Amuye ku shebo

Amuye pa mitwi iliimo

Halfpoint Images/Moment via Getty Images

AMUTOLELELE KUBA BALIBAMBITE!

Muntu wa Mumfulumeende Wakeeya Abuumbi Pabuumi Bwa Bantu Wakacenjesha Ayi Intaneti Inga Yakuma Bacanike Munshila Itabete Kabotu—Ino Nshiinshi Baibo Nshoyaamba?

Muntu wa Mumfulumeende Wakeeya Abuumbi Pabuumi Bwa Bantu Wakacenjesha Ayi Intaneti Inga Yakuma Bacanike Munshila Itabete Kabotu—Ino Nshiinshi Baibo Nshoyaamba?

 Pa 23 May, 2023, muntu umwi wakeeya abuumbi pabuumi bwa bantu waku United States wakacenjesha bantu bamucishi ici ayi intaneti itookuma bacanike baanji munshila itabete kabotu.

  •   “Nabi kwaamba ayi intaneti inga yacafwa bacanike bamwi, kuli bumboni buunji butondesha ayi inga yabaletela mapensho amumiyeeyo akubuumi bwabo.”​—Libuku liitwa ayi Social Media and Youth Mental Health: The U.S. Surgeon General’s Advisory, 2023.

 Libuku ili lyakaamba sheebo sheenga shatupa kulisukama.

  •   Bacanike bacite myaaka pakati ka 12 a 15 “abo basebensesha intaneti kwiindilila pa mawoola otatwe bushiku abushiku, bakalinga kwiinditewo kulangilwa kuciswa bulwashi bwa mumiyeeyo kwiilikaawo abulwashi bwakulefuka akulisukama.”

  •   Bacanike bacite myaaka 14 ndyebakalinga “kusebensesha bunene intaneti, liinji tabakalinga koonawo, bakalinga kubaseka kubamwi pa intaneti, bakalinga kulinyumfwa cibiibi ceebo ca mbobaboneka, kulinyumfwa ayi taakuwo mbobate akulinyumfwa kulefuka. Alimwi ishi shakalinga kucitikila bunene banakashi kwiinda basankwa.”

 Ino bashali inga bacita buyani kwaamba ayi bashitilishe bana babo kumapensho aya? Baibo ilaamba makani eenga abacafwa.

Nsheenga bashali bacita

 Amushibe mwaananu nshaatocita. Mbuli bashali, amushibe mapensho mwanaanu ngeenga wacana, akusalawo na inga watalika kusebensesha intaneti nabi sobwe.

 Na mwasuminisha mwanaanu kusebensesha intaneti, amubikile maano kushiba mapensho ngeenga wacana akushiba nshatocita pa intaneti. Ino inga mwacita buyani ubo?

 Amushitilishe mwanaanu kumakani atabete kabotu. Amwiishe mwanaanu mbweenga washiba akuleya makani atabete kabotu.

  •   Njiisho yamu Baibo: “Bufuule, kucita shintu shitaluleme alimwi akukumbwa camunyono shintu sha bamwi bantu, tasheelete kwaambwa pakati kanu, sobwe. Tamweelete kwaamba shintu shilensha nsoni, shabuluya nabi shiteelete.”​—Bene Efeso 5:3, 4.

  •   Kwaamba ayi mushibe shimwi nsheenga mwaciita, amubelenge mutwi waamba ayi “Kwiisha Bana Banu Mbweenga Baisebensesha Kabotu Intaneti.”

 Amumubikile pakweela. Kucakubonenaako, amubike milawo yaamba paciindi abulaamfu bwaciindi mwanaanu nceenga wasebensesha intaneti.

  •   Njiisho yamu Baibo: ‘Amucenjele abuumbi. Mutekaali anga mbantu batacite lushibo, sombi anga mbantu basongo, munoosebensesha kabotu ciindi ncomucite.’​—Bene Efeso 5:15, 16.

  •   Amusebenseshe vidyo ya shiiyo shakulemba paboodi icite mutwi waamba ayi Amusebenseshe Intaneti Munshila Yeelete kwaamba ayi mucafwe mwanaanu kunyumfwishisha ncociyandikila kuba a pakweela ndyaatosebensesha intaneti.