Ha pa 12 maˬ 10 nyi 1936 hkʼawꞈ htaˇ, Hkehˬsaˆ Aˍmeˍriˆkaꞈ mvuhˇ miˬ lo paw taˍ ve yoˬ. Yaˇ 4 gʼaˇ ve hkʼoˆ ngaˬ yaˇ uiˍ hpehꞈ ve yoˬ. Ngaˬ pa Viˆliˍanˍ leh ngaˬ e Genˍ Yaˬhoˉvaˬ ve kanˉ te ve ka tiꞈ yeˬ ve chaw hpehꞈ ve yoˬ. Ngaˬ pa lehˬ, chaw mawˇ chaw kehˉ awˬ moˍ ve kanˉ vawˆ paˍ hpehꞈ ve. Ngaˬ e awˬ tehˬ ve henˇ htaˇ, yawˇ awˬ e geh henˇ ve yoˬ. Eˇmaˇ Vehˆneuˇ laiˉ gʼaˇ htaꞈ awˬ tehˬ ve maˍ piˇ ve yoˬ. Yawˇ maˍ piˇ ve hkʼaw teˇ gʼaˇ Keuˬhtuˍ Saꞈtinˍ miˍ shenˍ naˍ liˍ Pawˬtoˬ Riˆkoˬ  a (awˬ maiˉ) hpehꞈ kʼai ve yoˬ. Chi htaꞈ pa taw, laiˉ gʼaˇ ve daꞈ ve henˇ yuˬ tuˬ, ngaˬ gʼa henˇ ve yoˬ.

Ngaˬ a shaꞈ 5 hkʼawꞈ htaˇ, ngaˬ pa leh ngaˬ yaꞈ kʼaw jaˇ lo hto toˇ leh Shaw nyi kuiˬ leh Awˬ gʼaˇ piˇ ve (Tu loˬ! liꞈ ve awˬ meh awˬ piˍ) liꞈ kʼoˆ piˇ chehˇ ve yoˬ. Awˬ yanˇ oˇ ve lehˬ maꞈ lonˉ nyiˇ pawˆ teˇ pawˆ hpehꞈ ve yoˬ. Yaꞈ hkʼaˇ, awˬ lawn chi htaꞈ ngaˬ pa coˇ caˇ leh maˇ caˉ daꞈ. Saˍ laꞈ gʼonˍ tzuhˬ bvuhˆ taˍ ve teˇ gʼaˇ yawˇ ngaˬ pa geh laˬ leh nawˬ kawˆ puiˉ jaˇ maꞈ yaˇ maˇ te gaˇ tehꞈ deˇ piˇ ve yoˬ. Yawˇ ngaˬ pa mehˆ hpfuhˇ paˇ lo laˬ leh “kawˆ puiˉ jaˇ ve chaw ngaˬ dawˆ neˍ!” tehꞈ kʼoˆ leh kuˬ heuˉ ve yoˬ. Ngaˬ kawˆ jaˇ ve yoˬ. Yaꞈ hkʼaˇ, ngaˬ pa htaꞈ ngaˬ yawˆ yan jaˇ tehˬ tehˬ ve yoˬ. Awˬ lawn kʼo, ngaˬ pa a yeˇ maˇ te leh awˬ nu ve chaw htaꞈ liꞈ kʼoˆ kʼawꞈ piˇ kʼai ve yoˬ. Peuˬ hkʼawꞈ nawˉ maꞈ yaˇ teˇ gʼaˇ kʼawꞈ juˇ laˬ leh,  saˍ laꞈ gʼonˍ maꞈ yaˇ htaꞈ kuˬ leh “kawˆ puiˉ jaˇ ve chaw chi teˇ gʼaˇ htaꞈ teˇ ceuˬ ceuˬ te piˇ˗o!” yawˇ tzuhˬ bvuhˆ ve maꞈ yaˇ mawˬ ve pa taw “aˉ hkʼaw lo kʼoꞈ˗e lo” tehꞈ kʼoˆ piˇ ve leh yawˇ huiˉ maˬ hpaw˗e ve yoˬ. Yaˬhoˉvaˬ ngaˬ pa htaꞈ haꞈ hanˉ ve cawˬ tcuh laˇ ve ngaˬ ha lehˬ jaˇ. Awˬ tehˬ kʼo, venˇ chi hkʼaw ngaˬ pa oˉ kʼoˍ mvuh nuˆ kuiˬ sainˍ nyiˇ kaˬ cawˬ leh, saˍ laꞈ gʼonˍ hkʼaˬ htaˆ kaꞈ ca nuˆ laˬ ve yoˬ.

