Amuye ku shebo

Amuye pa mitwi iliimo

SHAKACITIKA MUBUUMI BWABO

Kwiiya Kushakubonenaako Shibotu Kwakampa Kucana Shoolwe Shiinji

Kwiiya Kushakubonenaako Shibotu Kwakampa Kucana Shoolwe Shiinji

NDYENDAKALINGA mwanike, cakalinga kunjumina kushimikila. Ano ndyendakakula, ndakapekwa ncito nshendakalinga kubona ayi inga nshicikonshi. Ano amuleke mulwiiteko shakubonenaako shibotu shakancafwa kukoma boowa mbondakalinga kucite, lyalo ashoolwe shiinji nshendacana kwa myaaka 58 njendasebensa muncito yaciindi coonse.

Ndakashalilwa mu tauni ya Quebec, musena nkobaamba mushobo waci French mucishi ca Canada. Bashali bangu ba Louis aba Zélia, bakandela calusuno alimwi cakubikila maano. Bata bakalinga kucite nsoni alimwi bakalinga kusuni kubelenga abuumbi. Ndakalinga kunyumfwa kabotu kulemba aboobo ndakalinga kusuni ayi kunembo nkabe shikulemba makani.

Ndyendakalinga kucite myaaka 12, ba Rodolphe Soucy, abo bakalinga kusebensa abata, bakatufwakashila kuŋanda kumisheesu ababyaabo. Bakalinga Bakamboni Bakwe Yehova. Nshindakalinga kucishi makani aanji pa Bakamboni alimwi nshindakalinga kubusuniiwo bupailishi bwabo. Nacibi boobo, ndakakumbwa mbobakalinga kukumbula kabotu miipusho kusebensesha Baibo. Bashali bangu abalo bakanyumfwa kabotu, aboobo twakasumina kutalika kwiiya Baibo.

Paciindi cilya, ndakalinga kwiiya pacikolo ca Bakatolika. Cimwi ciindi ndakalinga kulwiitako babyaanji bakucikolo nshendakalinga kwiiya mu Baibo. Mukuya kwaciindi, bamatica abo bakalinga bapailishi bakanyumfwa. Ano muciindi cakwaamba ayi bampikishe kwiinda mukusebensesha Malembo, tica womwi wakambekesha pameenso abanabacikolo ayi ndakalinga shikupondoka! Nabi kwaamba ayi ndakasebanishikwa, ici cakaba anga ncoolwe kuli ndime mukwiinga cakancafwa kushiba kwaamba ayi sha bupailishi nshebakalinga kutwiisha kucikolo shakalinga kupusene a Baibo nshoyaamba. Ndakesa mukushiba kwaamba ayi nshindakalinga kweelete kutolelela kwiiya pacikolo cilya. Aboobo ndakasenga bashali bangu kwaamba ayi bantole kucikolo cimwi.

MBONDAKATALIKA KUSUNA NCITO YAKUSHIMIKILA

Ndakatolelela kwiiya Baibo, sombi nshindakalinga kuya panembo mukwiinga ndakalinga kuloonda kushimikila kuŋanda aŋanda. Ceeci yaba Katolika yakalinga kuyunga bantu baanji akupikisha ncito yesu yakushimikila. Ba Maurice Duplessis, abo bakalinga batanjilili ba beshimapolitiki mutauni ya Quebec, bakalinga kwiiyunga abuumbi ceeci yaba Katolika. Ici cakapa kwaamba ayi bantu batalike kupensha Bakamboni. Aboobo kushimikila paciindi cilya kwakalinga kuyandika kutaloonda.

