Amuye ku shebo

Amuye pa mitwi iliimo

MUTWI WAKWIIYA 9

Nobamakwesu Bacanike​—Ino Nshiinshi Nsheenga Mwaciita Kwaamba ayi Bamwi Banoomushoma?

Nobamakwesu Bacanike​—Ino Nshiinshi Nsheenga Mwaciita Kwaamba ayi Bamwi Banoomushoma?

“Ulicite likoto lya bacikula bwaangu bweenka mbuli mume.”​—KULU. 110:3.

LWIIMBO 39 Kuba Aliina Libotu Kuli Lesa

NSHESHI TWIIYE *

1. Ino nshiinshi bamakwesu bacanike nsheenga bacikonsha kucita?

NOBAMAKWESU bacanike kuli shiinji nsheenga mwacita mulibungano. Buunji bwandimwe mulicite nkusu alimwi muli bayumu. (Tus. 20:29) Mulacita shiinji kwaamba ayi mucafwe bamakwesu abenankashi. Alimwi mpashi mutoolangila kunembo ndyeshi mukeelele kuba musebenshi ucafwilisha. Nacibi boobo, mpashi mulalinyumfwa ayi bamwi balamubona ayi mwaceeya kupekwa ncito iyandika iyi. Nabi kwaamba ayi mucili bacanike, kuli shimwi nsheenga mwaciita pacecino ciindi kwaamba ayi bamakwesu banomulemeka akumushoma.

2. Ino tutokwiiya nshi mumutwi uyu?

2 Mumutwi uyu tutobandika pabuumi bwa Mwaami Defedi. Alimwi tutobandikaawo paniini pashakacitika mubuumi bwa bamaami bobilo baba Juda Asa alimwi a Jeoshafati. Tutobandika pamapensho amwi basankwa botatwe aba ngobakeendaamo, nshebakacita kwaamba ayi bamane mapensho ayo, ansheenga bamakwesu bacanike beeya kuswa kushakubonenaako shabo.

NSHEENGA MWEEYA KUSWA KUMWAAMI DEFEDI

3. Ino nshiinshi bacanike nsheenga bacita kwaamba ayi bacafwe bacinene mulibungano?

3 Defedi ndyaakalinga mwanike wakeeya shiinji bamwi nshobakalinga kubona ayi shilayandika. Ncakutatoonsha kwaamba ayi wakalinga kucite bushicibusa buyumu a Yehova, alimwi wakasebensa cankusu kwaamba ayi abe shikwiimba ucishi kabotu. Alimwi wakasebensesha lushibo ndwaakalinga kucite kucafwa Saulo, mwaami Lesa ngwakasala. (1 Samwe. 16:16, 23) Sa kuli lushibo nobamakwesu bacanike ndomucite ndweenga mwasebensesha kucafwa bamwi mulibungano? Buunji bwandimwe mulicite. Kucakubonenaako, bacinene balalumba abuumbi na bamakwesu bacanike babacafwa kwiiya bwakusebensesha matabuleti abo alimwi amafooni kucita ciiyo capalwaabo alimwi akulibambila mabungano. Inga mwacikonsha kucafwa bacinene aba mukwiinga mulicishi kabotu bwakusebensesha makompyuta.

Defedi wakalinga kubikila maano akushomeka ndyaakalinga kulama mbelele sha baishi, alimwi wakalinga kushishitilisha kushinyama shamuluundu mbuli beya (Amubone palagilafu 4)

4. Ino bamakwesu bacanike inga bacikonkela buyani cakubonenaako cakwe Defedi? (Amubone cikope cili papeeji yakutaanguna.)

4 Mubuumi bwakwe, Defedi wakacita shintu shakatondesha kwaamba ayi ngumuntu bamwi ngweenga bashoma. Kucakubonenaako, ndyaakalinga mwanike, wakasebensa cankusu kulama mbelele sha baishi. Iyi tayakalinga ncito yuubu. Paciindi cimwi Defedi wakalwiita Mwaami Saulo ayi: “Nebo nemusebenshi wanu ndime ndama mbelele sha bata, bushiku bumwi kwakesa nkalamu alimwi abeya, mpeeke comwi acomwi cakabwesa mbelele kuswa mulitanga ndakacikonkela akucuuma, lyalo ndakafuna mbelele mumulomo wancico.” (1 Samwe. 17:34, 35) Defedi wakalinga kucishi ayi alyeelete kulama mbelele alimwi wakalinga kushishitilisha cakutaloonda. Bamakwesu bacanike inga bakonkela cakubonenaako cakwe Defedi kwiinda mukusebensa cankusu alimwi cakubikila maano kuncito iliyoonse njeenga bapekwa.

