Amuye ku shebo

Amuye pa mitwi iliimo

MUTWI 9

Sa Mamanino Acishi Ali Pafwiifwi?

Sa Mamanino Acishi Ali Pafwiifwi?

1. Ino nkuli nkweenga tweeya sheshi shikacitike kunembo?

SA mwakanyumfwawo kale makani pacilimba na pa TV, akuliipusha ayi, ‘Ino cishi ici citooya kuli?’ Mapensho ashibiibi afula abuumbi cakwaamba ayi bantu baanji tabatoonshi ayi mamanino acishi ali pafwiifwi. Ano sa ncancine? Sa kuli mbweenga twashiba sheshi shikacitike kunembo? Ee. Nabi kwaamba ayi bantu inga tabacikoonshi kushiba sheshi shikacitike kunembo, Yehova Lesa inga washiba. Alatulwiita mu Baibo sheshi shikatucitikile kunembo asheshi shikacitikile cishi.​—Isaya 46:10; Jemusi 4:14.

2, 3. Ino bashikwiiya bakwe Yesu bakalinga kusuni kushiba nshi, alimwi ino Yesu wakabakumbula buyani?

2 Na Baibo yaamba sha mamanino acishi, teshi mamanino acishi ca panshi ncetukalaamo, sombi ilasansulula mamanino ashintu shibiibi. Yesu wakalinga kwiisha bantu ayi Bwaami bwakwe Lesa bulaakweendelesha cishi ca panshi. (Luka 4:43) Bashikwiiya bakwe bakalinga kusuni kushiba Bwaami bwakwe Lesa ndyeshi bukese, aboobo bakeepusha Yesu ayi: “Ino shintu sheenka ishi shilaakucitika lili, alimwi nciinshi ceshi cikabe citondesho cakubaako kwanu acamamanino abweende bwashintu?” (Mateyo 24:3) Yesu taakwe kubalwiita bushiku bwiine, sombi wakabalwiita sheshi shikanoocitika mamanino acishi ndyeshi akashike pafwiifwi. Nshaakaamba Yesu nsheshitoocitika pacecino ciindi.

3 Mumutwi uyu tutokwiiya pashintu shitootondesha ayi mamanino acishi ali pafwiifwi abuumbi. Cakutaanguna, tulyeelete kwiiya pankondo yakacitika kwiculu kwaamba ayi tushibe capa kwaamba ayi shintu shibice bobulya pacishi ca panshi.

NKOONDO YAKACITIKA KWICULU

4, 5. (a) Ino nciinshi cakacitika kwiculu Yesu ndyaakababo Mwaami? (b) Kweelana a Ciyubululo 12:12, ino nciinshi cakalinga kusa mukucitika Satana ndyaakawaalwa pacishi ca panshi?

4 Mumutwi 8 twakeeya ayi Yesu wakatalika kulela kwiculu mbuli Mwaami mu 1914. (Danyelo 7:13, 14) Libuku lya Ciyubululo lilaamba ayi: “Kwakabuka nkondo kwiculu: Mikayelo [nkokwaamba ayi, Yesu] alimwi abaanjelo bakwe bakatalika kulwana shinshimwe [Satana], alakwe shinshimwe abaanjelo bakwe bakalwanaabo.” * Satana abashikaswa bakwe bakakomwa akuwaalwa pacishi ca panshi. Ano amuyeeyebo baanjelo mbobakakondwa! Ano ino cakalinga kusa mukuba buyani pacishi ca panshi? Baibo ilaamba ayi shintu shakalinga kusa mukubica abuumbi. Ino nceebonshi? Mukwiinga Satana uli kalalite abuumbi, ‘ceebo cakushiba ayi wacaashabo kaciindi kaniini.’—Ciyubululo 12:7, 9, 12.

5 Satana ngoolengesha mapensho aanji abuumbi pacishi ca panshi. Alikalalite abuumbi ceebo cakushiba ayi kwacaalabo kaciindi kaniini kwaamba ayi Lesa amunyonyoole. Atwiiye Yesu nshaakaamba ayi shilaakunoocitika munshiku shamamanino.​—Amubone Makani Aamwi 24.

