Awˬ lawn awˬ tanˇ hkʼa gaˬ hteˇ lehˍ kʼai tuˬ

Awˬ hkʼaˇ lonˉ maˬ teˇ hpaˍ cawˬ taˍ ve liꞈ mehˆ hpfuhˇ lo hteˇ lehˍ kʼai tuˬ

K’oˆ maˍ ve awˬ lawn

K’oˆ maˍ ve awˬ lawn

1 Yaˬhoˉvaˬ

G’uiˬ sha ve awˬ meh lehˬ Yaˬhoˉvaˬ meh ve yoˬ. Awˬ meh chi ve tcuhˉ kuiˬ lehˬ “yawˇ hpehꞈ tcuh gaˇ ve hk’e hpehꞈ piˇ g’a ve yoˬ.” Yaˬhoˉvaˬ kanˇ paˆ uiˍ jaˇ ve G’uiˬ sha hpehꞈ leh yawˇ teˇ ceuˬ le le htaꞈ te hpanˍ taˍ ve yoˬ. Yawˇ kanˇ paˆ cawˬ leh yawˇ loˍ ve hk’e teˇ ceuˬ le le te g’a ve yoˬ.

Heˍbrehˇ liꞈ hk’aw G’uiˬ sha ve awˬ meh 4 mehˆ bvuhꞈ taˍ ve yoˬ. Laˇhuˍ ve liꞈ mehˆ htaꞈ yehˇ k’o, YHVH hpehꞈ ve yoˬ. Heˍbrehˇ Liꞈ hpu awˬ piˍ hk’aw G’uiˬ sha ve awˬ meh aˬ laˬ hk’e 7,000 pawˆ cawˬ taˍ ve yoˬ. Miˬ guiˬ chi hk’oˆ chaw ceuˬ hk’a peu-eˬ Yaˬhoˉvaˬ awˬ meh htaꞈ kuˬ ve teˇ yanˇ maˇ shuˍ daꞈ.

Awˬ lawn 1, awˬ tawn 15

2 Liꞈ hpu “G’uiˬ sha dawˇ pawnˍ piˇ ve” liꞈ hpehꞈ ve

Liꞈ hpu lehˬ G’uiˬ sha ve tawˇ hkawˇ hpehꞈ ve yoˬ. Yaꞈ hk’aˇ, yawˇ chaw yaˇ htaꞈ bvuhꞈ tcuh taˍ ve yoˬ. Chi lehˬ kanˉ nyi paˍ awˬ hoˉ yawˇ ve awˬ ceˬ htaꞈ liꞈ bvuhꞈ tcuh ve hk’a shuˍ yoˬ. Kanˉ nyi paˍ awˬ hoˉ ve dawˇ hk’aˇ bvuhꞈ taˍ ve yoˬ. Awˬ ceˬ ve dawˇ hk’aˇ bvuhꞈ taˍ ve maˇ heˆ. G’uiˬ sha awˬ ha hpu htaꞈ yehˇ leh chaw yaˇ htaꞈ Liꞈ hpu bvuhꞈ tcuh ve yoˬ. Teˇ pawˆ pawˆ k’o, G’uiˬ sha bvuhꞈ tcuh gaˇ ve hk’e yawˇ hui bvuhꞈ g’a tuˬ, zuhꞈ maˆ mawˬ tcuh ve yoˬ.

Awˬ lawn 2, awˬ tawn 5

3 Liꞈ hpu hk’aw ve awˬ liˇ awˬ hk’aˇ

Chi lehˬ Liꞈ hpu hk’aw cawˬ ve awˬ tehˬ ve a yeˇ uiˍ ve htaꞈ k’oˆ maˍ ve yoˬ. Tawˇ pa haˉ te k’o, awˬ liˇ awˬ hk’aˇ teˇ maˬ lehˬ “haiˬ ve chaw teˇ hpaˍ htaꞈ awˬ chawˇ te ve teˇ ceuˬ lehˬ, daꞈ ve awˬ liˇ teˇ hpaˍ htaꞈ te luˬ ve yoˬ.” K’oˆ gaˇ ve lehˬ, ngaˬ hui awˬ chawˇ te ve chaw daꞈ hpawˇ leh maˇ daꞈ hpawˇ heuˆ la kuiˬ cawˬ la g’a ve yoˬ. (1 Kawˇrenˍhtuˆ 15:33) Liꞈ hpu hk’aw k’awꞈ k’oˆ ve, “chaw teˇ g’aˇ lehˬ, yawˇ awˬ yawˇ sheˍ ve hk’e yawˇ g’a g’euꞈ tuˬ yoˬ.” Awˬ liˇ awˬ hk’aˇ chi maˍ laˇ ve, ngaˬ hui aˬ htoꞈ ma te ve htawˇ maˇ k’oˆ, ngaˬ hui te taˍ ve hk’e g’a ve yoˬ.—Gaˍlaˍtiˆ 6:7.

Awˬ lawn 2, awˬ tawn 12

4 Tcuh kaˍ paˍ tawˇ hkawˇ

Chi lehˬ G’uiˬ sha geh laˬ ve awˬ lawn sha tanˇ hpehꞈ ve yoˬ. G’uiˬ sha ve a loˍ htaꞈ k’oˆ maˍ tuˬ, awˬ liˇ awˬ hk’aˇ htaꞈ maˍ tuˬ, tawˇ piˇ tuˬ, suhˉ jehˬ tuˬ, tcuh kaˍ paˍ tawˇ hkawˇ htaꞈ G’uiˬ sha yehˇ ve yoˬ. Awˬ g’uˇ suhˍ hpawˇ hk’aˬ hk’e hpehꞈ la tuˬ kaꞈ yawˇ k’oˆ taˍ ve yoˬ. Liꞈ hpu hk’aw tcuh kaˍ paˍ tawˇ hkawˇ laiˉ hkawˇ biˇ la peuˬ-oˬ ve yoˬ.

Awˬ lawn 2, awˬ tawn 13

5 Meˍsiˉyaꞈ htaꞈ caˉ daꞈ ve tcuh kaˍ paˍ tawˇ hkawˇ

Meˍsiˉyaꞈ htaꞈ caˉ daꞈ ve Liꞈ hpu hk’aw ve tcuh kaˍ paˍ tawˇ hkawˇ Yeˍsuˆ awˬ hk’aw biˇ la peuˬ. “ Meˍsiˉyaꞈ htaꞈ caˉ daꞈ ve tcuh kaˍ paˍ tawˇ hkawˇ” awˇ ceˍ awˇ fa htaꞈ nyi sheˍ.

Awˬ lawn 2, awˬ tawn 17, awˬ maiˉ

6 Miˬ guiˬ hk’oˆ Yaˬhoˉvaˬ ve a loˍ

Yaˬhoˉvaˬ yawˇ htaꞈ haꞈ ve chaw chehˇ kuiˬ cawˬ tuˬ, Paˍraˍdiˇsuˆ miˬ guiˬ htaꞈ te hpanˍ ve yoˬ. Yawˇ ve a loˍ pa k’ai tuˬ ve maˇ heˆ. Maˇ maw k’o, haiˬ ve awˬ ceuˬ htaꞈ te luˬ te sheˆ piˇ leh yawˇ ve chaw htaꞈ co co taiˍ taiˍ a shaꞈ teꞈ chehˇ tcuh tuˬ yoˬ.

