Obukristaayo Busaasaana mu Bifo Ebirala

’ALI ku Lusozi Zeyituuni okumpi ne Bessaniya, Yesu yatandikawo omulimu ogw’okubuulira ogwandikyusizza ebyafaayo by’ensi. Gwali gwa kutandikira bugwanjuba mu Yerusaalemi mayilo nga bbiri okuva ku Lusozi Zeyituuni. Obubaka bwali bwa kulangirirwa mu bitundu ebiriraanyeewo ebya Buyudaaya ne Samaliya, oluvanyuma butuuke ku ‘nkomerero y’ensi.’​—Bik 1:4, 8, 12.

Nga wayiseewo akaseera katono oluvannyuma lwa Yesu okwogera ebigambo ebyo, Embaga ya Pentekoote yasomba Abayudaaya n’abakyufu okuva mu Bwakabaka bwonna obwa Rooma, ne mu bifo ebiragibwa ku mmaapu eri wansi. Okubuulira kw’omutume Peetero ku lunaku olwo kwasobozesa Obukristaayo okusaasaana amangu.​—Bik 2:9-11.

Mangu ddala okuyigganyizibwa mu Yerusaalemi kwasaasaanya abagoberezi ba Kristo. Peetero ne Yokaana baayamba Abasamaliya okuwulira n’okukkiriza amawulire amalungi. (Bik 8:1, 4, 14-16) Oluvannyuma lwa Firipo okuwa obujulirwa eri Omwesiyopiya mu kkubo ly’e ddungu ‘eriva e Yerusaalemi okutuuka e Gaaza,’ Obukristaayo bwatuuka mu Afirika. (Bik 8:26-39) Mu kiseera kye kimu, obubaka buno bwavaamu ebibala mu Luda, mu nsenyi za Saloni, ne ku mwalo gwa Yopa. (Bik 9:35, 42) Peetero bwe yava wano yagenda e Kayisaliya n’ayamba omuduumizi w’eggye Omuruumi ayitibwa Koluneeriyo, ab’eŋŋanda ze ne mikwano gye okufuuka Abakristaayo abaafukibwako amafuta.​—Bik 10:1-48.

Pawulo eyayigganyanga Abakristaayo, yafuuka omutume eri ab’amawanga. Yayitira ku lukalu era n’akozesa n’emmeeri mu ŋŋendo ze essatu ez’obuminsani, era olugendo lwe lwamutuusa mu Rooma. Omutume ono era n’abalala baasaasaanya amawulire amalungi mu bitundu bingi eby’Obwakabaka  bwa Rooma. Pawulo yali ayagala nnyo okutuuka mu Sipeyini (Laba olupapula 2.), ate Peetero ye yatuuka mu Babulooni ekyali ebuvanjuba. (1Peet 5:13) Mazima ddala, wansi w’obukulembeze bwa Kristo, abagoberezi Be baasaasaanya Obukristaayo mu bitundu ebirala. Omwaka 60/61 C.E., we gwatuukira, ‘amawulire amalungi gaali gamaze okubuulirwa mu butonde bwonna obuli wansi w’eggulu.’ (Bak 1: 6, 23) Okuva olwo, amawulire gano amalungi gatuukidde ddala ‘mu bitundu byonna eby’ensi.’

[Akasanduuko akali ku lupapula 32]

BANO BAAVA . . .

Abayudaaya n’abakyufu abaawulira amawulire amalungi ku Pentekoote 33 C.E., baali bava mu Bupaazi, Bumeedi, Eramu, Mesopotamiya, Buyudaaya, Kapadokiya, Ponto, Asiya, Fulugiya, Panfuliya, Misiri, Libiya, Rooma, Kuleete, ne Buwalabu. Bangi baabatizibwa. Olowooza baakola ki bwe baddayo ewaabwe?

[Akasanduuko akali ku lupapula 33]

EBIBIINA OMUSANVU

Yesu yasindika obubaka eri ebibiina omusanvu mu Asiya Omutono. Weetegereze we bisangibwa ku mmaapu: Efeso ne Sumuna biri ku lubalama; Perugamo, Firaderufiya ne Lawodikiya biri ku lukalu; Ludda ne Suwatira biri kumpi n’omugga; ne Saadi, kiri ku kkubo ekkulu ery’abasuubuzi. Ebyo ebisimiddwa mu ttaka mu bibuga bino bikakasa nti Baibuli eyogera ku bifo ebyaliwo ddala.

