Amuye ku shebo

Amuye pa mitwi iliimo

MUTWI WAKWIIYA 41

Tulasebensela Lesa Ucite Nkumbu Abuumbi

Tulasebensela Lesa Ucite Nkumbu Abuumbi

‘Yehova ngumubotu kubantu boonse, inkumbu shakwe shilabonekela mushintu shoonse nshaacita.’​—KULU. 145:9, NWT.

LWIIMBO 44 Mupailo wa Muntu Upengete

NSHESHI TWIIYE *

1. Ino muntu ucite nkumbu ngumuntu uli buyani, alimwi ino ncikoshanyo nshi caamba pamuntu wakatondesha nkumbu?

NA TWAYEEYA pamuntu ucite nkumbu, inga twayeeya pamuntu ucite luse, ucite moyo ubotu alimwi ushikwaaba. Alimwi inga twayeeya pa mwine Samaliya wakatondesha nkumbu, Yesu ngwaakambaawo mucikoshanyo. Musankwa muswamashi uyu, ‘wakatondesha nkumbu’ mwine Juda beepi ngobakooma akwiipila shintu. Mwine Samaliya uyu “wakamunyumfwila nkumbu” mwine Juda uyo wakoomwa ku beepi alimwi wakamulama calusuno. (Luka 10:29-37) Cikoshanyo ici cilatwiisha pankumbu, mubo ubotu abuumbi Lesa ngwaacite. Lesa alatutondesha nkumbu mukwiinga alitusuni. Alimwi alatutondesha nkumbu munshila shiinji bushiku abushiku.

2. Ino ninshila nshi imwi mbweenga twatondesha nkumbu?

2 Kuli nshila aimwi muntu mbweenga watondesha nkumbu. Muntu ucite nkumbu inga wasalaawo kutaanisha muntu weelete kwaanishikwa. Ici cilatondesha ayi Yehova alatunyumfwila nkumbu. Shikulumbaisha wakaamba ayi: “Taatupi milandu kweelana a shibiibi shesu.” (Kulu. 103:10) Nacibi boobo, cimwi ciindi Yehova inga walulika cankusu muntu wacita cilubo.

3. Ino njimiipusho nshi njeshi tucane shikumbulo?

3 Mumutwi uyu, tutocana shikumbulo kumiipusho yotatwe: Ino nceebonshi Yehova alatondesha nkumbu? Sa kululika cankusu alimwi akutondesha nkumbu shileendelana? Alimwi ino nshiinshi sheenga shatucafwa kwaamba ayi tunootondesha nkumbu? Amuleke tucane shikumbulo kumiipusho iyi kuswa mu Maswi akwe Lesa.

CIPA KWAAMBA AYI YEHOVA ANOOTONDESHA NKUMBU

4. Ino nceebonshi Yehova alatondesha nkumbu?

4 Yehova alatondesha nkumbu ceebo ca lusuno. Mutumwi Paulo wakalemba ayi: Lesa alicite ‘nkumbu abuumbi.’ Paulo wakalinga kusansulula ayi Lesa alicite nkumbu mukwiinga wakapa basebenshi bakwe bananikitwe batamaninite, coolwe cakuba abuumi kwiculu. (Efe. 2:4-7) Nacibi boobo, Yehova taatondeshibo nkumbu kubasebenshi bakwe bananikitwe. Shikulumbaisha Defedi wakalemba ayi: ‘Yehova ngumubotu kubantu boonse, inkumbu shakwe shilabonekela mushintu shoonse nshaacita.’ (Kulu. 145:9, NWT ) Mukwiinga Yehova alisuni bantu, alabatondesha nkumbu na kaciyandika.

5. Ino Yesu wakeeya buyani Yehova mbwaatondesha nkumbu?

5 Yesu alicishi kabotu Yehova mbwaatondesha nkumbu, kwiinda muntu umwi uliwoonse. Yesu alimwi a Yehova bakalinga pomwi kwiculu kwamyaaka iinji Yesu kaatana kusa pacishi capanshi. (Tus. 8:30, 31) Yesu wakalinga kubona baIshi mbobakalinga kutondesha nkumbu mankanda aanji kubantu batamaninite. (Kulu. 78:37-42) Yesu ndyaakalinga kwiisha bantu, liinji wakalinga kwaamba bunene pamubo uyu ubotu baIshi ngobacite.

