Kaˬneˬdaˬ mvuhˇ miˬ lo ngaˬ pa lehˬ ngaˬ hui ve yehˬ paˇ lo Yu˗ni˗tiˍ awˬ moˍ hkʼaw saˍ laꞈ te chehˇ ve yoˬ. Shinˉ nyi teˇ shawˉ le le ngaˬ pa ngaˬ leh ngaˬ nyi ma htaꞈ bon yehˬ lo shiˍ kʼai laˇ ve yoˬ. Oˇ kaˬ lo gaˬ htaˇ yaˇ ehˉ yaˇ nehˬ awˬ pon liꞈ henˇ kuiˬ lo shiˍ kʼai laˇ ve yoˬ. Peuˬ hkʼawꞈ nawˉ 11 naˍ riˍ gaˬ kʼo, ngaˬ pa geh bon yehˬ hkʼaw kʼai ve yoˬ. Peuˬ leh sha gʼuˇ hkʼawꞈ nawˉ ngaˬ e geh Shaˉhkiˆhkanˍ ve chaw hpawnˬ daꞈ kuiˬ lo kʼai ve yoˬ. Bon chi ve 2 moˍ peun daꞈ jaˇ ve htaꞈ ngaˬ hui gʼa mawˬ ve yoˬ.

Ngaˬ e Liꞈ hpu ve awˬ lawn a puˍ Baw leh a pi Maˍri˗aw Sa˗sha htaꞈ kʼoˆ maˍ piˇ ve yoˬ. Yawˇ huiˉ maˬ lehˬ ngaˬ e ve meuˆ daꞈ jaˇ ve awˬ chawˇ hpehꞈ ve yoˬ. Peuˬ hkʼawꞈ nawˉ yawˇ huiˉ maˬ kaꞈ Shaˉhkiˆhkanˍ ve chaw hpehꞈ la ve yoˬ. 1958 hkʼawꞈ htaˇ, Neuˇyawˆ venˇ lonˉ hkʼaw laiˉ mvuhˇ miˬ lo laˬ ve hpawnˬ daꞈ lonˉ 8 nyi cawˬ ve yoˬ. Awˬ lawn lonˉ ma lehˬ Gʼuiˬ sha ve a loˍ tehꞈ meh ve yoˬ. Choˬ kaˬ lo a puˍ Baw leh a pi Maˍri˗aw ngaˬ leh yawˇ hui ve yaˇ paˍ 3 gʼaˇ htaꞈ hpawnˬ daꞈ lonˉ chi hkʼaw shiˍ kʼai laˇ ve yoˬ. Chi teˇ hkui ngaˬ kʼawꞈ dawˇ nyi htaˇ, yawˇ hui ngaˬ htaꞈ kaꞈ shiˍ leh hpawnˬ daꞈ˗e ve sha ve maˇ heˆ tehꞈ shiˍ ve yoˬ. Yaꞈ hkʼaˇ, hpawnˬ daꞈ ve oˇ ve teˇ pawˆ lehˬ ngaˬ ve a shaꞈ teꞈ chehˇ kuiˬ hkʼaw daꞈ jaˇ ve teˇ ceuˬ hpehꞈ ve yoˬ.

Ngaˬ yaˇ nehˬ htaˇ, nuˇ, vaꞈ yawˬ, gʼaˆ htaꞈ hu ve dawˇ cawˇ ve pa taw, chi htaꞈ nyi haꞈ shaˉ ve saˍ laꞈ gʼonˍ te gaˇ ve yoˬ. Awˬ lawn chi ve ngaˬ e Hkriꞈ yaˇ awˬ moˍ hkʼaw nyi haꞈ shaˉ paˍ teˇ gʼaˇ htaꞈ kʼoˆ maˍ piˇ ve yoˬ. Hkʼe te leh, yawˇ ngaˬ geh tawˇ yaw daꞈ peuˬ hkʼawꞈ nawˉ “awˬ leh meuˇ ve awˬ nyi awˬ haˉ” hkʼaw chehˇ taˍ ve tehꞈ ngaˬ dawˇ nyi tuˬ te laˇ ve yoˬ. Ngaˬ liꞈ tanˇ mvuh ve hkʼaw laiˉ hkʼawꞈ henˇ ve kʼo, ngaˬ  Yaˬhoˉvaˬ geh meuˆ daꞈ ve heuˆ la kuiˬ hkʼaˬ hkʼe cawˬ ve le tehꞈ yawˇ ngaˬ htaꞈ na laˇ ve yoˬ. (2 Tiˆmoˉseˍ 3:1) Hkʼe te leh, ngaˬ liꞈ tanˇ mvuh ve hkʼaw maˇ henˇ tuˬ tehꞈ dawˇ cheˆ ve yoˬ.

