Awˬ lawn awˬ tanˇ hkʼa gaˬ hteˇ lehˍ kʼai tuˬ

Awˬ hkʼaˇ lonˉ maˬ teˇ hpaˍ cawˬ taˍ ve liꞈ mehˆ hpfuhˇ lo hteˇ lehˍ kʼai tuˬ

AWˬ LAWN 36

Awˬ viˉ awˬ nyi yaˇ nehˬ htaꞈ awˬ hpfuhˇ shiˍ ve

Awˬ viˉ awˬ nyi yaˇ nehˬ htaꞈ awˬ hpfuhˇ shiˍ ve

“Yaˇ nehˬ teˇ hpaˍ ve awˬ gʼaˇ awˬ shaˉ.”—TAWˇ NAˉ VE 20:29.

KʼA MUIˬ HKAWˇ 88 Nawˬ ve yaꞈ kʼaw maˍ laˇ˗oˆ

HENˇ TUˬ VE TEˇ HPAˍ *

1. Ngaˬ hui mawˇ la˗oˬ htaˇ aˬ htoꞈ ma te tuˬ le?

 Ngaˬ hui mawˇ la˗oˬ htaˇ, yaˇ nehˬ htaˇ hkʼe leˇ awˬ bon hkʼa dehꞈ maˇ cawˬ la ve htaꞈ kawˆ ve yoˬ hehˉ. Awˬ tehˬ yoˬ, ngaˬ hui yaˇ nehˬ htaˇ hkʼe leˇ awˬ gʼaˇ maˇ cawˬ. Yaꞈ hkʼaˇ, ngaˬ hui cuˇ yiˍ, na gʼa ve, leh hpehꞈ laˬ jaw ve awˬ lawn cawˬ ve yoˬ. Chi ve teˇ hpaˍ htaꞈ yehˇ leh awˬ viˉ awˬ nyi yaˇ nehˬ co ha hpawˇ uiˍ la mvuh la tuˬ ga piˇ ve kʼo, awˬ vuiˬ maˇ maˇ te gʼa tuˬ yoˬ. Nyi haꞈ shaˉ paˍ te laˬ maw jaˇ˗oˬ ve teˇ gʼaˇ kʼoˆ ve, “ngaˬ mawˇ˗oˬ leh oˇ htaˇ hkʼe leˇ hkʼa dehꞈ te maˇ gʼa tehꞈ dawˇ ve yoˬ. Ngaˬ te jaw ve awˬ vuiˬ awˬ viˉ awˬ nyi yaˇ nehˬ laiˉ gʼaˇ te chehˇ ve htaꞈ gʼa mawˬ htaˇ, ha lehˬ jaˇ.”

2. Awˬ lawn chi ve hkʼaw ngaˬ hui aˬ htoꞈ ma htaꞈ henˇ tuˬ le?

2 Peuˬ taˉ ve teˇ lawn hkʼaw awˬ viˉ awˬ nyi yaˇ nehˬ, awˬ viˉ awˬ nyi chaw mawˇ htaꞈ awˬ chawˇ te ve kʼo, awˬ bon gʼa jaˇ ve tehꞈ ngaˬ hui gʼa henˇ˗oˬ. Chi ve teˇ lawn hkʼaw te hkʼaˇ dawˇ hkʼaˇ henˇ tuˬ ve teˇ hpaˍ lehˬ, nyi ma nuˇ nehˬ ve, nyi ma nehˬ lehˍ taˍ ve, awˬ bon uiˍ hkawˇ shiˍ ve, leh piˇ gaˇ ve chaw hpehꞈ ve, chi ve teˇ hpaˍ awˬ viˉ awˬ nyi chaw mawˇ htaꞈ ga piˇ leh, awˬ viˉ awˬ nyi yaˇ nehˬ geh kanˉ hkʼaˬ hkʼe te gʼa ve, leh Hkriꞈ yaˇ awˬ moˍ hkʼaw awˬ bon gʼa tuˬ hkʼaˬ hkʼe ga piˇ ve le?

NYI MA NUˇ NEHˬ VE CHAW HPEHꞈ VE

3. Hpiˇliˇpiˆ liꞈ 2:3, 4 hkʼaw kʼoˆ taˍ ve hkʼe, nyi ma nuˇ nehˬ ve lehˬ aˬ htoꞈ ma htaꞈ kʼoˆ gaˇ ve le? Leh nyi ma nuˇ nehˬ ve ngaˬ hui htaꞈ hkʼaˬ hkʼe ga laˇ ve le?