NSHIIKU SHAKWEELAAKO

6, 7. Ino nshiinshi nsheenga twaamba pamakani ankondo ansala munshiku shino?

6 Inkondo. Yesu wakaamba ayi: “Mushobo umwi ulaakubukila ubye buleelo bulaakubukila bulelonyina.” (Mateyo 24:7) Bantu bafwa munkondo munshiku shino mbaanji kwiinda baabo bakafwa munkondo shakalingaako kale kale. Lipooti yomwi kuswa kulibunga liitwa ayi Worldwatch Institute yakaamba ayi kuswa mu 1914 bantu beendilila 100 miliyoni bakafwa munkondo. Alimwi yakaamba ayi mu myaaka ilibo 100 nkokwaamba ayi pakati ka 1900 a 2000, kwakafwa bantu baanji kwiinda bakafwa myaaka 1,900 yakwisule. Amuyeeyebo buumba bantu mbobanyumfwa ceebo cakufwa kwa bantu baanji munkondo!

7 Nsala. Yesu wakaamba ayi: “Kulaakuba nsala.” (Mateyo 24:7) Nabi kwaamba ayi bantu balalima shakulya shiinji, bantu baanji balapenga ansala. Ino nceebonshi? Mukwiinga bantu baanji tabacitewo maali akuula shakulya na musena pakulima. Bantu beendilila 1 biliyoni bali mu bukandu butaambiki cakwaamba ayi tabacitewo nabi maali akuulabo cakulya ca bushiku bomwi. Libunga lya World Health Organization lyakaamba ayi baana baanji balafwa mwaaka uli woonse ceebo cakubula shakulya shikwene kabotu.

8, 9. Ino nciinshi citootondesha ayi bushinshimi bwakaamba Yesu pamakani ashitentaanshi amalwashi butookumanishikwa?

8 Shitentaanshi. Yesu wakaambila limwi ayi: “Kulaakuba shitentaanshi shiyoosha.” (Luka 21:11) Mwaaka uli woonse shitentaanshi shiloondesha shilalangilwa kucitika. Kuswa mu mwaaka wa 1900, shitentaanshi shacaya bantu beendilila 2 Miliyoni. Nabi kwaamba ayi kuli nsheenga basebensesha kushibila limwi ayi kulaakuba shitentaanshi, bantu baanji bacifwabo.

9 Malwashi. Yesu wakaambila limwi ayi kulaakuba “malwashi.” Malwashi abiibi abuumbi eshi akanoocaya bantu baanji paciindi ciniinibo. (Luka 21:11) Nabi kwaamba ayi madokota balicishi bwakushilika malwashi aanji, kucili malwashi aanji atakoonshi kushilikwa. Lipooti imwi yakaamba ayi, mwaaka uli woonse mamiliyoni aanji balafwa kumalwashi mbuli TB, Maleliya, akolela. Kwiilikaawo, bamadokota bakacana malwashi aamwi 30 apya, amwi pa aayo taacite musamu.

BANTU MBWESHI BAKABE MUNSHIKU SHAKWEELAAKO

10. Ino 2 Timoti 3:1-5 itookumanshikwa buyani munshiku shino?

10 Pa 2 Timoti 3:1-5, Baibo ilaamba ayi: “Munshiku shakweelaako kulaakuba shiindi shikatasha.” Mutumwi Paulo wakasansulula bantu mbweshi bakabe munshiku shakweelaako. Wakaamba ayi bantu balaakuba

  • beshikulisuna

  • basunishi maali

  • batanyumfwili bashali

  • batashomeki

  • batacite lusuno

  • batalitibuki

  • bakali

  • basuni shakulikondelesha kwiinda kusuna Lesa

  • bacite mbonekelo ya bushomi sombi bakaka kunyumfwila Lesa

11. Kweelana a Kulumbaisha 92:7, nciinshi ceshi cikacitike kubamucita shibiibi?

11 Sa bantu baanji mbobabete nkomukala? Bantu baanji nsengwe yoonse mbobabete. Ano Lesa alaakucitawo comwi conoono. Wakashomesha ayi “Bamucita shibiibi baakumena mbuli nsaku alimwi beshikucita shibiibi boonse baakufula, ici cilaakucitika kwaamba ayi bakanyonyoolwe kwamuyayaya.”​—Kulumbaisha 92:7.