Ngaˬ a shaꞈ 8 hkʼawꞈ htaˇ, ngaˬ pa ngaˬ e yehˬ leh sainˍ hawˇ leh kaˇ hkʼaw yehˬ ehˉ teˇ maˬ te ve yoˬ. Leh ngaˬ hui Hkawˬlawˬraˇdoˬ lo hto toˇ ve chaw maˇ cawˬ maˇ ve geh ca chehˇ leh, ngaˬ pa ngaˬ e gʼuˇ suhˍ peuˍ ve chaw kanˉ te leh teˇ nyi kʼo heh te ve yoˬ. Awˬ lawn kʼo, Yaˬhoˉvaˬ awˬ bon naꞈ laˇ leh Hkriꞈ yaˇ awˬ moˍ awˬ suhˉ tanˬ ve yawˇ huiˉ maˬ kanˉ te hkʼeuꞈ ve yoˬ. Ha pa 6 maˬ 20 nyi 1948 hkʼawꞈ htaˇ, ngaˬ pa iˉ kaˆ lawˬ lo ngaˬ leh, Biˬliˇ Niˆhko leh yawˇ ve awˬ miˇ ma, leh awˬ nu ve chaw htaꞈ baˆtiˆsaˬ piˇ laˇ ve yoˬ. Awˬ hkʼawꞈ nawˉ yawˇ hui toˇ nyi shehˍ hpaˇ hpehꞈ leh, yawˇ ve yaˇ paˍ leh awˬ hkuiˇ ma kaꞈ kʼawꞈ hpehꞈ la ve yoˬ.

Yaˬhoˉvaˬ ve kanˉ te kaiˬ ve ngaˬ hui ve awˬ chawˇ laiˉ gʼaˇ cawˬ ve yoˬ. Saꞈtinˍ teˇ yehˬ kʼa Dawnˬ leh Euˬlenˬ, Dehˉ leh Cuˬliˬaˇ, Siˆ leh Maꞈhtaˆ chaw chi teˇ hpaˍ kaꞈ yoˬ. Ngaˬ hui yawˇ hui geh Liꞈ hpu awˬ lawn kʼoˆ daꞈ ve dawˇ cawˇ jaˇ leh ngaˬ awˬ pon daꞈ ve heuˆ la kuiˬ hpehꞈ ve yoˬ. Ngaˬ hui Gʼuiˬ sha ve mvuhˇ miˬ awˉ lawˉ teh htaˇ, ngaˬ hui ve a shaꞈ tcuhˉ kuiˬ cawˬ leh ha lehˬ ve cawˬ gʼa ve yoˬ. Yawˇ hui ngaˬ htaꞈ maˍ laˇ ve yoˬ.

Ngaˬ a shaꞈ 19 hkʼawꞈ htaˇ, Baˆ Heˆhtiˇ ngaˬ hui ve awˬ chawˇ Aˍmeˍriˆkaꞈ mvuhˇ miˬ awˬ hawˉ hpawˇ lo gʼuˇ suhˍ peuˍ ve chaw ca te tuˬ ngaˬ htaꞈ jehˬ laˇ ve yoˬ. Oˇ kaˬ lo awˬ viˉ awˬ nyi Gʼuiˬ sha kanˉ maˇ te ve chaw geh ca ga piˇ tuˬ, toˇ nyi shehˍ hpaˇ ngaˬ hui htaꞈ lawˬ laˇ ve yoˬ. Teˇ gʼaˇ kaꞈ maˇ laˬ ve htawˇ, hpawnˬ daꞈ ve teˇ pawˆ le le te tuˬ, yawˇ ngaˬ hui htaꞈ te tcuh laˇ ve yoˬ. Hpawnˬ daꞈ kuiˬ ca gʼa leh ngaˬ hui teˇ pawˆ le le hpawnˬ daꞈ ve yoˬ. Yaꞈ hkʼaˇ, teˇ tcuhˉ teˇ yanˇ ngaˬ huiˉ maˬ tiˉ cawˬ ve yoˬ. Ngaˬ huiˉ maˬ awˬ vuiˬ pa daꞈ te leh na hkawˇ hkʼa peu˗eˬ htaꞈ teˇ gʼaˇ hkʼawꞈ ve yoˬ. Te maˍ ve cawˬ htaˇ, ngaˬ huiˉ maˬ gʼuˇ suhˍ lo huˉ taˍ leh awˬ hawˉ lo mui ve chaw teˇ gʼaˇ kaꞈ maˇ cawˬ! Awˬ hkʼawꞈ nawˉ htaˇ, awˬ viˉ awˬ nyi yaˇ miˇ chaw mawˇ teˇ gʼaˇ ca hpawnˬ daꞈ la ve yoˬ. Awˬ lehˬ meuˇ htaˇ, Gʼuiˬ sha kanˉ maˇ te ve chaw leh Liꞈ hpu henˇ ve chaw kʼawꞈ laˬ leh ngaˬ hui Hkriꞈ yaˇ awˬ moˍ awˬ suhˉ kʼawꞈ hpehꞈ la ve yoˬ.

