Awˬ lawn awˬ tanˇ hkʼa gaˬ hteˇ lehˍ kʼai tuˬ

Awˬ hkʼaˇ lonˉ maˬ teˇ hpaˍ cawˬ taˍ ve liꞈ mehˆ hpfuhˇ lo hteˇ lehˍ kʼai tuˬ

Gʼaw ve chaw na nyi hkawˇ

Gʼaw ve chaw na nyi hkawˇ

Iˉsaˍreˍlaˆ chaw heh puiˉ hkʼaw lo chehˇ ve awˬ yanˇ htaˇ, maˍnaˆ shiˍ leh kaˉ koeˍ awˬ hkʼoˆ aˬ htoꞈ ma gʼa caˇ sheˍ ve le?

Iˉsaˍreˍlaˆ chaw heh puiˉ hkʼaw chehˇ htaˇ, maˍnaˆ shiˍ lehˬ yawˇ hui ve caˇ tuˬ hpehꞈ ve yoˬ. (Tawˆ kʼai ve 16:35) Leh Yaˬhoˉvaˬ yawˇ hui htaꞈ kaˉ koeˍ ngaˆ caˍ piˇ ve 2 pawˆ cawˬ ve yoˬ. (Tawˆ kʼai ve 16:12, 13; Heh puiˉ hkʼaw 11:31) Yaꞈ hkʼaˇ, Iˉsaˍreˍlaˆ chaw awˬ nu ve awˬ ceuˬ kaꞈ gʼa caˇ sheˍ ve yoˬ.

Tawˇ pa haˉ te kʼo, teˇ pawˆ pawˆ Yaˬhoˉvaˬ Iˉsaˍreˍlaˆ chaw htaꞈ “deh kuiˬ” piˇ ve yoˬ. Choˬ kaˬ lo yawˇ hui iˉ kaˆ leh caˇ tuˬ ca caˇ gʼa ve yoˬ. (Heh puiˉ hkʼaw 10:33) Yawˇ hui kʼai ve teˇ kaˬ lehˬ Eˍlinˍ teˇ tawn lo cawˬ ve gʼuiˬ po hpehꞈ ve yoˬ. ‘Oˇ kaˬ lo iˉ kaˆ gʼuiˬ tuˇ 12 maˬ cawˬ leh Maꞈ paoˍ 70 cehˬ cawˬ ve yoˬ.’ Maꞈ paoˍ cehˬ chi ve teˇ hpaˍ lehˬ nyi˗a kʼo tcuhˉ pui cehˬ htaꞈ shuˍ ve yoˬ. (Tawˆ kʼai ve 15:27) Liꞈ hpu hkʼaw ve suhˆ hpaˆ hawˆ hpaˆ liꞈ kʼoˆ hkʼaw kʼoˆ ve, oˇ teˇ tawn lo tcuhˉ pui cehˬ teˇ kaˬ le le lo cawˬ ve yoˬ. (Laˇhuˍ hkawˇ maˇ cawˬ.) “Chi ve lehˬ caˇ tuˬ, naˍ manˇ, leh shehˇ de lo laiˉ lanˬ gʼaˇ te toˇ htaˇ chehˇ kuiˬ te tuˬ awˬ pon kaꞈ hpehꞈ ve yoˬ.”

Chi hkʼoˆ kaꞈ, Iˉsaˍreˍlaˆ chaw gʼuiˬ po kʼehˬ jaˇ ve teˇ kaˬ lo yawˇ hui gʼaˇ jehˇ ve yoˬ. Chi teˇ hkui awˬ ti chi ve htaꞈ Hpe˗lanˬ a miˬ tawˍ kuiˬ lo cawˬ ve yoˬ. Liꞈ hpu hpawˇ chaˬ nyi ve liꞈ kʼoˆ teˇ kʼoˆ hkʼaw kʼoˆ ve, lawˬ hkʼoꞈ chi ve iˉ kaˆ lawˬ hpehꞈ leh 130 kiˇ loˇ mehˆ zuhˬ ve yoˬ. (Laˇhuˍ hkawˇ maˇ cawˬ.) Iˉ kaˆ lawˬ chi ve Siˉnaˆ hkʼaw teˇ tawn lo cawˬ ve kʼehˬ jaˇ ve, daꞈ jaˇ ve, leh awˬ meh bvuhˬ ve yoˬ. Liꞈ kʼoˆ chi ve hkʼaw kʼoˆ sheˍ ve, “Iˉ kaˆ lawˬ tanˬ loꞈ la kuiˬ 45 kiˇ loˇ gaˬ kʼo, gʼuiˬ po kehˬ jaˇ ve 4.8 kiˇ loˇ mehˆ cawˬ leh laˇ tsuhˇ gʼuiˬ aꞈ kehˉ 610 mehˆ mvuh ve yoˬ. Siˉnaˆ hkʼaw lo cawˬ ve gʼuiˬ po Eˍdenˍhko htaꞈ shuˍ ve yoˬ. Awˬ lawn kʼo, awˬ ti chi daꞈ jaˇ leh tcuhˉ pui cehˬ laiˉ hinˉ cehˬ cawˬ ve pa taw, laiˉ hinˉ hkʼawꞈ chaw yaˇ oˇ kaˬ lo hpanˍ kʼai ve chaw gʼaˇ jehˇ ve yoˬ.”