Awˬ lawn 3, awˬ tawn 1

7 Neˇ haiˬ Saˍtanˍ

Saˍtanˍ lehˬ G’uiˬ sha htaꞈ hpfuhˆ ve mvuhˇ naw ma tcuh yaˇ awˉ lawˉ teˇ g’aˇ hpehꞈ ve yoˬ. Saˍtanˍ ve awˬ meh tcuhˉ kuiˬ lehˬ “tawˍ daꞈ paˍ” k’oˆ gaˇ ve yoˬ. Awˬ lawn k’o, yawˇ Yaˬhoˉvaˬ htaꞈ tawˍ daꞈ ve yoˬ. Neˇ haiˬ k’oˆ ve tcuhˉ kuiˬ lehˬ “maˇ shawˍ maˇ caˆ k’oˆ paˍ” k’oˆ gaˇ ve yoˬ. Yawˇ G’uiˬ sha htaꞈ she piˇ leh chaw yaˇ htaꞈ heˍ ve pa taw, awˬ meh chi ve g’a ve yoˬ.

Awˬ lawn 3, awˬ tawn 4

8 Mvuhˇ naw ma tcuh yaˇ

Yaˬhoˉvaˬ miˬ guiˬ htaꞈ maˇ hpanˍ sheˍ htaˇ, mvuhˇ naw ma tcuh yaˇ htaꞈ te hpanˍ taˍ ve maw jaˇ peuˬ. Yawˇ hui mvuhˇ naw ma hk’oˆ chehˇ leh awˬ ha lanˬ g’aˇ hpaˆ cawˬ ve yoˬ. (Daˍyeˍlaˆ 7:10) Mvuhˇ naw ma tcuh yaˇ teˇ g’aˇ le le awˬ meh leh te hk’aˇ dawˇ hk’aˇ cawˬ ve yoˬ. G’uiˬ sha htaꞈ ka tiꞈ yeˬ ve mvuhˇ naw ma tcuh yaˇ lehˬ chaw yaˇ yawˇ hui htaꞈ oˉ k’oˍ maˇ pui tcuh ve yoˬ. Yawˇ hui aˉ yaˇ leh kanˉ laiˉ ceuˬ cawˬ ve yoˬ. Teˇ hpaˍ hpaˍ lehˬ Yaˬhoˉvaˬ ve k’aw jaw awˬ g’uˇ suhˍ lo kanˉ te ve yoˬ. Teˇ hpaˍ k’o, G’uiˬ sha tcuh piˇ ve hk’e yawˇ ve awˬ lawn hto piˇ ve yoˬ. Awˬ nu ve teˇ hpaˍ lehˬ G’uiˬ sha ve kanˉ te ve chaw htaꞈ nyi haꞈ shaˉ leh sheh k’ai ve yoˬ. Chi hk’oˆ kaꞈ, G’uiˬ sha suhˉ jehˬ ve hk’e awˬ hk’aˇ suh g’aꞈ te leh G’uiˬ sha ve awˬ lawn hto toˇ ve chaw htaꞈ ga piˇ chehˇ ve yoˬ. (Chiˇ mvuh ve 34:7; Hpeuꞈ maˍ ve 14:6; 22:8, 9) Awˬ g’uˇ suhˍ hpawˇ k’o, mvuhˇ naw ma tcuh yaˇ Yeˍsuˆ geh Aˍmaˍgeˍdonˍ maꞈ hk’aw g’a ga bawˆ tuˬ yoˬ.—Hpeuꞈ maˍ ve 16:14, 16; 19:14, 15.

Awˬ lawn 3, awˬ tawn 5; Awˬ lawn 10, awˬ tawn 1

9 Venˇ baˆ

Chi lehˬ te ve dawˇ ve Yaˬhoˉvaˬ ve a loˍ htaꞈ maˇ hawˍ daꞈ. Venˇ baˆ lehˬ ngaˬ hui Yaˬhoˉvaˬ htaꞈ meuˆ daꞈ tuˬ te luˬ laˇ g’a ve yoˬ. Chi htaꞈ pa taw, ngaˬ hui shiˍ taˍ ve kaꞈ venˇ baˆ te ve chaw maˇ g’a hpehꞈ tuˬ, G’uiˬ sha ngaˬ hui htaꞈ awˬ liˇ tawˇ hkawˇ leh awˬ liˇ awˬ hk’aˇ peꞈ laˇ ve yoˬ. Awˬ hkuiˉ pui htaˇ, Yaˬhoˉvaˬ te hpanˍ taˍ ve teˇ ceuˬ le le biˇ jaˇ. Yaꞈ hk’aˇ, Aˍdanˍ Eˇvaꞈ G’uiˬ sha hkawˇ maˇ na yuˬ leh venˇ baˆ te ve pa taw, maˇ biˇ ve chaw hpehꞈ la ve yoˬ. Yawˇ hui g’a mawˇ leh suh ve yoˬ. Ngaˬ hui htawˇ yawˇ ve awˬ yaˇ awˬ duˬ hpehꞈ ve pa taw, venˇ baˆ cawˬ la ve yoˬ. Ngaˬ hui kaꞈ g’a mawˇ leh suh ve yoˬ.

Awˬ lawn 3, awˬ tawn 7; Awˬ lawn 5, awˬ tawn 3

10 Aˍmaˍgeˍdonˍ

Chi lehˬ G’uiˬ sha ve maꞈ hpehꞈ ve yoˬ. Yawˇ Saˍtanˍ ve miˬ guiˬ leh haiˬ ve hk’a peu-eˬ htaꞈ te luˬ tuˬ yoˬ.

Awˬ lawn 3, awˬ tawn 13; Awˬ lawn 8, awˬ tawn 18

11 G’uiˬ sha ve mvuhˇ miˬ

G’uiˬ sha ve mvuhˇ miˬ lehˬ uˉ peunˍ ve teˇ ceuˬ hpehꞈ ve yoˬ. Chi lehˬ Yaˬhoˉvaˬ mvuhˇ naw ma hk’oˆ teh taˍ ve yoˬ. Yeˍsuˆ Jawˇ mawˇ te chehˇ ve yoˬ. Awˬ g’uˇ suhˍ hpawˇ, Yaˬhoˉvaˬ mvuhˇ miˬ chi htaꞈ yehˇ leh haiˬ ve hk’a peu-eˬ htaꞈ te luˬ piˇ tuˬ yoˬ. G’uiˬ sha ve mvuhˇ miˬ chi miˬ guiˬ htaꞈ uˉ peunˍ tuˬ yoˬ.

Awˬ lawn 3, awˬ tawn 14

12 Yeˍsuˆ Hkriꞈ

G’uiˬ sha lehˬ Yeˍsuˆ htaꞈ awˉ lawˉ peuˇ te hpanˍ ve yoˬ. Yeˍsuˆ chaw yaˇ hk’a peu-eˬ awˬ pon suh tuˬ, Yaˬhoˉvaˬ yawˇ htaꞈ miˬ guiˬ hk’oˆ peu laˇ ve yoˬ. Yeˍsuˆ htaꞈ shu tiˇ pehˍ peuˬ hk’awꞈ nawˉ, Yaˬhoˉvaˬ yawˇ htaꞈ k’awꞈ teꞈ tu la piˇ ve yoˬ. Chi teˇ hkui, G’uiˬ sha ve mvuhˇ miˬ hk’aw Yeˍsuˆ Jawˇ mawˇ te leh mvuhˇ naw ma hk’oˆ uˉ peunˍ chehˇ ve yoˬ.