Ngaˬ liꞈ henˇ peuˬ hkʼawꞈ nawˉ aˬ htoꞈ ma te tuˬ naˍ kaꞈ maˇ shiˍ sheˍ ve yoˬ. Leh oˇ ve teˇ yanˇ ngaˬ hkʼawꞈ nyi shinˉ nyi gaˬ kʼo hkʼaˬ htaˆ kaꞈ hto toˇ˗e ve yoˬ. Yaꞈ hkʼaˇ, ngaˬ hto toˇ ve htaꞈ hkʼa dehꞈ maˇ dawˇ cawˇ leh ngaˬ gʼuˇ suhˍ peuˍ ve chaw te maˇ gʼa taˬ tehꞈ dawˇ ve yoˬ. Oˇ ve teˇ yanˇ ngaˬ pa leh ngaˬ ve aˉ hpaˇ Shaˉhkiˆhkanˍ ve chaw maˇ hpehꞈ ve Toˬronˬtoˬ venˇ lo kanˉ te kuiˬ uiˍ jaˇ ve hkʼaw hkʼaˬ htaˆ kaꞈ kanˉ te tcuh gaˇ ve yoˬ. Aˉ hpaˇ oˇ kaˬ lo aˉ yaˇ cawˬ ve pa taw, ngaˬ kaꞈ kanˉ gʼa te ve yoˬ.

Ngaˬ kanˉ awˬ leuˉ gʼa te ve pa taw, Shaˉhkiˆhkanˍ ve chaw maˇ hpehꞈ ve chaw geh awˬ yanˇ yehˇ maˇ jaˇ ve yoˬ. Hkʼe te leh, ngaˬ hpawnˬ daꞈ˗e ve, hto toˇ˗e ve, hkʼa dehꞈ maˇ gʼa kʼai ve yoˬ. Awˉ lawˉ htaˇ ngaˬ puˍ Shaˉhkiˆhkanˍ ve chaw maˇ heˆ ve geh chehˇ ve yoˬ. Yaꞈ hkʼaˇ, ngaˬ puˍ suh peuˬ hkʼawꞈ nawˉ chehˇ kuiˬ awˬ suhˉ kʼawꞈ ca ve yoˬ.

1958 hkʼawꞈ htaˇ laiˉ mvuhˇ miˬ lo laˬ ve hpawnˬ daꞈ lonˉ hkʼaw awˬ viˉ awˬ nyi Baw leh Maˍri˗aw ngaˬ htaꞈ shiˍ kʼai laˇ ve yoˬ. Yawˇ hui ngaˬ pa ngaˬ e hkʼe hpehꞈ ve yoˬ. Ngaˬ yawˇ hui geh chehˇ˗e tuˬ jehˬ laˇ leh ngaˬ co ha hpawˇ uiˍ la mvuh la tuˬ kaꞈ yawˇ hui ga laˇ ve yoˬ. 1960 hkʼawꞈ htaˇ, ngaˬ leh yawˇ hui ve yaˇ paˍ Yoˇhanˬ Baˆtiˆsaˬ teˇ geh haꞈ yuˬ ve yoˬ. Peuˬ hkʼawꞈ nawˉ Yoˇhanˬ gʼuˇ suhˍ peuˍ ve tanˬ te ve yoˬ. Yawˇ chi hkʼe te ve htaꞈ ngaˬ mawˬ htaˇ, ngaˬ kaꞈ Gʼuiˬ sha ve kanˉ maˇ maˇ te gaˇ ve yoˬ. Hkriꞈ yaˇ awˬ moˍ hkʼaw awˬ viˉ awˬ nyi ngaˬ co ha hpawˇ uiˍ la mvuh la ve htaꞈ gʼa mawˬ ve pa taw, oˇ ve teˇ yanˇ ngaˬ awˬ vuiˬ gʼa te ve lehˬ. a

1966 hkʼawꞈ htaˇ, ngaˬ Leh˗di˗Beuˆ gʼuˇ suhˍ peuˍ ve te ve chaw htaꞈ heuˆ daꞈ leh hto toˇ ve chaw loˍ jaˇ kuiˬ lo Gʼuiˬ sha ve kanˉ ca te gaˇ ve yoˬ. Toˇ nyi shehˍ hpaˇ ngaˬ hui htaꞈ a yeˇ yuˬ laˇ leh O˗ri˗li Onˬteˇriˬo lo Hkriꞈ yaˇ awˬ moˍ hkʼaw ca ga piˇ gaˇ˗aw laˇ tehꞈ na laˇ ve yoˬ. Hkʼe te leh, ngaˬ hui kʼai tuˬ yoˬ tehꞈ kʼoˆ piˇ ve yoˬ.

O˗ri˗li lo ngaˬ hui gʼaˬ˗e htaˇ, ngaˬ kaꞈ gʼuˇ suhˍ peuˍ ve chaw tanˬ te ve yoˬ. Leh˗di lehˬ Gʼuiˬ sha ve kanˉ te ve kaiˬ jaˇ ve yoˬ. Hkʼe te leh, ngaˬ kaꞈ yawˇ hkʼe te gaˇ ve pa taw gʼuˇ suhˍ peuˍ ve chaw te leh ha lehˬ jaˇ ve yoˬ. Ngaˬ Liꞈ hpu hkʼaw ve awˬ lawn yehˬ shehˍ hpaˇ htaꞈ kʼoˆ maˍ piˇ leh yawˇ hui awˬ tehˬ ve htaꞈ na gʼa ve tehꞈ ngaˬ gʼa mawˬ htaˇ, ha lehˬ jaˇ ve yoˬ. O˗ri˗li lo awˬ hpawˇ awˬ miˇ ma teˇ ca htaꞈ yawˇ hui ve a shaꞈ teꞈ hkʼaˇ pa tuˬ ga piˇ leh Yaˬhoˉvaˬ ve kanˉ te la tuˬ kaꞈ ga piˇ gʼa ve ha lehˬ jaˇ ve yoˬ.