[Mmaapu eri ku lupapula 32]

(Bw’oba oyagala okulaba bwe bifaananira ddala, genda mu katabo)

Okusaasaana Obukristaayo

Ebifo Amawulire Amalungi Gye Gaatuuka Amangu

B1 IRULIKO

B1 ITALIYA

B1 Rooma

C1 MAKEDONI

C2 BUYONAANI

C2 Asene

C2 KULEETE

C3 Kuleene

C3 LIBIYA

D1 BISUNIYA

D2 GGALATIYA

D2 ASIYA

D2 FULUGIYA

D2 PANFULIYA

D2 KUPULO

D3 MISIRI

D4 BUWESIYOPYA

E1 PONTO

E2 KAPADOKIYA

E2 KIRUKIYA

E2 MESOPOTAMIYA

E2 BUSUULI

E3 SAMALIYA

E3 Yerusaalemi

E3 BUYUDAAYA

F2 BUMEDI

F3 Babulooni

F3 ERAMU

F4 BUWALABU

G2 BUPAAZI

[Ennyanja]

C2 Ennyanja Meditereniyani

D1 Ennyanja Enzirugavu

E4 Ennyanja Emmyufu

F3 Ekyondo kya Buperusi

[Mmaapu eri ku lupapula  32, 33]

(Bw’oba oyagala okulaba bwe bifaananira ddala, genda mu katabo)

EŊŊENDO ZA PAWULO

Olugendo lw’Obuminsani Olwasooka (Bik 13:1–14:28)

H3 Antiyokiya (eky’e Busuuli)

H3 Serukiya

G4 kupulo

G3 Salamini

G4 Pafo

G3 PANFULIYA

F3 Peruga

F3 PISIDIYA

F2 Antiyokiya (eky’e Pisidiya)

G2 IIkoniyo

G2 ILUKAONIYA

G2 ILusitul

G3 Derube

G2 Lusitul

G2 Ikoniyo

F2 Antiyokiya (eky’e Pisidiya)

F2 Ikoniyo

F3 PISIDIYA

G3 PANFULIYA

F3 Peruga

F3 Ataliya

H3 Antiyokiya (eky’e Pisidiya)

Olugendo lw’Obuminsani Olw’okubiri (Bik 15:36–18:22)

H3 Antiyokiya (eky’e Busuuli

H3 BUSUUI

H3 KIRUKIYA

H3 Taluso

G3 Derube

G2 Lusitula

G2 Ikoniyo

F2 Antiyokiya (eky’e Pisidiya)

F2 FULUGIYA

G2 GGALATIYA

E2 MUSIYA

E2 Tulowa

E1 SAMOSERAKIYA

D1 Neyapoli

D1 Firipi

C1 MAKEDONI

D1 Anfipoli

D1 Ssessaloniika

D1 Beroya

C2 BUYONAANI

D2 Asene

D2 Kkolinso

D3 AKAYA

E2 Efeso

G4 Kayisaliya

H5 Yerusaalemi

H3 Antiyokiya (eky’e Busuuli)

Olugendo lw’Obuminsani Olw’okusatu (Bik 18:22–21:19)

H3 BUSUULI

H3 Antiyokiya (eky’e Busuuli)

G2 GGALATIYA

F2 FULUGIYA

H3 KIRUKIYA

H3 Taluso

G3 Derube

G2 Lusitula

G2 Ikoniyo

F2 Antiyokiya (eky’e Pisidiya)

E2 Efeso

E2 ASIYA

E2 Tulowa

D1 Firipi

C1 MAKEDONI

D1 Anfipoli

D1 Ssessaloniika

D1 Beroya

C2 BUYONAANI

D2 Asene

D2 Kkolinso

D1 Beroya

D1 Ssessaloniika

D1 Anfipoli

D1 Firipi

E2 Tulowa

E2 Aso

E2 Mituleene

E2 KIYO

E2 SAMO

E3 Mireeto

E3 Koosi

E3 RODO

F3 Patala

H4 Ttuulo

H4 Potolemaayi

G4 CKayisaliya

H5 Yerusaalemi

Olugendo lw’e Rooma (Bik 23:11–28:31)

H5Yerusaalemi

G4 Kayisaliya

H4 Sidoni

F3 Mula

F3 LUKIYA

E3 Kunido

D3 KULEETE

D4 KAWUDA

A3 MERITA

A3 SISIRI

A3 Sulakusa

A1 ITALIYA

B2 Regio

A1 Putiyooli

A1 Rooma

Enguudo Enkulu (Laba katobo)

[Ebibiina Musanvu]

E2 Perugamo

E2 Suwatira

E2 Saadi

E2 Sumuna

E2 Efeso

F2 Firaderufiya

F2 Lawodikiya

[Ebifo Ebirala]

E3 PATUMO

F2 Kkolosaayi

F5 Alegezandereya

F5 MISIRI

G1 BISUNIYA

G5 Yopa

G5 Luda

G5 Gaaza

H1 PONTO

H2 KAPADOKIYA

H4 Ddamasiko

H4 Pella

[Ennyanja]

D4 Ennyanja Meditereniyani

[Ekifaananyi ekiri ku lupapula 33]

Ebisaawe by’emizannyo mu Mireeto, ekibuga Pawulo mwe yasisinkanira abakadde abaava mu Efeso

[Ekifaananyi ekiri ku lupapula 33]

Ekyoto kya Zewu mu Perugamo. Abakristaayo mu kibuga kino baabeeranga awali “entebe ya Setaani”​—Kub 2:13