Amuye ku shebo

Amuye pa mitwi iliimo

MUTWI WAKWIIYA 21

LWIIMBO 107 Citondesho Cakwe Lesa Calusuno

Mbweenga Mwacana Wakweebanaakwe Uli Kabotu

Mbweenga Mwacana Wakweebanaakwe Uli Kabotu

‘Ino ngani weenga wacana mwanakashi uli kabotu? Mwanakashi weelete uleenda mabwe amakwebo amulweenge.’TUS. 31:10.

CITEENTE CINENE

Kubandika njiisho shamu Baibo sheenga shacafwa Mwineklistu kucana wakweebanaakwe uli kabotu, ambweenga bamwi mulibungano bacafwa baabo beenga basuna kuba mucikwati.

1-2. (a) Ino nshiinshi Beneklistu batabete mucikwati nshobeelete kuyeeyawo cakubikila maano kabatana kutalika kushibana kabotu amuntu ngobasuni kweebanaakwe? (b) Ino kushibana kabotu cilaamba nshi? (Amubone “Kusansulula Maswi.”)

 SA INGA mwasuna kuba mucikwati? Nabi kwaamba ayi muntu inga waba alusangalalo nabi kaatabete mucikwati, Beneklistu baanji batabete mucikwati balalangila kucana wakweebanaakwe, inga caba ayi mbacanike na mbanene. Kamutana kutalika kushibana kabotu amuntu ngomusuni kubaakwe mucikwati, mulyeelete kuba abushicibusa buyumu a Yehova, kunoyeeya anga ngumuntu munene, akucikonsha kuula shiyandika mumukwashi. a (1 Koli. 7:36) Na ubu mbocibete, inga mwalangila kuba alusangalalo mucikwati canu.

2 Nacibi boobo, teshi lyoonse ndyeciba cuubu kucana wakweebanaakwe uli kabotu. (Tus. 31:10) Alimwi nabi kwaamba ayi mwacikonsha kucana muntu ngomusuni kubaakwe mucikwati, inga tacibi cuubu kumulwiita ayi inga mwasuna kutalika kushibana kabotu. b Mumutwi uyu, tutokwiiya sheenga shacafwa Beneklistu batabete mucikwati kucana muntu ngobatoobona ayi inga waba kabotu kubaakwe mucikwati alimwi akutalika kumushiba kabotu. Tutokwiiya ambweenga bamwi mulibungano bacafwa baabo basuni kuba mucikwati.

MBWEENGA MWACANA WAKWEEBANAAKWE ULI KABOTU

3. Ino nshiinshi Mwineklistu utabete mucikwati nshaeelete kuyeeyawo ndyatolangoola muntu wakubaakwe mucikwati?

3 Na inga mwasuna kuba mucikwati, ncibotu kushiba mibo njemutolangila mumuntu ngomusuni kweebanaakwe, kamutana kutalika kushibana kabotu. Na mwabula kucita boobo, inga mwasumina kunjila mucikwati amuntu utabete kabotu na kukaka kunjila mucikwati amuntu uli kabotu. Kwalo, muntu uli woonse ngweenga mwasuna kubaakwe mucikwati alyeelete kuba Mwineklistu wakabombekwa. (1 Koli. 7:39) Sombi teshi muntu uli woonse wakabombekwa weenga waba kabotu kwaamba ayi mweebanaakwe. Aboobo mulyeelete kuliipusha ayi: ‘Ino nshiinshi nshosuni kucita mubuumi? Ino njimibo nshi njembona kuyandika mumuntu ngoonsuni kweebanaakwe? Sa ntomulangila kucita nsheenga wacikonsha?’