Baishi tabakwe kumunyumfwisha nsoni mwanaabo musankwa wakalinga waashuka ndyaakaboolela kuŋanda, sombi bakamutambula (Amubone palagilafu 6) *

6. Ino Yesu wakatucafwa buyani kunyumfwisha baishi mbobatondesha nkumbu?

6 Mumutwi wamana, Yesu wakaamba cikoshanyo ca mwaana musankwa wakaashuka, kwaamba ayi atucaafwe kunyumfwisha Yehova mbwaasuna kutondesha nkumbu. Mwaana uyo wakaswa paŋanda “akunyonyoola buboni bwakwe boonse mubwikaalo bubiibi.” (Luka 15:13) Mukuya kwaciindi wakacileka kucita shibiibi nshaakalinga kucita, wakalibombya alimwi akuboolela kuli baishi. Ino baishi bakacita buyani? Musankwa wacanike uyu taakalinga kweelete kulindila ciindi cilaamfu kwaamba ayi abone baishi nsheshi bacite. Yesu wakaamba ayi: “[Mwaana] kaacilibo palaale baishi bakamubona, mpeeke bakamunyumfwila nkumbu akumucicilila bamukumbata akumufyonta.” Baishi tabakwe kumunyumfwisha nsoni mwanaabo. Sombi bakamutondesha nkumbu akumulekelela alimwi akumutambula mumukwashi. Mwaana wakaashuka wakalinga wacita shintu shibiibi abuumbi. Sombi baishi bakamulekelela mukwiinga wakaana. Mushali shinkumbu waambwa mucikoshanyo aleemikaninaako Yehova. Mucikoshanyo ici ciyuminisha Yesu ncaakaamba, wakatondesha ayi Yehova alisuni kulekelela bamucita shibiibi abo baana cancinencine.​—Luka 15:17-24.

7. Ino nshila Yehova mbwatondesha nkumbu ilatondesha buyani ayi alicite busongo abuumbi?

7 Yehova alatondesha nkumbu mukwiinga alicite busongo abuumbi. Lyoonse Yehova alasala kucita shintu sheenga shabotela shilengwa shakwe. Baibo ilaamba ayi abo batondesha “busongo buswa kwiculu mbaankumbu lyoonsebo alimwi balacita shintu shimwi shibotu shoonse.” (Jemu. 3:17) Bweenka mbuli mushali shilusuno, Yehova alicishi kwaamba ayi bantu bakwe balafubilaamo na wabatondesha nkumbu. (Kulu. 103:13; Isa. 49:15) Mukwiinga Yehova alatondesha nkumbu kubantu bakwe, balalangila buumi bwakunembo nabi kwaamba ayi tabamaninite. Aboobo mukwiinga Yehova alicite busongo abuumbi, alatondesha nkumbu na kaciyandika. Nacibi boobo, alicishi andyateelete kutondesha nkumbu. Alimwi mukwiinga alicite busongo, taatondeshi nkumbu paciindi muntu ndyaeelete kwaanishikwa.

8. Ino nceebonshi cimwi ciindi muntu inga wakushikwa mulibungano, alimwi ino nceebonshi kucita boobo kulayandika?

8 Ino nshiinshi nsheenga twaciita na musebenshi wakwe Yehova umwi wasalaawo kunoocita shintu shibiibi? Paulo wakatanjililwa a mushimu usalashi kulemba ayi: ‘Tulyeelete kucileka kupanga bushicibusa anguwe.’ (1 Koli. 5:11) Bantu bacita shibiibi abo batasuni kwaana, balakushikwa mulibungano. Kucita boobo kulashitilisha bamakwesu abenankashi alimwi kulatondesha ayi tulakonkela milawo yakwe Yehova. Nacibi boobo, bamwi balabona ayi na muntu umwi wakushikwa mulibungano, nkokwaamba ayi Lesa taakwe kumutondesha nkumbu. Ano sa ico ncakwiila? Amuleke tubone.

SA KUKUSHA MUNTU MULIBUNGANO NKUMUTONDESHA NKUMBU?