5. Kweelana a Tushimpi 3:32, ino ncintu nshi ciyandika abuumbi bamakwesu bacanike nceenga bacita?

5 Defedi ndyaakalinga wacanike, wakalinga kucite bushicibusa buyumu a Yehova. Ici ncecakalinga cintu ciyandika abuumbi kwiinda mubo wakwe wakutaloonda na lushibo ndwaakalinga kucite lwakulisha kalumbu. Yehova wakalinga Lesa wakwe Defedi alimwi shicibusa ngwaasuni abuumbi. (Amubelenge Tushimpi 3:32.) Nobamakwesu bacanike, cintu ciyandika abuumbi nceenga mwaciita nkuyumya bushicibusa bwanu a Ishiwanu wakwiculu, na mwacita boobo inga mwapekwa mikuli iinji mulibungano.

6. Ino bamwi bakalinga kumubona buyani Defedi?

6 Lipensho lyomwi Defedi ndyaakeendaamo ndyaakwaamba ayi bantu bakalinga kumubona kuba mwanike abuumbi. Kucakubonenaako, Defedi ndyakalyaaba kwaamba ayi alwane a Golyati, Mwaami Saulo wakeelesha kumukasha, wakaamba ayi: “Webo ucilibo mwanike.” (1 Samwe. 17:31-33) Alimwi munene wakwe wakamubekesha ayi taakalinga kubikila maano ku mbelele. (1 Samwe. 17:26-30) Nacibi boobo, Yehova teshi mbwaakalinga kumubona Defedi. Wakalinga kumushi kabotu Defedi. Alimwi mukwiinga Defedi wakacinka manungo muli Yehova shicibusa wakwe, wakacikonsha kucaya Golyati.​—1 Samwe. 17:45, 48-51.

7. Ino nshiinshi nsheenga mweeya kuswa kumakani aamba pali Defedi?

7 Ino nshiinshi nsheenga mweeya kuswa kushintu shakacitikila Defedi? Tuleeya kwaamba ayi tulyeelete kukalika moyo. Inga catola ciindi kwaamba ayi abo bakalinga kumubona ndyemwakalinga kukula, batalike kumubona ayi mwakuula ano. Nacibi boobo, Yehova taabikilibo maano mbomuboneka, alimushi kabotu alimwi alicishi ansheenga mwacikonsha. (1 Samwe. 16:7) Amuyumye bushicibusa bwanu a Lesa. Defedi wakayumya bushicibusa bwakwe a Yehova kwiinda mukulangilisha pashintu Yehova nshaakalenga. Defedi wakayeeyawo abuumbi pashintu nshaakalinga kwiiya pali Yehova kuswa kushilengwa. (Kulu. 8:3, 4; 139:14; Loma. 1:20) Cintu cimwi nceenga mwaciita nkucinka manungo muli Yehova kwaamba ayi amupe nkusu. Kucakubonenaako, sa beshicikolonyinaanu bamwi balamuseka ceebo cakwaamba ayi muli Bakamboni Bakwe Yehova? Na mboboobo, amupaile kwaamba ayi Yehova amupe nkusu shakuliyumya. Alimwi amukonkele nshetwiiya kuswa mu Maswi akwe Lesa Baibo, mabuku aamba shamu Baibo alimwi amavidyo. Lyoonse na mwabona Yehova mbwaamucafwa, lushomo lwanu muli nguwe lulaakunoyuminaako. Alimwi na bamwi babona ayi mulacinka manungo muli Yehova balaakutalika kumushoma.

Cakuliceesha bamakwesu bacanike inga bacafwa bamwi munshila shipusenepusene (Amubone mapalagilafu 8-9)

8-9. Ino nciinshi cakacafwa Defedi kulindila cakukalika moyo kushikila ndyaakaba mwaami, alimwi ino nshiinshi bamakwesu bacanike nsheenga beeya kuswa kucakubonenaako cakwe?

