Amuye ku shebo

Amuye pa mitwi iliimo

SHAKACITIKA MUBUUMI BWABO

Lusangalalo Ndondacana Muncito Yakwe Yehova

Lusangalalo Ndondacana Muncito Yakwe Yehova

INCITO yakutaanguna njondakapekwa ku Bethel yaku Canada yakalinga yakubotesha muŋanda mwakalinga kupulintilwa mabuku. Ndakatalika kusebensela pa Bethel mu 1958 kaancite myaaka 18. Ndakasangalala abuumbi mubuumi bwangu, alimwi tapana kwiinda aciindi cilaamfu ndakatalika kusebensela pa mashini yakutimbula mweela magazini na aswa mukupulintwa. Ndakalinga kukondetwe abuumbi kusebensela pa Bethel!

Mwaaka wakakonkelawo, bamakwesu bakoolobesha kumukwashi wa Bethel ayi kutoyandika bakulyaaba kuya mukusebensela kumusampi waku South Africa, uko kwakalinga kusa mukuba mashini ipya yakupulinta. Aboobo ndakalyaaba ayi inga ndaya, alimwi ndakakondwa abuumbi ndyebakansala. Bamakwesu bamwi botatwe abalo bakalinga kusebensela pa Bethel yaku Canada bakasalwa—pakalinga mukwesu Dennis Leech, Bill McLellan, alimwi amukwesu Ken Nordin. Bakatulwiita ayi tulaakukala ciindi cilaamfu abuumbi ku South Africa!

Ndakatumina fooni bama akubalwiita ayi: “Ma, kuli makani ngoonsuni kumulwiita. Ntooya ku South Africa!” Bama bakalinga muntu utaambi bunene, nacibi boobo, bakalinga kucite lushomo alimwi abushicibusa buyumu a Yehova. Tabana kwaamba shiinji, sombi ndakalinga kucishi kwaamba ayi basumina. Nabi kwaamba ayi bama abata tabakwe kunyumfwa kabotu kwaamba ayi ndalinga kuya kulaale, tabakwe kutongooka pakusala kwangu.

MBONDAKAYA KU SOUTH AFRICA!

Katuli mu sitima aba Dennis Leech, Ken Nordin, alimwi aba Bill McLellan ndyetwakalinga kuswa ku Cape Town akuya ku Johannesburg mu 1959

Soonse 4 ndyetwakalinga pomwi alimwi pesule lya myaaka 60 kumusampi waku South Africa mu 2019

Cakutaanguna soonse 4 twakaya ku Bethel yaku Brooklyn, uko nkotwakatambula lwiiyo pamakani akupulinta kwa myeenshi yotatwe. Lyalo twakatanta bwaato bunyamuna shintu bwakalinga kuya kutauni ya Cape Town, mucishi ca South Africa. Paciindi ici kaancitebo myaaka 20. Ndyetwakashika ku Cape Town twakatanta sitima macolesha ya mushinso ulaamfu wakuya ku Johannesburg. Musena wakutaanguna sitima mpoyakeemikana mpakatauni kaniini kacanika kumusena wiitwa ayi Karoo, ucite luyanga kulubasu lomwi. Pakatauni apa pakalinga lusuko abuumbi alimwi pakalinga kulungula. Soonse 4 twakasondela paliwindo akukankamana ayi ngumusena wa buyani uyu. Twakalisukama kuyeeya pancito yesu ipya mbweshi ikabe. Mukuya kwaciindi, ndyetwakalinga kufwakashila musena uyu alimwi, twakesa mukubona ayi tumatauni utu tuniini twakalinga tubotu abuumbi alimwi bantu bakalinga kukala muluumuno.