Mukwesu John Rae, uyo wakamanisha Cikolo ca Gilyadi ca namba 9, ngowakancafwa kukoma boowa bwakushimikila. Mukwesu uyu wakasebensela Yehova kwa myaaka iinji, wakalinga uliceesha, ukalika moyo alimwi bantu tabakalinga kuloonda kubandikaakwe. Liinji tabakalinga kundulika mukundulama sombi ndakalinga kwiiya shiinji kuswa kucakubonenaako cabo. Mukwesu John taakalinga kucishi kabotu kwaamba ci French, aboobo liinji ndakalinga kusebensaakwe muncito yakushimikila kwaamba ayi nomucafwako kubandika abantu. Mukwiinga ndakalinga kucanika abuumbi amukwesu John, ndakayuma akusalawo kwaamba ayi ntooba Kamboni wakwe Yehova. Lyalo pa 26 May, mu 1951, ndakabombekwa pesule lya myaaka 10 kuswa ciindi cakutaanguna ndyendakabandika a Bakamboni.

Cakubonenaako cibotu caba John Rae (A) cakancafwa (B) kucileka kuloonda kushimikila kuŋanda aŋanda

Libungano ndyetwakalingaamo ku Quebec lyakalinga liniini, sombi baanji bakalingaamo bakalinga bapainiya. Kuyuminisha kwabo kwakapa kwaamba ayi anebo mbe painiya. Paciindi cilya, tatwakalinga kusebensesha mabuku pakushimikila kuŋanda aŋanda, twakalinga kusebenseshabo Baibo. Aboobo twakalinga kweelete kushiba kabotu bwakusebensesha Malembo. Ndakatalika kwiiya Malembo aanji ngondakalinga kweelete kusebensesha ndyentooshimikila. Nacibi boobo, baanji bakalinga kukaka kubelenga Baibo na taibete pama Baibo asebenseshekwa aceeci yaba Katolika.

Mu 1952, twakeebana aba Simone Patry, nankashi ushomeka ngotwakalingaakwe mulibungano. Twakalongela ku Montreal, lyalo ndipakeendabo mwaaka womwi mwaneesu mwanakashi wakutaanguna Lise, wakashalwa. Nabi kwaamba ayi ndakacileka bupainiya ndyendakalinga pafwiifwi akweeba, nebo abakaangu twakasala buumi bwakutalila shiinji mukwiinga twakalinga kusuni kunoocita shiinji mulibungano.

Ndipakeenda myaaka 10 kuswa ciindi ndyendakacileka bupainiya, ndakatalika kuyeeya pakusebensako ncito iyi alimwi. Mu 1962, ndyendakalinga kucikolo ca Ncito ya Bwaami ca mweenshi womwi pa Bethel ku Canada, bakambika mucipinda comwi amukwesu Camille Ouellette. Ndakanyumfwa kabotu abuumbi mukwesu Camille mbwaakalinga kusebensa cankusu muncito yakushimikila, nabi kwaamba ayi wakalinga kucite mukwashi. Paciindi cilya ku Quebec kwakalingabo bamakwesu baniini abuumbi bakalinga kucita bupainiya kabacite amwaana. Bakanjuminisha abuumbi kutalika kuyeeya pa bupainiya, nabi kwaamba ayi ndakalinga kucite mukwashi. Ndipakeendabo myeenshi iniini, ndakabona ayi inga ndatalika bupainiya alimwi. Bamwi bakalinga kubona ayi nshina kusala kabotu, sombi ndakatalika bupainiya mukwiinga ndakalinga kushomete kwaamba ayi Yehova alaakunoompa shiyandika ceebo ca kusala kucita shiinji muncito yakushimikila.

TWAKABOOLELA KUTAUNI YA QUEBEC MBULI BAPAINIYA BALIBETELE

Mu 1964, nebo abakaangu ba Simone twakasalwa kuba bapainiya balibetele mutauni ya Quebec, musena nkotwakakulila, twakasebensa mbuli bapainiya balibetele kumusena uku kwa myaaka iinji. Ano paciindi ici, shintu shakalinga kupuseneeko amboshakalinga kale kale, bantu ndyebakalinga kubapatite abuumbi Bakamboni Bakwe Yehova mutauni iyi. Nacibi boobo, bamwi bakalinga kutupikisha.