8 Amuyeeye lipensho limwi Defedi ndyaakeendaamo. Ndyaakananikwa kuba mwaami, wakalinga kweelete kulindila kwaciindi cilaamfu kwaamba ayi atalike kweendelesha mbuli mwaami waba Juda. (1 Samwe. 16:13; 2 Samwe. 2:3, 4) Ino nciinshi cakamucafwa kulindila cakukalika moyo? Muciindi cakulefuka, Defedi wakabikila maano kushintu nshaakalinga kucikonsha kucita. Kucakubonenaako, Defedi ndyaakalinga ku Filisiti paciindi ndyaakalinga kucica mwaami Saulo, wakasebensesha ciindi ici kulwana balwani ba bene Isilaeli. Kwiinda mukucita boobo wakashitilisha musena woonse wa bene Isilaeli.​—1 Samwe. 27:1-12.

9 Ino bamakwesu bacanike inga beeya nshi kuswa kucakubonenaako cakwe Defedi? Amucite nsheenga mwacikonsha kwaamba ayi mucafwe bamakwesu. Amuleke tubandike shakacitika kumukwesu waliina lya Ricardo. * Kuswabo kubwanike wakalinga kusuni kusebensa mbuli painiya waciindi coonse. Sombi bamanene bakaamba ayi acili mwanike. Muciindi cakulefuka na kulinyumfwa cibiibi, Ricardo wakatalika kusebensa cankusu muncito yakushimikila. Wakaamba ayi: “Na ndayeeya myaaka yakwisule, ndabona ayi ncakwiila kuli shimwi nshondakalinga kweelete kucita kwaamba ayi nje panembo. Ndakatalika kubikila maano ku kulibambila akushinisha ayi ndaboolela kubantu bakatondesha ayi balisuni kwiiya. Alimwi ndakacikonsha akutalika ciiyo ca Baibo. Kushimikila lyoonse kwakancafwa kuba utaloondi.” Pacecino ciindi, Ricardo ngu painiya waciindi coonse usebensa kabotu alimwi musebenshi ucafwilisha.

10. Ino nciinshi Defedi ncaakacita paciindi cimwi kaatana kusala cakucita ciyandika?

10 Amuyeeye pashintu shimwi shakacitika mubuumi bwakwe Defedi. Ndyaakalinga kuyuba mwaami Saulo ku Filisiti, Defedi abashilumamba bakwe bakashiya mikwashi yabo akuya mukulwana nkondo. Ndyebakalinga kunkondo, balwani babo bakabatentela maanda akutola mikwashi yabo mubusha. Defedi naakwiinga wakayeeya ayi mukwiinga ngushilumamba ucishi kabotu kulwana, inga washiba shakucita kwaamba ayi apulushe bantu bakatolwa mubusha. Muciindi cakucita boobo, Defedi wakasenga Yehova kwaamba ayi amucaafwe. Kwiinda mu mupailishi Abiyata, Defedi wakeepusha Yehova ayi: “Sa beshikusaala bacita bobulya mbakonkele?” Yehova wakalwiita Defedi ayi abakonkele alimwi akwaamba ayi atocikonsha kufuna bantu bakwe. (1 Samwe. 30:7-10) Ino nshiinshi nsheenga mweeyawo pamakani aya?

Bamakwesu bacanike inga basenga lucafwo kuswa kubamanene (Amubone palagilafu 11)

11. Ino nshiinshi nsheenga mwaciita kamutana kusala shakucita?

11 Amwiipusheko bamwi kamutana kusala shakucita. Amwiipushe bashali banu. Alimwi kusenga lucafwo kubamanene basebensa kwamyaaka iinji inga kwamucafwa kusala kabotu. Yehova ulabashoma basankwa aba bakasalwa, amwebo inga mwabashoma. Yehova ulababona ayi ‘nshipo’ kulibungano. (Efe. 4:8) Mulaakusala kabotu shakucita na mwakonkela cakubonenaako cabo calushomo, alimwi akunyumfwila nshebamulwiita. Amuleke tubandike nsheenga tweeya kuswa ku Mwaami Asa.