Mbelele inga yapatulwa na yaciswa, sombi mweembeshi alatolelela kwiilama (Amubone mapalagilafu 9-11)

9-10. Kweelana a Bene Ebulu 12:5, 6, ino nceebonshi nceenga twaambila ayi kukusha muntu mulibungano nkumutondesha nkumbu? Amwaambe cikoshanyo.

9 Ndyetuli kumabungano a Bwineklistu, na twanyumfwa cakoolobesha cakwaamba ayi shicibusa nabi shikamukowa umwi “teshi womwi wa Bakamboni Bakwe Yehova,” tulalinyumfwa cibiibi abuumbi. Mpashi inga tatunyumfwishishi na shikamukowa nabi shicibusa uyo wakalinga kweelete kukushikwa. Ano sa ncakwiila kukusha muntu mulibungano nkumutondesha nkumbu? Ee ncakwiila. Na muntu atoyandika kululikwa, inga twatondesha busongo, inkumbu alusuno kwiinda mukumululika. (Tus. 13:24) Sa kukusha muntu mulibungano inga kwamucafwa kwaalula buumi bwakwe akwaana? Ee. Bamakwesu abenankashi bakalinga kucita shilubo shinene, bakaamba ayi kukushikwa mulibungano kwakabacafwa kushiba kwaamba ayi bakalinga bacita shilubo shinene abuumbi. Alimwi kwakabacafwa kwaana akwaalula buumi bwabo lyalo akuboolela kuli Yehova.​—Amubelenge Bene Ebulu 12:5, 6.

10 Amuyeeye pacikoshanyo ici. Mweembeshi wabona kwaamba ayi mbelele yakwe yomwi yaciswa. Alicishi kwaamba ayi kushilika mbelele iyi kulayandika kwiipatula kuswa kushibye. Mbelele shilasuna kuba pomwi ashibye. Aboobo mbelele inga yalisukama na mwaipatula kushibye. Ano sa ici cilasansulula ayi mweembeshi uyu alicite lunkutwe, na wapatula mbelele kuswa kushibye? Sobwe napaceyi. Alicishi kwaamba ayi na waleka mbelele ilwashi kuba pomwi ambelele shimwi, inga yayambukisha shibye. Aboobo kwiinda mukupatula mbelele ilwashi kuswa kushibye, alashitilisha litanga lyoonse.​—Amweelanye a Bene Lefi 13:3, 4.

11. (a) Ino muntu wakakushikwa mulibungano inga twamukoshanisha buyani kumbelele ilwashi? (b) Ino nshiinshi bantu bakakushikwa mulibungano nsheenga bacita alimwi ino nducafwo nshi ndweenga batambula?

11 Inga twakoshanisha Mwineklistu wakakushikwa mulibungano kumbelele ilwashi. Ngumulwashi lwakumushimu. (Jemu. 5:14) Bweenka muntu mulwashi mbweenga wayambukisha bamwi, muntu wanyonyoola bushicibusa bwakwe a Yehova inga wapa kwaamba ayi bamwi batalike kucita shintu shibiibi. Aboobo cimwi ciindi cilayandika kukusha muntu mulibungano wacita cilubo. Kucita boobo kulatondesha lusuno Yehova ndwaacite pabantu bakwe bashomeka alimwi inga kwacafwa muntu kushiba kwaamba ayi wakacita cilubo cinene alimwi inga waana. Nabi muntu wakushikwa mulibungano, inga watolelela kucanika kumabungano uko nkweenga kaatambula butanjilishi kuswa mu Baibo bweenga bwamucafwa kuyumya lushomo lwakwe alimwi. Inga kaabwesa mabuku akubelenga akwiiyaamo mwiine alimwi akweebela pulogilamu ya JW Bulodikasiti®. Na bamanene babona kwaamba ayi watalika kwaalula buumi bwakwe, inga batolelela kumucafwa kwaamba ayi abooshe bushicibusa bwakwe a Yehova alimwi akwaamba ayi akabooshekwe mulibungano mbuli womwi wa Bakamboni Bakwe Yehova. *