Bushiku bumwi paCibelu malumwi, ndyendakalinga kumusena wiitwa ayi Sainte-Marie, pafwiifwibo a tauni ya Quebec, bakapokola bakancata. Bakantola kupolisi akumbika mujeele ceebo cakwaamba ayi ndakalinga kushimikila kuŋanda aŋanda kwakubula kupekwa cipepa cakusuminishikwa. Kuswawaawo, bakantola kumoomboloshi waliina lya Baillargeon, uyo wakalinga moomboloshi bantu boonse ngobakalinga kuloonda. Wakanjipusha ayi ino ngani eshi akwiimikanineeko mukooti. Ndyendakaambabo liina lyakwe loya uyo wakalinga Kamboni, Glen How, * moomboloshi uyu Baillargeon wakaamba cakututuma ayi: “Sobwe! Kuteshi wooyo!” Paciindi cilya ba Glen How bakalinga kushibikitwe abuumbi mbuli loya wakalinga kwiimikaninaako Bakamboni Bakwe Yehova alimwi liinji bakalinga kuwina milandu. Tapana kwiinda aciindi cilaamfu bakandwiita ayi toocitewo mulandu.

Mukwiinga Bakamboni bakwe Yehova bakalinga kupatitwe mutauni ya Quebec, cakalinga ciyumu kucana musena nkweenga mwacitila mabungano. Libungano lyesu lyakalinga kubunganina mucaanda mobakalinga kusungila myotoka kale kale umo mwakalinga kutontola abuumbi. Kwaamba ayi mukasaleeko, bamakwesu bakalinga kunyasha kamashini kasebensesha mafuta kakalinga kupa kwaamba ayi muŋanda mulungule. Mawoola aniini kubungana kakutana kutalika, twakalinga kubungana pomwi katushingulukite kamashini akunobandika nshotwakeendaamo shiyuminisha.

Tulakondwa abuumbi na twabona ncito yakushimikila mboyaya panembo mukuya kwa myaaka. Mumyaaka yamuma 1960, mu tauni ya Quebec mwakalingabo mabungano aniini alimwi mulibungano lyomwi alyomwi mwakalingabo beshikushimikila baniini, mabungano aya akalinga kulubasu lwiitwa ayi Côte-Nord, alimwi a Gaspé Peninsula. Pacecino ciindi mumisena iyi muli bamakwesu abenankashi baanji alimwi balabunganina mu Maanda a Bwaami akayakwa kabotu abuumbi.

KUTALIKA KUSEBENSA MBULI MUTANJILILI WALUBASU

Mu 1977, kaandi kukubungana kwa bamatanjilili ku Toronto, ku Canada

Mu 1970 nebo abakaangu ba Simone twakapekwa ncito yakufwakashila mabungano mbuli mutanjilili walubasu. Lyalo mu 1973, twakapekwa ncito yakufwakashila bamatanjilili balubasu. Paciindi ici ndakeeya shiinji abuumbi kuswa kubamakwesu bakalinga kucishi kabotu ncito mbuli mukwesu Laurier Saumur * a mukwesu David Splane. * Na twaswa kukubungana kwalubasu, nebo aba David twakalinga kubandikishanya nsheenga twaciita kwaamba ayi tuye panembo mukwiisha kwesu. Ntokwiibaluka paciindi cimwi mukwesu David ndyaakandwita ayi: “Léonce, mwaamba kabotu abuumbi likani lyakweelaako. Lyanyumfwika kabotu abuumbi, ano nebo naakwiinga ndapangamo makani otatwe mulikani lyanu!” Ndakalinga kusansulula shiteente shiinji abuumbi mumakani ngondakalinga kwaamba. Ndakalinga kuyandika kwiiya kusansulula shiteente shiniinibo ndyentokwaamba likani.