3 Awˬ viˉ awˬ nyi chaw mawˇ, awˬ viˉ awˬ nyi yaˇ nehˬ htaꞈ ga piˇ gaˇ ve kʼo, nyi ma gʼa nuˇ nehˬ ve yoˬ. Nyi ma nuˇ nehˬ ve chaw lehˬ shu yawˇ aꞈ kehˉ daꞈ ve tehꞈ dawˇ ve yoˬ. (Hpiˇliˇpiˆ 2:3, 4 gʼaw sheˍ.) Nyi ma nuˇ nehˬ ve chaw mawˇ lehˬ, awˬ vuiˬ htaꞈ te gʼa leh awˬ bon gʼa ve laiˉ hkʼaˇ cawˬ ve tehꞈ shiˍ ve yoˬ. Leh Liꞈ hpu hkʼaw ve awˬ liˇ awˬ hkʼaˇ htaꞈ kaꞈ hawˍ daꞈ ve yoˬ. Chi htaꞈ pa taw, yawˇ hui te jaw ve awˬ hkʼaˇ awˬ nu ve chaw gʼaꞈ te tuˬ maˇ nyiˉ piˇ. (Cuˇ yiˍ piˇ ve 7:10) Chi hkʼoˆ kaꞈ, yawˇ hui hpehꞈ laˬ jaw ve awˬ lawn awˬ viˉ awˬ nyi yaˇ nehˬ htaꞈ ga piˇ gʼa ve cawˬ ve htawˇ, yawˇ hui shiˍ ve “miˬ guiˬ ve awˬ liˇ awˬ hkʼaˇ lehˬ, pa kʼai mehˉ kʼai chehˇ ve yoˬ.” Hkʼe te leh, yawˇ hui awˬ hkʼaˇ awˬ suhˉ awˬ suhˉ htaꞈ kaꞈ gʼa henˇ cawˇ ve yoˬ.—1 Kawˇrenˍhtuˆ 7:31.

Awˬ nu ve awˬ viˉ awˬ nyi htaꞈ ga piˇ tuˬ awˬ viˉ awˬ nyi chaw mawˇ yawˇ hui hpehꞈ laˬ jaw ve awˬ lawn htaꞈ cuˇ ve (Awˬ tawn 4-5 nyi sheˍ) *

4. Toˇ nyi shehˍ hpaˇ yawˇ hui ve dawˇ hkʼaˇ Leˍviˆ chaw hkʼe hpehꞈ ve tehꞈ hkʼaˬ hkʼe hpeuꞈ maw laˇ ve le?

4 Nyi ma nuˇ nehˬ ve chaw mawˇ yawˇ oˇ htaˇ hkʼe leˇ te maˇ gʼa ve tehꞈ shiˍ ve yoˬ. Toˇ nyi shehˍ hpaˇ ve awˬ lawn htaꞈ dawˇ nyi sheˍ. 70 hkʼawꞈ gaˬ˗oˬ htaˇ, yawˇ hui toˇ nyi shehˍ hpaˇ maˇ kʼawꞈ gʼa te˗o. Yawˇ hui awˬ vuiˬ chi htaꞈ haꞈ jaˇ ve pa taw, chi sha ve maˇ heˆ. Yawˇ hui awˬ viˉ awˬ nyi htaꞈ ga piˇ leh kanˉ chi ve te tuˬ nyi ma pfuhˇ jaˇ sheˍ ve yoˬ. Yaꞈ hkʼaˇ, awˬ viˉ awˬ nyi yaˇ nehˬ kanˉ chi ve htaꞈ hkʼa dehꞈ te gʼa ve tehꞈ yawˇ hui shiˍ ve yoˬ. Iˉsaˍreˍlaˆ mvuhˇ miˬ hkʼaw Leˍviˆ chaw 50 hkʼawꞈ gaˬ˗oˬ leh daꞈ kehˬ ve aˉ po kʼo bon yehˬ hkʼaw kanˉ maˇ gʼa te˗o ve hkʼe nyi haꞈ shaˉ paˍ kaꞈ dawˇ ve yoˬ. Leˍviˆ chaw ha lehˬ gʼa ve lehˬ yawˇ hui gʼa ve awˬ vuiˬ htaꞈ cawˬ ve maˇ heˆ. Yaꞈ hkʼaˇ, yawˇ hui te gʼa ve hkʼe te leh a shaꞈ i ve chaw htaꞈ kaꞈ ga piˇ ve yoˬ. (Heh puiˉ hkʼaw 8:25, 26) Chi beuꞈ teˇ co˗e toˇ nyi shehˍ hpaˇ te jaw ve, Hkriꞈ yaˇ awˬ moˍ teˇ kaˬ le le hkʼaw awˬ gʼaˇ maˇ gʼa ca piˇ˗o ve htawˇ, yawˇ hui Hkriꞈ yaˇ awˬ moˍ hkʼaw awˬ viˉ awˬ nyi awˬ vuiˬ gʼa ve chaw htaꞈ ga piˇ ve awˬ bon gʼa jaˇ.