Toˬronˬtoˬ venˇ lo kʼai ve teˇ pawˆ htaˇ, Beˍteˍlaˆ hkʼaw a yeˇ uiˍ ve kanˉ te chehˇ ve awˬ viˉ awˬ nyi A˗nu Mehˆna˗ma˗la htaꞈ ngaˬ gʼa mawˬ daꞈ leh ngaˬ hui tcuh peu ve gʼuˇ suhˍ peuˍ ve chaw te gaˇ˗aw laˇ tehꞈ na laˇ ve yoˬ. Ngaˬ yawˇ htaꞈ kʼoˆ piˇ ve, “te gaˇ ve yoˬ. Yaꞈ hkʼaˇ, Ku˗eˇbehˆ venˇ lo maˇ heˆ kʼo hkʼaˬ kaˬ lo kaꞈ kʼai hpehꞈ ve yoˬ.” Oˇ ve teˇ yanˇ Kaˬneˬdaˬ chaw Eˍgaˍlanˍ ve tawˇ hkawˇ yaw ve chaw lehˬ Kaˬneˬdaˬ chaw Hpaˉlanˍ ve tawˇ hkawˇ yaw ve chaw htaꞈ hkʼa dehꞈ maˇ dawˇ cawˇ ve yoˬ. Leh ngaˬ kaꞈ maˇ daꞈ ve dawˇ hkʼaˇ cawˬ ve yoˬ. Chi hkʼoˆ kaꞈ, Ku˗eˇbehˆ venˇ Kaˬneˬdaˬ mvuhˇ miˬ lo pehˬ tawˆ˗e tuˬ Ku˗eˇbehˆ venˇ lo mvuhˇ miˬ uˉ peunˍ ve htaꞈ tawˍ daꞈ ve yoˬ.

Awˬ viˉ awˬ nyi A˗nu ngaˬ htaꞈ kʼoˆ laˇ ve, “chi teˇ hkui awˬ tcuhˆ peuˍ Ku˗eˇbehˆ venˇ lo ceh tiˉ tcuh peu ve gʼuˇ suhˍ peuˍ ve chaw htaꞈ kʼai tcuh ve yoˬ.” Hkʼe te leh, ngaˬ Ku˗eˇbehˆ venˇ lo kʼai tcuh laˇ kaꞈ hpehꞈ˗aw tehꞈ kʼoˆ piˇ ve yoˬ. Leh˗di oˇ kaˬ lo Gʼuiˬ sha ve kanˉ ca te gaˇ ve tehꞈ ngaˬ shiˍ ve pa taw yoˬ. Chi teˇ pawˆ ngaˬ hui a shaꞈ teꞈ kuiˬ hkʼaw dawˇ cheˆ ve daꞈ jaˇ ve teˇ pawˆ hpehꞈ ve yoˬ.

Ngaˬ hui Hpaˉlanˍ ve tawˇ hkawˇ 5 shinˉ gʼa henˇ ve yoˬ. Peuˬ hkʼawꞈ nawˉ ngaˬ huiˉ maˬ leh awˬ viˉ awˬ nyi teˇ ca Le˗maw˗kiˉ venˇ lo kʼai tcuh laˇ ve yoˬ. Chi ve lehˬ Muˬhtaˬriˬaw venˇ lo aˬ laˬ hkʼe 540 kiˇ loˇ vuiˇ daꞈ ve yoˬ. Ngaˬ hui Hpaˉlanˍ ve tawˇ hkawˇ gʼa henˇ cawˇ sheˍ ve tehꞈ shiˍ ve yoˬ. Hpawnˬ daꞈ ve teˇ pawˆ hkʼaw awˬ lawn chi ve htaꞈ caˉ daꞈ ve maˍ laˇ leh ngaˬ dawˇ cawˇ jaˇ. Leh hpawnˬ daꞈ lonˉ awˬ pon shiˍ laˇ kaˇ ve awˬ lawn htaꞈ ngaˬ gʼaw nyi ve yoˬ. Awˆsaˍteˇriˇ˗aˇ mvuhˇ miˬ lo ve chaw awˬ tan laˬ maˇ jaˇ ve tehꞈ kʼoˆ ve aꞈ kehˉ, Kaˍlaˍoˆ ngaˆ hkʼa shuˍ chaw maˇ maˇ laˬ tuˬ yoˬ tehꞈ ngaˬ kʼoˆ ve yoˬ.

