Awˬ lawn awˬ tanˇ hkʼa gaˬ hteˇ lehˍ kʼai tuˬ

Awˬ hkʼaˇ lonˉ maˬ teˇ hpaˍ cawˬ taˍ ve liꞈ mehˆ hpfuhˇ lo hteˇ lehˍ kʼai tuˬ

Awˬ lawn 39

Suhˍ awˬ lawn htaꞈ Gʼuiˬ sha hkʼaˬ hkʼe kʼoˆ laˇ ve le?

Suhˍ awˬ lawn htaꞈ Gʼuiˬ sha hkʼaˬ hkʼe kʼoˆ laˇ ve le?

Suhˍ lehˬ a yeˇ uiˍ jaˇ. Ngaˬ hui suhˍ maˇ cawˬ ve kʼo, a shaꞈ teꞈ maˇ gʼa. Yaˬhoˉvaˬ ngaˬ hui htaꞈ hpanˍ ve pa taw, suhˍ hkʼaˬ hkʼe te yehˇ cawˇ ve htaꞈ yawˇ kʼoˆ laˇ tuˬ a hkaw˗anˬ cawˬ ve yoˬ. Suhˍ htaꞈ caˉ daꞈ ve yawˇ hkʼaˬ hkʼe kʼoˆ laˇ ve le? Ngaˬ hui lehˬ suhˍ caˇ ve, maˇ heˆ leh awˬ to hkʼaw suhˍ keu hpehꞈ˗aw laˇ? Leh ngaˬ hui awˬ lawn chi htaꞈ hkʼaˬ hkʼe te dawˇ cheˆ gʼa ve le?

1. Suhˍ htaꞈ caˉ daꞈ ve awˬ lawn Yaˬhoˉvaˬ hkʼaˬ hkʼe dawˇ ve le?

Liꞈ hpu awˬ co˗e htaˇ, Yaˬhoˉvaˬ lehˬ yawˇ htaꞈ oˉ kʼoˍ pui ve chaw htaꞈ chi hkʼe kʼoˆ piˇ ve, “a shaꞈ teꞈ ve awˬ ceuˬ hkʼa peu˗eˬ lehˬ, awˬ suhˍ htaꞈ pa taw teꞈ chehˇ ve yoˬ.” (Oˉ kʼoˍ pui ve 17:14) Awˬ suhˍ lehˬ a shaꞈ hpehꞈ ve tehꞈ Yaˬhoˉvaˬ shawˍ ve yoˬ. A shaꞈ lehˬ Gʼuiˬ sha geh laˬ ve awˬ hpfuhˇ hkʼaˆ jaˇ ve laꞈ shawnˍ hpehꞈ ve pa taw, awˬ suhˍ kaꞈ awˬ hpfuhˇ hkʼaˆ jaˇ ve yoˬ.

2. Yaˬhoˉvaˬ lehˬ suhˍ htaꞈ hkʼaˬ hkʼe hpawˇ maˇ yehˇ tcuh ve le?

Iˉ kaˆ htonˍ peuˬ hkʼawꞈ nawˉ, Yaˬhoˉvaˬ yawˇ htaꞈ oˉ kʼoˍ pui ve chaw htaꞈ suhˍ taˇ caˇ tehꞈ kʼoˆ piˇ ve yoˬ. Peuˬ leh Iˉsaˍreˍlaˆ chaw awˬ co˗e gaˬ la htaˇ, tawˇ hkawˇ chi teˇ pawˆ kʼawꞈ kʼoˆ piˇ ve yoˬ. (Awˬ hkuiˉ puiˍ 9:4 leh Oˉ kʼoˍ pui ve 17:10 gʼaw sheˍ.) Leh tawˇ hkawˇ chi teˇ pawˆ kʼawꞈ kʼoˆ piˇ tuˬ, Yaˬhoˉvaˬ uˉ peunˍ ve kawˍmiˍtiˍ htaꞈ yehˇ leh awˉ lawˉ peuˇ ve Hkriꞈ yaˇ awˬ moˍ htaꞈ chi hkʼe kʼoˆ piˇ tcuh ve, ‘jaw kʼai cawˇ ve lehˬ awˬ suhˍ yoˬ.’Tcuh yaˇ 15:28, 29 gʼaw sheˍ.