5. Dehn leh Hkehn ve awˬ lawn nawˬ htaꞈ hkʼaˬ hkʼe maˍ laˇ ve le?

5 Dehn toˇ nyi shehˍ hpaˇ te laˬ ve 23 hkʼawꞈ ve awˬ lawn htaꞈ teˇ geh nyi sheˍ. Dehn 70 hkʼawꞈ gaˬ˗oˬ htaˇ, yawˇ leh awˬ miˇ ma Hkehn tcuh peu ve gʼuˇ suhˍ peuˍ ve te tuˬ awˬ vuiˬ gʼa ve yoˬ. Awˬ vuiˬ awˬ suhˉ gʼa htaˇ, yawˇ hui hkʼaˬ hkʼe dawˇ ve le? Dehn kʼoˆ ve, chi teˇ hkui kanˉ maˇ jaˇ. Chi hkʼe taw kanˉ maˇ maˇ jaw. Chi teˇ hkui Hkriꞈ yaˇ awˬ moˍ hkʼaw awˬ vuiˬ laiˉ ceuˬ gʼa te ve yoˬ. Awˬ viˉ awˬ nyi yaˇ nehˬ co ha hpawˇ uiˍ la mvuh la leh ga piˇ shehˍ hpaˇ te tuˬ ga piˇ leh awˬ nu ve awˬ viˉ awˬ nyi venˇ lonˉ hkʼaw leh htawnˍ hkʼaw lo hto toˇ gʼa tuˬ kaꞈ maˍ piˇ ve yoˬ. Awˬ viˉ awˬ nyi chaw mawˇ chi teˇ hkui nawˬ Gʼuiˬ sha ve kanˉ awˬ yanˇ hkʼa biˇ te ve maˇ heˆ leh maˇ te ve htawˇ, nawˬ awˬ nu ve awˬ viˉ awˬ nyi htaꞈ ga piˇ gʼa tuˬ yoˬ. Nawˬ hkʼaˬ hkʼe ga piˇ gʼa tuˬ le? Awˬ tcuhˉ awˬ yanˇ pa ve htaꞈ nawˬ haꞈ yuˬ gʼa tuˬ, awˬ suhˉ awˬ suhˉ dawˇ teh taˍ ve htaꞈ te gʼa tuˬ, leh nawˬ maˇ te gʼa ve awˬ ceuˬ htaꞈ a yeˇ yuˬ ve aꞈ kehˉ, te gʼa ve awˬ ceuˬ htaꞈ a yeˇ yuˬ ve yoˬ.

NYI MA NEHˬ LEHˍ TAˍ VE CHAW

6. Nyi ma nehˬ lehˍ taˍ ve chaw lehˬ aˬ htoꞈ ma te cuˇ yiˍ cawˬ ve le? Tawˇ pa haˉ kʼoˆ maˍ laˇ sheˍ.

6 Nyi ma nehˬ lehˍ taˍ ve chaw lehˬ yawˇ te gʼa ve htaꞈ ceh shiˍ ve yoˬ. (Tawˇ naˉ ve 11:2) Yawˇ nyi ma nehˬ lehˍ taˍ htaˇ, yawˇ te maˇ gʼa ve awˬ leuˉ htaꞈ maˇ dawˇ law. Chi yawˇ ha lehˬ tuˬ te piˇ leh awˬ vuiˬ htaꞈ hkʼa dehꞈ te gʼa ve yoˬ. Nyi ma nehˬ lehˍ taˍ ve chaw lehˬ hkʼaw hkʼoˆ lo kaˇ gʼaꞈ taˆ˗e ve htaꞈ shuˍ ve tehꞈ ngaˬ hui tehˆ gʼa ve yoˬ. Kaˇ keh 1 keu leh a yehˉ yehˉ kʼai ve kʼo, awˬ gʼuˇ suhˍ lo kai gaˬ ve yoˬ. Yawˇ Yaˬhoˉvaˬ ve kanˉ te leh awˬ nu ve chaw htaꞈ ga gʼa tuˬ hkʼaˬ hkʼe htaˇ, “kaˇ keh 1 pa keu cawˇ ve” nyi ma nehˬ lehˍ taˍ ve chaw shiˍ ve yoˬ.—Hpiˇliˇpiˆ 4:5.

7. Baˍziˆlehˆ nyi ma nehˬ lehˍ taˍ ve chaw hpehꞈ ve tehꞈ shiˍ tuˬ hkʼaˬ hkʼe htaˇ le?

7 Baˍziˆlehˆ ve awˬ lawn htaꞈ teˇ geh nyi sheˍ. Jawˇmawˇ Daˍviˆ Baˍziˆlehˆ htaꞈ hawˉ yehˬ hkʼaw kanˉ te la tuˬ jehˬ piˇ htaˇ, yawˇ 80 hkʼawꞈ gaˬ˗oˬ. Hkʼe te leh Baˍziˆlehˆ a shaꞈ maˇ˗oˬ ve pa taw, maˇ haꞈ yuˬ. Baˍziˆlehˆ yawˇ aꞈ kehˉ a shaꞈ i ve Hkiˇmaˍhanˍ yawˇ awˬ tan te tcuh tuˬ kʼoˆ piˇ ve yoˬ. (2 Saˍmo˗eˍlaˆ 19:35-37) Chi beuꞈ teˇ co˗e ve awˬ viˉ awˬ nyi chaw mawˇ kaꞈ Baˍziˆlehˆ htaꞈ shuˍ ve yoˬ. Yawˇ hui te jaw ve awˬ vuiˬ awˬ viˉ awˬ nyi hawˉ hkʼaˆ yaˇ nehˬ htaꞈ kʼawꞈ te tcuh ve yawˇ hui ha lehˬ jaˇ.