4. Ino nshiinshi bamwi nshobapaililaawo pamakani akucana muntu uli kabotu wakweebanaakwe?

4 Na mulisuni kuba mucikwati, ncakutatoonsha kwaamba ayi mwakapaililaawo pamakani aya. (Filip. 4:6) Kwalo, Yehova taashomeshi basebenshi bakwe ayi balaakucana muntu wakweebanaakwe. Sombi alabikila maano kushintu nshemuyandika ambomulinyumfwa alimwi inga wamucafwa ndyemutokweelesha kucana muntu wakwebanaakwe. Aboobo amutolelele kupaila kuli nguwe akumulwiita nshomusuni ambomulinyumfwa. (Kulu. 62:8) Amupaile kwaamba ayi amucaafwe kukalika moyo akumupa busongo. (Jemu. 1:5) Mukwesu uteebete waliina lya John, c uyo ukala ku United States, wakaamba shimwi nshapaililaawo. Wakaamba ayi: “Ndalwiita Yehova mibo njondangila mumuntu ngweenga ndasuna kweebanaakwe. Ndasenga Yehova kwaamba ayi ancaafwe kuba acoolwe cakucana muntu uli kabotu wakweebanaakwe. Alimwi ndasenga Yehova kwaamba ayi ancaafwe kuba amibo yeshi ikancaafwe kuba musankwa weebete uli kabotu.” Nankashi waliina lya Tanya uyo ukala ku Sri Lanka, wakaamba ayi: “Ndyentolangoola mukwesu wakubaakwe mucikwati, ndasenga Yehova kwaamba ayi ancaafwe kutolelela kushomeka kuli nguwe akuba alusangalalo.” Nabi kwaamba ayi inga peenda ciindi kwaamba ayi mucane muntu wakweebanaakwe uli kabotu, Yehova wakamushomesha ayi alaakutolelela kumupa nshemuyandika, kumutondesha lusuno akumubikilako maano.—Kulu. 55:22.

5. Ino ndilili ndyeenga Beneklistu batabete mucikwati baba acoolwe cakuba pomwi a Beneklistu bamwi batabete mucikwati abo basuni Yehova? (1 Bene Kolinto 15:58) (Amubone acikope.)

5 Baibo ilatuyuminisha kuba “ashiinji shakucita muncito ya Mwaami.” (Amubelenge 1 Bene Kolinto 15:​58, NWT.) Ndyemutoocita shiinji muncito yakwe Yehova akucana ciindi cakuba pomwi abamakwesu abenankashi bapusenepusene, mulaakusangalala kuba amibandi iyuminisha akuba acoolwe cakuba pomwi abamwi batabete mucikwati abo bashinishite kusebensela Yehova bweenka mbuli ndimwe. Alimwi ndyemutoocita nsheenga mwacikonsha kwaamba ayi musangalashe Yehova, mulaakuba alusangalalo lwancinencine.

Na mwatolelela kucita shiinji muncito yakwe Yehova akucana ciindi cakuba pomwi abamakwesu abenankashi bapusenepusene, inga mwaba acoolwe cakuba pomwi abamwi basuni kuba mucikwati (Amubone palagilafu 5)


6. Ino nshiinshi Mwineklistu utabete mucikwati nshaeelete kunokwiibaluka, ndyatolangoola muntu wakweebanaakwe?

6 Nacibi boobo, mulyeelete kucenjela kwaamba ayi mutabikilibo maano kukulangoola muntu wakubaakwe mucikwati. (Filip. 1:10) Bushicibusa bwanu a Yehova mbweenga bwamupa kuba alusangalalo lwancinencine kuteshi ceebo cakwaamba ayi muli mucikwati nabi sobwe. (Mate. 5:3) Alimwi ndyemutabete mucikwati, inga mwaba alwaanguluko lwakucita shiinji muncito yakwe Lesa. (1 Koli. 7:​32, 33) Amusebenseshe kabotu ciindi ncomucite. Nankashi waliina lya Jessica ukala ku United States uyo wakeebwa kaacite myaaka pafwiifwi a 40, wakaamba ayi, “Kantana kweebwa, ndakalinga kusebensa cankusu muncito yakushimikila, alimwi ici cakancafwa kuba alusangalalo nabi ndyendakalinga kulangoola ngweenga ndabaakwe mucikwati.”

AMUCANE CIINDI CAKUBONA MUNTU UYO MBWAABETE

7. Ino nceebonshi ncintu cabusongo kucana ciindi cakubona muntu ngomusuni kweebanaakwe mbwaabete kamutana kumulwiita ayi mulimusuni? (Tushimpi 19:2)

7 Ino mbuyani na mutobona ayi muntu umwi inga waba kabotu kubaakwe mucikwati? Sa peenkaapo mulyeelete kumulwiita ayi mulimusuni? Baibo ilaamba ayi muntu musongo alaba alushibo kaatana kucita cintu cimwi. (Amubelenge Tushimpi 19:2.) Aboobo inga mwatondesha ayi muli basongo kwiinda mukucana ciindi cakubona muntu uyo mbwaabete kamutana kumulwiita ayi mulimusuni. Mukwesu waliina lya Aschwin ukala ku Netherlands, wakaamba ayi: “Inga mwasuuna muntu umwi paciindi ciniinibo, sombi alimwi lusuno ulo inga lwamana pakeendi kaniinibo. Aboobo na mwacaana ciindi cakubona muntu uyo mbwaabete, teshi mukatalikebo kushibana kabotu anguwe ceebo ca mbomutolinyumfwa.” Alimwi ndyemutoobona muntu uyo mbwaabete, mpashi inga mwesa mukubona ayi taatokweelela kubaakwe mucikwati.