Awˬ lawn 4, awˬ tawn 2

13 Tcuh kaˍ paˍ tawˇ hkawˇ 70 shinˉ ve awˬ lawn

Meˍsiˉyaꞈ hk’aˬ htaˆ laˬ tuˬ ve, Liꞈ hpu hk’aw tcuh kaˍ paˍ tawˇ hkawˇ k’oˆ taˍ ve yoˬ. Awˬ yanˇ chi ve lehˬ 69 shinˉ tehꞈ k’oˆ ve yoˬ. Awˬ yanˇ chi ve B.C.E. 455 hk’awꞈ htaˇ tanˬ leh C.E. 29 hk’awꞈ htaˇ peuˬ ve yoˬ.

Awˬ yanˇ chi ve C.E. 29 hk’awꞈ htaˇ peuˬ ve ngaˬ hui hk’aˬ hk’e te shiˍ ve le? Neˍhaˍmiˆ Yeˍruˆsaˍlehnˍ venˇ lo B.C.E. 455 hk’awꞈ htaˇ gaˬ la leh venˇ chi htaꞈ awˬ suhˉ k’awꞈ tanˬ te ve yoˬ. Oˇ ve teˇ hk’awꞈ 69 shinˉ chi awˬ hkuiˉ puiˍ tanˬ ve yoˬ. (Daˍyeˍlaˆ 9:25; Neˍhaˍmiˆ 2:1, 5-8) Awˬ shinˉ k’oˆ ve lehˬ nanˍ baꞈ 7 htaꞈ dawˇ nawˇ ve yoˬ. Yaꞈ hk’aˇ, tcuh kaˍ paˍ tawˇ hkawˇ chi ve hk’aw 1 shinˉ lehˬ 7 nyi ve htaꞈ k’oˆ gaˇ ve maˇ heˆ, 7 hk’awꞈ ve htaꞈ k’oˆ gaˇ ve yoˬ. Awˬ lawn k’o, Liꞈ hpu hk’aw k’oˆ taˍ ve, “teˇ hk’awꞈ ve awˬ yanˇ awˬ tan . . . teˇ nyi” hpehꞈ ve yoˬ. (Heh puiˉ hk’aw 14:34; Yeˍsaˍkeˍlaˆ 4:6) Chi lehˬ 1 shinˉ ve 7 hk’awꞈ hk’e taw cawˬ ve yoˬ. 69 shinˉ k’oˆ ve k’o, 483 hk’awꞈ (69 x 7) hk’e taw cawˬ ve yoˬ. B.C.E. 455 hk’awꞈ tanˬ g’aw leh C.E. 29 hk’awꞈ gaˬ la htaˇ, hk’a peu-eˬ 483 hk’awꞈ cawˬ ve yoˬ. C.E. 29 hk’awꞈ htaˇ, Yeˍsuˆ Baˆtiˆsaˬ haꞈ yuꞈ leh Meˍsiˉyaꞈ hpehꞈ la ve yoˬ!—Luˉkaꞈ 3:1, 2, 21, 22.

Tcuh kaˍ paˍ tawˇ hkawˇ chi ve hk’aw 69 shinˉ k’oˆ peuˬ hk’awꞈ nawˉ, awˬ nu ve teˇ shinˉ htaꞈ kaꞈ k’awꞈ k’oˆ taˍ ve yoˬ. Awˬ yanˇ chi ve lehˬ C.E. 29 hk’awꞈ tanˬ g’aw leh C.E. 36 hk’awꞈ gaˬ ve yoˬ. Awˬ yanˇ chi ve awˬ hk’aw lo C.E. 33 hk’awꞈ htaˇ, Meˍsiˉyaꞈ htaꞈ shu tiˇ pehˍ ve yoˬ. C.E.36 hk’awꞈ htaˇ tanˬ leh G’uiˬ sha ve mvuhˇ miˬ awˬ lawn chaw hk’a peu-eˬ htaꞈ hto maˍ piˇ ve yoˬ. Yuˇdaꞈ chaw htaꞈ ceh tiˉ hto maˍ piˇ ve maˇ heˆ.—Daˍyeˍlaˆ 9:24-27.

Awˬ lawn 4, awˬ tawn 7

14 G’uiˬ sha shehˆ g’aˇ teˇ to tiˉ

Liꞈ hpu hk’aw k’oˆ ve, Yaˬhoˉvaˬ lehˬ Hpanˍ shehˍ hpaˇ hpehꞈ leh yawˇ Yeˍsuˆ htaꞈ awˉ lawˉ te hpanˍ ve yoˬ. (Kawˇlawˇsehˇ 1:15, 16) Yeˍsuˆ lehˬ kanˇ paˆ uiˍ jaˇ ve G’uiˬ sha hpehꞈ ve maˇ heˆ. Yeˍsuˆ yawˇ G’uiˬ sha hk’a shuˍ uiˍ ve tehꞈ, maˇ k’oˆ jaw. Yawˇ k’oˆ ve, “Awˬ pa lehˬ ngaˬ aꞈ kehˉ uiˍ ve yoˬ.” (Yoˇhanˬ 14:28; 1 Kawˇrenˍhtuˆ 15:28) Yaꞈ hk’aˇ, bon liˇ teˇ hpaˍ maˍ ve Awˬ pa, Yaˇ hpu, awˬ ha hpu shehˆ g’aˇ teˇ to tiˉ hpehꞈ ve yoˬ. Liꞈ hpu hk’aw shehˆ g’aˇ teˇ to k’oˆ taˍ ve maˇ cawˬ. Chi lehˬ maˍ yaꞈ ve yoˬ.

Daꞈ kehˬ ve awˬ ha hpu lehˬ maˇ dawˇ nyi puiˉ, G’uiˬ sha ve kanˇ paˆ hpehꞈ ve yoˬ. G’uiˬ sha yawˇ ve a loˍ te biˇ tuˬ, daꞈ kehˬ ve awˬ ha hpu chi htaꞈ yehˇ ve yoˬ. Liꞈ hpu hk’aw k’oˆ ve, awˉ lawˉ peuˇ ve Hkriꞈ yaˇ “daꞈ ve kehˬ ve awˬ ha hpu biˇ la” ve yoˬ. Yaˬhoˉvaˬ k’oˆ ve, “chaw ceuˬ hk’a peu-eˬ awˬ hk’oˆ htaꞈ ngaˬ ve awˬ ha hpu ngaˬ ngeuˍ pfuhˍ piˇ tuˬ yoˬ.”—Tcuh yaˇ 2:1-4, 17.

Awˬ lawn 4, awˬ tawn 12; Awˬ lawn 15, awˬ tawn 17

15 Laꞈ ka

Awˬ tehˬ ve Hkriꞈ yaˇ G’uiˬ sha htaꞈ oˉ k’oˍ pui ve awˬ hk’aw lo, aˬ htoꞈ ma te laꞈ ka htaꞈ maˇ yehˇ ve le?

