Amuye ku shebo

Amuye pa mitwi iliimo

MUTWI WAKWIIYA 19

Yehova Alatondesha Lusuno Abululami Kubaabo Bacitikilwa Shibiibi

Yehova Alatondesha Lusuno Abululami Kubaabo Bacitikilwa Shibiibi

“Mwebo muli baLesa batasuni bubi; bamucita shibi tabakoonshi kwikala amwebo.”—KULU. 5:4.

LWIIMBO 142 Kucatisha Bulindilishi Mbotucite

NSHESHI TWIIYE *

1-3. (a) Kweelana alilembo lya Kulumbaisha 5:4-6, ino Yehova alashibona buyani shintu shibiibi? (b) Ino nciinshi nceenga twaambila ayi muntu wacita mwaana muniini shintu shibiibi taakonkeli “mulawo wakwe Klistu?

YEHOVA LESA alipatite shibiibi shili shoonse. (Amubelenge Kulumbaisha 5:4-6.) Kucita baana baniini shintu shibiibi ncintu cilensha bunya abuumbi kuli Yehova! Aswebo mbuli Bakamboni bakwe, tulibapatite abuumbi bantu bacita baana baniini shintu shibiibi alimwi tatubasuniiwo amulibungano lya Bwineklistu.—Loma. 12:9; Ebu. 12:15, 16.

2 Uyo woonse ucita baana baniini shintu shibiibi nkokwaamba ayi takonkeliwo “mulawo wakwe Klistu”! (Gala. 6:2) Ino nciinshi nceenga twaambila boobo? Bweenka mbuli mbotwakeeya mulubasu lwabili, Lesa wakatupa mulawo wakwe Klistu, uyo usansulula shintu shoonse Yesu nshaakalinga kwiisha akucita—ceebo calusuno abululami bwakwe. Mukwiinga tulakonkela mulawo uyu mbuli Beneklistu bancine, tulaamba akucita shintu shicafwa baana kulinyumfwa kushitilishikwa akubikilwa maano. Ano kucita baana baniini shintu shibiibi nkulisuna, nkutalulama alimwi kulapa mwaana kulinyumfwa kwaamba ayi taakuwo muntu umusuni nabi weenga wamushitilisha.

3 Cabicaako ncakwaamba ayi lipenshi lyakucita baana baniini shintu shibiibi liliswite nsengwe yoonse, alimwi ili ndipenshi likuma aBeneklistu bancine. Ino nceebonshi? Nceebo cakwaamba ayi ‘bantu bacita shibiibi batooya bubicilaakobo’ bafula abuumbi, alimwi bamwi inga bacanika amulibungano. (2 Timo. 3:13) Kwiilikaawo, bamwi bakalinga kuboneka anga mbashomi mulibungano, bakakonkela shiyanda mubili akucita baana baniini shintu shibiibi. Atubandike kucita baana baniini shintu shibiibi ncokubetele cibiibi cinene abuumbi. Lyalo tutokwiiya bamanene nshobacita na umwi mulibungano wacita cibiibi cinene, kwiilikaawo akucita baana baniini shintu shibiibi, abashali mbweenga bashitilisha bana babo. *

CIBIIBI CINENE ABUUMBI

4-5. Ino nciinshi nceenga twaambila ayi kucita mwaana muniini shintu shibiibi nkubisha kumwaana?

4 Na mwaana muniini bamucita shintu shibiibi alaba abuumba kwaciindi cilaamfu abuumbi. Abo bamulama, beshikamukowa bakwe, abamakwesu abenankashi mulibungano abalo cilababicila abuumbi. Kucita mwaana muniini shintu shibiibi ncilubo cinene abuumbi.