Suhˍ htaꞈ jaw kʼai˗o kʼoˆ ve lehˬ aˬ htoꞈ ma kʼoˆ gaˇ ve le? Tawˇ pa haˉ te kʼo, saˍ laꞈ gʼonˍ nawˬ htaꞈ tzuhˬ htaꞈ jaw kʼai˗o tehꞈ kʼoˆ laˇ ve kʼo nawˬ dawˬ tuˬ laˇ? Nawˬ maˇ dawˬ taˬ. Yaꞈ hkʼaˇ, nawˬ awˬ chiˇ hkʼaw tzuhˬ hkawꞈ caˇ ve, maˇ heˆ leh awˬ suhˍ caˆ hkʼaw tzuhˬ juˆ keu tuˬ laˇ? Nawˬ oˇ hkʼe maˇ te taˬ. Chi hkʼa shuˍ shuˍ, Gʼuiˬ sha ve tawˇ hkawˇ suhˍ htaꞈ jaw kʼai˗o tehꞈ kʼoˆ ve tcuhˉ kuiˬ lehˬ, ngaˬ hui suhˍ maˇ dawˬ cawˇ ve, leh suhˍ maˇ yuˬ tawˆ sheˍ ve awˬ shaˍ htaꞈ maˇ caˇ cawˇ ve yoˬ. Leh ngaˬ hui suhˍ hkawꞈ taˍ ve awˬ chiˇ htaꞈ kaꞈ maˇ caˇ cawˇ ve yoˬ.

Hkʼe kʼo, a naˍ gu ve awˬ hkʼaˇ suhˍ htaꞈ yehˇ ve kʼo, hkʼaˬ hkʼe te cawˇ ve le? A naˍ gu ve awˬ hkʼaˇ teˇ hpaˍ hpaˍ kʼo, Gʼuiˬ sha ve tawˇ hkawˇ htaꞈ maˇ hawˍ daꞈ. Tawˇ pa haˉ te kʼo, awˬ suhˍ hkʼa peu˗eˬ keu ve, maˇ heˆ leh awˬ suhˍ nyiˉ˗ehˍ ve, awˬ suhˍ hpuˉ˗ehˍ ve, hpeˍleˆ (platelets), leh hpaˆshuhˍmaˇ (plasma), awˬ suhˍ awˬ hkuiˉ puiˍ lonˉ 4 ceuˬ chi hkʼaw ve teˇ ceuˬ ceuˬ leuˆ yuˬ leh keu ve yoˬ. Yaꞈ hkʼaˇ, a naˍ gu ve awˬ hkʼaˇ teˇ hpaˍ kʼo, Gʼuiˬ sha ve awˬ liˇ tawˇ hkawˇ hkʼaw hteˇ lehˍ maˇ kʼoˆ laˇ. Tawˇ pa haˉ te kʼo, awˬ suhˍ awˬ hkuiˉ puiˍ lonˉ 4 ceuˬ hkʼaw pehˬ tawˆ la taˍ ve awˬ yawehˬ ehˉ yehˇ ve, maˇ heˆ leh a shu yawˇ ve awˬ suhˍ yehˇ leh a naˍ htaꞈ haꞈ shaˉ ve, chi hkʼe gʼa hpuˇ htaˇ a shu yawˇ hkʼaˇ yawˇ gʼa dawˇ cheˆ ve yoˬ. aGaˍlaˍtiˆ 6:5.

Henˇ shiˍ maˇ la tuˬ

A naˍ gu ve awˬ hkʼaˇ suhˍ htaꞈ caˉ daꞈ ve kʼo, nawˬ hkʼaˬ hkʼe dawˇ cheˆ gʼa tuˬ le, teˇ geh henˇ sheˍ.

3. Yaˬhoˉvaˬ nyi hkʼaˇ suh ve hkʼe a naˍ gu ve awˬ hkʼaˇ leuˆ ve

A naˍ gu ve awˬ hkʼaˇ suhˍ htaꞈ caˉ daꞈ ve kʼo, Yaˬhoˉvaˬ nyi hkʼaˇ suh tuˬ nawˬ hkʼaˬ hkʼe te dawˇ cheˆ gʼa ve le? VDO hpaw sheˍ. Peuˬ leh aˬ htoꞈ ma pa taw awˬ hkʼaˇ chi teˇ hpaˍ htaꞈ gʼaꞈ te ve lehˬ a yeˇ uiˍ ve le tehꞈ, tawˇ yaw daꞈ sheˍ:

  • Cuˇ yiˍ gʼa tuˬ bon lawˬ sheˍ.—Yaˍkoˆ 1:5.