  1.  Laꞈ ka lehˬ aˬ sho-eˬ htaˇ tanˬ leh maˇ heˆ heˆ ve bon liˇ hk’aw yehˇ ve yoˬ. Mvuhˇ naw ma miˬ naˆ ma oˉ k’oˍ pui tuˬ, leh pehꞈ ve tzuhˆ ve hpawˇ lawˇ kiˍ yaˇ ve awˬ liˬ te tuˬ, chaw yaˇ laꞈ ka htaꞈ yehˬ ve yoˬ. Yeˍsuˆ suh peuˬ hk’awꞈ nawˉ 300 hk’awꞈ hk’a gaˬ, Hkriꞈ yaˇ hui laꞈ ka htaꞈ maˇ yehˇ. Yaꞈ hk’aˇ, Roˉmaꞈ ve jawˇ mawˇ Hkawnˍtehnˍtinˍ lehˬ laꞈ ka Hkriꞈ yaˇ ve awˬ heˆ hpehꞈ ve yoˬ tehꞈ te piˇ ve yoˬ. Laꞈ ka Yeˍsuˆ Hkriꞈ htaꞈ maˇ caˉ daꞈ ve htawˇ, Hkriꞈ yaˇ hui yehˇ jaˇ ve yoˬ. Liꞈ k’oˆ teˇ k’oˆ k’oˆ taˍ ve, “laꞈ ka lehˬ Yeˍsuˆ maˇ laˬ sheˍ g’uˇ suhˍ htaˇ, Hkriꞈ yaˇ maˇ heˆ ve hk’aw yehˇ ve htaꞈ g’a mawˬ ve yoˬ.”

  2.  Yeˍsuˆ laꞈ ka hk’oˆ suh ve maˇ heˆ. Heˍlaˍsaˆ liꞈ awˬ hk’aw lo bvuhꞈ taˍ ve, “laꞈ ka” lehˬ “suhˆ hteˇ-ehˍ ve,” “suhˆ hkuiˉ daw,” “suhˆ cehˬ” htaꞈ k’oˆ gaˇ ve yoˬ. Awˬ tehˬ k’o, Yeˍsuˆ suhˆ hkuiˉ daw hk’oˆ suh ve yoˬ.

  3.  Yaˬhoˉvaˬ lehˬ ngaˬ hui htaꞈ oˉ k’oˍ pui ve awˬ hk’aw lo shaˉ hoꞈ maˇ yehˇ tcuh gaˇ.—Tawˆ k’ai ve 20:4, 5; 1 Kawˇrenˍhtuˆ 10:14.

Awˬ lawn 5, awˬ tawn 12

16 Yeˍsuˆ suh ve htaꞈ dawˇ nawˇ tuˬ hpawnˬ daꞈ ve

Yeˍsuˆ yawˇ suh ve htaꞈ dawˇ nawˇ tuˬ te-o tehꞈ, awˬ laꞈ g’awˇ htaꞈ k’oˆ piˇ ve yoˬ. Yawˇ hui teˇ hk’awꞈ le le te ve yoˬ. Niˆsanˍ ha pa 14 nyi Iˉsaˍreˍlaˆ chaw Paˍsaˍhkaˍ pawehˇ te ve awˬ nyi hpehꞈ ve yoˬ. Hpawnˬ daꞈ kuiˬ lo hkaoˍ monˇ leh a pehˉ meuˇ g’uiˬ yehˇ ve lehˬ Yeˍsuˆ ve awˬ to leh awˬ suhˍ htaꞈ k’oˆ gaˇ ve yoˬ. Hpawnˬ daꞈ kuiˬ lo hkaoˍ monˇ leh a pehˉ meuˇ g’uiˬ teˇ g’aˇ le le mehˆ g’uˇ suhˍ lo chiˇ hpanˍ k’ai ve yoˬ. Mvuhˇ naw ma hk’oˆ Yeˍsuˆ geh uˉ peunˍ ve chaw hkaoˍ monˇ leh a pehˉ meuˇ g’uiˬ chi htaꞈ caˇ leh dawˬ ve yoˬ. Miˬ guiˬ hk’oˆ co co taiˍ taiˍ a shaꞈ dawˇ law ve chaw yawˆ yan ve awˬ hk’aw lo hpawnˬ daꞈ la leh hkaoˍ monˇ leh a pehˉ meuˇ g’uiˬ maˇ caˇ maˇ dawˬ ve yoˬ.

Awˬ lawn 5, awˬ tawn 21

17 Awˬ ha ku awˬ tehˬ cawˬ ve laˇ?

Laiˉ g’aˇ yonˍ ve ngaˬ hui suh peuˬ k’o, awˬ ha ku hpehꞈ tuˬ yoˬ. Yaꞈ hk’aˇ, awˬ lawn chi ve Liꞈ hpu hk’aw maˇ hawˍ daꞈ. Liꞈ hpu hk’aw hk’a tawˍ lehˆ k’oˆ taˍ ve, “suh peuˬ ve chaw teꞈ chiˉ maˇ shiˍ.” (Cuˇ yiˍ piˇ ve 9:5) Ngaˬ hui ve awˬ to leh dawˇ hk’aˇ teˇ hpaˍ lehˬ uˉ nawꞈ nehˆ htaꞈ caˉ daꞈ ve yoˬ. Ngaˬ hui suh ve teˇ yanˇ, awˬ to, dawˇ hk’aˇ, uˉ nawꞈ nehˆ hk’a peu-eˬ kanˉ maˇ k’awꞈ te g’a ve yoˬ. Awˬ lawn chi ve Chiˇ mvuh ve liꞈ 146:4 hk’aw k’oˆ taˍ ve hk’e hawˍ daꞈ ve yoˬ. Oˇ kaˬ lo k’oˆ ve, “yawˇ hui suh-e ve teˇ yanˇ jeꞈ k’awꞈ hpehꞈ k’ai leh, yawˇ hui ve dawˇ hk’aˇ teˇ hpaˍ htawˇ mehˉ k’ai ve yoˬ.” Chi htaꞈ pa taw, chaw suh peuˬ hk’awꞈ nawˉ k’awꞈ teꞈ chehˇ tuˬ awˬ ha ku maˇ cawˬ. Chaw teˇ hpaˍ suh peuˬ ve chaw awˬ ha ku htaꞈ mawˬ ve k’oˆ ve hk’aˬ hk’e le? Liꞈ hpu hk’aw k’oˆ ve, yawˇ hui mawˬ ve suh peuˬ ve chaw awˬ ha ku maˇ heˆ. Haiˬ ve mvuhˇ naw ma tcuh yaˇ hpehꞈ ve yoˬ. Awˬ lawn chi ve awˬ lawn 10 hk’aw henˇ tuˬ yoˬ.