Le˗maw˗kiˉ venˇ lo ngaˬ huiˉ maˬ Gʼuiˬ sha ve kanˉ te kaiˬ ve awˬ viˉ awˬ nyi yaˇ miˇ haˉ 4 gʼaˇ geh teˇ yehˬ hkʼaw ceh tiˉ chehˇ ve yoˬ. Leh Heh˗beu˗Dow ve yehˬ kʼa yaˇ miˇ 2 gʼaˇ cawˬ ve geh kaꞈ teˇ geh chehˇ ve yoˬ. He˗beuˆ˗Dow ve yehˬ 7 pawehˇ cawˬ ve htaꞈ ngaˍ leh ngaˬ hui gʼuˇ suhˍ peuˍ ve chaw teˇ gʼaˇ le le kaꞈ choˬ kaˬ lo chehˇ leh yehˬ hpfuhˇ gʼa ga keu daꞈ ve yoˬ. Ngaˬ huiˉ maˬ lehˬ tcuh peu ve gʼuˇ suhˍ peuˍ ve chaw te chehˇ ve yoˬ. Hkʼe te leh, ngaˬ huiˉ maˬ mvuhˇ shawˉ hpawˇ leh sha gʼuˇ hkʼawꞈ nawˉ leh mvuhˇ hpeuꞈ la htaˇ kaꞈ gʼa hto toˇ ve yoˬ. Yehˬ chi ve hkʼaw 12 gʼaˇ te leh 14 gʼaˇ teˇ geh chehˇ ve yoˬ. Mvuhˇ hpeuꞈ la kaˆ jaˇ ve awˬ yanˇ htaˇ kaꞈ yawˇ hui ngaˬ hui geh teˇ geh gʼa hto toˇ laˇ ve ha lehˬ jaˇ ve yoˬ.

Ngaˬ hui teˇ geh chehˇ ve gʼuˇ suhˍ peuˍ ve chaw htaꞈ meuˆ daꞈ jaˇ ve pa taw, teˇ yehˬ kʼa hkʼaw ve chaw hkʼe hpehꞈ ve yoˬ. Teˇ pawˆ pawˆ kʼo ngaˬ hui aˬ miˍ ceh leh aˬ miˍ paˇ lo teˇ geh hpoˆ mui ve yoˬ. Ngaˬ hui hkaoˍ monˇ te ve teˇ nyi ngaˬ hui yuˬ tanˇ ve yoˬ. Ngaˬ hui teˇ gʼaˇ le le Poˬlan ve hkaoˍ monˇ te leh awˬ hkʼaw kaꞈ laiˉ ceuˬ keu ve yoˬ. Chi hkʼoˆ kaꞈ awˬ viˉ awˬ nyi hawˉ hkʼaˆ teˇ gʼaˇ tinˍ hteˆ puiˉ jaˇ ve yoˬ. Hkawꞈ nyi mvuhˇ hpeuꞈ haˉ teˇ shinˉ le le ngaˬ hui liꞈ hkawˇ kʼa leh pawehˇ te ve yoˬ.

Li˗maw˗kiˉ venˇ lo hto toˇ kuiˬ awˬ ti daꞈ jaˇ. 5 hkʼawꞈ ve awˬ yanˇ hkʼaw ceh tiˉ ve kaꞈ Liꞈ hpu henˇ ve chaw co ha hpawˇ uiˍ la mvuh la leh Baˆtiˆsaˬ haꞈ yuˬ ve yoˬ. Ngaˬ hui ve Hkriꞈ yaˇ awˬ moˍ hkʼaw kaꞈ chaw maˇ la leh hto toˇ ve chaw 35 gʼaˇ cawˬ ve pa taw, ngaˬ hui ha lehˬ jaˇ.

Ngaˬ hui daꞈ ve awˬ lawn sha tanˇ kaiˬ ve hkʼaw hto toˇ tuˬ, gʼa henˇ ve yoˬ. Yaˬhoˉvaˬ yawˇ ve kanˉ te ve chaw htaꞈ ga laˇ chehˇ ve tehꞈ ngaˬ hui gʼa mawˬ ve yoˬ. Leh ngaˬ hui loˍ ve awˬ ceuˬ cawˬ tuˬ kaꞈ yawˇ ga laˇ chehˇ ve yoˬ. Chi hkʼoˆ kaꞈ, ngaˬ hui Hpaˉlanˍ ve tawˇ hkawˇ yaw ve chaw htaꞈ haꞈ tuˬ kaꞈ gʼa henˇ ve yoˬ. Ngaˬ hui yawˇ hui ve chaw ceuˬ tawˇ hkawˇ leh chaw liˇ vaˇ liˇ htaꞈ shiˍ tuˬ kaꞈ gʼa henˇ ve yoˬ. Chi ngaˬ hui awˬ nu ve chaw liˇ vaˇ liˇ htaꞈ dawˇ cawˇ tuˬ kaꞈ te laˇ ve yoˬ.—2 Kawˇrenˍhtuˆ 6:13.