12. Ino nshiinshi bamanene nsheenga bacita kwaamba ayi batondeshe lusuno kumuntu wakacita cilubo utasuni kwaana?

12 Cilayandika abuumbi kushiba kwaamba ayi bantu bacita shibiibi batasuni kwaana mbobakushikwa mulibungano. Bamanene balicishi kwaamba ayi balyeelete kuyeeyawo cakubikila maano kabatana kusalaawo kukusha muntu mulibungano. Balicishi kwaamba ayi Yehova alalulika bweelete. (Jele. 30:11) Balibasuni bamakwesu abenankashi boonse mulibungano alimwi tabasuni kucita cilicoonse ceenga canyonyoola bushicibusa bwabo a Yehova. Nacibi boobo, cimwi ciindi bamanene inga batondesha nkumbu alusuno kumuntu uyo wakacita cilubo, kwiinda mukumukusha mulibungano.

13. Ino nceebonshi Mwineklistu umwi waku Kolinto wakalinga kweelete kukushikwa mulibungano?

13 Amuyeeye mutumwi Paulo nshaakacita kumuntu wakacita cilubo watakalinga kusuni kwaana. Mwineklistu umwi mulibungano lyaku Kolinto wakalinga kucita bulale a mwanakashi wa baishi. Ici cakalinga cintu cilensha bunya abuumbi! Paulo wakalinga kucishi ayi Yehova wakalwiita bene Isilaeli ayi: “Na musankwa uliwoonse wakumana a mwanakashi wa baishi, wasebaanya baishi. Aboobo musankwa uyo alimwi a mwanakashi balyeelete kucaikwa.” (Lefi 20:11) Paulo taakalinga kweelete kulwiita libungano lyaku Kolinto ayi muntu uyo alyeelete kucaikwa. Sombi wakalwiita libungano lyaku Kolinto ayi muntu uyo alyeelete kukushikwa mulibungano. Shintu shibiibi nshaakalinga kucita muntu uyo, shakakuma bamwi mulibungano cakwaamba ayi bamwi tabakalinga kubonaawo ayi wakacita cilubo cinene abuumbi!​—1 Koli. 5:1, 2, 13.

14. Ino Paulo wakatondesha buyani inkumbu kumuntu uyo wakalinga wakushikwa mulibungano, alimwi ino nceebonshi? (2 Bene Kolinto 2:5-8, 11)

14 Mukuya kwaciindi Paulo wakashiba ayi muntu uyo wakacileka kucita shintu nshaakalinga kucita. Muntu uyo wakaana cancinencine. Nabi kwaamba ayi musankwa uyo wakasebaanya libungano, Paulo wakalwiita bamanene ayi: “Nshisuni kulemya makani pamusankwa uyu wakabisha.” Wakabalwiita ayi bamulekelele akumuyuminisha. Ano amubone Paulo ncaakaambila ayi balyeelete kucita boobo: “Ayi atoongumani bunene.” Paulo wakamunyumfwila nkumbu musankwa uyu wakaana. Mutumwi Paulo taakalinga kusuni kwaamba ayi musankwa uyu oongumane bunene pasheesho nshaakacita cakwaamba ayi wacileka kucita shintu shitondesha ayi waana.​—Amubelenge 2 Bene Kolinto 2:5-8, 11.

15. Ino bamanene inga balulika buyani cankusu muntu wacita cilubo akumutondesha nkumbu paciindi comwi?

15 Bweenka mbuli Yehova bamanene balatondesha nkumbu. Balalulika cankusu akutondesha nkumbu kumuntu wacita cilubo na kaciyandika. Na bamanene baalilwa kululika muntu utoocita shibiibi, nkokwaamba ayi tabatomutondesha nkumbu sombi batomuyuminisha kwaamba ayi atolelele kucita shibiibi. Ano sa bamanene beenkabo mbobeelete kutondesha nkumbu?

INO NSHIINSHI SHEENGA SHATUCAFWA SOONSE KWAAMBA AYI TUNOOTONDESHA NKUMBU?