8. Ino Mwineklistu utabete mucikwati inga wacita buyani kwaamba ayi abone muntu ngwaasuni kweebanaakwe mbwaabete? (Amubone acikope.)

8 Ino inga mwacita buyani kwaamba ayi mube acoolwe cakubona muntu ngomusuni kweebanaakwe mbwaabete? Ndyemuli kumabungano na kukubungana kumwi, inga mwabona bushicibusa bwakwe a Yehova mbobubete, mibo njaacite anshaacita. Ino alicite beshicibusa bali buyani, alimwi ino nshiinshi nshabandikaawo bunene? (Luka 6:45) Sa nshaasuni kucita shilikoshenye anshomusuni kucita? Inga mweepusha bamanene na Beneklistu bamwi bashimpite lwakumushimu bamulibungano mwaabete abo bamwishi kabotu. (Tus. 20:18) Inga mwabeepusha pa mpuwo amibo njaacite. (Lute 2:11) Ndyemutokweelesha kubona muntu ngomusuni kubaakwe mucikwati mbwaabete, amube bashinishite kuleya kumupa kulinyumfwa kutaanguluka. Amulemeke mbwaalinyumfwa akuleya kunoocanika pomwi amuntu uyo lyoonse na kweelesha kushiba shoonse shitoocitika mubuumi bwakwe.

Amucane ciindi cakubona muntu uyo mbwaabete kamutana kumulwiita ayi mulimusuni (Amubone palagilafu 7 a 8)


9. Ino nshiinshi nshomweelete kuba bashinishite, kamutana kulwiita muntu ngomusuni kweebanaakwe ayi mulimusuni?

9 Ino mulyeelete kutola ciindi cilaamfu buyani kubona muntu uyo mbwaabete kamutana kumulwiita ayi mulimusuni? Na mwafwambaana kumulwiita ayi mulimusuni, inga watalika kuyeeya ayi tamuyeeyiwo cakubikila maano ndyemutoosalawo shakucita. (Tus. 29:20) Sombi na muntu uyo washiba ayi mulimusuni ano mwatoola ciindi cilaamfu kutamulwiita, inga watalika kuyeeya ayi mulaceelwa abuumbi ndyemutoosalawo shakucita. (Shiku. 11:4) Munokwiibaluka ayi tamweelete kuba bashinishite ayi mulaakweebana amuntu uyo, kamutana kumulwiita ayi mulimusuni. Sombi mulyeelete kuba bashinishite ayi mulilibambite kuba mucikwati alimwi muntu ngomusuni ali kabotu kubaakwe mucikwati.

10. Ino nshiinshi nshomweelete kucita na mwashiiba ayi muntu umwi inga wasuna kumushiba kabotu sombi mwebo kamutasuniiwo kubaakwe mucikwati?

10 Ino mulyeelete kucita buyani na mwashiiba ayi muntu umwi inga wasuna kumushiba kabotu? Na tamusuni kutalika kushibanaakwe kwaamba ayi mubaakwe mucikwati, amweeleshe kutondesha patuba kwiinda mushintu nshomucita ayi tamusuni kutalika kushibana kabotu anguwe. Inga taciboti kucita sheenga shapa kwaamba ayi muntu uyo atalike kuyeeya ayi inga mwaalula miyeeyo akutalika bushicibusa anguwe kakuli tamusuni kubaakwe mucikwati.—1 Koli. 10:24; Efe. 4:25.

11. Na mulaakusalilako umwi wakutalika kushibanaakwe kabotu na wakweebanaakwe, ino nshiinshi nshomweelete kuyeeyawo cakubikila maano?

11 Mumisena imwi, bashali na bantu bamwi banene inga balangilwa kulangweeta shikamukowa wabo muntu wakwebanaakwe. Lyalo mumisena imwi, bamumukwashi na beshicibusa balalangoola muntu ngobatoobona ayi inga waba mucikwati amuntu umwi usuni kuba mucikwati lyalo akubika bubaambo kwaamba ayi musankwa amwanakashi bakabonane akusalawo na inga batalika kushibana kabotu. Na mwasalwa ayi mulangweteko umwi wakubaakwe mucikwati, amushibe musankwa amwanakashi nshobasuni anshebayandika. Na mutoobona ayi muntu umwi ali kabotu kuba mucikwati ashicibusa na shikamukowa wanu, amumushibe kabotu muntu uyo, mibo njaacite, alimwi ciinditeewo, amubone na alicite bushicibusa buyumu a Yehova. Kuba abushicibusa buyumu a Yehova kulayandika abuumbi kwiinda kuba amaali, lwiiyo na mikuli muntu njaacite. Nacibi boobo, munokwiibaluka ayi mukwesu uteebete anankashi uteebetwe mbobeelete kusalawo beene na balaakweebana.—Gala. 6:5.