Peuˬ hkʼawꞈ nawˉ awˬ tcuhˆ puiˍ ngaˬ hui htaꞈ Neˬba˗sa˗be hkʼaw mvuhˇ nyi tawˆ hpawˇ lo Hta˗la˗ka˗de venˇ lo jiˆ kʼai tcuh laˇ ve yoˬ. Chi lehˬ dawˇ cheˆ tuˬ haˍ jaˇ ve yoˬ. Awˬ lawn kʼo, yehˬ ngaˍ tuˬ ve leh liꞈ henˇ yehˬ teˇ kaˬ lo liꞈ teˇ hkui teˇ yanˇ maˍ tuˬ ve kaꞈ ka tiꞈ te daꞈ taˍ ve yoˬ. Chi hkʼe ceh tiˉ maˇ heˆ. Ngaˬ hui ve Liꞈ hpu henˇ yaˇ laiˉ gʼaˇ hto toˇ ve chaw hpehꞈ gehˇ sheˍ ve yoˬ. Ngaˬ hui ve Hkriꞈ yaˇ awˬ moˍ hpawnˬ daꞈ kuiˬ yehˬ kaꞈ awˬ suhˉ te gehˇ sheˍ ve yoˬ.

Ngaˬ hui hkawꞈ nyi shinˉ nyi htaˇ kaꞈ jiˆ kʼai tuˬ ve laˇ tehꞈ dawˇ leh bon laiˉ pawˆ lawˬ ve yoˬ. Ngaˬ hui kaꞈ oˇ kaˬ lo ca guiˇ˗e nyi ve yoˬ. Hta˗la˗ka˗de ngaˬ hui chehˇ  kuiˬ Li˗maw˗kiˉ venˇ htaꞈ maˇ shuˍ. Yaꞈ hkʼaˇ, Yaˬhoˉvaˬ ngaˬ hui htaꞈ kʼai tcuh laˇ ve kʼo, kʼai tuˬ yoˬ tehꞈ dawˇ cheˆ ve yoˬ. Yawˇ kʼoˆ laˇ ve hkʼe ngaˬ hui gʼaꞈ te leh awˬ lawn teˇ hpaˍ htaꞈ yawˇ hkʼaˬ hkʼe ga laˇ tuˬ ve htaꞈ law nyi taˍ tuˬ yoˬ. (Maˍlaˍhkiˆ 3:10) Leh˗di yonˍ hkʼaˇ hpawˇ yonˍ yeˬ jaˇ. Yawˇ shu awˬ pon awˬ yanˇ yuˬ tanˇ leh nyi ma daꞈ ve chaw hpehꞈ ve yoˬ. Ngaˬ hui jiˆ kʼai htaˇ kaꞈ sha ve yoˬ. Dawˇ taˍ ve hkʼe maˇ heˆ law.

Ngaˬ hui jiˆ kʼai ve Hkriꞈ yaˇ awˬ moˍ awˬ suhˉ hkʼaw lehˬ, nyi haꞈ shaˉ paˍ Ro˗beuꞈ Lawˆ teˇ gʼaˇ ceh tiˉ cawˬ ve yoˬ. Yawˇ leh yawˇ ve awˬ miˇ ma Len˗da choˬ kaˬ lo gʼuˇ suhˍ peuˍ ve chaw te la tuˬ jiˆ laˬ ve yoˬ. Yawˇ hui yaˇ awˉ lawˉ teˇ gʼaˇ cawˬ htaˇ, choˬ kaˬ lo kʼawꞈ chehˇ tuˬ dawˇ cheˆ ve yoˬ. Yawˇ hui ve yaˇ paˍ ehˉ htaꞈ gʼa nyi haꞈ shaˉ sheˍ ve htawˇ, yawˇ hui Gʼuiˬ sha ve kanˉ te ve htaꞈ ngaˬ hui awˬ gʼaˇ gʼa jaˇ ve yoˬ. Yawˇ hui ngaˬ hui htaꞈ haꞈ yuˬ laˇ leh nyi haꞈ shaˉ laˇ daꞈ jaˇ ve yoˬ. Leh yawˇ hui Gʼuiˬ sha ve kanˉ te ve kaꞈ kaiˬ jaˇ.

Hta˗la˗ka de venˇ lo ngaˬ hui gʼuˇ suhˍ peuˍ ve chaw 2 hkʼawꞈ te peuˬ hkʼawꞈ nawˉ, ngaˬ hui maˇ dawˇ maˇ gaˇ ve ha lehˬ tuˬ cawˬ ve yoˬ. Chi ve lehˬ, ngaˬ toˇ nyi shehˍ hpaˇ te tuˬ kuˬ laˇ ve yoˬ. Eˍgaˍlanˍ ve chaw ceuˬ tawˇ hkawˇ hkʼaw ngaˬ hui 7 hkʼawꞈ Gʼuiˬ sha ve kanˉ te ve yoˬ. Peuˬ hkʼawꞈ nawˉ ngaˬ hui Ku˗eˇbehˆ venˇ lo Hpaˉlanˍ ve chaw ceuˬ tawˇ hkawˇ hkʼaw ngaˬ hui Gʼuiˬ sha ve kanˉ te ve yoˬ. Ku˗eˇbehˆ venˇ lo toˇ nyi shehˍ hpaˇ htaꞈ awˬ gʼaˇ piˇ paˍ lehˬ Len˗oˆ Hkehn˗hponˆ meh ve yoˬ. Ngaˬ bon maˍ puiˉ ve htaꞈ yawˇ chiˇ mvuh laˇ ve yoˬ. Yaꞈ hkʼaˇ, yawˇ chiˇ mvuh laˇ peuˬ hkʼawꞈ nawˉ na laˇ ve, “nawˬ bon maˍ htaˇ awˬ viˉ awˬ nyi yuˬ yehˇ tuˬ chi aꞈ kehˉ maˍ gʼa˗aw laˇ?” b Yawˇ ngaˬ htaꞈ a yeˇ chi hkʼe yuˬ laˇ ve lehˬ, Hkriꞈ yaˇ awˬ moˍ hkʼaw loˍ ve awˬ ceuˬ maˍ puiˉ tuˬ leh awˬ viˉ awˬ nyi hkʼa dehꞈ na gʼa tuˬ kaꞈ ga laˇ ve yoˬ.