  • Liꞈ hpu hkʼaw ve awˬ liˇ awˬ hkʼaˇ teˇ hpaˍ htaꞈ hpfuhˆ nyi leh, nawˬ hkʼaˬ hkʼe te yuˬ yehˇ gʼa ve htaꞈ dawˇ nyi sheˍ.—Tawˇ naˉ ve 13:16.

  • Nawˬ awˬ paˇ lo cawˬ ve naˆ tsuhˇ yehˬ, a naˍ gu ve awˬ hkʼaˇ hkʼaˬ hkʼe cawˬ ve htaꞈ ca hpfuhˆ nyi sheˍ.

  • A naˍ gu ve awˬ hkʼaˇ hkʼaˬ hkʼe ve teˇ ceuˬ nawˬ maˇ haꞈ yuˬ gʼa ve htaꞈ dawˇ cheˆ sheˍ.

  • Nawˬ dawˇ cheˆ ve awˬ ceuˬ daꞈ kehˬ ve dawˇ shiˍ puiˉ ve nyi ma htaꞈ maˇ gʼa heuˆ la tuˬ te sheˍ.—Tcuh yaˇ 24:16. b

  • Dawˇ shiˍ puiˉ ve nyi ma htaꞈ caˉ daꞈ ve awˬ ceuˬ gʼa dawˇ cheˆ ve kʼo, nawˬ hkʼaˇ nawˬ gʼa dawˇ cheˆ ve yoˬ. Nawˬ ve awˬ ca, nyi haꞈ shaˉ paˍ, maˇ heˆ leh nawˬ htaꞈ Liꞈ hpu maˍ laˇ ve chaw, yawˇ hui nawˬ hkʼaˬ hkʼe te cawˇ ve htaꞈ maˇ gʼa kʼoˆ laˇ tcuh.—Roˉmaꞈ 14:12.

  • Nawˬ leuˆ yuˬ taˍ ve a naˍ gu ve awˬ hkʼaˇ liꞈ hkʼaw bvuhꞈ keu sheˍ.

4. Yaˬhoˉvaˬ ve Shaˉhkiˆhkanˍ ve chaw lehˬ a naˍ gu tuˬ daꞈ jaˇ ve awˬ hkʼaˇ htaꞈ ca ve

Gʼuiˬ sha ve awˬ liˇ tawˇ hkawˇ htaꞈ na yuˬ leh, a naˍ gu ve awˬ hkʼaˇ hkʼaw suhˍ maˇ yehˇ tuˬ haꞈ shaˉ ve chi hpehꞈ kʼai gʼa˗aw laˇ? Hpehꞈ kʼai gʼa ve yoˬ. VDO hpaw sheˍ.

Tiˇtuˆ liꞈ 3:2 gʼaw leh na hkawˇ chi htaꞈ tawˇ yaw daꞈ sheˍ:

  • Aˬ htoꞈ ma pa taw ngaˬ hui saˍ laꞈ gʼonˍ geh tawˇ yaw daꞈ htaˇ, yawˇ hui htaꞈ yawˆ yan ve hkʼaw yaw piˇ cawˇ ve le?

