Amuye ku shebo

Amuye pa mitwi iliimo

MUTWI WAKWIIYA 21

Mutabecekwi ‘Abusongo Bwamucishi Ici’

Mutabecekwi ‘Abusongo Bwamucishi Ici’

“Busongo bwacishi ici mbuluya mumeenso akwe Lesa.”​—1 KOLI. 3:19.

LWIIMBO 98 Malembo—Akatanjililwa a Lesa

NSHESHI TWIIYE *

1. Ino Maswi akwe Lesa alatupa nshi?

MUKWIINGA Yehova ngo Mufundishi wesu Wiinditewo, inga watucafwa kushiba nsheenga twaciita na twacana mapensho. (Isa. 30:20, 21) Maswi Akwe alatupa shoonse nshetuyandika kwaamba ayi ‘tweelele cancine’ akuba ‘balibambite cakumaninina kucita ncito ibotu ili yoonse.’ (2 Timo. 3:17) Kukonkela Baibo nshoiisha kulatucafwa kuba basongo kwiinda baabo bayuminisha “busongo bwakucishi.”—1 Koli. 3:19; Kulu. 119:97-100.

2. Ino tutokwiiya nshi mumutwi uyu?

2 Kweelana ansheshi twiiye, tutoobona kwaamba ayi busongo bwamucishi liinji bulayuminisha kulisuna. Aboobo ncuubu kuyeeya akucita shintu mbuli bantu bakucishi. Nceceeco Baibo ncoyaambila ayi: “Amucenjele kwaamba ayi kutabi muntu nabi womwi eshi amubooshe mubusha kwiinda mubusongo bwa buntu bwa bubeshi kweelana atunshiyanshiya twa bantu.” (Kolo. 2:8) Mumutwi uyu, tutokwiiya bantu baanji mbobakatalika kushoma bubeshi bobilo bwakwe Satana. Ndyetutobandika makani aya, tutoobona busongo bwamucishi ici ncobubetele buluya akubona busongo mbotucana mu Maswi akwe Lesa ncobwiindite busongo bumwi buli boonse.

BANTU MBOBAKATALIKA KUBONA MAKANI AKOONANA

3-4. Ino bantu ku United States bakatalika kwaabona buyani makani akoonana mumyaaka yamuma 1920?

3 Kumatalikilo amyaaka yamuma 1900 mucishi ca United States, bantu bakaaluka abuumbi pamakani ambobabona shiluleme ashitaluleme kumakani akoonana. Kale kale bantu baanji bakalinga kucishi kwaamba ayi beebene beenkabo mbobeelete koonana, alimwi aya taakalinga makani akwaamba caambe aambe mubantu. Ano mukuya kwaciindi shintu shakaaluka, bantu baanji bakatalika kubona ayi nabi baabo bateebene inga boonana na kabasuni.

4 Mumyaaka yamuma 1920, shintu shakaaluka abuumbi alimwi pesule lya Nkondo Yacishi Coonse Yakutaanguna, bantu bakaaluka abuumbi kumakani ambobabona makani akoonana. Shikulangoola makani umwi wakaamba ayi; “Makani akoonana akatalika kutondeshekwa abuumbi mumafilimu, mushisekano, munyimbo, kulembwa mumabuku, amumakani akwaambilisha makwebo.” Mumyaaka yeenka iyi, bantu bakatalika kushana munshila ipa batokweebela kuyeeya pamakani akoonana, alimwi mfwalilo ayalo yakatalika kubica abuumbi. Bweenka mbuli Baibo mboyakaambila limwi ayi munshiku shakweelaako, bantu balaakuba “basuni shakulikondelesha.”—2 Timo. 3:4.

Bantu bakwe Yehova tabakonkeli bantu bamucishi ici bacite mibo ibiibi (Amubone palagilafu 5 *

5. Ino nshiinshi shakatalika kucitika kuswabo mumyaaka yamuma 1960?

5 Mumyaaka yamuma 1960 bantu baanji bakatalika kubona ayi cilibo kabotu musankwa amwanakashi batana kweebana kunookala pomwi, koonana kwabasankwa na banakashi beenka beenka akulekana mushikwati akwalo kwakapuka bumbi. Makani akoonana akatalika kutondeshekwa abuumbi mushakulikondelesha shiinji. Ano ino ishi shoonse shaleta mapensho nshi? Shikulemba umwi wakalemba ayi, mapensho mbuli kulekana mushikwati, mushali womwi kucala eenka abaana, kuba abuumba, busha bwakweebela shamatakosha, amapensho amwi ali mbuli aya shapuka mukwiinga bantu baanji, balabona ayi cilibo kabotu koona amuntu uli woonse ngobasuni. Alimwi kufula kwamalwashi esa ceebo cakoonana mbuli AIDS kulatondesha patuba kwaamba ayi busongo bwamucishi mbuluya.—2 Pita 2:19.