NSHEENGA MWEEEYA KUSWA KUMWAAMI ASA

12. Ino njimibo nshi Mwaami Asa njaakalinga kucite ndyaakatalika kweendelesha?

12 Ndyaakalinga mwanike, Mwaami Asa wakalinga kuliceesha alimwi wakalinga muntu utaloondi. Kucakubonenaako, Asa ndyaakapyana baishi ba Abija, wakatalika kukusha shibumbwabumbwa mucishi coonse. “Wakaambila bene Juda ayi balangoole Yehova, Lesa wa bamashali babo akulama milawo amilasho yakwe.” (2 Maka. 14:1-7) Sela mwine Isopya abashilumamba bali 1,000,000, ndyebakaya mukulwana bene Juda, cabusongo Asa wakasenga Yehova kwaamba ayi amucaafwe, wakaamba ayi: “No Yehova, mwebo inga mwacafwa bashilumamba baniini bweenka mbweenga mwacafwa beshinkusu. Amutucaafwe no Yehova Lesa wesu, mukwiinga twacinka manungo muli ndimwe alimwi twesa mukulwana bashilumamba baanji beshinkusu muliina lyanu.” Maswi aya alatondesha ayi wakalinga kushomete ayi Yehova atomupulusha alimwi akupulusha bantu bakwe. Asa wakashoma muli Ishi wakwiculu, alimwi ‘Yehova wakakoma bene Isopya.’​—2 Maka. 14:8-12.

13. Ino nshiinshi shakacitikila Asa, alimwi ino nceebonshi?

13 Ncakutatoonsha kwaamba ayi tacakalinga cuubu kulwana bashilumamba bali 1,000,000. Ano mukwiinga Asa wakacinka manungo muli Yehova, wakacikonsha kukoma. Nacibi boobo, Asa ndyaakakumanya lipensho limwi, taakwe kucinka manungo muli Yehova. Ano ndyaakaloondeshekwa a Baasha Mwaami mubiibi wa bene Isilaeli, Asa wakaya mukusenga lucafwo kumwaami waku Silya. Kucita boobo kwakamuletelela. Kwiinda mu mushinshimi Anani Yehova wakalwiita Asa ayi: “Ono mukwiinga mwebo mwakacinka manungo mumwaami wa bene Silya muciindi cakucinka manungo muli Yehova Lesa wanu, bashilumamba bene Silya boonse bamana kumuloboka.” Kuswabo ciindi ico, Mwaami Asa lyoonse wakalinga kulwanwa. (2 Maka. 16:7, 9; 1 Baam. 15:32) Ino nshiinshi nsheenga mweeyawo?

14. Ino inga mwatondesha buyani ayi mulacinka manungo muli Yehova, alimwi kweelana a 1 Timoti 4:12, ino kucita boobo kulaakumucafwa buyani?

14 Amutolelele kuliceesha akucinka manungo muli Yehova. Ndyemwakabombekwa mwakatondesha lushomo alimwi akucinka manungo muli Yehova. Alimwi Yehova wakakondwa kumutambula mumukwashi wakwe. Aboobo mulyeelete kutolelela kucinka manungo muli Yehova. Inga caboneka anga ncuubu kucinka manungo muli Yehova ndyemutosala shintu shiyandika mubuumi. Ano ino mbuyani ndyemutosala shintu shimwi? Kucinka manungo muli Yehova kulayandika ndyetutosala shakucita. Kwiilikaawo ashintu mbuli kusala shakulikondelesha, incito yakumubili alimwi anshetusuni kucita mubuumi. Muciindi cakucinka manungo mubusongo bwanu, amulangoole njiisho shamu Baibo sheenga shamucafwa kusala kabotu alimwi akushikonkela. (Tus. 3:5, 6) Na mwacita boobo, mulaakusangalasha Yehova alimwi ici cilaakupa kwaamba ayi bamwi mulibungano banoomushoma.​—Amubelenge 1 Timoti 4:12.

NSHEENGA MWEEYA KUSWA KUMWAAMI JEOSHAFATI

15. Kweelana a 2 Makani 18:1-3; 19:2, ino nshilubo nshi Mwaami Jeoshafati nshaakacita?

15 Ncakwiila bweenka mbuli womwi awomwi wandiswe, amwebo tamumaninite alimwi cimwi ciindi inga mwaalilwa kucita kabotu. Nacibi boobo, ici taceelete kumupa kwaalilwa kucita nsheenga mwacikonsha muncito yakwe Yehova. Amuyeeye pacakubonenaako ca Mwaami Jeoshafati. Wakalinga kucite mibo ibotu iinji. Alimwi ndyaakalinga mwanike, “wakalangoola Lesa wa baishi akukonkela milawo yakwe.” Kwiilikaawo, wakatuma bacinenenene mumandabala amucishi ca Juda kwaamba ayi baiishe bantu pali Yehova. (2 Maka. 17:4, 7) Nabi kwaamba ayi wakacita shintu shiinji shibotu, cimwi ciindi taakalinga kusala kabotu. Paciindi cimwi Jeoshafati ndyaatakwe kusala kabotu, Yehova wakamululika kwiinda mukusebensesha bashinshimi. (Amubelenge 2 Makani 18:1-3; 19:2.) Ino nshiinshi nsheenga mweeya kuswa kumakani aya?