Maˇ keu

Hkriꞈ yaˇ a shu yawˇ hkʼaˇ yawˇ gʼa dawˇ cheˆ ve

A. Hpaˆshuhˍmaˇ (plasma).

Hpaˆshuhˍmaˇ hkʼaw pehˬ tawˆ la taˍ ve awˬ yawehˬ ehˉ

B. Awˬ suhˍ hpuˉ˗ehˍ ve.

Awˬ suhˍ hpuˉ˗ehˍ ve hkʼaw pehˬ tawˆ la taˍ ve awˬ yawehˬ ehˉ

C. Hpeˍleˆ (platelets).

Hpeˍleˆ hkʼaw pehˬ tawˆ la taˍ ve awˬ yawehˬ ehˉ

D. Awˬ suhˍ nyiˉ˗ehˍ ve.

Awˬ suhˍ nyiˉ˗ehˍ ve hkʼaw pehˬ tawˆ la taˍ ve awˬ yawehˬ ehˉ

 5. Awˬ suhˍ hkʼaw pehˬ tawˆ la taˍ ve awˬ yawehˬ ehˉ htaꞈ caˉ daꞈ ve awˬ lawn gʼa dawˇ cheˆ htaˇ

Awˬ suhˍ lehˬ awˬ hkuiˉ puiˍ lonˉ 4 ceuˬ cawˬ ve yoˬ. Chi lehˬ awˬ suhˍ nyiˉ˗ehˍ ve, awˬ suhˍ hpuˉ˗ehˍ ve, hpeˍleˆ, leh hpaˆshuhˍmaˇ yoˬ. Awˬ suhˍ awˬ hkuiˉ puiˍ lonˉ 4 ceuˬ hkʼaw awˬ yawehˬ ehˉ kʼawꞈ pehˬ tawˆ gʼa ve yoˬ. c Awˬ suhˍ hkʼaw pehˬ tawˆ la taˍ ve awˬ yawehˬ ehˉ teˇ hpaˍ kʼo, a naˍ teˇ ceuˬ ceuˬ htaꞈ gu gʼa ve, maˇ heˆ leh awˬ suhˍ maˇ gʼa sheˆ maˇ tuˬ jehˇ piˇ gʼa ve yoˬ.

Awˬ suhˍ hkʼaw pehˬ tawˆ la taˍ ve awˬ yawehˬ ehˉ htaꞈ caˉ daꞈ ve gʼa dawˇ cheˆ htaˇ, Hkriꞈ yaˇ teˇ gʼaˇ le le Liꞈ hpu hkʼaw ve awˬ liˇ awˬ hkʼaˇ htaꞈ hawˍ daꞈ ve a shu yawˇ ve dawˇ shiˍ puiˉ ve nyi ma htaꞈ gʼa yehˇ ve yoˬ. Chaw teˇ hpaˍ kʼo, a naˍ htaꞈ gu tuˬ awˬ hkʼaˇ awˬ suhˍ hkʼaw pehˬ tawˆ la taˍ ve awˬ yawehˬ ehˉ htaꞈ caˉ daꞈ ve kʼo, maˇ haꞈ yuˬ tuˬ dawˇ cheˆ ve yoˬ. Yaꞈ hkʼaˇ, chaw teˇ hpaˍ kʼo dawˇ shiˍ puiˉ ve nyi ma htaꞈ hawˍ daꞈ ve pa taw, yawˇ hui haꞈ yuˬ gʼa ve tehꞈ dawˇ cheˆ ve yoˬ.

Awˬ lawn chi teˇ hpaˍ gʼa dawˇ cheˆ htaˇ, nawˬ awˬ to htaꞈ chi hkʼe na nyi sheˍ:

  • Awˬ suhˍ hkʼaw pehˬ tawˆ la taˍ ve awˬ yawehˬ ehˉ teˇ hpaˍ htaꞈ ngaˬ haꞈ yuˬ tuˬ laˇ, maˇ haꞈ yuˬ tuˬ laˇ, leh ngaˬ saˍ laꞈ gʼonˍ htaꞈ hkʼaˬ hkʼe te kʼoˆ maˍ piˇ tuˬ le?

Chaw teˇ hpaˍ na nyi laˇ ve: “Awˬ suhˍ keu ve lehˬ a shaꞈ htaꞈ ga laˇ gʼa ve maˇ heˆ laˇ, aˬ htoꞈ ma pa taw yaꞈ ve tehꞈ kʼoˆ ve le?”

  • Nawˬ hkʼaˬ hkʼe hkʼawꞈ piˇ tuˬ le?

A yeˇ uiˍ ve awˬ lawn

Yaˬhoˉvaˬ ngaˬ hui suhˍ yehˇ maˇ cawˇ ve htaꞈ jaw kʼai tcuh gaˇ ve yoˬ.

Kʼawꞈ gʼaꞈ na ve

  • Aˬ htoꞈ ma pa taw Yaˬhoˉvaˬ lehˬ suhˍ htaꞈ awˬ hpfuhˇ hkʼaˆ jaˇ ve tehꞈ shawˍ ve le?

  • Gʼuiˬ sha ve tawˇ hkawˇ hkʼaw suhˍ htaꞈ jaw kʼai tehꞈ kʼoˆ laˇ ve lehˬ, suhˍ maˇ keu ve htaꞈ kaꞈ kʼoˆ gaˇ ve tehꞈ ngaˬ hui hkʼaˬ hkʼe te shiˍ gʼa ve le?