6. Ino nciinshi nceenga twaambila ayi bantu bamucishi balabona makani akoonana bweenka mbuli Satana mbwaasuni?

6 Bantu bamucishi balabona makani akoonana bweenka mbuli Satana mbwaasuni. Cakutatoonsha, Satana alanyumfwa kabotu na bantu kababona makani akoonana munshila ipusene akuyanda kwakwe Lesa, akutatondesha bulemu kububaambo bwa cikwati mbwaakabika. (Efe. 2:2) Kucita bulale kulatondesha ayi muntu taacitewo bulemu kucipo cibotu cakuba abaana Yehova ncaakapa bantu. Alimwi taakuwo shikucita bulale eshi akabe acoolwe cakuba abuumi butamaani.—1 Koli. 6:9, 10.

BAIBO NSHOYAAMBA PAMAKANI AKOONANA

7-8. Ino nceebonshi Baibo nshoyaamba pamakani akoonana shili kabotu kwiinda shaamba bakucishi?

7 Bantu beshikukonkela busongo bwamucishi balabona anga Baibo nshoyaamba pamibo ibotu tashicafwiiwo. Bantu bamushobo uyu inga beepusha ayi, ‘Ino Lesa wakatulengela nshi alusuno lwakoonana na taasuniiwo kwaamba ayi tunokoonana?’ Inga beepusha boobu mukwiinga balayeeya ayi bantu balyeelete kucita cili coonse ncobasuni. Ano isho teshi nshoyaamba Baibo. Ilaamba ayi tatweelete kukonkelabo cili coonse ncotwakumbwa sombi tulyeelete kulikasha. (Kolo. 3:5) Kwiilikaawo, Yehova wakabikako cikwati kwaamba ayi beebene banokumanisha lusuno lwakoonana. (1 Koli. 7:8, 9) Munshila iyi mwanakashi amusankwa beebene, inga basangalala akoonana kwakubula kulisukama uko kucana baabo bacita bulale.

8 Mubupusano abusongo bwamucishi, Baibo ilatwiisha nshila yeelete ya mbotweelete kubona makani akoonana. Ilatulwiita ayi koonana inga kwapa musankwa amwanakashi kunyumfwa kabotu abuumbi. (Tus. 5:18, 19) Nacibi boobo, ilaamba ayi: “Womwi awomwi wandimwe ashibe kweendelesha mubili wakwe mwiine munshila isalalite alimwi yabulemu, kuteshi mulunkumbwa lwa mubili, anga mbantu bakunsengwe bateshi Lesa.”—1 Tesa. 4:4, 5.

9. (a) Ino nciinshi cakacafwa bantu bakwe Lesa kukonkela busongo bwiinditeewo mbotucana mu Maswi akwe Lesa? (b) Ino ngamaswi nshi abusongo ngotucana palilembo lya 1 Joni 2:15, 16? (c) Kweelana amulongo ngotucana palilembo lya Bene Loma 1:24-27, ino njimibo ibiibi ili njotweelete kuleya?

9 Kumatalikilo amyaaka yamuma 1900, bantu bakwe Yehova tabakwe kubecekwa abusongo bwa baabo “batacite nsoni nabi paniini mubukaalo bwabo” bwakucita shibiibi. (Efe. 4:19) Bakeelesha cankusu kukonkela njiisho shakwe Yehova. Njashi Yamulindilishi yamu Cisungu ya May 15, 1926, yakaamba ayi “musankwa amwanakashi balyeelete kuba basalalite mumiyeeyo amumicito, bunene bunene na kabali amuntu uteshi musankwa na mwanakashinyina.” Nabi kwaamba ayi bantu baanji bakalinga kukonkela busongo bwamucishi, bantu bakwe Yehova bakatolelela kukonkela busongo bwiinditeewo mbotucana mu Maswi akwe Lesa. (Amubelenge 1 Joni 2:15, 16.) Tulalumba abuumbi kwaamba ayi Lesa wakatupa Maswi akwe! Alimwi tulalumba Yehova pakutubambila shakulya shakumushimu shapa ciindi ceelete, isho shitucafwa kutakonkela busongo bwamucishi. *Amubelenge Bene Loma 1:24-27.