Ndakashimikila mumisena ipusenepusene kulubasu lwa kwicwe kwa cishi ca Canada

Twakapekwa ncito yakuyuminisha bamatanjilili ba lubasu. Nacibi boobo, beshikushimikila baanji ku Quebec bakalinga kunshi. Aboobo liinji bakalinga kusuni ayi nsebensaabo muncito yakushimikila na ndafwakashila lubasu lwabo. Nabi kwaamba ayi ndakalinga kunyumfwa kabotu kusebensaabo muncito yakushimikila, nshindakalinga kuba aciindi cikwene kabotu amutanjilili walubasu. Paciindi cimwi, mutanjilili walubasu womwi wakandwiita ayi: “Cabota kwaamba ayi mutobikila maano kubamakwesu, ano mutaluubi kwaamba ayi nsondo ino mwafwakashila ndime. Anebo ntoyandika kuyuminishikwa!” Kululika kubotu uku kwakancafwa kushiba kwaamba ayi ndakalinga kweelete kwaabanya kabotu ciindi.

Mu 1976, kwakacitika shintu shakuteengashila alimwi shibiibi. Mukaangu ngondakalinga kusuni abuumbi Simone, wakaciswa abuumbi akufwa. Wakalinga mwanakashi uli kabotu abuumbi mukwiinga wakalinga kusuni Yehova. Kusebensa cankusu muncito yakushimikila nkokwakancafwa kuliyumya ciindi ndyendakafwitwa mukaangu, alimwi ndalumba Yehova ceebo calusuno lwakwe alucafwo ndwakampa paciindi cilya. Mukuya kwaciindi, ndakeeba nankashi Carolyn Elliott, painiya wakalinga wesa mukusebensela kumusena ubulishite ku Quebec. Ba Carolyn bakalinga kucishi Cisungu. Ngumuntu usangalete alimwi alabikila maano abuumbi kubantu, bunene bunene abo bacite nsoni. Wakancafwa abuumbi ndyendakatalika kusebensaakwe muncito yakufwakashila bamatanjilili balubasu.

MWAAKA UYANDIKA ABUUMBI

Mu January 1978, bakampa coolwe cakwiisha mu Cikolo ca Bapainiya cakutaanguna ku Quebec. Ndakaloonda mukwiinga nshina kucanikawo kale ku Cikolo ca Bapainiya nabi kubonawo libuku lya bapainiya mbolyakalinga kuboneka, aboobo shoonse shakalinga shipya kuli ndime bweenka mbocakalinga kubaabo boonse bakeetwa kucikolo. Nabi kwaamba ayi iyi njoyakalinga kilasi yakutaanguna kwiishawo, cakabota abuumbi mukwiinga mwakalinga bamakwesu baanji bakasebensa bupainiya kwa myaaka iinji. Nabi kwaamba ayi ndime ndakalinga kwiisha mucikolo ici, ndakeeya shiinji kuswa kubashikwiiya!

Mu July 1978, kwakalinga kubungana kunene kwashishi shipusenepusene, kwakalinga kucite mutwi wakalinga kwaamba ayi “Lushomo Lukoma,” kubungana uku kwakalinga mu Olympic Stadium kutauni ya Montreal. Uku kwakalinga kubungana kunene abuumbi kutana kucitikawo kale mu Quebec, bantu bakacanikaako boonse pomwi bakalinga kwiindilila 80,000. Ndakapekwa kusebensela ku Dipatimenti Ilanga Pamakani. Ndakabandika abeshikulemba makani baanji, alimwi ndakakondwa abuumbi ndyendakabona ayi balemba makani abotu pa Bakamboni bakwe Yehova. Makani ngobakatondesha pama tv akwaamba pashilimba ndyebakalinga kutwiipusha miipusho akeendilila mawoola 20, alimwi kwakalembwa makani aanji mu manyusipepala akalinga kwaamba shibotu pa bakamboni. Ici cakapa kwaamba ayi bantu baanji bashibe shiinji!

KUTALIKA KUSEBENSELA KUMUSENA UMWI

Mu 1996, shintu shakaaluka abuumbi. Kuswabo ndyendakabombekwa, ndakalinga kusebensela kutauni yaQuebec uko nkobakalinga kwaamba mushobo waci French, ano paciindi ici bakantuma kuya mukusebensela kutauni ya Toronto kumusena nkobakalinga kwaamba Cisungu. Ndakalinyumfwa kuteelela alimwi ndakalinga kuloonda kuya mukwaamba makani mukwiinga nshindakalinga kucishi kabotu kwaamba Cisungu. Ndakalinga kweelete kupaila abuumbi akucinka manungo muli Yehova.

