfwishisha nshetutobelenga

5. Ino kupaila alimwi akubelenga cakukalika moyo inga kwatucafwa buyani kunyumfwishisha nshotutoobelenga?

5 Inga twaya panembo mukunyumfwishisha Maswi akwe Lesa kwiinda mukushiba sheenga shatucafwa ndyetutobelenga. Atubandike pashintu shimwi sheenga shamucafwa. Amupaile kamutana kutalika kubelenga. Tulayandika lucafwo lwakwe Yehova kwaamba ayi tunyumfwishishe Malembo. Aboobo inga twamusenga mushimu wakwe usalashi kwaamba ayi utucaafwe kubikila maano ku nshotutoobelenga. Lyalo amubelenge cakukalika moyo. Kucita boobo kulaakumucafwa kunyumfwishisha nshomutobelenga. Cimwi ceenga camucafwa nkubelenga cakupoosha na kukonkelaamo ndyemutookutika kumaswi amu Baibo akalekodwa. Na kamukutika kumaswi akalekodwa akukonkelaamo mu Baibo yanu, cilaakumucafwa kunyumfwishisha, kwiibaluka akwiiya shiinji ndyemutobelenga Maswi akwe Lesa. (Joshu. 1:8) Na mwamanisha kubelenga, amupaile alimwi kuli Yehova kumulumba pacipo ca Maswi akwe akumusenga kwaamba ayi amucaafwe kukonkela nshomwabelenga.

Ino nceebonshi kulembako maswi inga kwamucafwa kunyumfwishisha akwiibaluka makani ngomutobelenga? (Amubone palagilafu 6)

6. Ino kuliipusha miipusho akulembako maswi amwi ndyemutobelenga inga kwamucafwa buyani? (Amubone acikope.)

6 Atubandike pashintu ashimwi shobilo sheenga shamucafwa kunyumfwishisha nshomutobelenga mu Baibo. Amuliipushe miipusho pamakani ngomutobelenga. Ndyemutobelenga makani amwi amu Baibo, amuliipushe ayi: ‘Ino mbaani batokwaambwawo bunene? Ino ngani utokwaamba? Ino atobandika abaani, alimwi ino nceebonshi? Ino ndilili alimwi nkuli makani aya nkwaakacitikila?’ Kuliipusha miipusho mbuli yeeyi inga kwamucafwa kuyeeya akubona shiteente shinene shili mumakani ayo ngomutobelenga. Alimwi cimwi nceenga mwaciita, nkulembako maswi ndyemutobelenga. Na mwalembako maswi pamakani ngomwabelenga cilaakumucafwa kuyeeyawo abuumbi akwaanyumfwishisha kabotu. Alimwi kulemba inga kwamucafwa kwiibaluka makani ngomwabelenga. Inga mwalemba miipusho, makani ngomwacana ndyemwalinga kulangoola makani, shiteente shinene, kulemba mbweenga mwasebensesha makani ayo, na kulemba mbomutoolinyumfwa pamakani ayo ngomwabelenga. Mulaakucana kwaamba ayi kulembako maswi ndyemutobelenga kulaakumucafwa kubona ayi Baibo nga maswi Lesa ngaakalembela ndimwe.

7. Ino ngumubo nshi uyandika ndyetutobelenga Maswi akwe Lesa, alimwi ino nceebonshi? (Mateyo 24:15)

7 Yesu wakaamba ayi kunyumfwisha shintu ngumubo uyandika weenga watucafwa kunyumfwishisha Maswi akwe Lesa. (Amubelenge Mateyo 24:15.) Ino kunyumfwisha shintu cilaamba nshi? Cilaamba kubona muyeeyo womwi mboutokweendelana amuyeeyo umwi, kubona miyeeyo iyo mboipusene akunyumfwishisha makani atana kwaambwa cakululama. Kwiilikaawo, Yesu wakatondesha ayi tulyeelete kuba amubo wa kunyumfwisha shintu kwaamba ayi tunoobona bushinshimi bwamu Baibo mbobutookumanishikwa. Alimwi tulayandika mubo uyu kwaamba ayi tufubileemo abuumbi mumakani oonse ngotubelenga mu Baibo.