5 Muntu wacita mwaana muniini shintu shibiibi nkokwaamba ayi walubisha kumwaana. Kuleta mapensho akucisa kubamwi nkubisha. Kweelana ambweshi tukeeye mumutwi utokonkelaawo, kucita baana baniini shintu shibiibi kulaleta kucisa amapensho anene abuumbi kumwaana. Baana balacileka kushoma bantu akutalika kulinyumfwa kutashitilishikwa. Tulyeelete kushitilisha baana kubantu beenga babacita shibiibi, alimwi tulyeelete kucafwa akuyuminisha baabo bakacitilwawo shibiibi sha mushobo uyu.—1 Tesa. 5:14.

6-7. Ino kucita mwaana muniini shintu shibiibi nkubisha kulibungano akumfulumeende munshila nshi?

6 Na muntu wacita mwaana muniini shintu shibiibi nkokwaamba ayi walubisha kulibungano. Na umwi mulibungano wacita mwaana muniini shintu shibiibi nkokwaamba ayi walensha nsoni libungano lyoonse. (Mate. 5:16; 1 Pita 2:12) Kucita boobu takubete kabotu abuumbi mukwiinga Beneklistu baanji batokweelesha cankusu kwaamba ayi batolelele kushomeka kuli Yehova! (Judi 3) Tatulekeleli bantu batolelela kucita shintu shibiibi abuumbi akubisha liina libotu lya libungano.

7 Na muntu wacita mwaana muniini shintu shibiibi nkokwaamba ayi wabisha kumfulumeende. Baibo ilaamba ayi Beneklistu balyeelete “kunyumfwila beendeleshi.” (Loma. 13:1) Tulatondesha ayi tulanyumfwila beendeleshi kwiinda mukukonkela milawo yakucishi nkotukala. Na umwi mulibungano wapwaya mulawo, mbuli kucita mwaana muniini shintu shibiibi, nkokwaamba ayi wabisha kumfulumeende. (Amweelanye a Milimo 25:8.) Nabi kwaamba ayi bamanene tabacite nkusu shakwaanisha muntu wapwaya mulawo wa mfulumeende, tabashitilishi muntu wacita mwaana muniini shintu shibiibi kwaamba ayi mfulumeende itamupi mulandu. (Loma. 13:4) Shimucita shibiibi uyo alatebula nshaakashanga.—Gala. 6:7.

8. Ino Yehova alababona buyani bantu bacenjeeka babyaabo?

8 Cibiibi kwiindaawo ncakwaamba ayi na muntu wacita mwaana muniini shintu shibiibi nkokwaamba ayi wabisha kuli Lesa. (Kulu. 51:4) Na muntu wabisha kumuntu mubye nkokwaamba ayi wabisha akuli Yehova. Atubandike pa Mulawo Lesa ngwaakalinga apa bene Isilaeli. Kweelana amulawo uyo na muntu wacenjeeka mubye nkokwaamba ayi “wabisha akutashomeka kuli Yehova.” (Lefi. 6:2-4) Aboobo ncakutatoonsha kwaamba ayi na umwi mulibungano wacita mwaana muniini shintu shibiibi akupa kwaamba ayi mwaana alinyumfwe kutashitilishikwa, nkokwaamba ayi taashomeki kuli Lesa. Muntu wacita cibiibi ca mushobo uyu alasebanya liina lyakwe Yehova. Aboobo kucita baana baniini shintu shibiibi—ncintu cibiibi abuumbi, alimwi ncintu cilensha bunya kuli Lesa.

9. Ino ngamakani nshi kuswa mu Malembo akabambwa alibunga lyakwe Yehova kwa myaaka iinji alimwi ino nceebonshi?

9 Kwa myaaka iinji libunga lyakwe Yehova lyakabamba makani aanji kuswa mu Malembo, aamba pamakani akucita baana baniini shintu shibiibi. Kucakubonenaako, makani ngotucana mumagazini a Njashi Yamulindilishi a Sinsimuka! alaamba sheenga shayuminisha baabo bakacitwa shintu shibiibi, mbweenga bamwi bacafwilisha akubayuminisha, abashali mbweenga bashitilisha bana babo. Bamanene abalo bakaiishikwa nsheenga bacita kwiinda mukusebensesha Malembo, na muntu wacita cilubo cinene cakucita mwaana muniini shintu shibiibi. Libunga lyakwe Yehova lyatolelela kwiinduluka mumakani ansheenga bamanene bacita na umwi mulibungano wacita cibiibi cakucita shintu shibiibi kumwaana muniini. Ino nceebonshi? Nceebo cakwaamba ayi tulisuni kushinisha kucita shintu kweelana amulawo wakwe Klistu.