Kwa myaaka iniini ndakalinga kusebensela pamashini ikankamika alimwi iyumu kusebensesha iitwa ayi Linotype, njobasebensesha kubamba kabotu mabala amamagazini a Njashi Yamulindilishi alimwi a Sinsimuka! kaatana kuya mukupulintwa. Musampi wakalinga kupulinta mamagazini mumishobo iinji yamu Africa kuteshi yaambwa mu South Africa mweenkabo sombi amishobo yaambwa mushishi shiinji shamu Africa. Twakakondwa abuumbi kwaamba ayi mashini yakapa kwaamba ayi tulonge kuswa ku Canada yakalinga kusebenseshekwa abuumbi!

Mukuya kwaciindi, ndakatalika kusebensela muofesi yaku dipatimenti ilanga pamakani akusansulula, kupulinta alimwi akutuma mabuku. Ndakalinga kucite shiinji shakucita alimwi ndakalinga kusangalete abuumbi.

KWEEBA ANCIITO IPYA

Nebo aba Laura, ndyetwakalinga kusebensa mbuli bapainiya balibetele mu 1968

Mu 1968, ndakeeba nankashi painiya waliina lya Laura Bowen, wakalinga kukala pafwiifwi aku Bethel. Alakwe wakalinga kusebensela pa Bethel ku Dipatimenti Yabusansulushi. Paciindi cilya takwakalingaawo bubaambo bwakukala mu Bethel na weeba, aboobo bakatutuma muncito yabupainiya bulibetele. Aboobo ndakalisukama akuyeeya ayi twakashibila kukala pa Bethel kwa myaaka 10 mpotwalinga kucite mwakukala alimwi akutambula shakulya lyoonse, ano ino tulaakucikonsha buyani kuula shintu shiyandika shoonse mu maali aniini apekwa bapainiya balibetele? Soonse twakalinga kutambulabo maali aniini pamweenshi na twacikonsha kukumanisha mawoola, lweendo lwakuboolelaako, alimwi anamba ya mabuku ayandika kwaabila pamweenshi. Maali eenka aya ngotwakalinga kweelete kulipilamo lenti, kuula shakulya, kutantila, kuula musamu, alimwi ashintu shimwi shiyandika.

Twakatumwa kuya mukusebensela kukakoto kaniini kakalinga pafwiifwi a tauni iitwa ayi Durban, ili pafwiifwi a Indian Ocean. Kwakalinga bantu baanji bakaswa kucishi ca India, buunji bwabo bakashalwa kulishalane lya baabo bakalinga batolwa busha kwaamba ayi banosebensa mumyuunda ya misale mumyaaka yamuma 1870. Ano paciindi ici bakalinga kusebensa ncito shimwi, sombi bakatolelela abuumi bwabo alimwi ashakuteleka teleka shabo shipusenepusene. Alimwi bene muunji bakalinga kwaamba Cisungu, aboobo cakalinga cuubu kubashimikila.

Bapainiya balibetele bakalinga kulangilwa kukumanisha mawoola ali 150 muncito yakushimikila mweenshi uli woonse, aboobo nebo aba Laura twakabika mulongo wakusebensa mawoola 6 bushiku bwakutaanguna. Kwakalinga kulungula bushiku ubu. Tatwakalinga kuciteewo lweendo lwakuboolelaako alimwi ashiiyo sha Baibo—aboobo kwa mawoola 6 twakalinga kuya cishimikilabo kuŋanda aŋanda. Ndipakeenda ciindi pesule lyakutalika kushimikila ndakalangilisha pa nkoloko akucana peendabo mamineti ali 40! Ndakatalika kuyeeya ayi, sa bupainiya bulibetele ubu tubukoonshe?

Tapana kwiinda aciindi cilaamfu twakalibambila kabotu. Bushiku buli boonse, twakalinga kutaanguna kubamba shakulya alimwi ashakunwa. Aboobo na tulisuni kookeshako twakalinga kwiimika kamotoka kesu mucimfule. Cimwi ciindi baana baniini bakalinga kutushinguluka mukwiinga twakalinga kuboneka bapuseneeko! Pesule lya nshiku shiniinibo, twakatalika kubona ayi na twashimikilabo mawoola obilo na otatwe, ciindi tacakalinga kuboneka mbocakalinga kweenda.