Hpe˗lanˬ lo ve gʼuiˬ po paˇ lo tcuhˉ pui cehˬ

Iˉsaˍreˍlaˆ chaw Eˇjiˇtuꞈ mvuhˇ miˬ lo tawˆ la htaˇ, yawˇ hui ve mawˇ laiˉ ceuˬ yuˬ kʼai ve yoˬ. Tawˇ pa haˉ te kʼo, diˇ maˇ keu ve hkaoˍmonˇ, muꞈ hkʼu, caˇ tuˬ, leh naˍ manˇ kaꞈ yuˬ kʼai ve yoˬ. Yaꞈ hkʼaˇ, maˇ maw kʼo yawˇ hui ve caˇ tuˬ chi teˇ hpaˍ caˇ peuˬ ve yoˬ. Chi hkʼoˆ kaꞈ, Iˉsaˍreˍlaˆ chaw “a shu yawˇ ve ceˇ caˬ awˬ moˍ lonˉ gʼaꞈ leh yawˇ hui geh tawˆ kʼai ve yoˬ.” (Tawˆ kʼai ve 12:34-39) Yaꞈ hkʼaˇ, yawˇ hui heh puiˉ hkʼaw guˇ chuˆ jaˇ kuiˬ awˬ ti lo gʼa kʼai ve pa taw, to nuˇ toˇ shaˆ laiˉ hkeh kaꞈ suh˗e leh teˇ hpaˍ kʼo yawˇ hui kaꞈ dawˆ caˇ ve yoˬ. Leh teˇ hpaˍ kʼo Yaˬhoˉvaˬ htaꞈ tuˉ tanˇ piˇ leh maˇ heˆ heˆ ve gʼuiˬ sha htaꞈ kaꞈ tuˉ tanˇ piˇ ve yoˬ. b (Tcuh yaˇ 7:39-43) Chi hkʼe te ve htawˇ, Iˉsaˍreˍlaˆ chaw to nuˇ to shaˆ cawˬ sheˍ ve yoˬ. Iˉsaˍreˍlaˆ chaw Yaˬhoˉvaˬ kʼoˆ piˇ ve htaꞈ maˇ na yuˬ ve pa taw, “nawˬ hui ve yaˇ teˇ hpaˍ lehˬ, hteunˍ lonˉ chi ve hkʼaw awˇ chi hkʼawꞈ gʼa te toˇ chehˇ” ve htaꞈ ngaˬ hui gʼa mawˬ ve yoˬ. (Heh puiˉ hkʼaw 14:33) Chi htaꞈ pa taw, Iˉsaˍreˍlaˆ chaw hui heh puiˉ hkʼaw lo te toˇ chehˇ ve awˬ yanˇ htaˇ, nuˇ cuˉ gʼuiˬ leh shaˍ gʼa caˇ ve yoˬ. Yaꞈ hkʼaˇ, 40 hkʼawꞈ ve awˬ yanˇ hkʼaw aˬ laˬ hkʼe chaw 3 lanˬ gʼaˇ awˬ pon caˇ tuˬ hkʼa dehꞈ maˇ lawꞈ ve yoˬ. c

