Amuye ku shebo

Amuye pa mitwi iliimo

Sa Mulicishi?

Sa Mulicishi?

Ino bantu bakalinga kulipila misonko ya buyani Yesu ndyaakalinga pacishi?

KUSWABO kale kale, bene Isilaeli bakalinga kupa maali akucafwilisha muncito yakulambila kwancine. Ano kusa mukushika paciindi Yesu ndyaakalinga pacishi, bene Juda bakalinga kulipila misonko ipusenepusene, iyo yakaba anga ngumukuli ulemya abuumbi.

Kwaamba ayi bacafwilishe ncito yakalinga kucitwa pa tente yakubunganinaamo, iyo yakesa mukwiita ayi tempele mukuya kwaciindi, mu Juda uli woonse musankwa munene wakalinga kweelete kulipila haafu ya maali amashekele (madilakima obilo). Paciindi Yesu ndyaakalinga pacishi capanshi, musonko uyo wakalinga kusebenseshekwa kuncito shakalinga kucitwa pa tempele yakalinga yayakwa a Elodi. Ba Juda bamwi bakeepusha Pita na Yesu alakwe wakalinga kulipila musonko uyo, alimwi Yesu wakaamba ayi cakalingabo kabotu kulipila musonko. Aboobo wakalwiita Pita kwakuya mukucana lyaali lyakulipila musonko.​—Mate. 17:24-27.

Bantu bakwe Lesa kale kale bakalinga kuyandika kulipila musonko umwi wakalinga kwiitwa ayi calikumi, nkokwaamba ayi pashintu shoonse shilimwa na maali ali likumi pakalinga kweelete kuswa comwi ca likumi. (Lefi. 27:30-32; Shaku. 18:26-28) Bamatanjilili babupailishi bakalinga kwaamba ayi bantu bakalinga kweelete kushinisha kubikilaako maano kukulipila musonko pashintu shoonse shilimwa mbuli “mbewu shinunkila kabotu alimwi ashakubika mucakulya.” Yesu taakwe kwaamba ayi kulipila musonko takwalinga kabotu, sombi wakaamba ayi baFalisi alimwi abalembi bakalinga kukonkela mulawo uyu munshila itabete kabotu.​—Mate. 23:23.

Nacibi boobo, ba Juda paciindi cilya bakalinga kuyandika kulipila misonko ipusenepusene kubene Loma, abo bakalinga kubeendelesha. Kucakubonenaako abo bakalinga kucite myuunda bakalinga kuyandika kulipila musonko wa maali na shintu. Na muntu watebula masaka one, wakalinga kuyandika kulipila lisaka lyomwi kubene Loma mbuli musonko. Kwakalinga aumwi musonko ba Juda ngobakalinga kweelete kulipila. Ngo musonko baFalisi ngobakeepusha Yesu. Wakatondesha mbotweelete kubona makani akulipila musonko ndyaakaamba ayi: ‘Amupe Sisa shintu shakwe Sisa, alakwe Lesa mumupe shintu shaakwe.’​—Mate. 22:15-22.

Kwakalinga aumwi musonko wakalinga kulipilwa pashintu shamakwebo shakalinga kunjila mundabala kuswa kumwi na isho shakalinga kuswa mundabala kuya kumwi. Musonko uyu wakalinga kulipililwa kumisena nkobatantila maato, kwakusubikila, pamampambaanwa anshila, pakunjilila mundabala na musena wamakwebo.

Misonko yoonse bantu njobakalinga kulipila kubene Loma yakalinga mukuli ulemu abuumbi wakalinga kupensha bantu. Kweelana ashikulemba makani akale kale mwine Loma waliina lya Tacitus, Yesu ndyaakalinga pacishi capanshi muciindi ca bweendeleshi bwa mwaami Tiberius, “Bene Silya alimwi a bene Judeya bakalema amakani akulipila misonko aboobo bakasenga ayi misonko iceyeko.”

Nshila njobakalinga kusebensesha abo bakalinga kubwesa misonko njoyakapa kwaamba ayi kulipila misonko ube mukuli ulemya abuumbi. Uyo wakalinga kulibambite kulipila musonko unene ngowakalinga kupekwa mukuli wakunooya cibwesa misonko. Aboobo walyaaba kulipila musonko unene, wakalinga kucana mpindu kwiinda mukulipilisha maali eenditeewo, alakwe wakalinga kupangana abamwi kwaamba ayi banooya cimubweselako misonko, abalo abo bakalinga kwiilikaawo pamusonko weelete kulipilwa kwaamba ayi bacaninemo mpindu. Citoboneka ayi Sakeyo wakalinga womwi wabasonkeshi bakalinga kucite bamwi bakuya mukumubweselako misonko. (Luka 19:1, 2) Aboobo bantu baanji tabakalinga kwaasuniiwo makani akulipila misonko alimwi ncecakapa kwaamba ayi bapate baabo bakalinga kusonkesha.