Teˇ nyi htaˇ, ngaˬ leh Baˆ Heˆhtiˇ saˍ laꞈ htaꞈ hpuˇ daꞈ leh Liꞈ hpu ngaˬ maˇ shiˍ ve teˇ tawn na laˇ ve yoˬ. Chi lehˬ ngaˬ nyi ma maˇ sha leh ngaˬ yonˍ ve awˬ ceuˬ htaꞈ gʼaˇ hteꞈ gʼa dawˇ nyi ve yoˬ. Yawˇ na laˇ ve hkʼawꞈ piˇ gʼa tuˬ, teˇ shinˉ ve hkʼaw ngaˬ Liꞈ hpu henˇ ve awˬ yanˇ yehˇ maˇ ve yoˬ. Chi lehˬ, ngaˬ Yaˬhoˉvaˬ geh meuˆ daꞈ maˇ la leh awˬ kaˍ awˬ nu ve saˍ laꞈ htaꞈ gʼa hpuˇ daꞈ tuˬ gu hehnˇ taˍ ve yoˬ.

Oˇ ve hkʼawꞈ nawˉ maˇ maw, htoˇ nyi shehˍ hpaˇ ngaˬ Aˍmeˍriˆkaꞈ awˬ hawˉ hpawˇ lo Hkriꞈ yaˇ awˬ moˍ teˇ kaˬ ca kʼawꞈ ga tuˬ lawˬ laˇ ve yoˬ. Vuiˇ jaˇ kuiˬ lo ngaˬ gʼa kʼai hkʼeh ve awˬ lawn kʼo, ngaˬ maꞈ yaˇ maˇ te gaˇ ve htaꞈ maꞈ poˍ geh gʼa kʼoˆ maˍ piˇ ve yoˬ. Teˇ pawˆ htaˇ, ngaˬ gʼuˇ suhˍ peuˍ ve chaw geh kʼai htaˇ kaˇ guˆ hehnˇ jaˇ leh maˇ kʼai gaˬ ve yoˬ. Awˬ viˉ awˬ nyi hawˉ hkʼaˆ paˍ teˇ gʼaˇ yawˇ aˉ hkʼaw leh hpawnˬ daꞈ kuiˬ lo ngaˬ htaꞈ shiˍ kʼai laˇ ve yoˬ. Hpawnˬ daꞈ ve hkʼaw ngaˬ kaˇ guˆ ve awˬ lawn awˬ viˉ awˬ nyi htaꞈ kaˇ piˇ leh yawˇ hui hpu ga laˇ ve yoˬ. Awˬ viˉ awˬ nyi hawˉ hkʼaˆ paˍ oˇ ve teˇ gʼaˇ ngaˬ ve kaˇ hawˇ tuˬ, yawˇ ga laˇ leh Aˍmeˍriˆkaꞈ 25$ hawˇ gʼa ve yoˬ.

Ngaˬ hui teˇ venˇ lo kʼawꞈ kʼai tuˬ, awˬ viˉ awˬ nyi ga laˇ ve yoˬ. Ngaˬ ve yehˬ kʼa ve awˬ chawˇ oˇ kaˬ lo teˇ yehˬ kʼa chehˇ ve yoˬ. Yawˇ hui kaˇ teˇ kaˇ awˬ piˍ  cawˬ leh ngaˬ htaꞈ 25$ hawˇ laˇ ve yoˬ. Awˉ lawˉ teˇ pawˆ ngaˬ hkʼa dehꞈ gʼa mawˬ ve, Gʼuiˬ sha ve mvuhˇ miˬ awˉ lawˉ puiˉ teh ve pa taw, ngaˬ loˍ ve awˬ ceuˬ hkʼa peu˗eˬ Yaˬhoˉvaˬ peꞈ laˇ ve yoˬ. Chi teˇ pawˆ E. F. Mehˆkaˬniˇ teˇ yehˬ kʼa awˬ viˉ awˬ nyi yaˇ miˇ teˇ gʼaˇ ngaˬ htaꞈ shiˍ daꞈ tcuh laˇ ve yoˬ. Yawˇ ve awˬ e nyi ma pfuhˇ jaˇ ve awˬ viˉ awˬ nyi hpehꞈ leh, a shaꞈ 90 hkʼawꞈ gaˬ peuˬ ve htawˇ gʼuˇ suhˍ peuˍ ve chaw kanˉ te chehˇ sheˍ ve yoˬ. Beˬteˬ leh ngaˬ mawˬ daꞈ ve teˇ hkʼawꞈ maˇ gaˬ sheˍ htaˇ heuˆ daꞈ leh 1958 hkʼawꞈ htaˇ, gʼuˇ suhˍ peuˍ ve chaw teˇ geh te ve yoˬ.