BAMANENE NSHOBEELETE KUCITA NA UMWI WACITA CIBIIBI CINENE

10-12. (a) Ino nshiinshi bamanene nshobebaluka ndyebatolama makani ashilubo shinene alimwi ino nshiinshi nshobabikilaako maano abuumbi? (b) Kweelana alilembo lyakwe Jemusi 5:14, 15, ino bamanene baleelesha kucita buyani?

10 Bamanene ndyebatolama makani ashilubo shinene, balebaluka kwaamba ayi balyeelete kukonkela mulawo wakwe Klistu, uyo utondesha kwaamba ayi balyeelete kulama mbelele munshila yalusuno alimwi iluleme pameenso akwe Lesa. Aboobo kuli shintu shiinji nshobeelete kubikila maano na batambula makani akwaamba ayi umwi wacita cilubo cinene. Bamanene ncobabikilaako maano abuumbi nkulemeka Yehova aliina lyakwe. (Lefi. 22:31, 32; Mate. 6:9) Cimwi ciyandika abuumbi ncobeshikubikila maano nkucafwa bamakwesu abenankashi kutolelela kuba abushicibusa bubotu a Yehova akucafwa baabo bacita cilubo cinene.

11 Kwiilikaawo, na umwi mulibungano wacita cilubo cinene, bamanene baleelesha kumucafwa kwaamba ayi abooshe bushicibusa bwakwe bubotu a Yehova alimwi, na waana cancinencine. (Amubelenge Jemusi 5:14, 15.) Mwineklistu ulekelela lunkumbwa kumupa kucita cilubo cinene alaba mulwashi lwakumushimu. Nkokwaamba ayi muntu uyo taacitewo bushicibusa bubotu aYehova. * Munshila imwi inga twaamba ayi, bamanene bali anga mbamadokota bakumushimu. Baleelesha cankusu kwaamba ayi bacafwe “mulwashi [nkokwaamba ayi, uyo wacita cibiibi] kuba kabotu.” Malembo ngobasebensesha ndyebatoomululika inga amucafwa kuboosha bushicibusa bwakwe a Lesa, ano ishi shilakonshekabo na muntu waana cancinencine.—Milimo 3:19; 2 Koli. 2:5-10.

12 Aboobo twabona kwaamba ayi bamanene balicite mukuli unene abuumbi. Balabikila maano abuumbi mbelele Yehova nshaakabapa kweembela. (1 Pita 5:1-3) Ncobasuni ncakwaamba ayi bamakwesu abenankashi banoolinyumfwa kushitilishikwa mulibungano. Aboobo balafwambaana kusebenselawo na kuli umwi wacita cilubo cinene, kwiilikaawo acibiibi cakucita mwaana muniini shintu shibiibi. Amuyeeye pamiipusho itoocanika kumatalikilo of  amapalagilafu 13,  15,, a  17.

13-14. Sa bamanene balakonkela mulawo wakutola makani akucita mwaana muniini shintu shibiibi ku polisi? Amusansulule.