MBWEENGA MWATALIKA KUSHIBANA KABOTU

12. Ino inga mwacita buyani kwaamba ayi mulwiite muntu ayi inga mwasuna kutalika kushibana kabotu anguwe?

12 Na inga mwasuna kutalika kushibana kabotu amuntu umwi, ino inga mwacita buyani kwaamba ayi mumulwiite ayi mulimusuni? d Inga mwabika bubaambo bwakubandikaakwe kumusena kuli bantu baanji na kubandikaakwe pa fooni. Amumulwiite cakuteenda mweela ayi mulimusuni alimwi inga mwasuna kumushiba kabotu. (1 Koli. 14:9) Na kaciyandika, amumupe ciindi kwaamba ayi ayeeyewo mbweshi akumbule. (Tus. 15:28) Alimwi na muntu uyo taasuniiwo ayi mutalike bushicibusa anguwe, amulemeke nshaasala.

13. Ino nshiinshi nsheenga mwaciita na umwi wamulwiita ayi alimusuni? (Bene Kolose 4:6)

13 Ino mbuyani na muntu umwi wamulwiita ayi alimusuni? Ncakutatoonsha kwaamba ayi wakatondesha kutaloonda kwaamba ayi amulwiite ayi alimusuni, aboobo amumukumbule munshila ili kabotu alimwi ya bulemu. (Amubelenge Bene Kolose 4:6.) Na mutoyandika ciindi kwaamba ayi muyeeyewo na inga mwasumina kutalika kushibana kabotu, amumulwiite. Nacibi boobo, amweeleshe kumukumbula kapatana kwiinda ciindi cilaamfu. (Tus. 13:12) Na tamusuniiwo kwaamba ayi mutalike kushibana kabotu, amumulwiite mpomwiimfwi munshila ili kabotu alimwi cakuteenda mweela. Amunyumfwe mukwesu waliina lya Hans ukala ku Austria mbwaakakumbula, nankashi umwi ndyaakamulwiita ayi alimusuni. Wakaamba ayi: “Ndakamusansulwiita ncondakasalawo kucita munshila ili kabotu sombi cakuteenda mweela. Ndakamukumbula peenkaapo mukwiinga nshindakalinga kusuniiwo ayi anoyeeya ayi bushiku bumwi inga tweebana. Kuswawaawo, ndakalinga kubikilako maano kwaamba ayi ntaambi nabi kucita cintu ceenga camupa kuyeeya ayi inga ndaalula miyeeyo.” Nacibi boobo, na amwebo inga mwasuna kumushiba kabotu, amumulwiite, akubandika nsheenga mwalangila kucitika ndyeshi munooshibana kabotu. Nshomutolangila inga shapusana amuntu uyo nshaatolangila, ceebo ca musena nkomwakakomenena na ceebo ca shintu shimwi.

MBWEENGA BAMWI BACAFWA BENEKLISTU BATABETE MUCIKWATI

14. Ino inga twacita buyani kwaamba ayi tuyuminishe Beneklistu batabete mucikwati kwiinda mushintu nshetwaamba?

14 Ino inga twacita buyani kwaamba ayi tuyuminishe akucafwa Beneklistu batabete mucikwati abo beenga basuna kuba mucikwati? Nshila yomwi nkwiinda mukusala kabotu shakwaamba. (Efe. 4:29) Inga twaliipusha ayi: ‘Sa ndaamba maswi asekesha sombi eenga abapa kulinyumfwa cibiibi abo basuni kuba mucikwati? Sa na ndabona mukwesu uteebete a nankashi uteebetwe kababandika, ndatalika kuyeeya ayi balisunene?’ (1 Timo. 5:13) Kwiilikaawo, tatweelete kupa kwaamba ayi Beneklistu batabete mucikwati banoolinyumfwa anga kuli ncobabulishite ceebo cakutaba mucikwati. Ba Hans abo mbotwalinga twaambaawo, bakaamba ayi: “Bamakwesu bamwi balanjipusha ayi, ‘Ino nceebonshi tamutokweeba? Mwakomena we.’ Maswi amushobo uyu alapa kwaamba ayi abo batabete mucikwati banoolinyumfwa ayi tatubaluumbi akubapa kulinyumfwa ayi balyeeletebo kuba mucikwati.” Ncibotu abuumbi na katulumba Beneklistu batabete mucikwati pashintu nshobacita kabotu!—1 Tesa. 5:11.