Shu ve daꞈ ve henˇ yuˬ tuˬ teˇ hpaˍ ngaˬ huiˉ maˬ gʼaꞈ te gaˇ ve yoˬ. Chi htaꞈ pa taw, Gʼuiˬ sha ve kanˉ hkʼaˇ hkʼaˬ hkʼe te tcuh laˇ ve kʼo, oˇ hkʼe gʼaꞈ te tuˬ ngaˬ huiˉ maˬ dawˇ cheˆ taˍ ve yoˬ. Ngaˬ huiˉ maˬ gʼuˇ suhˍ peuˍ ve kanˉ te tuˬ, yawˇ hui kuˬ laˇ ve yoˬ. Leh 1962 hkʼawꞈ htaˇ, ngaˬ huiˉ maˬ htaꞈ giˇlaˆ liꞈ henˇ yehˬ lo 37 pawˆ hkʼaw kʼai tuˬ yawˇ hui kuˬ laˇ ve yoˬ. Dawnˬ Saꞈtinˍ leh ngaˬ huiˉ maˬ teˇ geh gʼa henˇ ve yoˬ. Henˇ peuˬ htaˇ, ngaˬ leh Beˍteˍlaˆ Kenˬnyaˬ mvuhˇ miˬ kʼai tcuh laˇ ve yoˬ. Ngaˬ huiˉ maˬ Neuˇyawˆ venˇ lo gʼa tawˆ kʼai ve nyi ma luˬ ve yoˬ. Yaꞈ hkʼaˇ, Kenˬnyaˬ mvuhˇ miˬ caꞈ poˬ jehˇ kuiˬ gaˬ htaˇ, awˬ viˉ awˬ nyi laiˉ gʼaˇ haꞈ yuˬ laˇ ve ngaˬ huiˉ maˬ ha lehˬ jaˇ ve yoˬ.

Maˇ maw maw ve hkʼaw, Kenˬnyaˬ mvuhˇ miˬ leh hto toˇ ve htaꞈ ngaˬ huiˉ maˬ dawˇ cawˇ ve yoˬ. Hkriꞈ leh Maˍriˆ Kaˬnaiˍyaˆ ngaˬ huiˉ maˬ geh Liꞈ hpu henˇ ve awˉ lawˉ awˬ viˉ awˬ nyi hpehꞈ la ve yoˬ. Chi teˇ hkui hkʼa gaˬ Gʼuiˬ sha kanˉ awˬ yanˇ hkʼa biˇ te chehˇ sheˍ ve yoˬ. Gʼuˇ suhˍ teˇ hkʼawꞈ Yuˬgaˬdaˬ mvuhˇ miˬ lo kʼawꞈ jiˆ kʼai ve yoˬ. Mvuhˇ miˬ oˇ ve hkʼaw ngaˬ huiˉ maˬ miˍ shenˍ naˍ liˍ awˉ lawˉ teˇ ca hpehꞈ ve yoˬ. Oˇ ve teˇ yanˇ ha lehˬ jaˇ laiˉ gʼaˇ Liꞈ hpu henˇ gaˇ leh awˬ viˉ awˬ nyi kʼawꞈ hpehꞈ la ve yoˬ. Yaꞈ hkʼaˇ, Aˍfaˍriˆkaˆ lo shehˆ hkʼawꞈ hpaˆ chehˇ hkʼawꞈ nawˉ yaˇ hu tuˬ, Aˍfaˍriˆkaˆ lo tawˆ˗e leh Aˍmeˍriˆkaꞈ mvuhˇ miˬ kʼoꞈ˗e ve yoˬ. Aˍfaˍriˆkaˆ lo tawˆ la ve lehˬ Neuˇyawˆ venˇ lo tawˆ la ve aꞈ kehˉ nyi ma luˬ jaˇ. Aˍfaˍriˆkaˆ chaw htaꞈ ngaˬ huiˉ maˬ  haꞈ jaˇ oˇ kaˬ lo Gʼuiˬ sha ve kanˉ teˇ pawˆ ca kʼawꞈ te tuˬ dawˇ law taˍ ve yoˬ.