8. Ino nshiinshi nsheenga twaciita kwaamba ayi tunoonyumfwisha shintu ndyetutobelenga Maswi akwe Lesa?

8 Yehova alacafwa basebenshi bakwe kunyumfwisha shintu. Aboobo amupaile kuli nguwe kumusenga kwaamba ayi amucaafwe kuba amubo uyu. (Tus. 2:6) Ano ino nshiinshi nsheenga mwaciita kwaamba ayi Yehova amucaafwe kuba amubo uyu? Amulange lange makani ngomutobelenga cakubikila maano akubona mbwaatokweendelana amakani amwi ngomushi kale. Kwaamba ayi mucikoonshe kucita boobo, inga mwasebensesha mabuku esu atucafwa kwiiya Baibo. Kucakubonenaako, inga mwasebensesha libuku lyamu Chitonga licite mutwi waamba ayi Bbuku Ligwasya Kuvwuntauzya lya Bakamboni ba Jehova. Mabuku aya alaakumucafwa kunyumfwishisha makani amu Baibo ngomutobelenga akubona mbweenga mwaakonkela mubuumi bwanu. (Ebu. 5:14) Na kamweelesha kunyumfwisha shintu ndyemutobelenga Maswi akwe Lesa mulaakwaanyumfwishisha kabotu Malembo.

AMUBELENGE ALUYAANDO LWA KUCANA BUBONI BWAKUMUSHIMU

9. Ino ni njiisho nshi iyandika yamu Malembo baSaduki njebatakalinga kubikilaako maano?

9 BaSaduki bakalinga kweeshi kabotu mabuku akutaanguna ali 5 akalembwa mu ciEbulu, sombi tabakalinga kubikila maano kumakani amwi ayandika acanika mumabuku aya akatanjililwa amushimu usalashi. Kucakubonenaako, amuyeeye Yesu mbwaakakumbula baSaduki ndyebakamwiipusha pamakani akubushikwa kwa bafu. Wakabeepusha ayi: “Sa tamuna kubelengaawo mulibuku ndyaakalemba Mose pamakani a cikupu cakalinga kunyaka? Palya Lesa wakaambila Mose ayi, ‘Nebo ndime Lesa wakwe Abulaamu, Lesa wakwe Isaki alimwi a Lesa wakwe Jakobo’?” (Maako 12:18, 26) Nabi kwaamba ayi baSaduki bakaabelengawo kale makani aya mankanda aanji, mwiipusho Yesu ngwaakabeepusha wakatondesha ayi tabakalinga kubikila maano ku njiisho iyandika yamu Malembo yakwaamba ayi bafu balaakubushikwa.​—Maako 12:27; Luka 20:38. d

10. Ino nshiinshi nshotweelete kunoobikilaako maano ndyetutobelenga?

10 Ino nshiinshi nshetutokwiiyaawo? Ndyetutobelenga, tulisuni kubikila maano kumakani oonse ngeenga tweeyawo pamakani amu Baibo ngotutobelenga. Tatusuni kweelabo pa kunyumfwishisha makani oobu sombi anjiisho shimwi shiyandika. Njiisho ishi shili anga mbuboni bushisitwe mukwiinga teshi cuubu kushicana.

11. Kweelana a 2 Timoti 3:16, 17, ino nshiinshi nsheenga mwaciita kwaamba ayi mucane buboni bwakumushimu ndyemutobelenga Baibo?

11 Ino nshiinshi nsheenga mwaciita kwaamba ayi mucane buboni bwakumushimu ndyemutobelenga Baibo? Amuyeeye pamaswi ngotucana pa 2 Timoti 3:16, 17. (Amubelenge.) Lilembo ili lilaamba ayi “Malembo oonse . . . alacafwa” (1) mukwiisha, (2) mukululika, (3) mukululamika shintu, alimwi (4) mukululika cabululami. Inga mwakonkela shiteente ishi shone kwaamba ayi mufubileemo nabi ndyemutobelenga mabuku amu Baibo ngomutabelengi bunene. Amubone makani ayo nshaatoomwiisha pali Yehova, pakuyanda kwakwe, na pa njiisho shakwe. Amuyeeye kululika nkomutocana mumakani ayo mbweenga kwamucafwa. Inga mwacita boobo kwiinda mukuyeeya mbweenga makani ayo amucafwa kushiba akukaka mibo na miyeeyo itabete kabotu kwaamba ayi mutolelele kushomeka kuli Yehova. Amuyeeye mbweenga makani ayo amucafwa kululamika shintu, mbuli makani akubeca muntu umwi ngaakamulwiita ndyemwakalinga muncito yakushimikila. Alimwi amuyeeye mbweenga makani ayo amululika cabululami kwaamba ayi munoobona shintu bweenka Yehova mbwaashibona. Na kamukonkela shiteente ishi shone nshetwabandikaawo, mulaakucana buboni bwakumushimu bweenga bwamucafwa kufubilaamo abuumbi ndyemutobelenga Baibo.