15. (a) Kweelana anjiisho njotucana pa Bene Loma 15:​2, ino nshiinshi nshotweelete kuyeeyaawo katutana kutalika kulangwetako umwi wakubaakwe mucikwati? (Amubone acikope.) (b) Ino nshiiyo nshi shiyandika nshomwakeeya kuswa muvidyo?

15 Ino mbuyani na twatalika kuyeeya ayi mukwesu umwi anankashi umwi inga beelela kuba pomwi mucikwati? Baibo ilatulwiita kuyeeyelako bamwi mbobalinyumfwa. (Amubelenge Bene Loma 15:2.) Baanji batabete mucikwati tabasuniiwo kwaamba ayi tubalangweteko wakweebanaakwe, alimwi tulyeelete kulemeka kusala kwabo. (2 Tesa. 3:11) Bamwi inga basuna kwaamba ayi tubacafweeko kucana wakweebanaakwe, sombi tatweelete kucita boobo na tabana kutusenga ayi tubacaafwe. e (Tus. 3:27) Beneklistu bamwi tabasuniiwo kubalwiita mukululama muntu ngotwabasalila ayi inga babaakwe mucikwati. Nankashi waliina lya Lydia ukala ku Germany, wakaamba ayi: “Inga weeta bamakwesu abenankashi baanji kwaamba ayi babe pomwi, kwiilikaawo amukwesu anankashi uyo. Nkubikabo bubaambo bweenga bwapa kwaamba ayi mukwesu anankashi uyo babe aciindi cakuba pomwi lyalo beene balisalile shakucita.”

Na bamakwesu abenankashi baanji baba pomwi, Beneklistu batabete mucikwati balaba acoolwe cakubonana abamwi batabete mucikwati (Amubone palagilafu 15)


16. Ino nshiinshi Beneklistu batabete mucikwati nshobeelete kunokwiibaluka?

16 Soonse inga twaba alusangalalo, inga caba ayi tuli mucikwati nabi sobwe! (Kulu. 128:1) Aboobo na mulisuni kuba mucikwati sombi tamuna kucana muntu wakweebanaakwe, amutolelele kubikila maano kukusebensela Yehova. Nankashi waliina lya Sin Yi ukala ku Macao, wakaamba ayi: “Ciindi cakutaba mucikwati nciniini abuumbi na mwaceelanya kuciindi nceshi mukabe pomwi amuntu ngweshi mukeebanaakwe mu Paladaiso. Amutolelele kuba alusangalalo akusebensesha kabotu ciindi ncomucite ndyemutabete mucikwati.” Ano ino mbuyani na mwakacana muntu ngomutoobona ayi inga mweebanaakwe alimwi mwakatalika kushibana kabotu? Mumutwi utokonkelaawo, tulaakwiiya sheenga shamucafwa kwaamba ayi musalewo kabotu cakucita ndyemutoshibana.

LWIIMBO 137 Benankashi, Banakashi Bashomeka

a Kwaamba ayi mushibe na mulilibambite kuba mucikwati, amuye pa jw.org akubelenga mutwi waamba ayi “Kushibana Kabotu—Lubasu 1: Sa Ndilibambite Kutalika Kushibana Kabotu Amuntu Umwi?

b KUSANSULULA MASWI: Mumutwi uyu alimwi autokonkelaawo, “kushibana kabotu” kutoosansulula ciindi musankwa amwanakashi ndyebaba abushicibusa bulibetele kwaamba ayi bashibe na kunembo inga beebana. Alimwi musankwa amwanakashi ndyebatoshibana kabotu, mukuya kwaciindi inga basalawo kukobekelana. Kushibana kabotu kulatalika na musankwa amwanakashi balwiitana ayi balisunene, alimwi kulatolelela kushikila basalawo kweebana na kumana bushicibusa.

c Meena amwi akaalulwa.

d Mumisena imwi, mukwesu ngwaalwiita nankashi ayi alimusuni kwaamba ayi batalike kushibana kabotu. Nacibi boobo, cilibo kabotu nankashi alakwe kulwiita mukwesu ayi alimusuni. (Lute 3:​1-13) Kwaamba ayi mushibileewo ashimwi, amubelenge mutwi waamba ayi “Miipusho Bacanike Njobeepusha . . . Ino Inga Ndamulwiita Buyani ayi Ndimusuni?” mu Awake! ya October 22, 2004.

e Amuye pa jw.org akweebela vidyo icite mutwi waamba ayi Baswitilila Mukulwanina Lushomo—Beneklistu Batabete Mucikwati.