Ngaˬ huiˉ maˬ ngaˬ pa ngaˬ e awˬ paˇ lo ca kʼawꞈ chehˇ ve maˇ maw htaˇ, yaˇ miˇ awˉ lawˉ teˇ gʼaˇ Hkinˍbeuˍleˇ gʼa ve yoˬ. 17 ha pa hkʼawꞈ nawˉ yaˇ miˇ teˇ gʼaˇ Saꞈteˬfaˬniˇ kʼawꞈ cawˬ ve yoˬ. Ngaˬ huiˉ maˬ dawˇ ve awˬ pa awˬ e hpehꞈ ve awˬ vuiˬ awˬ suhˉ chi a yeˇ uiˍ jaˇ ve yoˬ. Ngaˬ hui ve yaˇ teˇ hpaˍ haꞈ lu diˬ jaˇ ve htaꞈ awˬ tehˬ maˍ piˇ tuˬ gʼa coˇ caˇ jaˇ ve yoˬ. Ngaˬ hui awˬ chawˇ teˇ hpaˍ daꞈ ve henˇ yuˬ tuˬ ngaˬ hui henˇ yuˬ gaˇ ve yoˬ. Yaˇ teˇ hpaˍ htaꞈ ga piˇ gʼa tuˬ, daꞈ ve henˇ yuˬ tuˬ gʼa te maˍ piˇ ve ngaˬ huiˉ maˬ shiˍ ve yoˬ. Yaꞈ hkʼaˇ, yawˇ hui uiˍ la htaˇ Yaˬhoˉvaˬ ve kanˉ te tuˬ naˍ hkʼa dehꞈ yonˍ maˇ gʼa. Ngaˬ nyi paˍ ngaˬ nyi ma awˬ tehˬ ve htaꞈ baˬ taˉ ve sheˉ lai jaˇ. Daꞈ ve henˇ yuˬ tuˬ htaꞈ yawˇ hui kʼawꞈ gʼaꞈ te tuˬ ngaˬ hui dawˇ law taˍ ve yoˬ.

Ngaˬ hui ve yaˇ miˇ teˇ hpaˍ gʼa hu ve ha lehˬ jaˇ leh, hkʼaˬ htaˆ kaꞈ teˇ geh te tuˬ coˇ caˇ ve yoˬ. Vaˇ meu˗e cawˬ ve hkʼaw paˇ lo ngaˬ hui chehˇ ve pa taw, oˇ kaˬ teˇ geh guiˇ˗e ve dawˇ cawˇ ve yoˬ. Oˇ kaˬ lo kʼai htaˇ, yaˇ nyiˇ gʼaˇ geh tawˇ yaw daꞈ ve awˬ yanˇ cawˬ maˇ jaˇ ve yoˬ. Ngaˬ hui heh puiˉ hkʼaw haˉ˗e ve leh, teˇ geh aˬ miˍ mui lehˬ leh tawˇ yaw daꞈ ve kaꞈ dawˇ cawˇ ve yoˬ. Yawˇ hui a shaꞈ i ve htawˇ, na hkawˇ laiˉ ceuˬ cawˬ ve yoˬ. “Ngaˬ hui uiˍ la ve kʼo aˬ htoꞈ ma te tuˬ le?” “Ngaˬ hkʼaˬ hkʼe ve chaw htaꞈ heuˆ tuˬ le?” Yaˇ teˇ hpaˍ Yaˬhoˉvaˬ htaꞈ haꞈ tuˬ, ngaˬ huiˉ maˬ coˇ caˇ leh maˍ piˇ ve yoˬ. Yawˇ hui dawˇ cawˇ tuˬ hkʼaˬ htaˆ kaꞈ coˇ caˇ leh ga piˇ ve, leh kanˉ chi dawˇ cawˇ ve chaw ceh tiˉ heuˆ tuˬ awˬ gʼaˇ piˇ ve yoˬ. A shaꞈ i htaˇ heuˆ ve maˇ daꞈ yawˇ hui na gʼa tuˬ coˇ caˇ leh maˍ piˇ ve yoˬ. “A shaꞈ 23 hkʼawꞈ hkʼa gaˬ kʼawˇ˗e law˗e te chehˇ sheˍ” tehꞈ, ngaˬ huiˉ maˬ hkʼaˬ htaˆ kaꞈ kʼoˆ maˍ piˇ ve yoˬ.

Ngaˬ huiˉ maˬ ve awˬ pa awˬ e daꞈ ve henˇ yuˬ tuˬ htaꞈ henˇ yuˬ leh, hpawnˬ daꞈ ve leh hto toˇ ve hkʼaˬ htaˆ kaꞈ coˇ caˇ leh teˇ geh kʼai ve yoˬ. Gʼuiˬ sha kanˉ awˬ yanˇ hkʼa biˇ te ve chaw ngaˬ hui aˉ hkʼaw lo haˉ la tcuh ve yoˬ. Ngaˬ hui miˍ shenˍ naˍ liˍ kanˉ te ve dawˇ cawˇ jaˇ yawˇ hui htaꞈ hkʼaˬ htaˆ kaꞈ kʼoˆ piˇ ve yoˬ. Ngaˬ hui awˇ gʼaˇ Aˍfaˍriˆkaˆ lo ca kʼawꞈ guiˇ˗e tuˬ dawˇ law taˍ ve yoˬ. Ngaˬ huiˉ maˬ ve yaˇ miˇ nyiˇ gʼaˇ oˇ hkʼe te gaˇ jaˇ ve yoˬ.