 13 Sa bamanene balakonkela milawo yamucishi mobakala yaamba ayi na muntu wanyumfwika ayi wakacita mwaana muniini shintu shibiibi alyeelete kutolwa ku polisi? Ee. Mushishi shimwi bakabika mulawo wakwaamba ayi na muntu umwi wanyumfwika ayi wakacita mwaana muniini shintu shibiibi bantu balyeelete kulwiita bakapokola, bamanene balakonkela mulawo uyo. (Loma. 13:1) Milawo ya mushobo uyu taipikishanyi amulawo wakwe Lesa. (Milimo 5:28, 29) Aboobo na bamanene banyumfwa ayi kuli umwi wacita mwaana muniini shintu shibiibi, cakufwambaana balatumina kumusampi kwaamba ayi babalwiite nshobeelete kucita.

14 Bamanene balayuminisha mwaana wacitwa shintu shibiibi, bashali bakwe na muntu umwi uyo washiba kwaamba ayi muntu umwi wacita mwaana muniini shintu shibiibi, kwaamba ayi balicite nkusu shakutola makani ayo ku polisi. Ano ino na uyo wanyumfwika ayi wacita mwaana muniini shintu shibiibi ngwa mulibungano alimwi makani ayo ashibikwa kubantu boonse bakumusena nkwaakala? Sa mukwesu na nankashi uyo watola makani kubamanene alyeelete kulinyumfwa ayi ngowaleta musebanyo paliina lyakwe Lesa? Sobwe. Uyo wacita cibiibi ico ngowasebanya liina lyakwe Lesa.

15-16. (a) Kweelana alilembo lyakwe 1 Timoti 5:19, ino nceebonshi bamanene balyeelete kukutika kubakamboni bobilo kabatana kubamba komiti yaboomboloshi? (b) Ino bamanene balacita buyani na banyumfwa ayi kuli umwi mulibungano wanyumfwika ayi wakacita mwaana muniini shintu shibiibi?

 15 Ino nceebonshi bamanene mulibungano balyeelete kutaanguna kukutika kubakamboni bobilo kwaamba ayi bashinishe ayi ncakwiila muntu wacita cilubo cinene? Mukwiinga Baibo mboyaamba kweelana anjiisho shakwe Yehova sha bululami. Na muntu wanyumfwika ayi wacita cilubo cinene wakaka, kulyeelete kuba bakamboni bobilo bamanene kabatana kubamba komiti yaboomboloshi. (Duto. 19:15; Mate. 18:16; amubelenge 1 Timoti 5:19.) Ano sa ici cilaamba ayi kulyeelete kuba bakamboni bobilo makani akwaamba ayi muntu wacita mwaana muniini shintu shibiibi kaatana kutolwa ku polisi? Sobwe. Bamanene na bantu bamwi tabeelete kukonkela sheeshi kwaamba ayi bashibishe bakapokola ayi muntu umwi wacita mulandu.

16 Na bamanene besa mukushiba kwaamba ayi umwi mulibungano wanyumfwika ayi wacita mwaana muniini shintu shibiibi, balakonkela mulawo wacishi wakutola makani ayo ku polisi, lyalo baleelesha kulanga langa akushiba shakacitika. Pesule lyakucita boobo, balalanga akubona kweelana a Baibo nshoyaamba na inga babamba komiti yaboomboloshi. Na muntu uyo wakaka kwaamba ayi taakwe kucita mwaana muniini shintu shibiibi, bamanene balakutika kubakamboni. Na kwaba bakamboni bobilo—nkokwaamba ayi uyo waleta makani akwaamba ayi muntu umwi wakacita mwaana muniini shintu shibiibi, awooyo wakabonaako ndyeshakalinga kucitika baamba cancine, nkokwaamba ayi bamanene inga babamba komiti yaboomboloshi. * Na kwabula bakamboni bobilo teshi kwaamba ayi uyo wakaleta makani ayo wakabeca. Nabi kubule bakamboni bobilo beenga bashinisha ayi ncakwiila makani ayo ngancine, bamanene balashiba kwaamba ayi muntu uyo alyeelete wakacita cibiibi cinene cakukalasha abantu. Bamanene balatolelela kuyuminisha akucafwa bakakumwa abuumbi amakani ayo. Kwiilikaawo, kwaamba ayi bashitilishe bamulibungano kumuntu uyo wakanyumfwika ayi wakacita mwaana muniini shintu shibiibi, bamanene balatolelela kucenjela amuntu uyo.—Milimo 20:28.