Awˬ lawn 6, awˬ tawn 5; Awˬ lawn 15, awˬ tawn 17

18 Oˇ htaˇ teˇ co-e te yaꞈ jaw ve venˇ baˆ leh teˇ pawˆ k’awꞈ paw la ve

Oˇ htaˇ teˇ co-e te yaꞈ jaw ve venˇ baˆ lehˬ chi teˇ hkui a shaꞈ htaꞈ heuˆ la ve yoˬ tehꞈ, laiˉ g’aˇ yonˍ ve yoˬ. Yaꞈ hk’aˇ, awˬ lawn chi ve Liꞈ hpu hk’aw maˍ ve maˇ hawˍ daꞈ. Aˬ htoꞈ ma pa taw le? Liꞈ hpu hk’aw k’oˆ ve, Hpanˍ shehˍ hpaˇ G’uiˬ sha lehˬ haꞈ pehnˇ ve cawˬ leh hteˇ ve cawˇ ve yoˬ. (Bon maˍ ve 32:4; 1 Yoˇhanˬ 4:8) Aˬ htoꞈ ma venˇ baˆ te jaw ve htaꞈ chaw yaˇ maˇ shiˍ ve htawˇ, G’uiˬ sha yawˇ hui htaꞈ ciˍ yanˍ piˇ tuˬ yoˬ. Awˬ lawn chi hpehꞈ k’ai maˇ g’a. Chi hk’oˆ kaꞈ, oˇ htaˇ teˇ co-e te yaꞈ jaw ve lehˬ chi teˇ hkui a shaꞈ htaꞈ heuˆ la g’a ve k’o, ngaˬ hui teꞈ chiˉ kaꞈ pa maˇ g’a. Ngaˬ hui a shaꞈ chi aꞈ kehˉ daꞈ gaˇ ve htawˇ, hk’aˬ hk’e taw coˇ caˇ ve kaꞈ teꞈ chiˉ awˬ bon maˇ cawˬ. Gaˍlaˍtiˆ liꞈ 6:7 hk’aw k’oˆ ve, “yawˇ awˬ yawˇ sheˍ ve hk’e yawˇ g’a g’euꞈ tuˬ yoˬ.” Chi htaꞈ pa taw, chi teˇ hkui ngaˬ hui g’a hpuˇ ve awˬ ceuˬ lehˬ ngaˬ hui ve te hk’aˇ htaꞈ pa taw yoˬ. Oˇ htaˇ teˇ co-e te yaꞈ jaw ve venˇ baˆ htaꞈ pa taw, maˇ heˆ.

Chaw teˇ hpaˍ hpaˍ yonˍ ve, chaw yaˇ laiˉ pawˆ g’a k’awꞈ paw la ve yoˬ. Tawˇ pa haˉ te k’o, a shu teˇ g’aˇ oˇ htaˇ teˇ co-e haiˬ ve te ve k’o, teˇ pawˆ k’awꞈ paw la htaˇ, yawˇ to nuˇ to shaˆ hpehꞈ la ve yoˬ. Hk’e te leh, chaw k’awꞈ paw la gaˇ k’o, daꞈ ve htaꞈ g’a te ve yoˬ. Yaꞈ hk’aˇ, chi hk’e dawˇ ve cawˇ-aw laˇ? Dawˇ nyi sheˍ. Chaw teˇ g’aˇ k’awꞈ paw la leh to nuˇ to shaˆ hpehꞈ ve k’o, yawˇ chaw k’awꞈ paw la g’a-aw laˇ? Maˇ g’a taˬ. Awˬ lawn k’o, to nuˇ to shaˆ daꞈ ve htaꞈ maˇ te puiˉ. Chaw yaˇ ceh tiˉ daꞈ ve htaꞈ te puiˉ ve yoˬ. Awˬ tehˬ k’o, chaw awˉ lawˉ teˇ g’aˇ Aˍdanˍ te yaꞈ htaˇ, yawˇ g’a suh ve yoˬ. Yawˇ g’a k’awꞈ paw leh awˬ kaˍ awˬ nu ve chaw maˇ heˆ k’o to nuˇ to shaˆ hpehꞈ la ve yoˬ tehꞈ G’uiˬ sha maˇ k’oˆ. Yaꞈ hk’aˇ, G’uiˬ sha k’oˆ ve, “nawˬ htaꞈ jeꞈ yuˬ te taˍ ve pa taw, jeꞈ lo g’a k’awꞈ k’oꞈ-e tuˬ yoˬ.” (Awˬ hkuiˉ puiˍ liꞈ 3:19) Chi htaꞈ pa taw, Liꞈ hpu hk’aw k’oˆ maˍ laˇ ve, chaw yaˇ teˇ pawˆ k’awꞈ paw la ve maˇ cawˬ.

Awˬ lawn 6, awˬ tawn 5; Awˬ lawn 15, awˬ tawn 17

19 Geˍhenˍnaˍ

Geˍhenˍnaˍ lehˬ Yeˍruˆsaˍlehnˍ venˇ awˬ paˇ lo cawˬ ve awˬ ti hpehꞈ ve yoˬ. Maˇ yehˇ-oˬ ve mawˇ tuˉ baˬ kuiˬ awˬ ti hpehꞈ ve yoˬ. Yeˍsuˆ awˬ co-e htaˇ, chaw yaˇ leh to nuˇ to shaˆ awˬ teꞈ teꞈ hk’aw oˇ kaˬ lo tuˉ baˬ ve shaˉ hkiˆ maˇ cawˬ. Chi htaꞈ pa taw, Geˍhenˍnaˍ lehˬ awˬ ha ku aˬ miˍ buiˬ hpfuh hk’aw maˇ suh maˇ teꞈ tuꞈ hkanˍ tcuh ve awˬ ti hpehꞈ ve maˇ heˆ. Geˍhenˍnaˍ hk’aw baˬ keu ve chaw htaꞈ Yeˍsuˆ k’oˆ ve teˇ yanˇ, mehˉ k’ai ve htaꞈ k’oˆ gaˇ ve yoˬ.—Maꞈhtehˍ 5:22; 10:28.

Awˬ lawn 7, awˬ tawn 20

20 Yeˍsuˆ ve bon lawˬ hkawˇ

Chi lehˬ Yeˍsuˆ awˬ laꞈ g’awˇ htaꞈ maˍ piˇ ve bon lawˬ hkawˇ hpehꞈ ve yoˬ. Bon hk’aˬ hk’e lawˬ cawˇ ve tehꞈ, Yeˍsuˆ ngaˬ hui htaꞈ maˍ laˇ ve yoˬ.

  • “Nawˬ ve awˬ meh htaꞈ yawˆ yan te piˇ lawˬ-oꞈ”

    Yaˬhoˉvaˬ yawˇ ve awˬ meh htaꞈ maˇ heˆ heˆ she pfuhˍ ve shiˆ baˬ tuˬ, ngaˬ hui yawˇ geh bon lawˬ ve yoˬ. Oˇ ve hk’awꞈ nawˉ, mvuhˇ naw ma hk’oˆ leh miˬ g’uiˬ hk’oˆ teˇ g’aˇ le le yawˇ ve awˬ meh htaꞈ yawˆ yan piˇ tuˬ yoˬ.

  • “Nawˬ ve mvuhˇ miˬ gaˬ la piˇ-oˆ”

    G’uiˬ sha ve mvuhˇ miˬ Saˍtanˍ ve haiˬ ve miˬ guiˬ htaꞈ te luˬ tuˬ, miˬ guiˬ hk’oˆ uˉ peunˍ tuˬ, Paˍraˍdiˇsuˆ hpehꞈ tcuh tuˬ, ngaˬ hui bon lawˬ ve yoˬ.

  • “Mvuhˇ naw ma hk’oˆ lo nawˬ ve a loˍ biˇ ve hk’e, miˬ guiˬ hk’oˆ htaꞈ htawˇ biˇ la piˇ-oˆ”

    Yaˬhoˉvaˬ chaw yaˇ htaꞈ te hpanˍ htaˇ, yawˇ lehˬ biˇ jaˇ leh na yuˬ ve chaw yaˇ htaꞈ miˬ guiˬ hk’oˆ Paˍraˍdiˇsuˆ hk’aw co co taiˍ taiˍ chehˇ tcuh gaˇ ve yoˬ. Yawˇ ve a loˍ chi htaꞈ biˇ la tuˬ, ngaˬ hui bon lawˬ ve yoˬ.