MAKANI ABOTU MUNSHIKU SHAKWEELAAKO

12, 13. Ino nshiinshi Yehova nshaatwiisha munshiku shino shakweelaako?

12 Baibo yakaambila limwi ayi munshiku shakweelaako, cishi cilaakunoswitebo mapensho akucisa. Nacibi boobo Baibo alimwi ilaamba ayi kulaakuba ashintu shibotu sheshi shikanoocitika.

“Makani Abotu aBwaami aya alaakushimikilwa mucishi coonse.”​—Mateyo 24:14

13 Kunyumfwisha kabotu Baibo. Mushinshimi Danyelo wakaambila limwi shakalinga kusa mukucitika munshiku shakweelaako. Wakaamba ayi: “Lushibo lwancinencine lulaakufula abuumbi.” (Danyelo 12:4) Lesa alaakucafwa bantu bakwe kwinyumfwishisha kabotu Baibo. Yehova wacita boobo bunene bunene kuswa mu 1914. Kucakubonenaako, watwiisha kuyandika kwa liina lyakwe, ncaakapangila cishi ca panshi, cancine pamakani acilubula, cancine pamakani alufu, alimwi abubuke. Twakeeya kwaamba ayi Bwaami bwakwe Lesa bweenkabo mbweshi bukamanishe mapensho oonse. Twakeeya ambweenga twaba alusangalalo anshotweelete kucita kwaamba ayi tusangalashe Yehova. Ono ino basebenshi bakwe Lesa balacita buyani anshobeeya? Bushinshimi bumwi butootupa cikumbulo.​—Amubone Makani Aamwi 21 a 25.

14. Ino nkuli makani abotu a Bwaami nkwaatoshimikilwa, alimwi ino mbaani batooshimikila?

14 Kushimikila makani abotu nsengwe yoonse. Ndyaakalinga kwaamba pa nshiku shakweelaako, Yesu wakaamba ayi: “Makani abotu a Bwaami aya alaakushimikilwa kubantu boonse bapacishi ca panshi.” (Mateyo 24:3, 14) Makani abotu a Bwaami atooshimikilwa mushishi shiinda 230 mumishobo iinda 700. Ncakwiila, Bakamboni Bakwe Yehova pacishi coonse ca panshi, kuswa “kumishobo amilaka yoonse” batoocafwa bantu kunyumfwisha Bwaami anceshi bukacitile bantu boonse. (Ciyubululo 7:9) Alimwi balacita ncito iyi kwakubula kulipilisha. Nabi kwaamba ayi bantu baanji balibapatite alimwi balabapensha, taakuwo eshi akacikoonshe kukasha ncito yakushimikila, bweenka mbuli Yesu mbwaakaambila limwi.​—Luka 21:17.

INO NSHIINSHI NSHOMWEELETE KUCITA?

15. (a) Sa mulashoma ayi tuli munshiku shakweelaako, alimwi ino nceebonshi? (b) Ino nciinshi ceshi cikacitike kubaabo banyumfwila Lesa abatamunyumfwili?