1978 hkʼawꞈ htaˇ, Gʼuiˬ sha ve kanˉ te ve ngaˬ htaꞈ awˬ vuiˬ peꞈ laˇ ve ngaˬ dawˇ cawˇ jaˇ ve teˇ ceuˬ lehˬ, Muˬhtaˬriˬaw venˇ lo laiˉ mvuhˇ miˬ lo laˬ ve hpawnˬ daꞈ lonˉ hkʼaw ngaˬ awˬ vuiˬ gʼa te ve yoˬ. Hpawnˬ daꞈ lonˉ ve awˬ meh lehˬ “Yonˍ ve gʼaˇ shehˍ hpaˇ” tehꞈ kʼoˆ ve yoˬ. Oˇ ve teˇ yanˇ ngaˬ caˇ tuˬ hpawˇ gʼa nyi haꞈ shaˉ ve yoˬ. Choˬ kaˬ lo hpawnˬ daꞈ la ve chaw 80,000 gʼaˇ cawˬ tuˬ yoˬ tehꞈ ngaˬ hui dawˇ ve yoˬ. Leh awˍ chiˇ awˬ te caˬ tuˬ ve awˬ hkʼaˇ kaꞈ awˬ suhˉ gʼa gu ve yoˬ. Awˍ chiˇ awˬ te tuˬ ve awˬ hkʼeun awˬ hkʼaˇ awˬ suhˉ gʼa yehˇ leh caˇ tuˬ gu tuˬ ve awˬ hkʼaˇ hkʼa peu˗eˬ kaꞈ awˬ suhˉ gʼa gu ve yoˬ. Ngaˬ hui awˍ chiˇ gawˆ keu tuˬ awˬ hkʼeun gawˬ˗ehꞈ ve 20 maˬ cawˬ ve htawˇ, teˇ pawˆ pawˆ kʼo laiˉ maˬ kaꞈ yehˇ maˇ gʼa ve yoˬ. Chi hkʼe ceh tiˉ maˇ heˆ. Shawˉ pawˍ kʼo ngaˬ hui ve hpawnˬ daꞈ ve awˬ nyi gaˬ˗oˬ ve htawˇ, chi awˬ gʼuˇ suhˍ teˇ haˉ htaˇ bawˉ shiˍ hteˆ enˍ daꞈ ve cawˬ ve pa taw, hpawnˬ daꞈ lonˉ te tuˬ ve awˬ ti hkʼaw tanˇ hkuinˇ htaˇ maˇ heˆ kʼo maˇ loꞈ˗e tcuh laˇ ve yoˬ. Chi hkʼoˆ kaꞈ, ngaˬ hui mvuhˇ shawˉ mehˆ maˇ mawˬ sheˍ htaˇ kaꞈ, awˍ chiˇ awˬ te tuˬ awˬ hkʼeun gʼa hpaw ve yoˬ. Ngaˬ hui heuˬ jaˇ ve htawˇ, awˬ viˉ awˬ nyi ca ga la ve chaw geh laiˉ ceuˬ gʼa henˇ  ve yoˬ. Tawˇ pa haˉ te kʼo, kanˉ te htaˇ a yeˇ hkʼa dehꞈ yuˬ ve, chaw mawˇ hkʼe ve dawˇ hkʼaˇ cawˬ ve pa taw, dawˇ haˍ ve awˬ lawn kaꞈ maˇ dawˇ haˍ tuˬ te laˇ ve yoˬ. Oˇ ve teˇ yanˇ ngaˬ hui kanˉ teˇ geh te ve awˬ viˉ awˬ nyi, chi teˇ hkui kaꞈ ngaˬ hui meuˆ daꞈ ve awˬ chawˇ hpehꞈ chehˇ sheˍ ve yoˬ. Leh Ku˗eˇbehˆ venˇ lo hpawnˬ daꞈ lonˉ chi teˇ pawˆ hkʼaw ngaˬ hui gʼa kʼai ve ha lehˬ jaˇ. 1940 hkʼawꞈ te leh 1950 hkʼawꞈ ve awˬ yanˇ htaˇ, Yaˬhoˉvaˬ ve Shaˉhkiˆhkanˍ ve chaw htaꞈ fawˉ mehˍ piˇ jaˇ ve awˬ yanˇ hpehꞈ ve yoˬ.