Awˬ lawn 8, awˬ tawn 2

21 Htaiˍ hk’awꞈ ve

Chaw yaˇ suh ve leh venˇ baˆ htaꞈ ponˬ tuˬ, Yaˬhoˉvaˬ htaiˍ hk’awꞈ ve gu teh taˍ ve yoˬ. Htaiˍ hk’awꞈ ve lehˬ Aˍdanˍ awˉ lawˉ teˇ g’aˇ biˇ jaˇ ve a shaꞈ luˬ k’ai taˍ ve htaꞈ vuiˬ hk’awꞈ leh chaw yaˇ Yaˬhoˉvaˬ htaꞈ k’awꞈ meuˆ daꞈ la g’a tuˬ, ga laˇ ve yoˬ. Yaˬhoˉvaˬ Yeˍsuˆ htaꞈ miˬ guiˬ hk’oˆ peu laˇ leh venˇ baˆ yaˇ awˬ pon hkanˍ suh ve yoˬ. Yeˍsuˆ htaiˍ hk’awꞈ laˇ ve pa taw, chaw yaˇ hk’a peu-eˬ biˇ jaˇ ve chaw hpehꞈ g’a leh co co taiˍ taiˍ teꞈ chehˇ g’a tuˬ yoˬ.

Awˬ lawn 8, awˬ tawn 21; Awˬ lawn 9, awˬ tawn 13

22 1914 hk’awꞈ lehˬ aˬ htoꞈ ma te a yeˇ uiˍ ve awˬ hk’awꞈ hpehꞈ ve le?

1914 hk’awꞈ htaˇ G’uiˬ sha ve mvuhˇ miˬ cawˬ la ve yoˬ tehꞈ, Daˍyeˍlaˆ liꞈ kaˇ nanˉ uiˍ 4 hk’aw cawˬ ve tcuh kaˍ paˍ tawˇ hkawˇ k’oˆ maˍ laˇ taˍ ve yoˬ.

Tcuh kaˍ paˍ tawˇ hkawˇ: Jawˇ mawˇ Neˍbuˍhkaˍneˍzaˍ htaꞈ Yaˬhoˉvaˬ tcuh kaˍ paˍ tawˇ hkawˇ teˇ hkawˇ hpehꞈ la tuˬ ve awˬ heˆ zuhꞈ maˆ mawˬ tcuh ve yoˬ. Suhˆ cehˬ lonˉ teˇ cehˬ htu baˬ taˍ ve htaꞈ Neˍbuˍhkaˍneˍzaˍ mawˬ ve yoˬ. Suhˆ muiˉ daw maˇ uiˍ la tuˬ, “suhˍ hk’awꞈ hk’a gaˬ” sho caˆ leh kuiˇ caˆ hpeh taˍ ve yoˬ. Oˇ ve hk’awꞈ nawˉ, suhˆ cehˬ k’awꞈ uiˍ la g’a ve yoˬ.—Daˍyeˍlaˆ 4:1, 10-16.

Tcuh kaˍ paˍ tawˇ hkawˇ chi ve tcuhˉ kuiˬ hk’aˬ hk’e le? Suhˆ cehˬ lehˬ G’uiˬ sha uˉ peunˍ ve htaꞈ k’oˆ gaˇ ve yoˬ. Iˉsaˍreˍlaˆ mvuhˇ miˬ uˉ peunˍ tuˬ, Yaˬhoˉvaˬ lehˬ Yeˍruˆsaˍlehnˍ venˇ chaw laiˉ g’aˇ htaꞈ jawˇ mawˇ te tcuh ve yoˬ. (1 Raˍsaˍvanˍ 29:23) Yaꞈ hk’aˇ, jawˇ mawˇ oˇ ve teˇ hpaˍ G’uiˬ sha htaꞈ ka tiꞈ maˇ yeˬ ve pa taw, maˇ k’awꞈ g’a uˉ peunˍ ve yoˬ. B.C.E. 607 hk’awꞈ htaˇ, Yeˍruˆsaˍlehnˍ htaꞈ te luˬ piˇ ve yoˬ. Oˇ ve teˇ yanˇ, “suhˍ hk’awꞈ” ve awˬ yanˇ tanˬ ve yoˬ. (2 Jawˇmawˇ 25:1, 8-10; Yeˍsaˍkeˍlaˆ 21:25-27) Hpehꞈ la tuˬ ve htaꞈ Yeˍsuˆ k’oˆ ve, “buiˇ shaˆ aˉ naˆ chaw hui lehˬ, yawˇ hui ve awˬ yanˇ biˇ la htaˇ hk’a gaˬ Yeˍruˆsaˍlehnˍ venˇ htaꞈ naˆ tiˍ taˍ tuˬ yoˬ.” Yawˇ lehˬ Daˍyeˍlaˆ liꞈ hk’aw cawˬ ve tcuh kaˍ paˍ tawˇ hkawˇ “suhˍ hk’awꞈ” ve awˬ yanˇ htaꞈ k’oˆ chehˇ ve yoˬ. (Luˉkaꞈ 21:24) Yeˍsuˆ miˬ guiˬ hk’oˆ chehˇ htaˇ, “suhˍ hk’awꞈ” ve awˬ yanˇ peuˬ ve maˇ heˆ. “Suhˍ hk’awꞈ” peuˬ ve awˬ yanˇ htaˇ, Jawˇ mawˇ awˬ suhˉ leuˆ yuˬ tuˬ yoˬ tehꞈ, Yaˬhoˉvaˬ ka tiꞈ te taˍ ve yoˬ. Yeˍsuˆ Jawˇ mawˇ te leh uˉ peunˍ htaˇ, miˬ guiˬ hk’oˆ chehˇ ve G’uiˬ sha ve chaw hk’a peu-eˬ co co taiˍ taiˍ awˬ bon g’a tuˬ yoˬ.—Luˉkaꞈ 1:30-33.

“Suhˍ hk’awꞈ” ve awˬ yanˇ hk’aˬ ma maw ve le? “Suhˍ hk’awꞈ” ve awˬ yanˇ lehˬ 2,520 hk’awꞈ cawˬ ve yoˬ. Ngaˬ hui B.C.E. 607 hk’awꞈ htaˇ tanˬ g’aw ve k’o, 2,520 hk’awꞈ cawˬ ve chi C.E. 1914 hk’awꞈ htaˇ cawˇ la ve yoˬ. Oˇ teˇ hk’awꞈ mvuhˇ naw ma hk’oˆ Yaˬhoˉvaˬ Yeˍsuˆ htaꞈ Jawˇ mawˇ te tcuh ve yoˬ.

2,520 nanˍ baꞈ chi ve hk’aˬ kaˬ lo yuˬ laˬ ve le? Liꞈ hpu hk’aw k’oˆ ve, shehˆ hk’awꞈ hpaˆ k’o, 1260 nyi cawˬ ve yoˬ. (Hpeuꞈ maˍ ve 12:6, 14) Shehˆ hk’awꞈ hpaˆ ve 2 pun te k’o, “suhˍ hk’awꞈ” hpehꞈ ve yoˬ. Chi htaꞈ pa taw, “suhˍ hk’awꞈ” 2,520 nyi cawˬ ve yoˬ. Liꞈ hpu hk’aw k’oˆ taˍ ve, “teˇ hk’awꞈ ve awˬ yanˇ awˬ tan . . . teˇ nyi” hpehꞈ ve yoˬ. Hk’e te leh, 2,520 nyi lehˬ 2,520 hk’awꞈ k’oˆ gaˇ ve yoˬ.—Heh puiˉ hk’aw 14:34; Yeˍsaˍkeˍlaˆ 4:6.