AMUSUMINISHE NSHOMUBELENGA KUMWAALULA

12. Ino nceebonshi Yesu wakeepusha baFalisi mwiipusho wakwaamba ayi “Sa tamuna kubelengaawo?”

12 Yesu wakeepusha baFalisi mwiipusho aumwi ayi “Sa tamuna kubelengaawo?” kwaamba ayi atondeshe ayi tabakalinga kubona makani ngobakalinga kubelenga mu Malembo munshila yeelete. (Mate. 12:1-7) e Paciindi ici, baFalisi bakaamba ayi bashikwiiya bakwe Yesu bapwaya mulawo wa Sabata. Yesu ndyaakalinga kubakumbula wakaamba pashakubonenaako shobilo shamu Malembo akwaamba maswi amwi acanika mulibuku lya Osiya, kwaamba ayi atondeshe ayi baFalisi tabakwe kunyumfwishisha mulawo wa Sabata ncowakabetaako alimwi bakaalilwa kutondesha nkuumbu. Ino nceebonshi basankwa aba tabakalinga kusuminisha nshobakalinga kubelenga mu Maswi akwe Lesa kubaalula? Nceebo cakwaamba ayi bakalinga kubelenga Maswi akwe Lesa aluyaando lwakupikisha na kucana shilubo mu bamwi. Aboobo ici cakapa kwaamba ayi baalilwe kunyumfwishisha nshobakalinga kubelenga.​—Mate. 23:23; Joni 5:39, 40.

13. Ino nduyaando nshi ndotweelete kubaalo ndyetutobelenga Baibo, alimwi ino nceebonshi?

13 Maswi Yesu ngakabalwiita alatwiisha ayi tulyeelete kubelenga Maswi akwe Lesa aluyaando lweelete. Mubupusano abaFalisi, tulyeelete kuba bantu baliceesha alimwi balibambite kwiishikwa. Tulyeelete ‘kutambula cakulibombya maswi ayo Lesa ngaakashanga muli ndiswe.’ (Jemu. 1:21) Na katulibombya, tulaakusuminisha Maswi akwe Lesa kutwaalula. Na twaleya kubelenga Maswi akwe Lesa aluyaando lwakupikisha na kucana shilubo mu bamwi, ndyeenga atucafwa kuba bantu batondesha nkuumbu, luse alusuno.

Ino inga twashiba buyani na tutosuminisha nshotubelenga mu Maswi akwe Lesa kutwaalula? (Amubone palagilafu 14) f

14. Ino inga twashiba buyani na tutosuminisha nshotubelenga mu Baibo kutwaalula? (Amubone ashikope.)

14 Nshotucita kubamwi inga shatondesha na tutosuminisha Maswi akwe kutwaalula. Ceebo cakwaamba ayi baFalisi tabakwe kusuminisha Maswi akwe Lesa kubaalula, bakalinga “kubekesha bantu batacite mulandu.” (Mate. 12:7) Aswebo nshotuyeeya anshotucita kubamwi inga shatondesha na tulasuminisha Maswi akwe Lesa kutwaalula. Kucakubonenaako, sa tulafwambaana kwaamba pashibotu bamwi nshobacita na tulabikila bunene maano kushilubo shabo? Sa tulatondesha nkuumbu akuba balibambite kulekelela bamwi na mpashi tulayuminina pashintu akubikila bamwi mfundilishi? Shikumbulo kumiipusho iyi inga shatucafwa kushiba na tulasuminisha nshotubelenga kwaalula mbotuyeeya, mbotulinyumfwa alimwi anshotucita.​—1 Timo. 4:12, 15; Ebu. 4:12.

KUBELENGA MASWI AKWE LESA INGA KWATUPA KUBA ALUSANGALALO

15. Ino Yesu wakalinga kulinyumfwa buyani pa Malembo Asalalite?

15 Yesu wakalinga kwaasuni Malembo Asalalite, alimwi maswi ngotucana pa Kulumbaisha 40:8 akaamba pali Yesu mbwaakalinga kusa mukulinyumfwa pa Maswi akwe Lesa ayi: “No Baami ba Lesa ndisunishi kucita kuyanda kwanu. Ee, milawo yanu moili mumoyo wangu.” Aboobo, wakalinga kusangalete alimwi wakatolelela kusebensela Yehova. Aswebo inga twaba alusangalalo akuswitilila na katubelenga Maswi akwe Lesa akwaasuna.​—Kulu. 1:1-3.