Cakalinga cintu cisangalasha abuumbi kushimikila cancine kubantu bakalinga kucite mushimu wakutambula beensu kumusena kulya! Bantu baanji bakaswa kucishi caku India balatondesha bulemu, kubandika kabotu, alimwi bakalinga kusuni Lesa. Bantu baanji bakalinga kubupailishi bwaci Hindu bakasumina kwiiya cancine. Bakalinga kunyumfwa kabotu kwiiya pali Yehova, Yesu, Baibo, makani acishi cipya mweshi mukabe luumuno, alimwi akulangila kubuka kwa bafu. Pesule lya mwaaka womwi, twakaba ashiiyo sha Baibo shili 20. Bushiku buli boonse, twakalinga kusangalala kulya cakulya camalumwi amukwashi ngotwakalinga kwiisha Baibo. Twakalinga kusangalete abuumbi.

Nacibi boobo, tapana kwiinda aciindi cilaamfu twakatambula ncito imwi. Twakatumwa muncito yalubasu kumusena ubotu abuumbi uli mweela mwa Indian Ocean. Nsondo ili yoonse twakalinga kuba beensu muŋanda ya mukwashi womwi, ndyetutofwakashila libungano. Bakalinga kutulama kabotu bweenka mbuli mukwashi wabo, alimwi twakalinga kukondwa abuumbi kuba pomwi amukwashi wabo woonse. Myaaka yobilo yakeenda anga ni nshiku shiniinibo. Lyalo bushiku bumwi twakatambula fooni kuswa kumusampi. Mukwesu wakatuma fooni wakaamba ayi, “Tulisuni kwaamba ayi muboolele kuno ku Bethel alimwi.” Ndakakumbula ayi, “Ano sa mulishi, tulisangalete abuumbi kuno nkotubete.” Nacibi boobo, twakalinga kulibambite kusebensela kuli koonse nkweenga batutuma.

KUBOOLELA KU BETHEL

Ndyendakaboolela ku Bethel ndakapekwa ncito yakusebensela ku Dipatimenti ya Ncito, uko nkondakaba acoolwe cakusebensela pomwi abamakwesu baanji bashimpite lwakumushimu. Paciindi cilya, mutanjilili walubasu wakalinga kutuma lipooti kumusampi pesule lyakufwakashila libungano, lyalo libungano lyakalinga kutuminwa nkalata kuswa kumusampi. Nkalata iyo yakalinga yakubayuminisha alimwi akubapa butanjilishi bweenga bwayandika. Bamakwesu bakalinga kusebensa cankusu kusansulula malipooti akalinga kutuma bamatanjilili balubasu kuswa mumushobo waci Xhosa, ci Zulu, alimwi amishobo imwi kuleta mu Cisungu. Lyalo amwi akalinga kusansululwa kuswa mu Cisungu kuleta mumishobo imwi yamu Africa. Ndakalumba abuumbi pakusebensa cankusu kwabasansulushi aba mukwiinga bakancafwa kunyumfwishisha mapensho bamakwesu abenankashi bantu bashiya ngobakalinga kwiindaamo.

Paciindi cilya, mucishi ca South Africa mwakalinga mulawo wakusalululana mushobo. Mushobo uli woonse wakalinga kucite misena nkobakalinga kukala, aboobo takwakalingaawo kucanika pomwi abantu bamishobo ipusenepusene. Bamakwesu bantu bashiya bakalinga kubandika, kushimikila, akuya kumabungano nkobaamba mushobo wabo.