Awˬ lawn 8, awˬ tawn 23

23 Uiˍ ve mvuhˇ naw ma tcuh yaˇ Miˆhkeˍlaˆ

“Uiˍ ve mvuhˇ naw ma tcuh yaˇ” chi teˇ g’aˇ lehˬ “mvuhˇ naw ma tcuh yaˇ ve awˬ hoˉ” hpehꞈ ve yoˬ. Liꞈ hpu hk’aw k’oˆ ve, uiˍ ve mvuhˇ naw ma tcuh yaˇ lehˬ teˇ g’aˇ ceh tiˉ cawˬ leh yawˇ Miˆhkeˍlaˆ meh ve yoˬ.—Daˍyeˍlaˆ 12:1; Yuˇdaꞈ 9.

Miˆhkeˍlaˆ lehˬ G’uiˬ sha maꞈ moˍ ve awˬ hoˉ hpehꞈ ve yoˬ. Maꞈ mo chi ka tiꞈ yeˬ ve mvuhˇ naw ma tcuh yaˇ laiˉ lanˬ g’aˇ cawˬ ve yoˬ. Hpeuꞈ maˍ ve liꞈ 12:7 hk’aw k’oˆ ve, “Miˆhkeˍlaˆ leh yawˇ ve tcuh yaˇ teˇ hpaˍ lehˬ, cawˇ shehˍ ma . . . htaꞈ bawˆ daꞈ ve yoˬ.” Hpeuꞈ maˍ ve liꞈ hk’aw k’oˆ taˍ ve, G’uiˬ sha maꞈ moˍ ve awˬ hoˉ lehˬ Yeˍsuˆ hpehꞈ ve yoˬ. Chi htaꞈ pa taw, Miˆhkeˍlaˆ lehˬ Yeˍsuˆ ve awˬ nu ve teˇ meh hpehꞈ ve yoˬ.—Hpeuꞈ maˍ ve 19:14-16.

Awˬ lawn 9, awˬ tawn 4

24 Awˬ leh meuˇ ve awˬ yanˇ

G’uiˬ sha ve mvuhˇ miˬ Saˍtanˍ ve miˬ guiˬ htaꞈ te luˬ te sheˆ piˇ tuˬ ve maˇ gaˬ la sheˍ ve awˬ yanˇ hpehꞈ ve yoˬ. Awˬ leh meuˇ ve awˬ yanˇ awˬ hk’aw lo miˬ guiˬ hk’oˆ a yeˇ uiˍ ve awˬ heˆ hpehꞈ tawˆ la tuˬ yoˬ. Awˬ yanˇ chi ve Liꞈ hpu hk’aw laiˉ hkawˇ k’oˆ taˍ ve yoˬ. Tawˇ pa haˉ te k’o, “miˬ guiˬ chi leh ve awˬ yanˇ” leh “chaw yaˇ ve Yaˇ hpu k’awꞈ yaꞈ la” ve awˬ yanˇ hpehꞈ ve yoˬ. (Maꞈhtehˍ 24:3, 27, 37) “Awˬ leh meuˇ ve awˬ yanˇ” lehˬ 1914 hk’awꞈ G’uiˬ sha ve mvuhˇ miˬ mvuhˇ naw ma hk’oˆ uˉ peunˍ htaˇ tanˬ leh Aˍmaˍgeˍdonˍ maꞈ Saˍtanˍ ve miˬ guiˬ htaꞈ te luˬ htaˇ leh tuˬ yoˬ.—2 Tiˆmoˉseˍ 3:1; 2 Peˍtruˆ 3:3.

Awˬ lawn 9, awˬ tawn 5

25 K’awꞈ teꞈ tu la ve

Suh peuˬ ve chaw htaꞈ G’uiˬ sha k’awꞈ teꞈ tu la piˇ tuˬ yoˬ. K’awꞈ teꞈ tu la piˇ ve awˬ lawn Liꞈ hpu hk’aw k’oˆ taˍ ve 9 pawˆ cawˬ ve yoˬ. Eˇliˇyaꞈ, Eˇliˇshehˇ, Yeˍsuˆ, Peˍtruˆ, Pawˇluꞈ lehˬ suh peuˬ ve chaw htaꞈ teꞈ tu la piˇ jaw ve yoˬ. Yawˇ hui G’uiˬ sha ve kanˇ paˆ g’a ve pa taw, anˇ tuˬ chi htaꞈ te g’a ve yoˬ. Yaˬhoˉvaˬ ka tiꞈ te taˍ ve, awˬ g’uˇ suhˍ hpawˇ “hteˇ ve chaw kaꞈ maˇ hteˇ ve chaw kaꞈ” miˬ guiˬ hk’oˆ k’awꞈ teꞈ tu la tuˬ yoˬ. (Tcuh yaˇ 24:15) Chi hk’oˆ kaꞈ, Liꞈ hpu hk’aw k’oˆ ve, mvuhˇ naw ma hk’oˆ teꞈ tu-e ve chaw kaꞈ cawˬ ve yoˬ. G’uiˬ sha leuˆ yuˬ taˍ ve chaw suh ve teˇ yanˇ, k’awꞈ teꞈ tu la leh mvuhˇ naw ma hk’oˆ Yeˍsuˆ geh chehˇ tuˬ yoˬ.—Yoˇhanˬ 5:28, 29; 11:25; Hpiˇliˇpiˆ 3:11; Hpeuꞈ maˍ ve 20:5, 6.

Awˬ lawn 9, awˬ tawn 13

26 Mawˉ nyi ve

Mawˉ nyi ve teˇ ceuˬ neˇ htaꞈ caˉ daꞈ ve yoˬ. Chaw yaˇ G’uiˬ sha hkawˇ maˇ na yuˬ tuˬ, neˇ hui te ve yoˬ. Chaw suh peuˬ k’o, awˬ ha ku tawˆ-e leh kanˇ paˆ cawˬ ve neˇ hpehꞈ la ve yoˬ tehꞈ laiˉ g’aˇ yonˍ ve pa taw, suh peuˬ ve chaw htaꞈ ca caˉ daꞈ-e ve yoˬ. Awˬ ha ku teˇ hpaˍ htaꞈ tawˇ yaw gaˇ ve pa taw, yawˇ hui mawˉ paˍ sheˍ paˍ htaꞈ cuˇ ve yoˬ. Chi hk’oˆ kaꞈ, awˬ bon daꞈ maˇ daꞈ ve htaꞈ nyi ve, laꞈ hk’aˇ nyi ve, shaˉ meuˆ ve, chi teˇ hpaˍ neˇ hui htaꞈ caˉ daꞈ ve yoˬ. Suh peuˬ ve chaw htaꞈ awˬ bon te piˇ ve, bon lawˬ feu piˇ ve, suh ve awˬ nyi biˇ ve htaꞈ te ve, leh awˬ nu ve chaw suh kuiˬ lo awˬ liˇ te ve htaꞈ kaꞈ neˇ hui htaꞈ caˉ daꞈ ve yoˬ. Liꞈ k’oˆ, awˬ han, liꞈ hkawˇ, nehˉ taˍ ve awˬ han laiˉ ceuˬ lehˬ neˇ hui htaꞈ caˉ daꞈ ve yoˬ. Chi teˇ hpaˍ awˬ tawꞈ ma maˇ cawˬ ve ha lehˬ tuˬ hpehꞈ ve yoˬ tehꞈ, laiˉ g’aˇ dawˇ ve yoˬ. Laiˉ g’aˇ neˇ geh g’a ve kanˇ paˆ htaꞈ cuˇ ve teˇ yanˇ, awˬ yeꞈ caˆ puiˉ ve naˆ tsuhˇ yehˇ ve yoˬ.—Gaˍlaˍtiˆ 5:20; Hpeuꞈ maˍ ve 21:8.