Ngaˬ hui ve yehˬ kʼa hkʼaw Liꞈ hpu henˇ ve hkʼaˬ htaˆ kaꞈ teˇ geh te ve yoˬ. Liꞈ henˇ yehˬ lo gʼa hpuˇ tuˬ ve awˬ ceuˬ ngaˬ hui teˇ geh te maˍ daꞈ ve yoˬ. Chi hkʼe te henˇ ve yawˇ hui dawˇ cawˇ leh yonˍ gʼa maˇ jaˇ ve yoˬ. Yaꞈ hkʼaˇ, yawˇ hui a ciˉ kʼawꞈ uiˍ la htaˇ, teˇ pawˆ pawˆ Liꞈ hpu maˇ henˇ gaˇ tehꞈ kʼoˆ laˇ ve yoˬ. Teˇ pawˆ htaˇ, awˬ lawn chi ve ngaˬ dawˇ maˇ jaˇ leh Liꞈ hpu taˇ henˇ leh nawˬ hui ve bawehˇ hkʼaw lo˗eˬ kʼoˆ piˇ ve yoˬ. Yawˇ hui cheˆ˗ehꞈ kʼai ve, hawˍ leh Liꞈ hpu kʼawꞈ henˇ˗e tehꞈ kʼoˆ ve yoˬ. Oˇ teˇ hkui yawˇ hui Yaˬhoˉvaˬ ve awˬ lawn henˇ ve dawˇ cawˇ ve tehꞈ ngaˬ huiˉ maˬ shiˍ la ve yoˬ. Yawˇ hui maˇ maˇ henˇ gaˇ leh nyi ma hkʼaw cawˬ ve awˬ  ceuˬ ngaˬ huiˉ maˬ htaꞈ kʼawꞈ kʼoˆ laˇ ve, yaˇ nyi ma sha ve yoˬ. Teˇ pawˆ pawˆ Liꞈ hpu hkʼaw cawˬ ve awˬ lawn maˇ cawˇ tehꞈ yawˇ hui kʼoˆ laˇ htaˇ, ngaˬ huiˉ maˬ nyi ma luˬ jaˇ ve yoˬ. Yaꞈ hkʼaˇ, yawˇ hui na gʼa tuˬ ngaˬ huiˉ maˬ coˇ caˇ ve yoˬ. Ngaˬ huiˉ maˬ yawˇ hui htaꞈ hkʼa dehꞈ kʼoˆ maˍ piˇ htaˇ, Yaˬhoˉvaˬ ve awˬ liˇ awˬ hkʼaˇ htaꞈ haꞈ yuˬ gʼa ve yoˬ.

Ngaˬ hui ve yaˇ miˇ uiˍ la vaiˇ jaˇ. Gʼuiˬ sha ve kanˉ hkʼaˇ ngaˬ hui htaꞈ beˆ maˍ laˇ leh yaˇ uiˍ la htaˇ, Yaˬhoˉvaˬ htaꞈ haꞈ tuˬ ngaˬ hui yawˇ hui htaꞈ ga piˇ gʼa ve yoˬ. Ngaˬ hui ve yaˇ miˇ 2 gʼaˇ 12 tanˇ henˇ peuˬ leh gʼuˇ suhˍ peuˍ ve kanˉ te leh a shu yawˇ awˬ to htaꞈ nyi haꞈ shaˉ gʼa ve, ngaˬ hui ha lehˬ jaˇ. Yawˇ hui leh awˬ viˉ awˬ nyi yaˇ miˇ 2 gʼaˇ, loˍ chehˇ kuiˬ awˬ ti lo ca kʼawꞈ chehˇ ve yoˬ. Ngaˬ hui yawˇ hui htaꞈ dawˇ nawˇ jaˇ. Yaꞈ hkʼaˇ, yawˇ hui Gʼuiˬ sha kanˉ awˬ yanˇ hkʼa biˇ te ve, ngaˬ hui ha lehˬ jaˇ. Ngaˬ leh Beˬteˬ gʼuˇ suhˍ peuˍ ve kanˉ teˇ pawˆ kʼawꞈ te leh, awˬ lawn chi htaꞈ pa taw ngaˬ hui teˇ pawˆ pawˆ toˇ nyi shehˍ hpaˇ ve kanˉ leh, hpawnˬ daꞈ lonˉ te tuˬ gu ve kanˉ gʼa te ve yoˬ.