Bamakwesu baanji bantu bashiya nshindakalinga kubashiiwo mukwiinga ndakalinga kusebensela kumusena nkobaamba Cisungu. Nacibi boobo, paciindi ici ndakaba acoolwe cakwiiya pabantu bashiya alimwi akushiba mbobakala amilawo yabo. Ndakesa mukwiiya mapensho bamakwesu ngobakalinga kwiindaamo pamakani akukonkela milawo ya kumisena nkobakala alimwi anjiisho shabupailishi. Ndakeeya mbobakalinga kucikonsha kukaka milawo iteendelani amalembo alimwi akukaka kukonkela shintu sha mishimu nabi ndyebakalinga kupikishikwa abuumbi kubeshikamukowa alimwi akubantu bamumushi! Bantu baanji mumishi bakalinga bakandu. Nabi kwaamba ayi bantu baanji tabakalinga kwiiteewo, bakalinga kucite bulemu ku Maswi akwe Lesa.

Ndakalinga kucite coolwe ca kusebenselako pamilandu imwi yakapekwa Bakamboni ceebo cakutaabanamo lubasu mumapolitiki alimwi apamakani alwaanguluko lwakupaila kwesu. Cakalinga cintu ciyuminisha abuumbi kubona kushomeka akutaloonda kwa Bakamboni bacanike abo bakalinga batandwa kucikolo ceebo ca kukaka kupaila alimwi akwiimba nyimbo sha bupailishi.

Kwakalinga mapensho aamwi bamakwesu bamwi bakalinga kukala mucishi ciniini cicanika mu Africa cakalinga kwiitwa ayi Swaziland ngobakalinga kwiindaamo. Mwaami waliina lya Sobhuza II ndyaakafwa, bantu boonse bakalinga kweelete kukonkela mulawo umwi bantu ngobakonkela na muntu wafwa. Basankwa bakalinga kweelete kucesa misusu, alimwi banakashi bakalinga kweelete kwiifwiimpya. Bamakwesu abenankashi baanji bakapenshekwa ceebo cakukaka kukonkela mulawo uyu wakalinga kukumite kukulambila bantu bakafwa kale kale. Kushomeka kwabo kwakatupa kukondwa abuumbi! Twakeeya shiinji pamakani akushomeka akukalika moyo kuswa kushakubonenaako sha bamakwesu abenankashi bamu Africa, isho shakayumya lushomo lwesu.

KUBOOLELA KUKUPULINTA ALIMWI

Mu 1981, ndakaboolela kukupulinta alimwi, kwaamba ayi ncafwilishe muncito yakupulinta kusebensesha makompyuta. Ici cakalinga ciindi cisangalasha abuumbi! Nshila shakupulinta shakaaluka abuumbi. Shikuulisha umwi wakapa musampi mashini ipya kwaamba ayi beeleshe kwakubula kubalipilisha. Aboobo twakacileka kusebensesha mamashini ali 9 a Linotype akutalika kusebensesha amwi ali 5 apya. Alimwi kwakoolwa amashini ipya yakupulintila. Incito yakupulinta yakaya panembo abuumbi!

Kupulinta kusebensesha makompyuta kwakatucafwa kwiiya nshila shipya sha mbweenga twabamba maswi ali papeeji kwiinda mukusebensesha pulogilamu yapa kompyuta iitwa ayi MEPS mukufwimpya, na Multilanguage Electronic Publishing System. Shintu shakaya panembo abuumbi kuswa ciindi ndyetwakaswa ku Bethel yaku Canada akusa ku South Africa! (Isa. 60:17) Paciindi ici soonse 4 twakalinga kweebete benankashi bapainiya bakalinga kusuni Yehova abuumbi. Nebo aba Bill twakalinga kusebensela pa Bethel. Ba Ken aba Dennis bakaba abaana alimwi bakalinga kukala pafwiifwi aku Bethel.