  • Suhˍ htaꞈ caˉ daꞈ ve a naˍ gu ve awˬ hkʼaˇ nawˬ gʼa dawˇ cheˆ ve kʼo, nawˬ hkʼaˬ hkʼe te tuˬ le?

Dawˇ teh taˍ ve

Kʼawꞈ caˉ nyi gʼa ve

A shu yawˇ ve awˬ suhˍ yehˇ leh a naˍ gu ve awˬ hkʼaˇ htaꞈ nawˬ gʼa dawˇ cheˆ ve kʼo, aˬ htoꞈ ma htaꞈ awˉ lawˉ dawˇ nyi cawˇ ve le?

“Gʼaw ve chaw na nyi hkawˇ” (Shaw nyi kuiˬ Taꞈ yehˬ 2000 hkʼawꞈ ha pa 10 maˬ 15 nyi)

Awˬ suhˍ hkʼaw pehˬ tawˆ la taˍ ve awˬ yawehˬ ehˉ htaꞈ nawˬ haꞈ yuˬ tuˬ laˇ, maˇ haꞈ yuˬ tuˬ laˇ tehꞈ nawˬ gʼa dawˇ cheˆ ve kʼo, aˬ htoꞈ ma htaꞈ awˉ lawˉ dawˇ nyi cawˇ ve le?

“Gʼaw ve chaw na nyi hkawˇ” (Shaw nyi kuiˬ Taꞈ yehˬ 2004 hkʼawꞈ ha pa 6 maˬ 15 nyi)

Suhˍ htaꞈ caˉ daꞈ ve Yaˬhoˉvaˬ ve dawˇ hkʼaˇ lehˬ awˬ bon cawˬ ve tehꞈ, saˍ laꞈ gʼonˍ teˇ gʼaˇ aˬ htoꞈ ma te chi hkʼe yonˍ ve le, gʼaw nyi sheˍ.

“Suhˍ htaꞈ caˉ daꞈ ve Gʼuiˬ sha ve dawˇ hkʼaˇ htaꞈ ngaˬ haꞈ yuˬ gʼa ve” (Tu loˬ! 2003 hkʼawꞈ ha pa 12 maˬ 8 nyi)

Naˆ tsuhˇ yehˬ lo caˉ daꞈ paˍ nyi haꞈ shaˉ paˍ awˬ moˍ awˬ viˉ awˬ nyi htaꞈ hkʼaˬ hkʼe te ga piˇ ve le, nyi sheˍ.

Naˬ chehˇ ve chaw htaꞈ Yaˬhoˉvaˬ nyi haꞈ shaˉ piˇ ve (10:23)

a “Daꞈ ve hkʼaw dawˇ cheˆ gʼa tuˬ hkʼaˬ hkʼe gʼa te ve le?” Awˬ lawn 35 hkʼaw nyi sheˍ.

b “Awˬ suhˍ hkʼaw pehˬ tawˆ la taˍ ve awˬ yawehˬ ehˉ htaꞈ caˉ daꞈ ve awˬ lawn gʼa dawˇ cheˆ htaˇ”  awˬ lawn ehˉ 5 hkʼaw, leh “Suhˍ htaꞈ caˉ daꞈ ve a naˍ gu ve awˬ hkʼaˇ” Kʼoˆ maˍ ve awˬ lawn 3 hkʼaw nyi sheˍ.

c Saˍ laꞈ gʼonˍ teˇ gʼaˇ gʼaˇ kʼo, awˬ suhˍ awˬ hkuiˉ puiˍ lonˉ 4 ceuˬ htaꞈ awˬ yawehˬ ehˉ tehꞈ kuˬ ve yoˬ. Chi htaꞈ pa taw, nawˬ awˬ suhˍ maˇ keu ve, maˇ heˆ leh awˬ suhˍ nyiˉ˗ehˍ ve, awˬ suhˍ hpuˉ˗ehˍ ve, hpeˍleˆ, leh hpaˆshuhˍmaˇ htaꞈ maˇ keu ve tehꞈ, saˍ laꞈ gʼonˍ htaꞈ hkʼa dehꞈ gʼa kʼoˆ maˍ piˇ ve yoˬ.