Yawˇ hui maˇ kʼai sheˍ htaˇ, Eˍgaˍlaˍ mvuhˇ miˬ leh Beˍteˍlaˆ ca guiˇ˗e ve yoˬ. Saꞈteˬfaˬniˇ a shaꞈ 19 hkʼawꞈ htaˇ, Beˬteˬlaˆ hkʼaw kanˉ te chehˇ ve Pawˇluꞈ Nawˬtawnˇ htaꞈ mawˬ daꞈ ve yoˬ. Teˇ pawˆ ca kʼawꞈ guiˇ˗e htaˇ, Hkinˍbeuˍleˇ Pawˇluꞈ ve awˬ chawˇ Baiˬanˇ Leˬveˬliˍ htaꞈ mawˬ daꞈ ve yoˬ. Saꞈteˬfaˬniˇ a shaꞈ 23 hkʼawꞈ htaˇ Pawˇluꞈ htaꞈ heuˆ daꞈ ve yoˬ. Peuˬ hkʼawꞈ nawˉ 1 hkʼawꞈ Hkinˍbeuˍleˇ a shaꞈ 25 hkʼawꞈ Baiˬanˇ htaꞈ heuˆ daꞈ ve yoˬ. Chi htaꞈ pa taw, yawˇ huiˉ maˬ a shaꞈ 23 hkʼawꞈ gaˬ htaˇ awˬ hpawˇ mawˇ heuˆ ve yoˬ. Yawˇ hui daꞈ ve awˬ hpawˇ mawˇ leuˆ ve ngaˬ hui ha lehˬ jaˇ ve yoˬ.

Yawˇ hui kʼoˆ ve awˬ pa awˬ e, awˬ puˍ awˬ pi hui ve daꞈ ve henˇ yuˬ tuˬ, hpu maˇ cawˬ maˇ ve htawˇ ‘Gʼuiˬ sha ve mvuhˇ miˬ awˉ lawˉ ca˗o’ ngaˬ hui htaꞈ ga laˇ maˇ jaˇ ve yoˬ. (Maꞈhtehˍ 6:33) Ha pa 4 maˬ 1998 hkʼawꞈ htaˇ, Pawˇluꞈ leh Saꞈteˬfaˬniˇ giˇlaˆ liꞈ henˇ yehˬ kuˬ laˇ ve 105 hkʼaw kʼai leh, Aˍfaˍriˆkaˆ hkʼaw Maˬlaˬviˬ mvuhˇ miˬ yawˇ hui htaꞈ kʼai tcuh ve yoˬ. Awˬ yanˇ oˇ ve awˬ hkʼaw lo Baiˬanˇ leh Hkinˍbeuˍleˇ Beˍteˍlaˆ Eˍgaˍlaˍ mvuhˇ miˬ lo kanˉ te tuˬ kuˬ laˇ ve yoˬ. Peuˬ hkʼawꞈ nawˉ, Beˬteˬlaˆ Maˬlaˬviˬ mvuhˇ miˬ lo kʼai tcuh ve yoˬ. Ngaˬ hui ve yaˇ teˇ hpaˍ daꞈ jaˇ ve a shaꞈ teꞈ hkʼaˇ yehˇ ve pa taw, ngaˬ hui ha lehˬ jaˇ ve yoˬ.

Ha pa 1 maˬ 2001 hkʼawꞈ htaˇ, awˉ lawˉ htaˇ bvuhꞈ taˍ ve hkʼe liꞈ yuˬ tawˆ ve nyi haꞈ shaˉ shehˍ hpaˇ awˬ viˉ awˬ nyi Mawˬrehˍ tawˇ yaw tuˬ awˬ hkʼeun hkʼaw yaw laˬ ve yoˬ. Yawˇ kʼoˆ maˍ laˇ ve mvuhˇ miˬ chi hkʼoˆ lo liꞈ yuˬ tawˆ ve chaw kaˇ laˇ hkawˇ shiˍ maˇ la tuˬ, maˍ tuˬ gu chehˇ ve yoˬ. Ngaˬ a shaꞈ 64 hkʼawꞈ gaˬ ve htawˇ, yawˇ hui ngaˬ maˍ paˍ teˇ gʼaˇ te tcuh gaˇ ve yoˬ. Ngaˬ leh Beˬteˬ bon lawˬ leh, ngaˬ huiˉ maˬ ve awˬ e htaꞈ na piˇ ve hkʼaˬ hkʼe dawˇ ve le. Yawˇ a shaꞈ ma˗o leh ga piˇ ve chaw maˇ cawˬ ve htawˇ, ngaˬ huiˉ maˬ ve awˬ e nyiˇ gʼaˇ ngaˬ hui htaꞈ kʼai tcuh gaˇ ve yoˬ. Awˬ viˉ awˬ nyi Mawˬrehˍ htaꞈ ngaˬ kʼoˆ piˇ ve, ha lehˬ leh kanˉ chi te gaˇ ve yoˬ.