BANTU MBOBABONA KULISUNA

10-11. Ino nshiinshi Baibo nshoyakaambila limwi ayi shilaakunoocitika munshiku shakweelaako?

10 Baibo yakaambila limwi ayi bantu munshiku shakweelaako “balaakuba beshikulisuna.” (2 Timo. 3:1, 2) Aboobo inga tatukankamani kwaamba ayi bantu baanji mucishi balayuminisha mushimu wakulisuna. Libuku limwi lyakaamba ayi “mumyaaka yamuma 1970 kwakalinga mabuku aanji akalinga kwaamba sha nsheenga muntu wacita kwaamba ayi aswitilile.” Mabuku amwi akalinga kwaamba ayi muntu taeelete kwaalula mbwabete alimwi taeelete kunoyeeya ayi kuli citabete kabotu pali nguwe. Kucakubonenaako, libuku limwi lyakaamba ayi: “Ulyeelete kulisuna omwiine mukwiinga uli mubotu, taakuwo muntu nabi womwi weenga wakwiindaawo.” Libuku ili lyakalinga kuyuminisha ayi “muntu alyeelete kulisalila mwiine mbwaeelete kuba, akucita nshaatobona ayi nshibotu alimwi shileelela.”

11 Sa maswi aya mwakanyumfwawo kale? Satana wakayuminisha Efa amaswi mbuli aya. Wakalwiita Efa ayi alaakuba ‘anga ngu Lesa, alaakushiba cibotu acibiibi.’ (Mata. 3:5) Bantu baanji munshiku shino balalinyumfwa abuumbi cakwaamba ayi balayeeya ayi taakuwo weelete kubalwiita ayi ici ciluleme na ici taciluleme. Alimwi balayeeya ayi nabibo Lesa taakuwo nceenga wabalwiita. Kuyeeya kwa mushobo uyu, liinji kulabonekela bunene bunene kumakani abantu mbobabona cikwati.

Mwineklistu alabika panembo shiyandika bamwi kuteshi shaakwe—bunene bunene uyo ngwaeebeneakwe (Amubone palagilafu 12 *

12. Ino bantu bakucishi balacibona buyani cikwati?

12 Baibo ilaiisha ayi beebene balyeelete kunoopana bulemu akukumanisha kulumbila nkobakalumbila ndyebakalinga kweebana. Alimwi ilayuminisha ayi beebene tabeelete kulekana, ilaamba ayi: “Musankwa ulaakushiya baishi abanyina akupaankana amukaakwe, lyalo balaakuba mubili womwi.” (Mata. 2:24) Mubupusano, abo bakonkela busongo bwamucishi balaamba ayi, musankwa na mwanakashi uli mucikwati alyeelete kubikilabo maano kushintu nshayanda mwiine. Libuku limwi lyaamba pamakani akulekana lilaamba ayi: “Mushishi shimwi, maswi ashibikitwe abuumbi bantu ngobaamba ndyebatokweebana akwaamba ayi ‘tulaakutolelela kuba pomwi kushikila akulufu’ akaaluka, pacecino ciindi balaamba ayi ‘tulaakutolelela kuba pomwi na soonse tukatolelele kusunana.’” Kubona cikwati munshila iyi kwapa beebene baanji kulekana alimwi ici caleta buumba abuumbi akucisa. Cakutatoonsha, bantu bakucishi balabona cikwati munshila itabete kabotu.

13. Ino nceebonshi Yehova ncaapatite bantu balisumpula?

13 Baibo ilaamba ayi: ‘Yehova alipatite muntu uli woonse ucite moyo wakulisumpula.’ (Tus. 16:5) Ino nceebonshi Yehova alipatite bantu balisumpula? Ceebo comwi ncakwaamba ayi bantu balisumpula mbantu balisuni bweenka mbuli Satana mbwaalisuni. Ano amuyeeye ceeci: Satana wakalinga kubona anga Yesu uyo Lesa ngwaakasebensesha kupanga shintu shoonse, inga wamufukamina akumulambila! (Mate. 4:8, 9; Kolo. 1:15, 16) Bantu beshikulinyumfwa ayi taakuwo ubeenditeewo, balatondesha patuba kwaamba ayi busongo bwamucishi mbuluya kuli Lesa.