Nabi kwaamba ayi ndakalinga kucite boowa ndyendakatalika kusebensela ku Toronto, ndakakondwa abuumbi ambondakasebensa pamyaaka yobilo. Bakaangu ba Carolyn bakancafwa abuumbi kwaamba ayi nshibe kabotu kwaamba Cisungu, alimwi bamakwesu abalo bakancafwa abuumbi akunjuminisha. Paciindi ciniinibo twakaba abeshicibusa baanji bapya.

Nabi kwaamba ayi ndakalinga kucite shakucita shiinji alimwi ndakalinga kuyandika ciindi cakulibambila kubungana kwalubasu, ndakalinga kusebensako woola lyomwi pacisaanu macolesha mukushimikila kuŋanda aŋanda. Mpashi bamwi inga baamba ayi, ‘Ino kwiita nshi mukushimikila pacisaanu ndyemucite kubungana kwalubasu pacibelu?’ Nacibi boobo, ndakacana kwaamba ayi ndakalinga kuyuminishikwa abuumbi amibandi ibotu. Alimwi nabibo pacecino ciindi kushimikila kulanjuminisha abuumbi.

Mu 1998, nebo abakaangu ba Carolyn twakatumwa ku Montreal mbuli bapainiya balibetele. Kwa myaaka iinji, incito njonsebensa ileelikaawo kubamba bubaambo bwakushimikila kulibetele kubantu baanji akubandika abeshikulemba nyusi kwaamba ayi tucafwe bantu kushiba makani ancine pa Bakamboni bakwe Yehova. Nebo abakaangu ba Carolyn tulanyumfwa kabotu kushimikila bantu bakesa conoono ku Canada abo basuni kushiba shiinji pamakani amu Baibo.

Kaandi abakaangu ba Carolyn

Na ndayeeya myaaka 68 njendasebensela Yehova, ndabona ayi ncakwiila wakampa shoolwe shiinji abuumbi. Ndicite lusangalalo abuumbi mukwiinga ndakeeya kusuna ncito yakushimikila, alimwi ndakalinga kusuni ayi bantu baanji beeye cancine. Pesule lyakwaamba ayi baana ba mwanaangu mwanakashi Lise, abeebaye bakula, Lise abeebaye bakatalika bupainiya bwaciindi coonse. Ndayuminishikwa abuumbi na ndabona mbwaatosebensa cankusu muncito yakushimikila. Ndalumba bamakwesu abenankashi bakancafwa kukula lwakumushimu, akucikonsha kusebensa ncito shipusenepusene mulibunga lyakwe Yehova, kwiinda mucakubonenaako cabo cibotu akululika kwabo kwabusongo. Ndesa mukushiba kwaamba ayi inga ndacikonsha kutolelela kushomeka kuncito Yehova njaakampa na ndashoma munkusu sha mushimu usalashi wakwe Yehova. (Kulu. 51:11) Ndalumba Yehova lyoonse ceebo cakumpa coolwe cibotu abuumbi cakulumbaisha liina lyakwe!—Kulu. 54:6.

^ par. 16 Inga mwabelenga makani atokwaamba pa mukwesu W. Glen How, pamutwi utokwaamba ayi “The Battle Is Not Yours, but God’s,” mu Awake!, ya April 22, 2000.

^ par. 20 Inga mwabelenga makani atokwaamba pa mukwesu Laurier Saumur pamutwi utokwaamba ayi, “I Found Something Worth Fighting For,” mu Njashi Yamulindilishi yamu Cisungu ya November 15, 1976.

^ par. 20 Mukwesu David Splane uli mu Likoto Litanjilila lya Bakamboni Bakwe Yehova.