Peuˬ hkʼawꞈ nawˉ ngaˬ e mvuhˇ haˉ caˇ ve a naˍ hpehꞈ ve shiˍ ve yoˬ. Ngaˬ ve awˬ nyi ma geh teˇ geh yawˇ htaꞈ nyi haꞈ shaˉ tuˬ kʼoˆ daꞈ ve yoˬ. Ngaˬ e kʼoˆ ve “kanˉ chi htaꞈ nawˬ hui maˇ kʼai ve kʼo, chi aꞈ kehˉ leh ngaˬ nyi ma luˬ jaˇ tuˬ yoˬ.” Linˬdaˆ kaꞈ hkʼa shuˍ dawˇ ve yoˬ. Ngaˬ caˉ leh Gʼuiˬ sha kanˉ kʼawꞈ te kʼai tuˬ, yawˇ hui ga laˇ ve ngaˬ ha lehˬ jaˇ leh, ngaˬ e paˇ lo chehˇ ve awˬ viˉ awˬ nyi ga laˇ ve kaꞈ ha lehˬ jaˇ. Hpaˆhteuˍshanꞈ venˇ hkʼaw Shaw nyi kuiˬ liꞈ henˇ yehˬ awˬ ti lo kʼai ve teˇ nyi peuˬ hkʼaw nawˉ, Linˬdaˆ ngaˬ htaꞈ kʼoˆ laˇ ve ngaˬ e suh˗o. Yaꞈ hkʼaˇ, yawˇ caˉ leh kanˉ kʼawꞈ te tcuh gaˇ ve ngaˬ huiˉ maˬ shiˍ ve pa taw, kanˉ awˬ suhˉ kʼawꞈ te ve kaiˬ ve yoˬ.

 Awˉ lawˉ teˇ kaˬ ca maˍ tuˬ Beˍteˍlaˆ Maˬlaˬviˬ mvuhˇ miˬ lo ngaˬ huiˉ maˬ shiˍ htaˇ, ha lehˬ jaˇ ve yoˬ. Ngaˬ ve yaˇ miˇ nyiˇ gʼaˇ leh yawˇ ve awˬ hpawˇ mawˇ nyiˇ gʼaˇ oˇ kaˬ lo kanˉ te chehˇ ve yoˬ. Ngaˬ hui teˇ geh gʼa kʼawꞈ chehˇ ve yoˬ. Peuˬ hkʼawꞈ nawˉ, Zaˬ biˬyaˬ leh Ziˬbaˬboˬ˗e mvuhˇ miˬ lo gʼa kʼawꞈ maˍ˗e ve yoˬ. Maˍ ve shehˆ hkʼawꞈ hpaˆ hkʼawꞈ nawˉ, Maˬlaˬviˬ mvuhˇ miˬ lo ngaˬ hui gʼa kʼawꞈ kʼo˗e leh, oˇ kaˬ lo awˬ viˉ awˬ nyi fawˉ mehˍ ve gʼa hpuˇ jaw peuˬ ve awˬ lawn shaw hpoˆ leh, bvuhꞈ ve kanˉ teˇ pawˆ gʼa kʼawꞈ te ve yoˬ. b—Awˬ maiˉ nyi sheˍ.

2005 hkʼawꞈ htaˇ, Aˍfaˍriˆkaˆ te leh Aˬmaˬriˆkaˍ mvuhˇ miˬ teˇ pawˆ gʼa kʼawꞈ tawˆ˗e ve ngaˬ huiˉ maˬ nyi ma luˬ jaˇ ve yoˬ. Ngaˬ leh Beˬteˬ aˉ hkʼaw kʼoꞈ˗e leh gʼuˇ suhˍ peuˍ ve kanˉ teˇ pawˆ kʼawꞈ te ve yoˬ. 2006 hkʼawꞈ htaˇ, Baiˬanˇ leh Hkinˍbeuˍleˇ yawˇ hui ve yaˇ miˇ nyiˇ gʼaˇ Maꞈhkehˇziˍ leh Eˇliˇsaˍbehˆ meh ve htaꞈ hu tuˬ, ngaˬ hui awˬ paˇ lo ca kʼawꞈ chehˇ la ve yoˬ. Pawˇluꞈ leh Saꞈteˬfaˬniˇ Maˬlaˬviˬ mvuhˇ miˬ lo chehˇ sheˍ ve leh, Pawˇluꞈ Awˬ tcuhˆ puiˍ ve Kawˍmiˍtiˍ kanˉ te chehˇ ve yoˬ. Chi teˇ hkui ngaˬ a shaꞈ 80 hkʼawꞈ gaˬ la paˇ neˇ leh, ngaˬ aꞈ kehˉ a shaꞈ i ve ngaˬ ve kanˉ awˬ ta kʼawꞈ te ve ngaˬ ha lehˬ jaˇ. Ngaˬ ve yaˇ leh awˬ hawehˍ htaꞈ ga tuˬ, shu ve daꞈ ve henˇ yuˬ tuˬ htaꞈ ngaˬ hui coˇ caˇ leh henˇ yuˬ ve yoˬ. Chi ve lehˬ ngaˬ hui ha lehˬ jaˇ tuˬ te laˇ ve yoˬ.