Jawˇmawˇ Daˍviˆ ve yaˇ Sawˉlaꞈmonˍ bon yehˬ lonˉ te tcuh tuˬ Yaˬhoˉvaˬ dawˇ cheˆ ve htaꞈ Daˍviˆ haꞈ yuˬ ve (Awˬ tawn 8 nyi sheˍ)

8. Jawˇmawˇ Daˍviˆ bon yehˬ lonˉ te gaˇ htaˇ nyi ma nehˬ lehˍ taˍ ve tehꞈ hkʼaˬ hkʼe hpeuꞈ maw laˇ ve le?

8 Jawˇmawˇ Daˍviˆ kaꞈ nyi ma nehˬ lehˍ taˍ ve daꞈ ve henˇ yuˬ tuˬ teˇ gʼaˇ hpehꞈ ve yoˬ. Teˇ pawˆ htaˇ yawˇ Yaˬhoˉvaˬ ve bon yehˬ lonˉ te gaˇ jaˇ. Yaꞈ hkʼaˇ, Yaˬhoˉvaˬ kʼoˆ ve, awˬ vuiˬ chi ve lehˬ Sawˉlaꞈmonˍ htaꞈ piˇ tuˬ yoˬ. Daˍviˆ chi hkʼe gʼa kaˇ htaˇ, Yaˬhoˉvaˬ dawˇ cheˆ ve htaꞈ yawˇ haꞈ yuˬ leh kanˉ chi ve htaꞈ ha lehˬ ha kʼa ga piˇ ve yoˬ. (1 Raˍsaˍvanˍ 17:4; 22:5) Sawˉlaꞈmonˍ “a shaꞈ i chehˇ sheˍ leh, kanˉ te hkʼaˇ hkʼa dehꞈ maˇ shiˍ sheˍ” ve pa taw, kanˉ chi Daˍviˆ htaꞈ keunˍ jaˇ tehꞈ yawˇ maˇ gʼa dawˇ. (1 Raˍsaˍvanˍ 29:1) Kanˉ chi ve te gʼa tuˬ a shaꞈ leh hpehꞈ laˬ jaw ve htaꞈ cawˬ ve maˇ heˆ tehꞈ Daˍviˆ shiˍ ve yoˬ. Yaꞈ hkʼaˇ, Yaˬhoˉvaˬ awˬ bon naꞈ laˇ ve htaꞈ cawˬ ve yoˬ. Chi beuꞈ teˇ co˗e ve awˬ viˉ awˬ nyi chaw mawˇ kaꞈ Daˍviˆ htaꞈ shuˍ ve yoˬ. Yawˇ hui ve awˬ vuiˬ pa ve htawˇ, yawˇ hui te gʼa ve awˬ vuiˬ htaꞈ hkʼa dehꞈ te chehˇ sheˍ. Yawˇ hui te jaw ve awˬ vuiˬ htaꞈ awˬ viˉ awˬ nyi yaˇ nehˬ te chehˇ ve Yaˬhoˉvaˬ awˬ bon naꞈ piˇ tuˬ yoˬ tehꞈ yawˇ hui shiˍ ve yoˬ.

9. Awˬ tcuhˆ puiˍ lo ve Kawˍmiˍtiˍ hkʼaw kanˉ te chehˇ ve teˇ gʼaˇ nyi ma nehˬ lehˍ taˍ ve hkʼaˬ hkʼe hpeuꞈ maw laˇ ve le?

9 Awˬ viˉ awˬ nyi She˗kin˗oꞈ ve awˬ lawn htaꞈ teˇ geh nyi sheˍ. Nyi ma nehˬ lehˍ taˍ ve yawˇ kaꞈ daꞈ jaˇ ve henˇ yuˬ tuˬ hpehꞈ ve yoˬ. 1976 hkʼawꞈ yawˇ ve a shaꞈ 30 hkʼawꞈ htaˇ, Awˬ tcuhˆ puiˍ lo ve Kawˍmiˍtiˍ hkʼaw kanˉ gʼa te ve yoˬ. Leh 2004 hkʼawꞈ htaˇ yawˇ Awˬ tcuhˆ puiˍ lo ve Kawˍmiˍtiˍ awˬ moˍ hkʼaw caˉ daꞈ paˍ gʼa te ve yoˬ. Awˬ yanˇ pon kʼai htaˇ, yawˇ awˬ gʼaˇ hkʼa dehꞈ maˇ cawˬ leh oˇ htaˇ hkʼe leˇ kanˉ hkʼa dehꞈ te maˇ gʼa tehꞈ dawˇ ve yoˬ. Awˬ lawn chi ve htaꞈ caˉ daꞈ ve yawˇ bon lawˬ leh kanˉ chi ve awˬ viˉ awˬ nyi yaˇ nehˬ htaꞈ te tcuh ve kʼo, awˬ bon hkʼaˬ hkʼe gʼa tuˬ ve le tehꞈ, yawˇ dawˇ nyi ve yoˬ. Chi teˇ hkui awˬ viˉ awˬ nyi She˗kin˗oꞈ Awˬ tcuhˆ puiˍ lo ve Kawˍmiˍtiˍ hkʼaw caˉ daꞈ paˍ maˇ gʼa te˗oˬ ve htawˇ, yawˇ Awˬ tcuhˆ puiˍ lo ve Kawˍmiˍtiˍ hkʼaw kanˉ te chehˇ sheˍ. Baˍziˆlehˆ, jawˇ mawˇ Daˍviˆ, leh awˬ viˉ awˬ nyi She˗kin˗oꞈ yawˇ hui ve awˬ lawn htaꞈ ngaˬ hui gʼa mawˬ ve hkʼa shuˍ, nyi ma nuˇ nehˬ leh nyi ma nehˬ lehˍ taˍ ve chaw lehˬ, a shaꞈ i ve chaw htaꞈ hpehꞈ laˬ jaw ve awˬ lawn maˇ cawˬ tehꞈ yawˇ hui maˇ dawˇ. A shaꞈ i ve chaw daꞈ ve aˬ htoꞈ ma cawˬ ve htaꞈ dawˇ nyi ve yoˬ. A shaꞈ i ve chaw yawˇ hui htaꞈ enˍ daꞈ ve chaw hpehꞈ ve tehꞈ maˇ dawˇ. Yaꞈ hkʼaˇ, kanˉ teˇ geh te ve awˬ chawˇ hpehꞈ ve tehꞈ yawˇ hui dawˇ ve yoˬ.—Tawˇ naˉ ve 20:29.