BAIBO MBOYAAMBA MBOTWEELETE KULIBONA

14. Ino lilembo lya Bene Loma 12:3 lilatucafwa buyani kuba bantu baliceesha?

14 Baibo ilatucafwa kulibona munshila yeelete. Ilaamba ayi cilibo kabotu kutondesha kulisuna kweelete. Yesu wakaamba ayi: “Usune mubyo bweenka mboolisuni omwiine,” nkokwaamba ayi mukweelanya, tulyeelete kubikila maano kushintu nshetuyandika. (Mate. 19:19) Nacibi boobo, Baibo tayaambi ayi tulyeelete kulibona kuyandika kwiinda bamwi sobwe. Sombi ilaamba ayi: “Mutaciti cintu nabi comwi cakulisuna nabi kulisumpula, sombi muliceeshe lyoonse kunoobona babyaanu anga balamwiindaawo.”—Fili. 2:3; amubelenge Bene Loma 12:3.

15. Ino nshiinshi nshemwakabonawo shimupa kushoma cakushinisha kwaamba ayi ncakwiila Baibo nshoyaamba pamakani ambotweelete kulibona shili kabotu?

15 Munshiku shino, bantu baanji kwiilikaawo abaabo baambwa ayi bayiite, balaamba ayi Baibo nshoyaamba pamakani ambotweelete kulibona, taakuwo mboshibete. Balaamba ayi inga bakubwesa na koolibona ayi bamwi balakwiindaawo. Ano ino nshiinshi shicitika ceebo ca mushimu wakulisuna uyuminishikwa mucishi cakwe Satana? Ino nshiinshi nshemwakabonawo? Sa bantu balisuni balaba alusangalalo? Sa mikowa yabo ilaba isangalete? Sa balicite beshicibusa bancinencine? Sa balaba beshicibusa bakwe Lesa? Kweelana akubona kwanu, ino mbusongo buli mbweenga twakonkela, busongo bwamucishi na busongo mbotucana mu Maswi akwe Lesa?

16-17. Ino nciinshi ncotulumbila Yehova alimwi ino nceebonshi?

16 Bantu beshikukonkela busongo bwamucishi bali anga ngumweensu utokwiipusha mweensunyina ayi amucaafwe kucana nkwaaswita ciindi boonse bobilo ndyebasoweka. Yesu wakaambila bantu beshikulibona ayi balicite maano ayi: “mbamatanjilili boofu, aboobo na moofu watanjilila moofunyina, boonse bobilo balawita mucilindi.” (Mate. 15:14) Ncakwiila, busongo bwamucishi cino mbuluya kuli Lesa.

Bantu bakwe Lesa balasangalala abuumbi ceebo cakusebensesha buumi bwabo muncito yakwe Yehova (Amubone palagilafu 17 *

17 Kuswabo kale kale busongo mbotucana mu Baibo “bulacafwa mukwiisha, mukukasha shilubo, kululamika shintu, amukululika cabululami.” (2 Timo. 3:16.) Tulalumba Yehova abuumbi, kwaamba ayi alatushitilisha kuleya busongo bwamucishi kwiinda mulibunga lyakwe! (Efe. 4:14) Cakulya cakumushimu ncetutambula lyoonse cilatucafwa kukonkela Baibo nshoyaamba. Ncoolwe cinene abuumbi kwaamba ayi Yehova, alatupa busongo abutanjilishi bushomeka mbotucana mu Baibo!

LWIIMBO 54 “Njeeyi Nshila”

^ par. 5 Mutwi uyu utootucafwa kushoma cakushinisha kwaamba ayi Yehova eenkabo ngweenga watupa butanjilishi bubotu. Utootucafwa akushiba kwaamba ayi kukonkela busongo bwamucishi kulaleta mapensho anene, sombi kukonkela busongo bwa Maswi akwe Lesa kulacafwa abuumbi.

^ par. 9 Kucakubonenaako, amubone libuku lyamu Cibemba licite mutwi utokwaamba ayi Ifipusho Abacaice Bepusha, ne Fyasuko Ifingabafwa, Volyumu 1, mitwi. 24, 25, 26, na Volyumu 2, mitwi. 4-5.

^ par. 50 BUSANSULUSHI BWACIKOPE: Cikope citotondesha buumi Beneklistu beebene mbobakeendaamo. Mukwesu amukaakwe batoshimikila mumyaaka yamuma 1960.

^ par. 52 BUSANSULUSHI BWACIKOPE: Mumyaaka yamuma 1980, mukwesu atoolama mukaakwe mulwashi lyalo mwanaabo mwanakashi atoobalanga.

^ par. 54 BUSANSULUSHI BWACIKOPE: Munshiku shino, Beneklistu beebene balikondetwe ceebo cakwiibaluka mbobakasebensela Yehova kwa myaaka iinji. Mwanaabo mwanakashi uyo ucite mukwashi wakwe alakwe atosangalalabo pomwi.