Bamakwesu bacanike basebensa cankusu alimwi bashomeka, balabashoma kubamwi (Amubone palagilafu 16)

16. Ino nshiinshi nsheenga mweeya kuswa kushakacitikila Rajeev?

16 Na mwalulikwa amusumine akukonkela. Mpashi bweenka mbuli bamakwesu bacanike baanji, mpashi amwebo mulaalilwa kubika ncito yakwe Yehova panembo mubuumi bwanu. Na mbocibete ubo kuli ndimwe, mutalefuki. Amuyeeye shakucitika kumukwesu waliina lya Rajeev ndyaakalinga wacanike. Wakaamba ayi: “Cimwi ciindi nshindakalinga kucishiwo nshendakalinga kusuni kucita mubuumi. Bweenka mbuli bacanike baanji, anebo ndakalinga kusuni bunene kusekana akucita shakulikondelesha shimwi kwiinda kuya kumabungano na muncito yakushimikila. Ino nciinshi cakacafwa Rajeev? Munene umwi wakamucafwa calusuno. Rajeev wakaamba ayi: “Wakancafwa kuyeeya panjiisho njetucana palilembo lya 1 Timoti 4:8.” Cakuliceesha Rajeev wakakonkela ndyaakalulikwa alimwi akuyeeya mbweenga wabika panembo shintu shiyandika abuumbi mubuumi bwakwe. Wakaamba ayi: “Ndakasala kubika panembo shintu shakumushimu.” Ino nshiinshi shakaswaamo? Rajeev wakaamba ayi: “Ndyepakeendabo myaaka iniini kuswa ciindi ndyendakalulikwa, ndakeelela kuba musebenshi ucafwilisha.”

AMUCITE SHEENGA SHASANGALASHA ISHIWANU WAKWICULU

17. Ino bacinene balalinyumfwa buyani pabamakwesu bacanike basebensela Yehova?

17 Bacinene balamulumba abuumbi ceebo cakwaamba ayi mulasebensela Yehova “camoyo womwi” pomwi ambabo! (Sefa. 3:9) Balakondwa abuumbi kubona mbomulyaaba akusebensa cankusu ndyemwapekwa ncito. Aboobo balimusuni abuumbi.​—1 Joni 2:14.

18. Ino Tushimpi 27:11 ilatondesha buyani Yehova mbwaalinyumfwa pabamakwesu bacanike bamusebensela?

18 Nobamakwesu bacanike, mutaluubi kwaamba ayi Yehova alimusuni alimwi alamushoma. Wakaambila limwi ayi munshiku shakweelaako kulaakuba likoto lya bacikula bwaangu beshi bakalyaabe camoyo woonse. (Kulu. 110:1-3) Alishi kwaamba ayi mulimusuni alimwi mulisuni kumusebensela kushika peela nkusu shanu. Aboobo amulikalikile moyo alimwi akukalikila moyo bamwi. Na mwabiisha, amusumine kwiishikwa alimwi akululikwa nkweenga mwapekwa, akukubona ayi kutooswa kuli Yehova. (Ebu. 12:6) Munosebensa cankusu alimwi cakubikila maano incito iliyoonse njemwapekwa. Alimwi ciyandika abuumbi mushintu shoonse nshemucita, nkusangalasha Ishiwanu wakwiculu.​—Amubelenge Tushimpi 27:11.

LWIIMBO 135 Mulusuno Yehova Atootulwiita ayi: “Omwanaangu, Tondesha Busongo”

^ par. 5 Bamakwesu bacanike ndyebatooya panembo lwakumushimu, balisuni kucita shiinji muncito yakwe Yehova. Kwaamba ayi beelele kuba basebenshi bacafwilisha balyeelete kutolelela kucita sheenga shapa kwaamba bamakwesu abenankashi mulibungano banoobashoma. Ino nshiinshi bamakwesu bacanike nsheenga bacita kwaamba ayi bamwi banoobashoma?

^ par. 9 Meena amwi akaalulwa.