SHU HTAꞈ AWˬ HPFUHˇ SHIˍ LEH AWˬ BON UIˍ VE

10. Awˬ viˉ awˬ nyi chaw mawˇ Hkriꞈ yaˇ awˬ moˍ hkʼaw ve awˬ viˉ awˬ nyi yaˇ nehˬ htaꞈ hkʼaˬ hkʼe dawˇ nyi ve le?

10 Awˬ viˉ awˬ nyi chaw mawˇ, awˬ viˉ awˬ nyi yaˇ nehˬ lehˬ Yaˬhoˉvaˬ geh gʼa ve laꞈ shawnˍ hkʼe hpehꞈ ve tehꞈ dawˇ leh yawˇ hui te ve awˬ ceuˬ htaꞈ awˬ bon uiˍ ve yoˬ. Awˬ viˉ awˬ nyi chaw mawˇ oˇ htaˇ hkʼe leˇ awˬ gʼaˇ maˇ cawˬ˗o. Hkʼe te leh, awˬ viˉ awˬ nyi yaˇ nehˬ Hkriꞈ yaˇ awˬ moˍ hkʼaw ha lehˬ ha kʼa awˬ vuiˬ te ve htaꞈ awˬ bon uiˍ ve yoˬ.

11. Ruˉhtaˆ liꞈ 4:13-16 hkʼaw awˬ viˉ awˬ nyi chaw mawˇ yaˇ nehˬ htaꞈ ga laˇ tcuh ve kʼo, awˬ bon hkʼaˬ hkʼe gʼa ve tehꞈ hpeuꞈ maw laˇ ve le?

11 Nawˉmiꞈ lehˬ, chaw mawˇ yaˇ nehˬ ga laˇ tcuh ve htaꞈ haꞈ yuˬ ve chaw awˬ pon daꞈ jaˇ ve henˇ yuˬ tuˬ hpehꞈ ve yoˬ. Yawˇ ve yaˇ paˍ suh peuˬ hkʼawꞈ nawˉ, yawˇ ve awˬ hkuiˇ ma Ruˉhtaˆ yehˬ kʼa hkʼaw ve chaw geh kʼawꞈ˗e tuˬ kʼoˆ piˇ ve yoˬ. Yaꞈ hkʼaˇ, Ruˉhtaˆ maˇ kʼawꞈ˗e. Yawˇ kʼoˆ ve, Behˍlehˍhehnˍ venˇ Nawˉmiꞈ hkʼaˇ suh kʼai tuˬ yoˬ. Awˬ leh meuˇ htaˇ Nawˉmiꞈ kaꞈ Ruˉhtaˆ yawˇ hkʼaˇ suh kʼai tcuh ve yoˬ. (Ruˉhtaˆ 1:7, 8, 18) Hkʼe te leh, yawˇ huiˉ maˬ nyiˇ gʼaˇ gʼaˇ awˬ bon cawˬ ve htaꞈ ngaˬ hui gʼa mawˬ ve yoˬ. (Ruˉhtaˆ 4:13-16 gʼaw sheˍ.) Awˬ viˉ awˬ nyi chaw mawˇ nyi ma nuˇ nehˬ ve kʼo, yawˇ hui Nawˉmiꞈ htaꞈ henˇ yuˬ tuˬ yoˬ.

12. Pawˇluꞈ shu htaꞈ awˬ hpfuhˇ shiˍ leh awˬ bon uiˍ hkawˇ kʼoˆ piˇ ve hkʼaˬ hkʼe htaˇ le?

12 Tcuh yaˇ Pawˇluꞈ awˬ nu ve chaw yawˇ htaꞈ ga la tcuh htaˇ, awˬ bon uiˍ jaˇ tehꞈ kʼoˆ piˇ ve yoˬ. Tawˇ pa haˉ te kʼo, Hpiˇliˇpiˆ venˇ hkʼaw chehˇ ve awˬ viˉ awˬ nyi yawˇ htaꞈ mawˇ feu laˇ ve awˬ bon uiˍ jaˇ tehꞈ kʼoˆ piˇ ve yoˬ. (Hpiˇliˇpiˆ 4:16) Leh Tiˆmoˉseˍ yawˇ htaꞈ ga laˇ ve kaꞈ awˬ bon uiˍ jaˇ tehꞈ kʼoˆ piˇ ve yoˬ. (Hpiˇliˇpiˆ 2:19-22) Pawˇluꞈ htawnˍ hkʼaw lo chehˇ leh yawˇ Roˉmaꞈ venˇ lo shu yuˬ kʼai te htaˇ, Gʼuiˬ sha awˬ viˉ awˬ nyi htaꞈ peu laˇ leh awˬ gʼaˇ ca piˇ la tcuh ve awˬ bon uiˍ jaˇ tehꞈ kʼoˆ piˇ ve yoˬ. (Tcuh yaˇ 28:15) Pawˇluꞈ nyi ma pfuhˇ jaˇ ve chaw hpehꞈ ve yoˬ. Yawˇ bon maˍ˗e ve leh Hkriꞈ yaˇ awˬ moˍ laiˉ kaˬ lo ga piˇ˗e tuˬ laiˉ hinˉ kiˇ loˇ juˇ kʼai ve yoˬ. Yaꞈ hkʼaˇ, yawˇ cheuˬ ve maˇ dawˇ leh awˬ nu ve chaw ga laˇ tuˬ maˇ loˍ tehꞈ kaꞈ maˇ dawˇ. Awˬ viˉ awˬ nyi ga laˇ ve htaꞈ yawˇ haꞈ yuˬ ve yoˬ.