17-18. Amusansulule bamanene bali mukomiti yaboomboloshi mboboombolosha.

 17 Ino bamanene bali mukomiti yaboomboloshi balyeelete kucitanshi? Liswi lyakwaamba ayi “boomboloshi” talisansululi ayi bamanene mbobeshi koombolosha ayi muntu uyo wakacita mwaana muniini shintu shibiibi apekwe mulandu amfulumeende ceebo cakupwaya mulawo nabi sobwe. Bamanene tabacitewo nkusu shakukasha mfulumeende kwaanisha muntu wapwaya mulawo. (Loma. 13:2-4; Taitasi 3:1) Incito yabamanene nkubona na muntu uyo wacita cibiibi inga watolelela kuba mulibungano nabi kukushikwa.

18 Bamanene ndyebali mukomiti yaboomboloshi, baloombolosha milandu ikuma bushicibusa bwa muntu a Yehova a Beneklistunyina. Balasebensesha Malembo kwaamba ayi bashibe na muntu uyo wacita cibiibi cinene waana na sobwe. Na taakwe kwaana, alakushikwa mulibungano, aboobo balaambilisha kulibungano. (1 Koli. 5:11-13) Na waana cancinencine, inga watolelela kuba mulibungano. Nacibi boobo, bamanene balamulwiita kwaamba ayi teshi akeelelewo kutambula mukuli uli woonse mulibungano. Mukwiinga bamanene balabikila maano kubaana, inga beeta bashali bacite baana baniini palubasu akubacenjesha ayi batanolekelela bana babo kusekana pafwiifwi amuntu uyo. Bamanene ndyebatoshitilisha libungano, tabalwiiti bamwi liina lya mwaana uyo wakacitwa shintu shibiibi.

MBWEENGA MWASHITILISHA BANA BANU

Bashali balashitilisha bana babo kubantu beenga babacita shintu shibiibi kwiinda mukubaiisha nshobeelete kushiba pamakani akoonana. Bashali balyeelete kusebensesha makani akabambwa alibunga lyakwe Lesa kwaamba ayi bacikoonshe kucita boobo. (Amubone mutwi wakwiiya 19 mapalagilafu 19-22)

19-22. Ino bashali balyeelete kucita nshi kwaamba ayi bashitilishe bana babo? (Amubone cikope cili papeeji yakutaanguna.)

19 Ino ngani weelete kushitilisha baana? Mbashali. * Baana ncipo Lesa ncaakapa bashali, “mbuboni kuswa kuli Yehova.” (Kulu. 127:3) Ndimwe mucite mukuli wakulama kabotu cipo ici. Ino nshiinshi nshomweelete kucita kwaamba ayi mushitilishe bana banu?

20 Cakutaanguna, mulyeelete kushiba mbobacita abo bacita baana baniini shintu shibiibi. Mulyeelete kushiba kabotu nshila nshebasebensesha kucenjeeka baana. Mulyeelete kucenjela abukaalo bweenga bwalengesha ayi mwaana bamucite shintu shibiibi. (Tus. 22:3; 24:3) Mutaluubi kwaamba ayi liinji bantu beshikucita baana baniini shintu shibiibi mbantu baana mbobeshi kabotu.

21 Cabili, baana balyeelete kuba baangulukite kubandika andimwe. (Duto. 6:6, 7) Ici cileelikaawo kukutika cakubikila maano kubana banu. (Jemu. 1:19) Mutaluubi kwaamba ayi liinji na mwaana bamucita cintu cibiibi alaloonda kulwiitaako bamwi. Cimwi ciindi inga wayeeya ayi taakuwo eshi amushoome, na mpashi uyo wakamucita cibiibi inga wamucenjesha ayi atakalwiitiko uli woonse. Na mwabona anga kuli cimwi cakacitika kumwaana, amumwiipushe cankumbu akukutika cakukalika moyo ndyaatokumbula.