Muˬhtaˬriˬaw venˇ lo hpawnˬ daꞈ lonˉ laiˉ pawˆ hkʼaw nyi haꞈ shaˉ paˍ geh ngaˬ laiˉ ceuˬ gʼa henˇ ve yoˬ. Chi teˇ hkui Daˍviˆ Saꞈpehn Uˉ peunˍ ve Kawˍmiˍ tiˍ hkʼaw hpawnˬ daꞈ ve sheh kʼai paˍ hpehꞈ ve yoˬ. Peuˬ hkʼawꞈ nawˉ teˇ hkʼawꞈ gaˬ leh ngaˬ kaꞈ hpawnˬ daꞈ lonˉ hkʼaw sheh kʼai paˍ te tcuh laˇ ve yoˬ. Daˍviˆ ngaˬ htaꞈ ga laˇ jaˇ ve yoˬ.

2011 hkʼawꞈ htaˇ ngaˬ leh Leh˗di toˇ nyi shehˍ hpaˇ 36 hkʼawꞈ te peuˬ hkʼawꞈ nawˉ, Hkriꞈ yaˇ awˬ moˍ hkʼaw nyi haꞈ shaˉ paˍ hui htaꞈ liꞈ henˇ yehˬ hkʼaw maˍ piˇ tuˬ kuˬ laˇ ve yoˬ. Kanˉ chi ve te ve 2 hkʼawꞈ ve awˬ yanˇ awˬ hkʼaw lo ngaˬ hui ve chehˇ kuiˬ 75 kaˬ gʼa pa ve yoˬ. Yaꞈ hkʼaˇ, chi hkʼe te htaˇ awˬ hpfuhˇ hkʼawꞈ jaˇ. Awˬ lawn kʼo, Uˉ peunˍ ve Kawˍmiˍtiˍ nyi haꞈ shaˉ paˍ ve yonˍ hkʼaˇ htaꞈ a yeˇ yuˬ laˇ leh Liꞈ henˇ yehˬ chi ve hkʼaw teˇ moˍ peuˬ teˇ moˍ henˇ peuˬ hkʼawꞈ nawˉ, nyi haꞈ shaˉ paˍ awˬ bon uiˍ jaˇ ve yoˬ.

Peuˬ hkʼawꞈ nawˉ ngaˬ Gʼuiˬ sha ve mvuhˇ miˬ hto toˇ ve chaw liꞈ henˇ yehˬ lo maˍ paˍ gʼa te ve yoˬ. Liꞈ henˇ yehˬ chi ve hkʼaw henˇ ve chaw lehˬ awˬ vuiˬ maˇ jaˇ ve pa taw heuˬ leh dawˇ haˍ ve yoˬ. Yawˇ hui teˇ nyi ve hkʼaw 7 naˍ riˍ gʼa henˇ ve yoˬ. Aˉ hkʼaw gaˬ la htaˇ kaꞈ liꞈ henˇ kuiˬ lo gʼa taˍ ve kanˉ 3 naˍ riˍ gʼa te leh teˇ shinˉ ve hkʼaw awˬ vuiˬ 4-5 pawˆ gʼa kʼawꞈ te ve yoˬ. Yaˬhoˉvaˬ maˇ ga laˇ ve kʼo, yawˇ hui te maˇ gʼa taˬ tehꞈ ngaˬ leh awˬ nu ve maˍ piˇ paˍ kʼoˆ ve yoˬ. Yawˇ hui Yaˬhoˉvaˬ htaꞈ gʼaˇ va ve kʼo, dawˇ taˍ ve aꞈ kehˉ te gʼa ve htaꞈ ngaˬ gʼa mawˬ ve yoˬ.

Ngaˬ e lehˬ awˬ nu ve chaw htaꞈ hkʼaˬ htaˆ kaꞈ a yeˇ yuˬ piˇ ve pa taw, ngaˬ e geh Liꞈ hpu henˇ ve chaw co ha hpawˇ uiˍ la mvuh la leh ngaˬ pa awˬ tehˬ ve htaꞈ maˇ tawˍ laˇ tuˬ kaꞈ te piˇ ve yoˬ. Ngaˬ e suh peuˬ hkʼawꞈ nawˉ 3 nyi gaˬ leh ngaˬ pa hpawnˬ daꞈ kuiˬ hkʼaw hkawꞈ nyi shinˉ nyi ve bon maˍ hkawˇ ca˗e ve pa taw ngaˬ hui anˇ jaˇ ve yoˬ. Ngaˬ pa Baˆtiˆsaˬ maˇ haꞈ yuˬ sheˍ ve, Shaˉhkiˆhkanˍ ve chaw maˇ hpehꞈ sheˍ ve htawˇ, 26 hkʼawꞈ ve awˬ yanˇ hkʼaw ngaˬ pa hkʼaˬ htaˆ kaꞈ hpawnˬ daꞈ˗e ve yoˬ. Leh nyi haꞈ shaˉ paˍ kʼoˆ laˇ ve, ngaˬ pa lehˬ hpawnˬ daꞈ kuiˬ hkʼaw awˉ lawˉ teˇ gʼaˇ gaˬ la ve yoˬ.