16. Kweelana a Tushimpi 21:13, ino Yehova alacita buyani kubaabo baalilwa kutondesha nkumbu kubamwi?

16 Beneklistu boonse baleelesha kutondesha nkumbu bweenka mbuli Yehova. Ino nceebonshi? Ceebo comwi ncakwaamba ayi Yehova teshi akakutike kumipailo yabaabo baalilwa kutondesha nkumbu kubamwi. (Amubelenge Tushimpi 21:13.) Taakuwo weenga wasuna kwaamba ayi Yehova akake kukutika kumipailo yakwe. Aboobo tuleelesha cankusu kuleya kuba bantu batacite nkumbu. Muciindi cakwaalilwa kucafwa Mwineklistunyineesu utokwiinda mumapensho, lyoonse tulyeelete kuba balibambite kukutika ku “kulila kwa muntu upengete.” Alimwi tulacita shoonse nsheenga twacikonsha kukonkela maswi ngotucana palilembo lyaamba ayi: “Ceebo Lesa teshi akanyumfwileewo nkumbu pakoombolosha muntu utanyumfwili nkumbu babye.” (Jemu. 2:13) Na twayeeya mbotuyandika kutondeshekwa nkumbu, aswebo tulaakusuna kunotondesha nkumbu kubamwi. Tulisuni kunotondesha nkumbu, bunene bunene na muntu wakacita cilubo waana akuboolela mulibungano.

17. Ino Defedi wakatondesha buyani inkumbu kuswa panshi lya moyo?

17 Shakubonenaako shamu Baibo inga shatucafwa kunotondesha nkumbu kubamwi alimwi akuleya kuba beshilunkutwe. Kucakubonenaako, amuyeeye pa Mwaami Defedi. Liinji wakalinga kutondesha nkumbu kuswa panshi lya moyo. Nabi kwaamba ayi Saulo wakalinga kusuni kumucaya, Defedi wakatondesha nkumbu ku mwaami uyu wakananikwa a Lesa. Taakwe kweelesha kubooshesha cibiibi pali Saulo na kumucisa.​—1 Samwe. 24:9-12, 18, 19.

18-19. Ino mbukaalo nshi bobilo Defedi ndyaatakwe kutondesha nkumbu?

18 Nacibi boobo, teshi lyoonse Defedi ndyaakalinga kutondesha nkumbu. Kucakubonenaako, Nabali musankwa wakalinga mukali ndyaakacobola Defedi abasankwa mbwaakalingaabo alimwi akukaka kubapa shakulya, Defedi wakakalala abuumbi cakwaamba ayi wakasalawo kuya mukucaya Nabali a basankwa boonse bamuŋanda yakwe. Sombi Abigelo muka Nabali wakalinga muntu ucite nkumbu alimwi ukalika moyo. Aboobo cakufwambaana wakanyamuna shakulya akupa Defedi kwaamba ayi atesi mukucaya Nabali a basankwa bamuŋanda yakwe.​—1 Samwe. 25:9-22, 32-35.

19 Paciindi cimwi, mushinshimi Natani wakalwiita Defedi pamuntu umwi mubile wakabwesa mbelele ya muntu mukandu. Defedi wakakalala abuumbi akwaamba ayi: “Bweenka mbocibete lushinisho ayi Yehova ngumuumi, ncakwiila musankwa uyo alyeelete kucaikwa!” (2 Samwe. 12:1-6) Defedi wakalinga kwiishi milawo yakwe Mose. Na muntu weepa mbelele yomwi, wakalinga kweelete kulipila mbelele shili 4. (Kulo. 22:1) Defedi wakatondesha kuyuma moyo abuumbi ndyaakaamba ayi mwiipi uyo alyeelete kucaikwa. Natani wakasebensesha cakubonenaako ici kwaamba ayi acafwe Defedi kunyumfwisha kwaamba ayi wakacita shilubo shiinji alimwi shinene abuumbi. Alimwi Yehova wakatondesha nkumbu abuumbi kuli Defedi, kwiinda Defedi mbwaakalinga kweelete kutondesha nkumbu kumuntu wakeepa mbelele Natani ngwaakaambawo mucikoshanyo!​—2 Samwe. 12:7-13.