22 Catatu, amwiishe bana banu. Amubalwiite nshobeelete kushiba pamakani akoonana kweelana ansheenga banyumfwisha muciimo ncebabeteewo. Amubaiishe nshobeelete kwaamba akucita na muntu umwi alisuni kubacata nkwateelete kubacata. Amusebenseshe makani akabambwa alibunga ambweenga mwashitilisha bana banu.—Amubone kabokosi kalembetwe ayi “ Amuliishe Akwiisha Bana Banu.”

23. Ino kucita mwaana muniini shintu shibiibi tulakubona buyani, alimwi ino ngumwiipusho nshi weshi ukakumbulwe mumutwi utokonkelaawo?

23 Mbuli Bakamboni Bakwe Yehova, tulabona kwaamba ayi kucita baana baniini shintu shibiibi, ncibiibi cinene abuumbi alimwi ngumulandu unene. Mukwiinga tulakonkela mulawo wakwe Klistu, tatushitilishi bantu bacita baana baniini shintu shibiibi kukupekwa mulandu amfulumeende. Ano ino nshiinshi nsheenga twaciita kwaamba ayi tucafwe mukwesu nabi nankashi atoopenga ceebo cakucitwa shintu shibiibi ndyaakalinga mwanike? Tulaakukumbula mwiipusho uyo mumutwi utokonkelaawo.

LWIIMBO 103 Beembeshi​—Nshipo Mubantu

^ par. 5 Mumutwi uyu tutokwiiya nsheenga twaciita kwaamba ayi tushitilishe baana kubaabo beenga babacita shibiibi. Tutokwiiya nsheenga bamanene bacita kwaamba ayi bashitilishe libungano ansheenga bashali bacita kwaamba ayi bashitilishe bana babo.

^ par. 3 KUSANSULULA MASWI: Na munene wacita mwaana muniini cintu cimwi cikumite kumakani akoonana, kwaamba ayi akumanishe lusuno lwakwe lwakoonana, nkokwaamba ayi wacita mwaana cintu cibiibi. Ici inga ceelikaawo kufyonta mwaana kubwanakashi na kubusankwa, kumucatacata kubwanakashi na kubusankwa, kumucata nkolo na matako munshila iteelete. Tulyeelete kwiibaluka kwaamba ayi cilamucisa abuumbi mwaana na wacitwa shintu sha mushobo uyu alimwi isho nshaakacitwa teshi shiluleme, teshi mulandu wakwe kwaamba ayi shakamucitikila. Nabi kwaamba ayi liinji ishi shilacitika kubanakashi bacanike, basankwa bacanike abalo shilabacitikila. Alimwi nabi kwaamba ayi liinji basankwa mbobeshikucita baana baniini shintu shibiibi, banakashi abalo balacita.

^ par. 11 Na muntu wacita cilubo cinene ceebo cakwaamba ayi taakalinga kucite bushicibusa buyumu a Yehova, teshi kwaamba ayi taakalinga kucishi nshaakalinga kucita. Wakalinga kucishi ayi ncaatoocita ncibiibi aboobo, Yehova alaakumoombolosha.—Loma. 14:12.

^ par. 16 Bamanene ndyebatokwiipusha muntu uyo wakanyumfwika ayi wakacita mwaana muniini shintu shibiibi, mwaana uyo taeelete kubonana amuntu uyo. Mushali na muntu umwi mwaana ngwaashoma inga walwiita bamanene mwaana nshakaamba kwaamba ayi mwaana atatoleleli kupenshekwa abuumbi mumoyo.

^ par. 19 Sheelete kucita bashali kwaamba ayi bashitilishe bana babo, nshosheelete kukonkela baabo batoosunga baana baniini bateshi baabo.