Chi hkʼoˆ kaꞈ, ngaˬ e te ve awˬ ceuˬ lehˬ ngaˬ, ngaˬ nyi ma, leh teˇ gʼaˇ le le awˬ pon daꞈ ve henˇ yuˬ tuˬ hpehꞈ ve yoˬ. Ngaˬ nyi ma 3 gʼaˇ leh yawˇ hui ve awˬ hpawˇ Yaˬhoˉvaˬ ve kanˉ ka tiꞈ yeˬ ve hkʼaw te chehˇ ve yoˬ. Ngaˬ nyi ma 2 gʼaˇ lehˬ, Pawˬtuˬgiˬ mvuhˇ miˬ awˬ tcuhˆ puiˍ lo Gʼuiˬ sha ve kanˉ te chehˇ ve yoˬ. Leh 1 gʼaˇ lehˬ Heˬtiˬ mvuhˇ miˬ awˬ tcuhˆ puiˍ lo Gʼuiˬ sha ve kanˉ te chehˇ ve yoˬ.

Chi teˇ hkui ngaˬ leh Leh˗di O˗ri˗li Onˬteˇriˬo lo tcuh peu ve gʼuˇ suhˍ peuˍ ve te chehˇ ve yoˬ. Chi ve lehˬ, ngaˬ hui toˇ nyi shehˍ hpaˇ te htaˇ awˬ viˉ awˬ nyi Liꞈ hpu maˍ piˇ ve chaw geh ca kʼaw guiˇ˗e ve, Liꞈ hpu ca kʼawꞈ maˍ piˇ˗e ve, ngaˬ hui dawˇ cawˇ jaˇ kuiˬ awˬ ti hpehꞈ ve yoˬ. Leh ngaˬ hui geh Liꞈ hpu henˇ ve chaw co ha hpawˇ uiˍ la mvuh la ve htaꞈ gʼa mawˬ leh ha lehˬ jaˇ. Leh ngaˬ hui Hkriꞈ yaˇ awˬ moˍ awˬ suhˉ hkʼaw awˬ viˉ awˬ nyi htaꞈ meuˆ daꞈ maˇ la ve, tuꞈ ve hkanˍ ve awˬ yanˇ htaˇ Yaˬhoˉvaˬ yawˇ hui htaꞈ ga piˇ chehˇ ve tehꞈ ngaˬ hui gʼa mawˬ ve awˬ gʼaˇ gʼa jaˇ ve yoˬ.

Awˬ viˉ awˬ nyi laiˉ gʼaˇ ngaˬ hui htaꞈ a yeˇ yuˬ laˇ ve ha lehˬ jaˇ. Leh ngaˬ hui kaꞈ ‘awˬ viˉ awˬ nyi htaꞈ dawˇ haˍ ve yoˬ.’ Yawˇ hui Yaˬhoˉvaˬ ve kanˉ te gʼa ve hkʼe te tuˬ ngaˬ hui kaꞈ ga piˇ gaˇ ve yoˬ. (2 Kawˇrenˍhtuˆ 7:6, 7) Tawˇ pa haˉ te kʼo, yehˬ kʼa teˇ yehˬ kʼa awˬ miˇ ma, yaˇ paˍ leh yaˇ miˇ gʼuˇ suhˍ peuˍ ve te chehˇ ve yoˬ. Hkʼe te leh, ngaˬ awˬ pa htaꞈ na piˇ ve, nawˬ gʼuˇ suhˍ peuˍ ve te tuˬ dawˇ nyi jaw˗aw laˇ? Yawˇ hkʼawꞈ piˇ ve, yehˬ kʼa hkʼaw ve chaw 3 gʼaˇ gʼuˇ suhˍ peuˍ ve te tuˬ ga piˇ paˍ ceh hpehꞈ gaˇ ve yoˬ. Hkʼe te leh, ngaˬ yawˇ htaꞈ kʼawꞈ na piˇ ve, “nawˬ Yaˬhoˉvaˬ aꞈ kehˉ yawˇ hui htaꞈ ga piˇ gʼa tuˬ ve laˇ?” Yehˬ kʼa hkʼaw ve chaw gʼuˇ suhˍ peuˍ ve te ve hkʼe ha lehˬ ve cawˬ tuˬ, yawˇ kaꞈ gʼuˇ suhˍ peuˍ ve chaw te tuˬ ngaˬ awˬ gʼaˇ piˇ ve yoˬ. Leh 6 ha pa peuˬ hkʼawꞈ nawˉ yawˇ kaꞈ gʼuˇ suhˍ peuˍ ve te ve yoˬ.

Ngaˬ leh Leh˗di Yaˬhoˉvaˬ ve “anˇ tuˬ uiˍ ve kanˉ” htaꞈ caˉ daꞈ ve “awˬ hkʼawꞈ nawˉ laˬ tuˬ ve chaw teˇ hpaˍ htaꞈ” kʼoˆ maˍ piˇ tuˬ yoˬ. Leh yawˇ hui kaꞈ ngaˬ hui hkʼa shuˍ Yaˬhoˉvaˬ ve kanˉ ha lehˬ ha kʼa ve hkʼaw te tuˬ ngaˬ hui dawˇ law taˍ ve yoˬ.—Chiˇ mvuh ve 71:17, 18.