13. Awˬ viˉ awˬ nyi chaw mawˇ yaˇ nehˬ htaꞈ awˬ hpfuhˇ shiˍ leh awˬ bon uiˍ hkawˇ kʼoˆ piˇ gʼa tuˬ hkʼaˬ hkʼe htaˇ le?

13 Awˬ viˉ awˬ nyi chaw mawˇ awˬ viˉ awˬ nyi yaˇ nehˬ htaꞈ awˬ hpfuhˇ shiˍ leh awˬ bon uiˍ jaˇ tehꞈ kʼoˆ piˇ gʼa ve laiˉ hkʼaˇ cawˬ ve yoˬ. Yawˇ hui mawˇ ca vuiˬ laˇ gaˇ ve, nawˬ teˇ kaˬ kaˬ kʼai gaˇ ve, leh awˬ nu ve awˬ ceuˬ te gaˇ ve kʼo, yawˇ hui ga laˇ ve htaꞈ haꞈ yuˬ sheˍ. Yawˇ hui nawˬ htaꞈ chi hkʼe ga laˇ ve teˇ hkʼaˇ lehˬ, Yaˬhoˉvaˬ nawˬ htaꞈ haꞈ ve tehꞈ dawˇ sheˍ. Teˇ pawˆ pawˆ nawˬ yawˇ hui htaꞈ meuˆ daꞈ jaˇ ve awˬ chawˇ kaꞈ hpehꞈ gʼa ve yoˬ hehˉ. Nawˬ awˬ viˉ awˬ nyi yaˇ nehˬ htaꞈ co ha hpawˇ uiˍ la mvuh la tuˬ hkʼaˬ htaˆ kaꞈ ga piˇ leh Yaˬhoˉvaˬ geh meuˆ daꞈ maˇ la tuˬ kaꞈ ga piˇ sheˍ. Hkriꞈ yaˇ awˬ moˍ htaꞈ ga tuˬ awˬ pon yawˇ hui coˇ caˇ leh laiˉ ceuˬ te ve htaꞈ nawˬ gʼa mawˬ htaˇ, ha lehˬ jaˇ tehꞈ kʼoˆ piˇ sheˍ. Yawˇ hui geh awˬ chawˇ te leh nawˬ ve hpehꞈ laˬ jaw ve awˬ lawn kaꞈ kʼoˆ maˍ piˇ sheˍ. Nawˬ chi hkʼe te ve kʼo, Yaˬhoˉvaˬ Hkriꞈ yaˇ awˬ moˍ hkʼaw yaˇ nehˬ cawˬ tcuh laˇ ve nawˬ awˬ bon uiˍ jaˇ kʼoˆ piˇ chehˇ ve yoˬ.—Kawˇlawˇsehˇ 3:15; Yoˇhanˬ 6:44; 1 Hteˇsaˍlawˇniˆ 5:18.

SHU HTAꞈ PIˇ VE CHAW HPEHꞈ VE

14. Jawˇmawˇ Daˍviˆ yawˇ shu htaꞈ piˇ gaˇ ve chaw hpehꞈ ve tehꞈ hkʼaˬ hkʼe te hpeuꞈ maw laˇ ve le?

14 Awˬ viˉ awˬ nyi chaw mawˇ te hkʼaˇ dawˇ hkʼaˇ gʼa cawˬ cawˇ ve teˇ ceuˬ lehˬ, piˇ gaˇ ve chaw gʼa hpehꞈ ve yoˬ. Awˬ lawn chi jawˇ mawˇ Daˍviˆ daꞈ jaˇ ve henˇ yuˬ tuˬ hpehꞈ ve yoˬ. Bon yehˬ lonˉ te tuˬ yawˇ hpu leh awˬ nu ve mawˇ laiˉ ceuˬ tanˇ piˇ ve yoˬ. (1 Raˍsaˍvanˍ 22:11-16; 29:3, 4) Bon yehˬ chi Sawˉlaꞈmonˍ te taˍ ve tehꞈ kʼoˆ tuˬ ve htawˇ, yawˇ ha lehˬ ha kʼa tanˇ piˇ ve yoˬ. Chi ve hkʼa shuˍ shuˍ, ngaˬ hui mawˇ la leh Gʼuiˬ sha ve kanˉ hkʼaˇ yehˬ te ve hpawˇ ga piˇ tuˬ awˬ gʼaˇ maˇ cawˬ˗o tehꞈ dawˇ ve kʼo, kanˉ chi ve te gʼa tuˬ ngaˬ hui te gʼa ve hkʼe tanˇ piˇ gʼa ve yoˬ. Awˬ viˉ awˬ nyi yaˇ nehˬ htaꞈ ga piˇ gʼa tuˬ ngaˬ hui hpehꞈ laˬ jaw ve awˬ lawn htaꞈ kaꞈ yehˇ gʼa ve yoˬ.