Hkʼe kʼo Iˉsaˍreˍlaˆ chaw to nuˇ to shaˆ awˬ pon caˇ tuˬ leh iˉ kaˆ dawˬ tuˬ hkʼaˬ kaˬ lo ca ve le? d Oˇ htaˇ teˇ co˗e heh puiˉ hkʼaw lo mvuhˇ yeˬ leh suhˆ hpaꞈ hawˆ hpaꞈ awˬ nu ve teˇ kaˬ aꞈ kehˉ cawˬ jaˇ ve yoˬ. Liꞈ hpu hkʼaw na gʼa ve liꞈ kʼoˆ teˇ kʼoˆ hkʼaw kʼoˆ ve, aˬ laˬ hkʼe 3,500 hkʼawꞈ htaˇ, “Iˉsaˍreˍlaˆ chaw hui chehˇ kuiˬ heh puiˉ hkʼaw lo chi beuꞈ teˇ co˗e aꞈ kehˉ iˉ kaˆ cawˬ maˇ ve yoˬ. (Laˇhuˍ hkawˇ maˇ cawˬ.) Gʼuiˬ po laiˉ kaˬ naˉ jaˇ leh guˇ chuˆ jaˇ ve, iˉ kaˆ law lonˉ cawˬ jaw ve htaꞈ shaˉ hkiˆ hkʼa tawˍ lehˆ ngaˬ hui gʼa mawˬ ve yoˬ.” Chi htaꞈ pa taw, oˇ htaˇ teˇ co˗e mvuhˇ yeˬ laˬ maˇ jaˇ leh iˉ kaˆ lawˬ cawˬ la ve yoˬ. Yaꞈ hkʼaˇ, chi hkʼe hpehꞈ ve htawˇ, heh puiˉ hkʼaw lo kʼehˬ jaˇ leh kawˆ lawꞈ lawꞈ cawˬ ve yoˬ. (Bon maˍ ve 8:14-16) Yaˬhoˉvaˬ anˇ tuˬ te leh iˉ kaˆ maˇ cawˬ tcuh laˇ ve kʼo, Iˉsaˍreˍlaˆ chaw leh yawˇ hui ve ceˇ suh peuˬ tuˬ yoˬ.—Tawˆ kʼai ve 15:22-25; 17:1-6; Heh puiˉ hkʼaw 20:2, 11.

Moˉseˍ Iˉsaˍreˍlaˆ chaw hui htaꞈ kʼoˆ piˇ ve, Yaˬhoˉvaˬ yawˇ hui htaꞈ maˍnaˆ shiˍ piˇ ve lehˬ, ‘chaw yaˇ teˇ ceuˬ hkaoˍmonˇ htaꞈ pa taw ceh tiˉ a shaꞈ teꞈ ve maˇ heˆ. Gʼuiˬ sha ve tawˇ hkawˇ htaꞈ na yuˬ ve pa taw a shaꞈ gʼa teꞈ ve awˬ lawn yaw hui htaꞈ maˍ piˇ chehˇ ve yoˬ.’—Bon maˍ ve 8:3.

a Shaw nyi kuiˬ Taꞈ yehˬ 1992 hkʼawꞈ Ha pa 5 maˬ 1 nyi liꞈ mehˆ hpfuhˇ 24-25 htaꞈ nyi sheˍ. (Laˇhuˍ hkawˇ maˇ cawˬ.)

b Heh puiˉ hkʼaw lo Yaˬhoˉvaˬ htaꞈ to nuˇ to shaˆ tuˉ tanˇ piˇ ve awˬ lawn Liꞈ hpu hkʼaw 2 pawˆ kʼoˆ taˍ ve yoˬ. Awˉ lawˉ teˇ pawˆ lehˬ paw hkuˇ leuˆ htaˇ leh 2 pawˆ teˇ pawˆ lehˬ Paˍsaˍhkaˍ hpawehˇ te htaˇ hpehꞈ ve yoˬ. Chi ve 2 pawˆ 1512 hkʼawꞈ B.C.E. htaˇ te ve yoˬ. Chi ve lehˬ, Iˉsaˍreˍlaˆ chaw Eˇjiˇtuꞈ mvuhˇ miˬ hkʼaw tawˆ la ve 2 hkʼawꞈ teˇ hkʼawꞈ htaˇ hpehꞈ ve yoˬ.—Oˉ kʼoˍ pui ve 8:14–9:24; Heh puiˉ hkʼaw 9:1-5.

c Yawˇ hui heh puiˉ hkʼaw te toˇ ve 40 hkʼawꞈ ve peuˬ la paˇ neˇ htaˇ, Iˉsaˍreˍlaˆ chaw awˬ nu ve chaw ceuˬ teˇ hpaˍ htaꞈ bawˆ daꞈ leh gʼa veu laˇ ve to nuˇ to shaˆ maˇ ve yoˬ. (Yawˇsuˆ 5:10-12) Yaꞈ hkʼaˇ, chi hkʼe hpehꞈ ve htawˇ, yawˇ hui Gʼuiˬ sha ka tiꞈ te piˇ taˍ ve mvuhˇ miˬ hkʼaw gʼa˗loꞈ˗e htaˇ hkʼa gaˬ maˍnaˆ shiˍ gʼa caˇ sheˍ ve yoˬ.—Yawˇsuˆ 5:10-12.

d Yaˬhoˉvaˬ Iˉsaˍreˍlaˆ chaw htaꞈ teˇ gʼaˇ leh teˇ gʼaˇ caˇ tuˬ awˬ pon ceh tiˉ maˍnaˆ shiˍ gʼawˆ tcuh ve yoˬ. Chi htaꞈ pa taw, to nuˇ to shaˆ maˍnaˆ shiˍ maˇ gʼa caˇ ve yoˬ.—Tawˆ kʼai ve 16:15, 16.