16. Ino nshiinshi nshomusuni kucita kwaamba ayi munoofubilaamo abuumbi ndyemutobelenga Maswi akwe Lesa? (Amubone kabokosi kacite mutwi utokwaamba ayi  “Maswi Yesu Ngakaamba Inga Amucafwa Kunyumfwishisha Nshomutobelenga.”)

16 Kweelana amaswi Yesu ngakaamba alimwi acakubonenaako ncakatondesha, atuye panembo mukucita shintu sheenga shatucafwa kufubilaamo ndyetutobelenga Baibo. Inga twaya panembo mukunyumfwisha makani amu Baibo kwiinda mukupaila, kubelenga cakukalika moyo, kuliipusha miipusho alimwi akulembako maswi. Inga twanyumfwisha shintu kwiinda mukulanga langa cakubikila maano makani ngotutobelenga akusebensesha mabuku aamba shamu Baibo kwaamba ayi atucaafwe kucita boobo. Inga tweeya mbweenga Baibo yatucafwa munshila shipusenepusene kwiinda mukulangoola buboni bwakumushimu nabi ndyetutobelenga makani ngotutabelengi bunene. Alimwi inga twasuminisha Maswi akwe Lesa kutwaalula kwiinda mukutolelela kuba aluyaando lweelete ndyetutobelenga. Na tweelesha kucita nsheenga twacikonsha kukonkela nshetweeya, tulaakunoofubilaamo abuumbi ndyetutobelenga Baibo alimwi tulaakuba abushicibusa buyumu a Yehova.​—Kulu. 119:17, 18; Jemu. 4:8.

LWIIMBO 95 Mumuni Utooya Bumunikilaako

a Basebenshi bakwe Yehova boonse, baleelesha kubelenga Maswi akwe bushiku abushiku. Bantu bamwi baanji abalo balabelenga Baibo. Nacibi boobo, tabanyumfwishishi nshobabelenga. Ubu mbocakalinga akubantu bamwi bakalingaako muciindi cakwe Yesu. Kwiinda mukwiinduluka mu maswi Yesu ngaakalwiita baabo bakalinga kubelenga Maswi akwe Lesa, tutokwiiya nsheenga twaciita kwaamba ayi tunoofubilaamo abuumbi ndyetutobelenga Baibo.

b Paciindi Yesu ndyaakalinga kubombekwa akunanikwa amushimu usalashi, cilyeelete kwaamba ayi wakeebaluka shintu shoonse nshakeeya ndyaakalinga kwiculu.​—Mate. 3:16.

c Maliya wakalinga kwaashi kabotu Malembo alimwi liinji wakalinga kwaasebensesha. (Luka 1:46-55) Cilyeelete kwaamba ayi Josefu a Maliya tabakalinga kuciteewo maali akwene akuula mabuku akupeta mwakalinga kulembetwe Maswi akwe Lesa. Aboobo balyeelete bakalinga kukutika cakubikila maano Maswi akwe Lesa ndyaakalinga kubelengwa ku sunagogi, kwaamba ayi banooebaluka.

d Amubone mutwi utokwaamba ayi “Amube Abushicibusa a Lesa—‘Ngu Lesa Waboomi’” mu Njashi Yamulindilishi yamu Chitonga ya February 1, 2013.

e Amubone alilembo lya Mateyo 19:4-6, apo Yesu mpwakeepusha baFalisi mwiipusho untu womwi wakwaamba ayi: “Sa tamuna kubelengaawo?” Nabi kwaamba ayi makani akulengwa kwa shintu bakaabelengawo kale, tabakalinga kubikila maano ku nshaakalinga kubeeisha pamakani aamba pali Lesa mbwaabona cikwati.

f BUSANSULUSHI BWA CIKOPE: Ndyebali kumabungano mu Ŋanda ya Bwaami, mukwesu womwi ucafwilisha ku shilimba kuli shimwi nshaatakwe kucita kabotu ndyebalinga kubungana. Sombi pesule lya kubungana, bamakwesu bamulumba pakusebensa cankusu kwakwe muciindi cakubikila maano kusheesho nshaatakwe kucita kabotu.