15. Pawˇluꞈ Tiˆmoˉseˍ awˬ pon awˬ hpfuhˇ hkʼaˆ jaˇ ve aˬ htoꞈ ma le?

15 Pawˇluꞈ piˇ gaˇ ve chaw hkʼaˬ hkʼe hpehꞈ ve yawˇ ve awˬ lawn htaꞈ teˇ geh nyi sheˍ. Yawˇ Tiˆmoˉseˍ htaꞈ jehˬ leh Tiˆmoˉseˍ oˇ ve teˇ yanˇ a shaꞈ i sheˍ ve htawˇ, miˍshenˍnaˍliˍ teˇ geh te ve yoˬ. Tiˆmoˉseˍ bon maˍ ve leh shu htaꞈ maˍ piˇ ve awˬ hkʼaˇ shiˍ tuˬ kaꞈ Pawˇluꞈ maˍ piˇ ve yoˬ. (Tcuh yaˇ 16:1-3) Tiˆmoˉseˍ Gʼuiˬ sha ve kanˉ te ve cheuˬ jaˇ ve chaw hpehꞈ tuˬ kaꞈ Pawˇluꞈ ga piˇ ve yoˬ. (1 Kawˇrenˍhtuˆ 4:17) Leh Tiˆmoˉseˍ kaꞈ Pawˇluꞈ geh gʼa henˇ taˍ ve awˬ ceuˬ awˬ nu ve chaw htaꞈ maˍ piˇ ve yoˬ.

16. Awˬ viˉ awˬ nyi She˗kin˗oꞈ aˬ htoꞈ ma te awˬ nu ve chaw htaꞈ maˍ piˇ ve le?

16 Awˬ viˉ awˬ nyi chaw mawˇ Hkriꞈ yaˇ awˬ moˍ hkʼaw te jaw ve awˬ ceuˬ awˬ viˉ awˬ nyi yaˇ nehˬ htaꞈ maˍ piˇ ve kʼo, yawˇ awˬ hpfuhˇ maˇ cawˬ ve chaw hpehꞈ ve htaꞈ maˇ kawˆ. Tawˇ pa haˉ te kʼo, chi awˬ gʼuˇ suhˍ htaˇ kʼoˆ kʼai peuˬ ve awˬ viˉ awˬ nyi She˗kin˗oꞈ lehˬ, awˬ tcuhˆ puiˍ lo ve chaw yawˇ htaꞈ nyi haꞈ shaˉ tcuh taˍ ve hto toˇ kuiˬ awˬ ti lo uiˍ la mvuh la tuˬ ve htaꞈ yawˇ dawˇ nyi ve yoˬ. Hkʼe te leh, yawˇ aꞈ kehˉ a shaꞈ i ve chaw Awˬ tcuhˆ puiˍ lo ve Kawˍmiˍtiˍ hkʼaw kanˉ te chehˇ ve htaꞈ maˍ piˇ tuˬ awˬ yanˇ laiˉ hkʼawꞈ gʼa yehˇ ve yoˬ. Chi lehˬ yawˇ Awˬ tcuhˆ puiˍ lo ve Kawˍmiˍtiˍ hkʼaw caˉ daꞈ paˍ maˇ gʼa te˗o leh yawˇ awˬ tan awˬ viˉ awˬ nyi awˬ vuiˬ te tuˬ chaw cawˬ ve yoˬ. Awˬ viˉ awˬ nyi She˗kin˗oꞈ Awˬ tcuhˆ puiˍ lo ve Kawˍmiˍtiˍ hkʼaw kanˉ te ve 45 hkʼawꞈ hpaˆ˗oˬ. Chi teˇ hkui awˬ viˉ awˬ nyi yaˇ nehˬ htaꞈ maˍ piˇ tuˬ yawˇ ve hpehꞈ laˬ jaw ve awˬ lawn htaꞈ cuˇ leh maˍ piˇ chehˇ sheˍ ve yoˬ. She˗kin˗oꞈ htaꞈ shuˍ ve awˬ viˉ awˬ nyi Yaˬhoˉvaˬ ve chaw htaꞈ ga piˇ gʼa jaˇ.