Awˬ lawn 10, awˬ tawn 10; Awˬ lawn 16, awˬ tawn 4

27 Yaˬhoˉvaˬ uˉ peunˍ ve kanˇ paˆ uiˍ jaˇ mvuh jaˇ

Yaˬhoˉvaˬ lehˬ kanˇ paˆ uiˍ jaˇ ve G’uiˬ sha leh mvuhˇ naw ma miˬ naˆ ma Hpanˍ shehˍ hpaˇ hpehꞈ ve yoˬ. (Hpeuꞈ maˍ ve 15:3) Yawˇ hk’a peu-eˬ ve Awˬ shehˍ hpaˇ hpehꞈ leh yawˇ uˉ peunˍ tuˬ a hkaw-anˬ cawˬ ve yoˬ. (Chiˇ mvuh ve 24:1; Iˉsaˍyaˆ 40:21-23; Hpeuꞈ maˍ ve 4:11) Yaˬhoˉvaˬ te hpanˍ taˍ ve teˇ ceuˬ le le htaꞈ awˬ liˇ teh piˇ ve yoˬ. Chaw yaˇ htaꞈ uˉ peunˍ paˍ te tcuh tuˬ, yawˇ a hkaw-anˬ cawˬ ve yoˬ. Yawˇ uˉ peunˍ ve hpawˇ ngaˬ hui chehˇ gaˇ ve k’o, yawˇ htaꞈ g’a haꞈ leh yawˇ ve hkawˇ g’a na yuˬ cawˇ ve yoˬ.—1 Raˍsaˍvanˍ 29:11.

Awˬ lawn 11, awˬ tawn 10

28 Yaˇ te shawˆ ve

Chi lehˬ g’oˇ peˬ hk’aw ve yaˇ ehˉ htaꞈ suh tcuh ve tehꞈ, k’oˆ gaˇ ve yoˬ. Maˇ dawˇ maˇ gaˇ ve awˬ hk’aw lo suh ve maˇ heˆ. Awˬ tehˬ k’o, hawˉ hk’aˆ yaˇ miˇ ve awˬ g’uiˬ pawnˇ daꞈ ve teˇ yanˇ, yaˇ teˇ g’aˇ hpehꞈ la peuˬ. Chi htaꞈ pa taw, yaˇ te shawˆ ve lehˬ chaw htaꞈ tiˇ pehˍ ve yoˬ.

Awˬ lawn 13, awˬ tawn 5

29 Awˬ suhˍ keu ve

Chi lehˬ a shu yawˇ awˬ to ve awˬ suhˍ yuˬ tawˆ teh taˍ ve maˇ k’oˆ, shu ve awˬ suhˍ keu ve maˇ k’oˆ, naˆ tsuhˇ shehˍ hpaˇ yehˇ leh awˬ to hk’aw keu ve yoˬ. Awˬ suhˍ hk’aw cawˬ ve awˬ ceuˬ 4 ceuˬ lehˬ awˬ suhˍ hpaˆshuhˍmaˇ (plasma), awˬ suhˍ nyiˉ ve, awˬ suhˍ hpu ve, hpeˍleˆ (platelets) hpehꞈ ve yoˬ.

Awˬ lawn 13, awˬ tawn 13

30 Maˍ laˇ ve

Liꞈ hpu awˬ hk’aw lo “maˍ laˇ ve” k’oˆ ve lehˬ dawˆ maˍ ve htaꞈ ceh tiˉ k’oˆ gaˇ ve maˇ heˆ. Beˆ maˍ piˇ ve, maˍ piˇ ve, gu piˇ ve htaꞈ k’oˆ ve yoˬ. Yaˬhoˉvaˬ chaw teˇ g’aˇ htaꞈ maˍ piˇ ve teˇ yanˇ, yawˇ haiˬ jaˇ ve awˬ ceuˬ maˇ te jaw. (Tawˇ naˉ ve 4:1, 2) Yaˬhoˉvaˬ te maˍ laˇ ve lehˬ awˬ pa awˬ e awˬ pon daꞈ jaˇ ve henˇ yuˬ tuˬ hpehꞈ ve yoˬ. Yaˬhoˉvaˬ maˍ laˇ ve htaꞈ awˬ bon cawˬ jaˇ ve pa taw, ngaˬ hui dawˇ cawˇ jaˇ. (Tawˇ naˉ ve 12:1) Yaˬhoˉvaˬ yawˇ ve chaw htaꞈ haꞈ leh te jawˬ piˇ ve yoˬ. Yawˇ hui yaꞈ ve dawˇ hk’aˇ pa tuˬ, yawˇ awˬ hk’aˇ suh g’aꞈ te tuˬ, Yaˬhoˉvaˬ yawˇ hui htaꞈ maˍ piˇ ve yoˬ. Awˬ pa awˬ e yaˇ htaꞈ maˍ piˇ htaˇ, aˬ htoꞈ ma te yaˇ yawˇ hui htaꞈ na yuˬ cawˇ ve tehꞈ yawˇ shiˍ tuˬ, g’a k’oˆ maˍ piˇ cawˇ ve yoˬ. Chi hk’oˆ kaꞈ, yaˇ Yaˬhoˉvaˬ htaꞈ haꞈ la tuˬ, Liꞈ hpu hk’aw cawˬ ve awˬ liˇ awˬ hk’aˇ htaꞈ haꞈ leh na g’a tuˬ, awˬ pa awˬ e g’a k’oˆ maˍ piˇ ve yoˬ.

Awˬ lawn 14, awˬ tawn 13

31 Neˇ hui

Yawˇ hui lehˬ haiˬ ve mvuhˇ naw ma tcuh yaˇ hpehꞈ ve yoˬ. Yawˇ hui chaw yaˇ aꞈ kehˉ kanˇ paˆ cawˬ ve yoˬ. Ngaˬ hui yawˇ hui htaꞈ mawˬ maˇ g’a. Yawˇ hui G’uiˬ sha hkawˇ maˇ na yuˬ ve teˇ yanˇ, G’uiˬ sha ve canˇ paˍ hpehꞈ la ve yoˬ. (Awˬ hkuiˉ puiˍ 6:2; Yuˇdaꞈ 6) Yawˇ hui Yaˬhoˉvaˬ htaꞈ hpfuhˆ leh Saˍtanˍ hpawˇ chehˇ ve yoˬ.—Bon maˍ ve 32:17; Luˉkaꞈ 8:30; Tcuh yaˇ 16:16; Yaˍkoˆ 2:19.

Awˬ lawn 16, awˬ tawn 4