Mwaami Defedi taakwe kutondesha nkumbu kumusankwa Natani ngwaakaambawo mucikoshanyo (Amubone mapalagilafu 19-20) *

20. Ino nshiinshi nsheenga tweeya kuswa kucakubonenaako cakwe Defedi?

20 Defedi ndyaakakalala abuumbi, wakasalawo kucaya Nabali abasankwa boonse bamuŋanda yakwe. Alimwi mukuya kwaciindi Defedi wakaamba ayi musankwa mubile Natani ngwaakaambawo mucikoshanyo wakalinga kweelete kucaikwa pasheesho nshaakacita. Defedi wakalinga muntu ucite nkumbu, ano ino nceebonshi ncaakaambila ayi mwiipi uyo alyeelete kucaikwa? Amuyeeye Defedi mbwaakalinga kulinyumfwa. Paciindi ici njeelacaamba yakalinga kumupensha. Na muntu kaoombolosha bamwi calunkutwe, cilatondesha ayi taacite bushicibusa buyumu a Yehova. Yesu wakacenjesha bashikwiiya bakwe cakuteenda mweela ayi: “Mutoomboloshi bamwi kwaamba ayi amwebo Lesa atakamoomboloshi. Mukwiinga ubo bweenka mbomoombolosha bamwi alakwe Lesa mbweshi akamoomboloshe.” (Mate. 7:1, 2) Aboobo tulyeelete kweelesha kuba ‘ankuumbu abuumbi’ bweenka mbuli Lesa akuleya kuba beshilunkutwe.

21-22. Ino nshiinshi nsheenga twaciita kwaamba ayi tutondeshe nkumbu kubamwi?

21 Na tulicite nkumbu, teshi tukeelebo pakulinyumfwa cibiibi na muntu umwi atoopenga. Bantu bacite nkumbu balacitaawo comwi kwaamba ayi bacafwe bamwi. Aboobo soonse inga twaboona bantu batoyandika lucafwo mumukwashi wesu, mulibungano alimwi akumusena nkotukala. Ncakwiila kuli shiinji nsheenga twaciita kwaamba ayi tutondeshe nkumbu kubamwi. Sa kuli utoyandika kuyuminishikwa? Sa kuli nceenga twaciita kwaamba ayi tumucaafwe, mpashi mbuli kumupako shakulya na kumucitilako cintu cimwi ceenga camucafwa? Sa kuli Mwineklistu wakabooshekwa mulibungano atoyandika shicibusa ulikabotu wakumuyuminisha? Sa inga twashimikilako bamwi makani abotu ayuminisha? Ishi ninshila shibotu mbweenga twatondesha nkumbu kubantu boonse mbotucana.​—Jobo 29:12, 13; Loma. 10:14, 15; Jemu. 1:27.

22 Na twashiiba ayi kuli bamwi batoyandika kucafwikwa munshila ishi, tulaakubona ayi kuli shiinji nsheenga twaciita kwaamba ayi tutondeshe nkumbu kubamwi. Na katutondesha nkumbu, tulaakusangalasha Ishiwesu wakwiculu, Lesa ucite ‘nkumbu abuumbi’!

LWIIMBO 43 Mupailo Wakulumba

^ par. 5 Inkumbu ngumubo womwi ubotu abuumbi Yehova ngwaacite alimwi ngumubo soonse ngotweelete kubaawo. Mumutwi uyu, tutokwiiya cipa Yehova kutondesha nkumbu, nceenga twaambila ayi Yehova alatondesha nkumbu ndyaatotululika alimwi ambweenga twatondesha nkumbu bweenka mbuli Yehova.

^ par. 11 Kwaamba ayi mushibe nsheenga bantu bakabooshekwa coonono mulibungano bacita kwaamba ayi bayumye bushicibusa bwabo a Lesa alimwi ambweenga bamanene babacafwa, amubone mutwi utokwaamba ayi “Nsheenga Mwaciita Kwaamba ayi Muyumye Bushicibusa Bwanu a Yehova Alimwi” mumagazini yeenka ino.

^ par. 60 BUSANSULUSHI BWASHIKOPE: Mushali musankwa ndyaali peculu lya ŋanda yakwe, wabona mwanaakwe wakaashuka keesa, lyalo wamucicilila kwaamba ayi aye amutambule.

^ par. 64 BUSANSULUSHI BWACIKOPE: Mwaami Defedi wakalinga walisukama abuumbi ceebo ca njeelacaamba yakalinga yamupensha, aboobo wakakalala abuumbi ndyaakanyumfwa cikoshanyo Natani ncaakaamba alimwi wakaamba ayi musankwa mubile uyo alyeelete kucaikwa.