17. Luˉkaꞈ liꞈ 6:38 hkʼaw kʼoˆ taˍ ve hkʼa shuˍ, awˬ viˉ awˬ nyi chaw mawˇ awˬ nu ve chaw htaꞈ aˬ htoꞈ ma piˇ gʼa ve le?

17 Awˬ viˉ awˬ nyi chaw mawˇ˗oˬ, nawˬ Yaˬhoˉvaˬ htaꞈ yonˍ leh yawˇ ve kanˉ ka tiꞈ yeˬ ve hkʼaw te tuˬ dawˇ cheˆ ve a shaꞈ teꞈ hkʼaˇ daꞈ jaˇ ve tehꞈ awˬ nu ve chaw mawˬ tuˬ te piˇ chehˇ ve yoˬ. Liꞈ hpu henˇ ve leh henˇ taˍ ve awˬ ceuˬ a shaꞈ teꞈ kuiˬ hkʼaw yuˬ yehˇ ve awˬ hpfuhˇ hkʼawꞈ jaˇ tehꞈ nawˬ ve awˬ lawn maˍ laˇ ve yoˬ. Hpehꞈ laˬ jaw ve awˬ lawn nawˬ hkʼaˬ hkʼe te ve awˬ hkʼaˇ shiˍ tuˬ maˍ laˇ leh chi teˇ hkui pa tuˬ nawˬ gu hehnˇ˗oˬ. Chi hkʼoˆ kaꞈ, chaw mawˇ Baˆtiˆsaˬ haꞈ yuˬ gehˇ sheˍ ve, awˬ nu ve chaw htaꞈ ga piˇ tuˬ laiˉ hkʼaˇ cawˬ ve yoˬ. Nawˬ Yaˬhoˉvaˬ htaꞈ shiˍ la leh chi teˇ hkui hkʼaˬ hkʼe taw ha lehˬ ve awˬ nu ve chaw htaꞈ kʼoˆ maˍ piˇ gʼa ve yoˬ. Awˬ viˉ awˬ nyi yaˇ nehˬ nawˬ ve hpehꞈ laˬ jaw ve awˬ lawn htaꞈ na gaˇ leh a shaꞈ teꞈ kuiˬ hkʼaw aˬ htoꞈ ma ve awˬ lawn gʼa henˇ ve na gaˇ ve yoˬ. Nawˬ shu htaꞈ piˇ gaˇ leh nawˬ ve hpehꞈ laˬ jaw ve awˬ lawn shu htaꞈ kʼoˆ piˇ gaˇ ve kʼo, Yaˬhoˉvaˬ nawˬ htaꞈ awˬ bon maˇ maˇ naꞈ laˇ tuˬ yoˬ.—Luˉkaꞈ 6:38 gʼaw sheˍ.

18. Awˬ viˉ awˬ nyi chaw mawˇ leh awˬ viˉ awˬ nyi yaˇ nehˬ hkʼaˬ hkʼe ga daꞈ gʼa ve le?

18 Awˬ viˉ awˬ nyi chaw mawˇ˗oˬ, nawˬ awˬ viˉ awˬ nyi yaˇ nehˬ geh hkʼa dehꞈ meuˆ daꞈ tuˬ coˇ caˇ ve kʼo, teˇ gʼaˇ leh teˇ gʼaˇ ga daꞈ gʼa tuˬ yoˬ. (Roˉmaꞈ 1:12) Awˬ viˉ awˬ nyi chaw mawˇ cuˇ yiˍ, na gʼa ve, leh yawˇ hui ve hpehꞈ laˬ jaw ve awˬ lawn, awˬ viˉ awˬ nyi yaˇ nehˬ awˬ gʼaˇ gʼa jaˇ. Yaˇ nehˬ leh chaw mawˇ puiˉ ve hpehꞈ ve maˇ shuˍ daꞈ ve yoˬ. Awˬ viˉ awˬ nyi chaw mawˇ leh awˬ viˉ awˬ nyi yaˇ nehˬ awˬ chawˇ te daꞈ leh Gʼuiˬ sha ve kanˉ teˇ geh te ve kʼo, Yaˬhoˉvaˬ htaꞈ awˬ meꞈ awˬ hponˇ gʼa tuˬ te piˇ leh Hkriꞈ yaˇ awˬ moˍ hkʼaw ve chaw teˇ gʼaˇ le le kaꞈ awˬ bon gʼa tuˬ te piˇ ve yoˬ.

KʼA MUIˬ HKAWˇ 90 Teˇ gʼaˇ leh teˇ gʼaˇ awˬ gʼaˇ piˇ daꞈ ve

^ Yaˇ nehˬ laiˉ gʼaˇ coˇ caˇ leh Yaˬhoˉvaˬ ve kanˉ hkʼaˇ htaꞈ ga chehˇ ve ngaˬ hui gʼa mawˬ htaˇ ha lehˬ jaˇ. Hkriꞈ yaˇ awˬ moˍ hkʼaw ve awˬ viˉ awˬ nyi chaw mawˇ hpehꞈ laˬ ve hkʼaˬ hkʼe ve htawˇ maˇ kʼoˆ, chaw liˇ vaˇ liˇ hkʼaˬ hkʼe ve htawˇ maˇ kʼoˆ, awˬ viˉ awˬ nyi yaˇ nehˬ Yaˬhoˉvaˬ ve kanˉ hkʼa dehꞈ te gʼa tuˬ awˬ gʼaˇ piˇ ve yoˬ.

^ AWˬ HAN HTAꞈ KʼOˆ MAˍ TAˍ VE: Toˇ nyi shehˍ hpaˇ 70 hkʼawꞈ gaˬ˗oˬ htaˇ, yawˇ leh awˬ miˇ ma awˬ vuiˬ awˬ suhˉ kʼawꞈ gʼa ve. Yawˇ hui chehˇ ve Hkriꞈ yaˇ awˬ moˍ hkʼaw ve chaw htaꞈ maˍ piˇ tuˬ yawˇ hui hpehꞈ laˬ jaw ve awˬ lawn htaꞈ yehˇ ve.