Incito pa Bethel yakalinga kuya cikomenenako. Mabuku aamba shamu Baibo akalinga kusansululwa akupulintwa mumishobo iinji, alimwi akalinga kutumwa kumisampi imwi. Aboobo kwakalinga kuyandika kuyakwa ŋanda ipya pa Bethel. Bamakwesu bakayaka ŋanda yomwi pamusena umwi ubotu abuumbi kumbo kwa tauni ya Johannesburg, alimwi yakaabwa mu 1987. Cakalinga coolwe cinene abuumbi kwaabanamo lubasu mukuya panembo koonse uku alimwi akusebensa mu Komiti Yamusampi waku South Africa kwa myaaka iinji.

TWAKATAMBULA NCITO IPYA AIMWI!

Twakakankamana abuumbi mu 2001 ndyendakapekwa ncito yakuya mukusebensela mu Komiti Yamusampi ipya ku United States. Nabi kwaamba ayi twakanyumfwa cibiibi kushiya ncito yesu alimwi abeshicibusa ku South Africa, twakalinga kukondetwe kuya mukutalika buumi bupya mbuli lubasu lwa mukwashi wa Bethel yaku United States.

Nacibi boobo, twakalisukama mukwiinga bashali banakashi baba Laura paciindi ici bakalinga bacembela. Cakalinga kusa mukuba ciyumu kubacafwa ndyetuli kulaale ku New York, nacibi boobo, benankashi shakwe Laura botatwe bakalyaaba ayi balaakunoobacafwa, kubayuminisha, akubapako maali. Bakaamba ayi, “Swebo inga tatucikoonshi kuba muncito yaciindi coonse, ano na katucafwilisha bama ashintu shiyandika, nkokwaamba ayi cilaakuba cuubu mwebo kutolelela muncito yanu yaciindi coonse.” Twakabalumba abuumbi.

Anebo munene wangu musankwa amukaakwe abo bakalinga kukala mutauni iitwa ayi Toronto ku Canada, bakancafwa kwiinda mukubikila maano bama abo bakalinga bamukalubinje. Paciindi ici, bama kabali bekala amunene wangu amukwashi wakwe kwa myaaka iindilila 20. Twakalumba abuumbi kwaamba ayi bakabalama kabotu abuumbi kushikila ciindi ndyebakafwa ciindi ciniinibo ndyetwakashika ku New York. Ncoolwe cinene abuumbi kuba aba mumukwashi balibambite kwaalula buumi bwabo akusumina mukuli uyumu wakulama bashali bacembele!

Kwa myaaka iinji ku United States, ndakasebensela kukupanga mabuku, ayo pacecino ciindi atopangwa munshila ipya alimwi yuubu abuumbi. Mumyaaka yacoonono ndakalinga kusebensela ku Dipatimenti yakuula shintu. Ncoolwe cinene abuumbi kuba lubasu lwa musampi uyu unene abuumbi kwa myaaka 20 yaiinda, uyo pacecino ciindi ucite bantu bashika cakuma 5,000 alimwi abasebenshi baswa kuŋanda bashika cakuma 2,000!

Myaaka 60 yaiinda, nshindakalinga kuyeeyawo ayi inga ndaba kokuno. Ba Laura bancafwa abuumbi pamyaaka yoonse iyi. Ndakeenda mubuumi busangalasha abuumbi! Tulalumba abuumbi pancito shipusenepusene nshotwakasebensawo alimwi abantu bali kabotu abuumbi boonse mbotwakasebensaabo, kwiilikaawo abaabo boonse bali mumisampi ipusenepusene njetwakalinga kucite coolwe ca kufwakashila. Ndicite myaaka iindilila 80 ano, aboobo nshisebensi bunene mukwiinga kuli bamakwesu bacanike baanji bakaiishikwa beenga balama kabotu ncito.

Shikulumbaisha wakalemba ayi: ‘Ulicite coolwe mushobo ucite Yehova mbuli Lesa wabo.’ (Kulu. 33:12) Aya maswi ngancine! Ndikondetwe abuumbi kwaamba ayi ndakaba acoolwe cakusebensela Yehova pomwi abantu bakwe basangalete.