15 Sa mulashoma ayi tuli munshiku shakweelaako? Bushinshimi buunji bwakaambwa mu Baibo pamakani anshiku shakweelaako butookumanishikwa. Conoonobo Yehova alaakwiimika ncito yakushimikila makani abotu lyalo “mamanino” alaakushika. (Mateyo 24:14) Ino mamanino cilaambanshi? Cilaamba Amagedoni, ciindi Lesa ndyeshi akakushe shibiibi shoonse. Kwiinda mukusebensesha Yesu abaanjelo bakwe beshinkusu, Yehova alaakunyonyoola uli woonse ukaka kunyumfwila nguwe a Mwanaakwe. (2 Bene Tesalonika 1:6-9) Pesule lya sheesho, Satana abashikaswa bakwe teshi bakacenjekewo bantu alimwi. Aboobo abo boonse basuni kunyumfwila Lesa akusumina Bwaami bakwe balaakubona shishomesho shakwe Lesa shoonse mbweshi shikakumanishikwe.​—Ciyubululo 20:1-3; 21:3-5.

16. Ino nciinshi ncomweelete kucita mamanino mbwaabete pafwiifwi?

16 Conoonobo cishi ceendeleshekwa a Satana ici cilaakumana. Aboobo tulyeelete kuliipusha sobeene ayi, ‘Ino nciinshi nconjeelete kucita?’ Yehova alisuni kwaamba ayi mwiiye shiinji kuswa mu Baibo. Mulyeelete kubikilaako maano kwiiya Baibo. (Joni 17:3) Nsondo ili yoonse Bakamboni Bakwe Yehova balaba amabungano akucafwa bantu kunyumfwisha Baibo. Amweeleshe kucanikaako kumabungano ayo lyoonse. (Amubelenge Bene Ebulu 10:24, 25.) Na mwabona kwaamba ayi kuli nshomweelete kwaalula mubuumi, mutaloondi kucita boobo. Kucita boobo kulaakumucafwa kuyumya bushicibusa bwanu a Yehova.​—Jemusi 4:8.

17. Ino nceebonshi bantu baanji balaakukankamana na mamanino akashiike?

17 Mutumwi Paulo wakasansulula ayi bantu baanji teshi bakeengashilewo bushiku bwakunyonyoola babiibi na bukashiike, “bweenka mwiipi mbwesa mashiku.” (1 Bene Tesalonika 5:2) Yesu wakaambila limwi ayi bantu baanji teshi bakabikileeko maano ayi tuli munshiku shakweelaako. Wakaamba ayi: “Bweenka mbuli mbocakalinga ciindi cakwe Nowa, akwalo kubaako kwa Mwanaamuntu [na, munshiku shakweelaako] mbweshi kukabe. Ceebo munshiku shakwe Nowa, muyoba kootana kwisa, bantu bakalinga kulya, kunwa akweebana, kushikila bushiku Nowa ndyaakenjila mubwaato, sombi tabakwe kubikilaako maano kushikila muyoba ndyewakashika akubalobya boonse, akwalo kubaako kwa Mwanaamuntu mbweshi kukabe.”​—Mateyo 24:37-39.

18. Ino ngamakani nshi Yesu ngaakatucenjeshawo?

18 Yesu wakacenjesha ayi “mutabi bantu basunibo kulya mumibala, bacakolwa alimwi balisukamabo shintu sha buumi.” Wakaamba ayi mamanino alaakusa cakuteengashila, “bweenka mbuli koose.” Alimwi wakaamba ayi “Bulaakushikila boonse abo bekala pacishi coonse.” Lyalo wakeendilisha akwaamba ayi: “Amukale kamulibambite lyoonse, kamupaila mipailo yakukombelela [na, kupaila camoyo woonse] ciindi coonse kwaamba ayi mukacikoonshe kwiinda mushintu sheshi shikacitike akwaamba ayi mukeemikane kunembo lya MwanaaMuntu.” (Luka 21:34-36) Ino nceebonshi tulyeelete kunyumfwila kucenjesha kwakwe Yesu? Mukwiinga conoonobo cishi cibiibi cakwe Satana cilaakunyonyoolwa. Beshibakapuluke akuba abuumi butamaani mucishi cipya, mbaabo Yehova a Yesu mbweshi bakapulushe.​—Joni 3:16; 2 Pita 3:13.

^ par. 4 Mikayelo ndiina limwi lyakwe Yesu Klistu. Kwaamba ayi mushibe shiinji, amubone Makani Aamwi 23.